Hashimoto Tiroiditli Hastalarda Metabolik Sendrom Parametlerinin

Özgün Araştırma / Original Investigation
İstanbul Med J 2015; 16: 141-4
DOI: 10.5152/imj.2015.50251
Hashimoto Tiroiditli Hastalarda Metabolik Sendrom
Parametlerinin İncelenmesi
The Evaluation of Metabolic Syndrome Parameters of Patients with Hashimoto’s
Thyroiditis
Öz / Abstract
Sevil Özkan, Kadir Kayataş
Amaç: Bu çalışmada Hashimoto tiroiditli hastalarda Metabolik sendrom (MS)
sıklığı ve MS parametreleri arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntemler: Çalışmaya Mart - Temmuz 2013 tarihleri arasında hastanemiz
dahiliye polikliniğine başvuran Hashimoto tiroiditi (HT) tanısı almış 100 hasta
alındı. Yaş, cinsiyet, boy, kilo, bel çevresi, arteryal kan basınçları, açlık kan şekeri, yüksek dansiteli lipoprotein (HDL) kolesterol, trigliserid seviyesi ölçüldü.
Hastalar Ulusal Kolesterol Eğitim Programı Erişkin Tedavi Paneli III (NCEP-ATP
III) -2001, MS’un tanı kriterlerine göre değerlendirildi.
Bulgular: Çalışmaya alınan HT hastaların yaşları 19 ile 67 yıl arasında değişmekte, ortalama 45,00±12,20 yıl olup, hastaların %90’ı kadın idi. Çalışmaya
alınan hastaların NCEP-ATP III tanı kriterlerine göre %30’unda (n=30) MS
gözlenmekteydi. MS tanısı olan hastaların %73,3’ünde (n=22) abdominal
obezite, %73,3’ünde (n=22) hiperglisemi, %60’ında (n=18) hipertrigliseridemi,
%46,7’sinde (n=14) hipertansiyon, %86,7’sinde (n=26) düşük yüksek dansiteli
lipoprotein kolesterol (HDL- K) saptandı. MS varlığına göre hastaların tiroid
stimulan hormon (TSH) ölçümleri arasında istatistiksel olarak ileri düzeyde
anlamlı farklılık saptandı (p<0,01).
Sonuç: Hashimoto tiroiditli hastalarda MS’un çeşitli parametrelerine sık rastlanmakta olup tedavide MS parametrelerinin ideal seviyeye getirilmesi hedeflenmelidir.
Anahtar Kelimeler: Hashimoto tiroiditi, metabolik sendrom, tiroid stimulan hormon
Objective: In this study, we aimed to investigate the relationship between
the prevalence of metabolic syndrome (MS) and the relationship between
MS parameters in patients diagnosed with Hashimoto’s thyroiditis (HT).
Methods: A total of 100 patients admitted to the internal medicine clinic between July and March 2013 and diagnosed with HT were included in this study.
Age, gender, height, weight, waist circumference, arterial blood pressure, fasting
blood glucose, HDL cholesterol, and triglyceride levels were recorded. Patients
were evaluated according to the diagnostic criteria of the MS in the National
Cholesterol Education Program - Adult Treatment Panel III (NCEP- ATP III) - 2001.
Results: The ages of HT patients included in the study ranged from 19 to 67 years,
with an average of 45.00±12.20 years; 90% of patients were females. According to
the NCEP-ATP III diagnostic criteria, MS was observed in 30% of patients (n=30).
We observed abdominal obesity in 73.3% of the patients (n=22), hyperglycemia in
73.3% (n=22), hypertriglyceridemia in 60% (n=18), hypertension in 46.7% (n=14),
and low high-density lipoprotein cholesterol (HDL-K) in 86.7% of the patients diagnosed with MS (n=26). We also noted a statistically significant difference between
thyroid stimulating hormone (TSH) levels of patients and the presence of MS
(p<0.01). TSH levels were higher than normal levels in patients with MS.
Conclusion: Various parameters of MS are frequent among patients with
HT, and ideal level of MS parameters should be aimed during the treatment.
Keywords: Hashimoto’s thyroiditis, metabolic syndrome, thyroid stimulating hormone
Giriş
Hashimoto tiroiditi (HT) guatr ile birlikte hipotiroidinin en sık görülen nedenlerinden biridir. HT
diffüz mononükleer hücre infiltrasyonu, tiroid folliküllerinde azalma ile birlikte fibrozis, granüler
ve pembe sitoplazma içeren ve Hürthle hücre olarak isimlendirilen büyük tirositler ile dolaşımda
tiroide ait anti-tiroid peroksidaz antikor (anti-TPO) ve anti-tiroglobulin antikor (anti-TG) varlığı
ile tanımlanır (1). HT’nin yıllık insidansı 1000’de 0,3-1,5’dir (2). Hastalık sıklıkla 30-50 yaşlarında
görülür ve yaklaşık %95‘i kadındır (3). HT’i çeşitli klinik tablolarda görülebilir. Bunlar guatr ile
birlikte ötiroidizm veya subklinik hipotiroidizmi, aşikar hipotiroidizim ve değişen hipo-hipertiroidizm kliniğidir (4).
Bu çalışma 15. Ulusal İç Hastalıkları Kongresi'nde
sunulmuştur, 2-6 Ekim 2013, Antalya, Türkiye.
Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma
Hastanesi, İç Hastalıkları Kliniği, İstanbul, Türkiye
Address for Correspondence
Yazışma Adresi:
Sevil Özkan
E-posta: [email protected]
Metabolik Sendrom (MS)’un karakteristik özellikleri santral obezite, hipertansiyon, dislipidemi,
glukoz intoleransı, vasküler inflamasyon ve protrombotik durumdur (5). Türk Erişkinlerinde
Kalp Hastalığı ve Risk Faktörleri 2000 yılı verilerine göre MS, 30 yaş ve üzerindeki erkeklerimizin
%28’inde, kadınlarımızın %45’inde tespit edilmiştir. Türkiye genelinde 30 yaş ve üzerindeki yaklaşık 9.1 milyon kişide MS bulunduğu tahmin edilmektedir (6). Bu çalışmanın amacı HT’li hastalarda MS sıklığı ve MS parametreleri arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır.
Geliş Tarihi/Received:
10.09.2015
Yöntemler
Kabul Tarihi/Accepted:
21.10.2015
Mart 2013 - Temmuz 2013 tarihleri arasında hastanemiz ic hastalıkları polikliniğine başvuran HT
tanısı almış 100 hastanın dosyası retrospektif olarak incelendi. Çalışmaya alınan HT’li hastaların
yaşları 19 ile 67 yıl arasında değişmekte, ortalama 45,00±12,20 yıl olup, hastaların %90’ı (n=90)
kadın, %10’u (n=10) erkekti. HT tanısı laboratuar tetkiklerinde serumda tiroid antijenine karşı
otoantikor olan anti-TPO ya da anti-TG yüksekliği olan ve tiroid stimülan hormon (TSH) seviyeleri
normal veya yüksek olan hastalar olarak tespit edilmiştir. Hastanemizde TSH değerine sabah 8
© Telif Hakkı 2015 Makale metnine
www.istanbultipdergisi.org web sayfasından
ulaşılabilir.
© Copyright 2015 by Available online at
www.istanbulmedicaljournal.org
İstanbul Med J 2015; 16: 141-4
saat açlık sonrası Roche Elecsys Modular Analytics E170 Immunoassay
metoduyla bakılmaktadır. Tiroid fonksiyon testlerinin merkezimizdeki normal aralıkları serbest T4 için 0,7-1,48 ng/dL, TSH için 0,35-4,94
µIU/mL dir. Aşikar hipotiroidi sT4 <0,7 ng/dL ve TSH >4,94 µIU/mL
olarak, subklinik hipotiroidi ise serbest hormon düzeyleri normal iken
TSH >4,94 µIU/mL olarak tanımlanmıştır. Bel çevresi ölçümü umbilikus bölgesinden hasta ayakta iken bir mezura yardımı ile ölçüldü.
Vücut ağırlığı kilogram cinsinden, boy santimetre cinsinden ölçüldü.
BKİ hastanın kilogram cinsinden vücut ağırlığının santimetre cinsinden boyunun karesine bölünmesiyle elde edildi (kg/m2).
Koroner arter hastalığı olan, tiroidektomi öyküsü olan, kronik renal yetmezliği olan hastalar, gebelik, malignite, kronik karaciğer ve
akciğer hastalığı olan hastalar çalışmaya alınmadı.
Metabolik sendrom tanısında NCEP ATP-III tanı kriterleri kullanıldı
(Bel çevresi kadınlarda >88 cm, erkeklerde >102 cm; erkeklerde
>102 cm, trigliserid ≥150 mg/dL; yüksek dansisiteli lipoprotein kolesterol (HDL-K) kadınlarda kadınlarda <50 mg/dL, erkeklerde <40
mg/dL, kan basıncı ≥130/85 mmHg; bozulmuş açlık glukozu ya da
bozulmuş glukoz toleransı ya da aşikar diyabet). Beş kriterden en
az üç tanesi pozitif olan hastalara MS tanısı konuldu.
Min-maks.
Ort±SD
84-186
106,70±23,25
Açlık kan şekeri (mg/dL)
BUN (mg/dL)
14-28
20,46±3,00
0,59-1,19
18,68±4,59
ALT (U/L)
10-28
18,68±4,59
AST (U/L)
10-30
20,20±4,76
HBA1C (%)
5-8
5,93±0,62
T Kol (mg/dL)
140-299
205,04±37,02
LDL-K (mg/dL)
73-250
131,72±35,19
Kreatinin (mg/dL)
HDL-K (mg/dL)
29-65
41,90±9,13
Trigliserid (mg/dL)
55-281
142,76±47,37
TSH (µIU/mL)
0,36-18,00
6,05±3,97
ST4 (ng/dL)
0,50-3,50
1,16±0,41
Anti TPO (IU/mL)
0,50-1000
329,98±401,48
Anti TG (IU/mL)
Levotiroksin dozu (µg/gün)
0,50-1000
163,72±284,09
25,00-125,00
59,24±27,91
0,25-5,00
2,15±1,33
Tedavi Süresi (yıl)
Tüm hastaların yaş, cinsiyet, vücut kitle indeksleri ile açlık kan şekeri (AKŞ) (mg/dL), kan üre azotu (BUN) (mg/dL), kreatinin (mg/dL),
alanin aminotransferaz (ALT) (U/L), aspartat aminotransferaz (AST)
(U/L), Hemoglobin A1C (HbA1C) (%), total kolesterol (mg/dL), low
density lipoprotein kolesterol (LDL-K) (mg/dL), (HDL-K) (mg/dL), trigliserid (mg/dL), serbest T4 (sT4), TSH, anti TG (IU/mL), anti TPO (IU/
mL), levotiron kullanım dozu ve süresi, antihipertansif ilaç kullanımı incelendi. Veriler hastaların özgeçmişleri ve kullanmakta olduğu
ilaçlar ile birlikte değerlendirildi.
ALT: alanin aminotransferaz; TSH: tiroid stimulan hormon; AST: aspartat
aminotransferaz; ST4: serbest T4; HBA1C: hemoglobin A1 C; AntiTPO: anti-tiroid
peroksidaz antikor; T Kol: total kolesterol
AntiTG: antitiroglobulin antikor; LDL-K: Low-density lipoprotein-kolesterol
Var (n=30)
Ort±SD
Yok (n=70)
Ort±SD
p
İstatistiksel analiz
İstatistiksel analizler için Number Cruncher Statistical System
(NCSS) 2007&PASS (Power Analysis and Sample Size) 2008 Statistical
Software (Utah, USA) programı kullanıldı. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metodların (Ortalama, standart sapma, medyan, frekans, oran) yanısıra niceliksel verilerin
karşılaştırılmasında normal dağılım gösteren parametrelerin karşılaştırmalarında Student t Test kullanıldı. Normal dağılım göstermeyen parametrelerin iki grup karılaştırmalarında Mann-Whitney
U test kullanıldı. Niteliksel verilerin karşılaştırılmasında Yates Continuity Correction test kullanıldı. Anlamlılık p<0,01 ve p<0,05 düzeylerinde değerlendirildi.
ST4 (ng/dL)
1,07±0,25
1,19±0,46
a0,174
HBA1C (%)
6,43±0,75
5,71±0,40
a0,001**
VKI (kg/m )
34,44±9,38
30,16±6,17
a0,027*
Bulgular
142
Tablo 1. Hastaların laboratuar bulguları
Çalışmaya alınan HT’li hastaların yaşları 19 ile 67 yıl arasında
değişmekte, ortalama 45,00±12,20 yıl olup, hastaların %90’ı
(n=90) kadın, %10’u (n=10) erkek idi. Çalışmaya alınan hastaların boy uzunlukları 1,44 ile 1,90 metre, ortalama boy uzunlukları 1,58±0,08 metre, bel çevre ölçümleri 65 ile 120 santimetre,
ortalama bel çevresi 92,14±14,86 santimetre, vücut kitle indeksi
(VKI) 18,36 ile 53,33 kg/m2, ortalama VKI 31,44±7,50 kg/m2 idi.
Hastaların laboratuar bulgularının dağılımı Tablo 1’de gösterilmiştir. Çalışmaya alınan hastaların NCEP-ATP III tanı kriterlerine göre
%30’unda (n=30) MS gözlenmekteydi. MS tanısı olan hastaların
%73,3’ünde (n=22) abdominal obezite, %73,3’ünde (n=22) hiperglisemi, %60’ında (n=18) hipertrigliseridemi, %46,7’sinde (n=14)
hipertansiyon, %86,7’sinde (n=26) düşük HDL-K saptandı. MS var-
Tablo 2. Metabolik sendroma göre değerlendirmeler
2
Metabolik sendrom
TSH (µIU/mL); (Medyan) 9,29±4,18 (10,00) 4,65±2,96 (4,03) b0,001**
Hipertansiyon yok
Hipertansiyon var
aStudent-t Test
*p<0,05
n (%)
n (%)
16 (%53,3)
66 (%94,3)
c0,001**
14 (%46,7)
4 (%5,7)
c0,001**
bMann-Whitney cYates Continuity
U Test
Correction
**p<0,01
ST4: serbest T4; HBA1C: hemoglobin A1C; VKI: vücut kitle indeksi; TSH: tiroid stimülan
hormon
lığına göre hastaların TSH ölçümleri arasında istatistiksel olarak ileri
düzeyde anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0,01) Tablo 2. MS‘lu hastalarda TSH düzeyi normalden yüksek saptanmıştır. MS varlığına göre
hastaların sT4 ölçümleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık
saptanmamıştır (p>0,05). MS varlığına göre hastalarda hipertansiyon görülme oranları arasında istatistiksel olarak ileri düzeyde anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0,01). Tartışma
MS hipertansiyon, düşük HDL-K artmış trigliserid düzeyleri ve visseral obezite ile karakterizedir. MS insulin rezistansı ile bağlantılı
Özkan and Kayataş Hashimoto Tiroiditi ve Metabolik Sendrom
olup diyabet, kardiyovaskuler hastalıklar ve mikroalbuminuri riskini artırmaktadır (7, 8). Türkiye Metabolik Sendrom Araştırması
(METSAR) sonuçlarına göre 20 yaş ve üzeri yetişkinlerimizde MS
sıklığı %35 olarak saptanmıştır. Bu araştırmada MS sıklığı kadınlarda %41,1 ve erkeklerde %28,8 olarak hesaplanmıştır (9). Çalışmamızda HT’li hastaların NCEP-ATP III tanı kriterlerine göre %30’unda
(n=30) MS gözlenmekteydi.
Hashimoto tiroiditi en sık tiroid hastalığı olup iyot eksikliği olan
bölgelerde hipotiroidinin en sık nedenidir. Genel populasyonun
%2’sinden daha fazlasında görülen HT'i kadınlarda erkeklerden
daha sıktır (10). Bizim çalışmamızda da HT’li hastaların %90’ı kadın
olup, %10’u erkek idi. HT’in laboratuar bulgularında tiroid hormon
seviyeleri normal, düşük veya normal olabilir. Serum anti-TPO ve
anti-TG düzeyleri HT’de %95-100 pozitif olup, tanı konulmasını sağlar. HT’i klinikte SCH, aşikar hipotiroidi veya ötiroidi şeklinde görülebilir. HT’de tiroid replasman tedavi endikasyonları TSH seviyesi 4-10
mIU/L ve T3 ve T4 normal olan hastalar ve TSH seviyesi 10 mIU/L’un
üstünde olan hastalardır. Tiroid replasman tedavisi levotiroksin ile
25-75 µg/gün gibi düşük dozlarda başlanıp, 6-8 haftalık dönemler
ile serum TSH düzeyinin takip edilmesi ve gerekirse doz titrasyonu
yapılması önerilir (11). Çalışmamıza alınan hastaların günlük levotiroksin replasman dozu 25-125 µg/gün olup ortalama 59,24±27,91
µg/gün idi. Al Adsani ve ark. (12) yaptığı bir çalışmada levotiroksin
replasman dozlarında küçük oynamalar sonucu meydana gelen küçük değişikliklerin istiriahatteki enerji harcanmasını anlamlı şekilde
etkilediği bildirilmiştir. Fox ve ark. (13) yaptığı çalışmada ise TSH’nın
normal referans aralığındaki hafif değişikliklerin kilo artışı ve bölgesel obezite gelişimine katkıda bulunduğu belirtilmiştir.
Tiroid hormonları lipidlerin sentez, metabolizma ve mobilizasyonunda önemli rol oynar. Tiroid hormonlarının etkisi kolesterol sentezini belirleyen lipopotein metabolizmasında anahtar rol oynar
Tiroid hormonlarının insülin ve glukoza etkisi tartışmalıdır (14). Hipotiroidinin en önemli semptomlarından biri de kilo artışıdır (15).
Hipotiroidi kısa dönemde leptin seviyesini etkilemez (16).
Erdoğan ve ark.’nın (17) yaptığı çalışmada aşikar hipotiroidi hastalarında, subklinik ve kontrol grubu hastalarına göre MS prevalansının daha fazla olduğu bulunmuştur (sırasıyla MS oranı %44,
%35, %33). Bu durum hipotiroidinin varlığı veya derecesinin MS
gelişmesinde rol oynayacağını gösterir.
Kardiyovaskuler hastalık riski ve mortalite oranı bel çevresindeki artışla ilişkilidir (18). Çalışmamıza alınan hastaların metabolik sendrom komponentlerinin dağılım oranları incelendiğinde
%73,3’ünde (n=22) abdominal obezite saptanmış olup açlık kan
glukozunda artma ile aynı oranda saptanmış olup ayrıca bel çevre
ölçümleri 65 ile 120 santimetre, ortalama bel çevresi 92,14±14,86
santimetre, vücut kitle indeksi (VKI) 18,36 ile 53,33 kg/m2, ortalama
VKI 31,44±7,50 kg/m2 idi. Yapılan çalışmada abdominal obezite,
subklinik ve aşikar hipotiroidili grupta kontrol grubuna göre daha
fazla olarak bulunmuştur (17). Çeşitli çalışmalarda hipertansiyonun prevalansı %0-50 olarak bildirilmiştir (19). Çalışmamızda hipertansiyon sıklığı %46,7 (n=14) olarak bulunmuştur. Bazı çalışmalar, SCH’nin total kolesterol, düşük dansiteli lipoprotein kolesterol,
ApoA1, Apo B ve lipoprotein (a)’ya negatif etki ettiğini ama trigliserid ve HDL kolesterole etkisi olmadığı gösterilmiştir (19). McDermott ve ark. (20) yaptıkları çalışmada Subklinik hipotiroidi (SKH)’li
hastalarda total kolesterol, LDL kolesterol, trigliserid değerlerinin
kan basıncının arttığını ve HDL kolesterolün azaldığı saptanmıştır.
Çalışmamızda HT’li hastaların %60’ında (n=18) hipertrigliseridemi
ve %86,7’sinde (n=26) düşük HDL-K saptandı. Caron ve ark. (21)
yüksek TSH seviyesi ile aterogenik etkinin arttığını göstermiştir
(21). Erdogan ve ark. (17) yaptıkları çalışmada ise aşikar hipotiroidi,
subklinik hipotiroidi ve kontrol grupları arasında trigliserid yüksekliği açısından herhangi bir fark saptanmamıştır. Hipotiroidi LDL
kolesterol seviyesini, kan basıncını arttırarak hiperkoagülabiliteye
ve obeziteye neden olarak kardiyovasküler sistem üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir (22). SKH’nin ise klinik olarak asemptomatik olsa da kardiyovasküler hastalıklarla ilişkili olabileceğine
dair çalışmalar mevcuttur (23, 24). Türk populasyonunda HDL -K
diğer toplumlardan daha düşüktür (25). Çalışmamızda HT’li hastalarımızın %86,7’sinde (n=26) düşük HDL saptandı.
Hipotiroidinin glukoz metabolizmasına ve insulin direncine etkisi tartışmalıdır. Yapılan bir çalışmada hipotiroidinin HOMA-IR ile ölçülen insulin direncine etkisinin olmadığı görülmüştür (26). Ama yapılan başka bir
çalışmada hipotiroidinin yağ hücrelerinde glukoz kullanımını azaltarak
insülin direncine katkıda bulunabileceğini göstermiştir (27).
Subklinik hipotiroidi, serum TSH seviyesinin artışı ve serbest T4 seviyesinin normal olması olarak tanımlanır (28). Invitro çalışmalar
SKH’nin enerji tüketimine neden olarak hücre fonksiyonlarını etkileyebileceğini göstermektedir (29). Tiroid fonksiyonları metabolik
parametreleri belirler. Ayrıca hem SKH hemde MS kardiyovasküler
olaylar için risk faktörüdür (30). Uzunlulu ve ark.’nın (31) yapıkları
çalışmada Türk popülasyonunda SKH’li hastalarda MS prevalansının yüksek olduğu görülmüştür. Ancak son yapılan çalışmada ise
SKH ve ötiroid hastalarda MS prevalansının eşit olduğu ama TSH
seviyesi ile kolesterol ve trigliserid seviyesi arasında pozitif korelasyonda olduğu bildirilmiştir (32).
Çalışmamızda MS‘lu hastalarda TSH düzeyi normalden yüksek
saptanmıştır (p<0.01). HT’li hastalarımızda MS olanlarda ortalama
TSH düzeyi 9,29±4,18 µIU/mL olup, MS olmayanlarda ortalama
TSH düzeyi 4,65±2,96 µIU/ml olarak bulunmuştur (p<0.01).
Uzunlulu ve ark.’nın (31) yaptıkları çalışmada MS prevalansı %53,6
(kadınlarda %40,7, erkeklerde %12,9) ve SKH prevalansı %11,5 ( kadınlarda %1, erkeklerde %15) olarak bulundu. SKH, MS grubundaki
hastalarda %16,4, kontrol grubunda %5,8 olarak bulundu. Bu bulgular MS’lu hastaların tedavisi sırasında SKH’nin araştırılması gerektiğini gösterdi. SKH’nin prevalansı, MS’li olmayan kadınlarla karşılaştırıldığında MS’li kadınlarda daha fazla bulundu. Ama erkek hastalarda
MS olan ve olmayan grup arasında fark saptanmadı.
Subklinik hipotiroidinin tedavisinin üç ana yararı vardır. Bu etkleri lipid profilini düzeltir, hafif hipotiroidinin bazı semptomlarını
düzeltir ve aşikar hipotiroidiye ilerlemeyi engeller (33). Bazı çalışmalarda total kolesterol ve LDL kolesterol seviyesinde levotiroksin
replasman tedavisinden sonra azalma olduğu görüldü (34). SKH
koagulasyon parametrelerinde değişiklik, kronik inflamasyon, hiperhomosistinemi gibi multipl mekanizmalarla ateosklerotik kardiyovasküler hastalıklarla ilişkili bulunmuştur (20).
Sonuç
Hashimoto tiroiditli hastalarda MS’un çeşitli parametrelerine sık rastlanmakta olup tedavide MS parametrelerinin ideal seviyeye getirilmesi hedeflenmelidir. Levotiroksin replasman tedavisi aşikar hipotiroidiye ilerlemeyi engelleyebilir, yaşam kalitesini düzeltebilir ve hafif tiroid
disfonksiyonu olan hastalarda kardiyovasküler riskleri azaltabilir.
143
İstanbul Med J 2015; 16: 141-4
Etik Komite Onayı: Çalışmanın retrospektif tasarımından dolayı etik komite
onayı alınmamıştır.
Hasta Onamı: Çalışmanın retrospektif tasarımından dolayı hasta onamı
alınmamıştır.
Hakem Değerlendirmesi: Dış bağımsız.
Yazar Katkıları: Fikir - S.Ö.; Tasarım - S.Ö., K.K.; Denetleme - S.Ö.; Veri
Toplanması ve/veya İşlemesi - S.Ö.; Analiz ve/veya Yorum - S.Ö., K.K.; Literatür Taraması - S.Ö., K.K.; Yazıyı Yazan - S.Ö.; Eleştirel İnceleme - S.Ö., K.K.
Çıkar Çatışması: Yazarlar çıkar çatışması bildirmemişlerdir.
Finansal Destek: Yazarlar bu olgu için finansal destek almadıklarını beyan
etmişlerdir.
Ethics Committee Approval: Ethics committee approval was not received
due to the retrospective nature of this study.
Informed Consent: Written informed consent was not received due to the
retrospective nature of this study.
Peer-review: Externally peer-reviewed.
Author Contributions: Concept - S.Ö.; Design - S.Ö., K.K.; Supervision - S.Ö.;
Data Collection and/or Processing - S.Ö.; Analysis and/or Interpretation - S.Ö.,
K.K.; Literature Review - S.Ö., K.K.; Writer - S.Ö.; Critical Review - S.Ö., K.K.
Conflict of Interest: No conflict of interest was declared by the authors.
Financial Disclosure: The authors declared that this study has received no
financial support.
Kaynaklar
144
1. Erbaş T, Dağdelen S. Hashimoto Tiroiditi. Turkiye Klinikleri J Endocrin 2004; 2: 49-53.
2. Li Y, Nishihara E, Kakudo K. Hashimoto’s thyroiditis: Old concepts and
new insights. Curr Opin Rheumatol 2011; 23: 102-7. [CrossRef]
3. Slatosky J, Shipton B, Wahba H. Thyroiditis: differential diagnosis and
management. Am Fam Physician 2000: 61; 1047-52.
4. Hiromatsu Y, Satoh H, Amino N. Hashimoto’s thyroiditis: history and
future outlook. Hormones 2013; 12: 12-8.
5. Bloomgarden ZT. American Association of Clinical Endocrinologists consensuz conference on the insulin resistance syndrome: 25-26 August 2001,
Washington, DC. Diabetes Care 2003; 26: 1297-303. [CrossRef]
6. Onat A, Sansoy V. Halkımızda koroner hastalığın baş suçlusu metabolik sendrom: sıklığı, unsurları, koroner risk ile ilişkisi ve yüksek risk
kriterleri. Türk Kardiyol Dern Arş 2002; 30: 8-15.
7. National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on
Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III). Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) final report. Circulation 2002; 106: 3143-421.
8. Alberti KGMM, Zimmet PZ. Definition, diagnosis and classification of
diabetes mellitus and its complications. Part 1: diagnosis and classification of diabetes mellitus provisional report of a WHO consultation.
Diabet Med 1998; 15: 539-53. [CrossRef]
9. Kozan Ö, Oğuz A, Abacı A, Erol C, Öngen Z, Temizhan A, et al. Prevalence of the metabolic syndrome among Turkish adults. Eur J Clin
Nutr 2007; 61: 548-53.
10. Akamizu T, Amino N, DeGroot LJ, 2012 Hashimoto’s thyroiditis. In:
Thyroid Disease Manager Available from: URL: http://www. thyroid
manager.org/chapter/hashimotos-thyroiditis/
11. Türkiye Endokrin ve Metabolizma Hastalıkları Derneği (TEMD) Tiroid
Çalışma Grubu, Tiroid Hastalıkları Tanı ve Tedavi Kılavuzu. Ankara, 2014.
12. Al-Adsani H, Hoffer LJ, Silva JE. Resting energy expenditure is sensitive to small dose changes in patients on chronic thyroid hormone
replacement. J Clin Endocrinol Metab 1997; 82: 1118-25. [CrossRef]
13. Fox CS, Pencine MJ, D’Agostino RB, Murabito JM, Seely EW, Pearce EN,
et al. Small differences in thyroid function may be important for body
mass index and the occurance of obesity in the population. Arch İnt
Med 2008; 168: 587-92.[CrossRef]
14. Liberopoulos EN, Elisaf MS. Dyslipidemia in patients with thyroid disorders. Hormones (Athens) 2002; 1: 218-23. [CrossRef]
15. Verma A, Jayaraman M, Kumar HK, Modi KD. Hypothyroidism and
obesity. Cause or effect? Saudi Med J 2008; 29: 1135-8.
16. Simo R, Hernandez C, Zafon C, Galofre P, Castellanos JM, Mesa J. Shortterm hypothyroidism has no effect on serum leptin concentrations.
Diabetes Obes Metab 2000; 2: 317-21. [CrossRef]
17. Erdogan M, Canataroglu A, Ganidagli S, Kulaksızoglu M. Metabolic
syndrome prevalence in subclinic and overt hypothyroid patients and
the relation among metabolic syndrome parameters. J Endocrinol Invest 2011; 34: 488-92.
18. Pischon T, Boeing H, Hoffmann K. General and abdominal adiposity and
risk of death in Europe. N Engl J Med 2008; 359: 2105-20. [CrossRef]
19. Saito I, Ito K, Saruta T. Hypothyroidism as a cause of hypertension.
Hypertension 1983; 5: 112-5. [CrossRef]
20. McDermott MT, Ridgway EC. Subclinical hypothyroidism is mild thyroid
failure and should be treated. J Clin Endocrinol Metab 2001; 86: 4586-90.
[CrossRef]
21. Caron P, Calazel C, Parra HJ, Hoff M, Louvet JP. Decreased HDL cholesterol in subclinical hypothyroidism: the effect of L-thyroxine therapy.
Clin Endocrinol (Oxf) 1990; 33: 519-23. [CrossRef]
22. Cappola AR, Ladenson PW. Hypothyroidism and atherosclerosis. J Clin
Endocrinol Metab 2003; 88: 2438-44. [CrossRef]
23. Hak AE, Pols HA, Visser TJ. Subclinical hypothyroidism is an independent risk factor for atherosclerosis and myocardial infarction in elderly women: the Rotterdam Study. Annals of Internal Medicine 2000;
15: 270-8. [CrossRef]
24. Valentina VN, Marijan B, Chedo D, Branka K. Subclinical hypothyroidism and risk to carotid atherosclerosis. Arq Bras Endocrinol Metab
2011; 55: 475-80. [CrossRef]
25. Mahley RW, Palaoğlu KE, Atak Z, Dawson-Pepin J, Langlois AM, Cheung
V, et al. Turkish Heart Study: lipids, lipoproteins, and apolipoproteins.
J Lipid Res 1995, 36: 839-59.
26. Owecki M, Nikisch E, Sowiñski J. Hypothyroidism has no impact on
insulin sensitivity assessed with HOMA-IR in totally thyroidectomized
patients. Acta Clin Belg 2006, 61: 69-73. [CrossRef]
27. Pedersen O, Richelsen B, Bak J, Arnfred J, Weeke J, Schmitz O. Characterization
of the insulin resistance of glucose utilization in adipocytes from patients with
hyper- and hypothyroidism. Acta Endocrinol 1988, 119: 228-34. [CrossRef]
28. Wilson G, Curry RW Jr. Subclinical thyroid disease. Am Fam Physician
2005; 72: 1517-24.
29. Kvetny J, Wilms L, Pedersen PL, Larsen J. Subclinical hypothyroidism
affects mitochondrial function. Horm Metab Res 2010; 42: 324-7.
[CrossRef]
30. Liu C, Scherbaum WA, Schott M, Schinner S. Subclinical Hypothyroidism and the Prevalence of the Metabolic Syndrome. Horm Metab Res
2011; 43: 417-21. [CrossRef]
31. Uzunlulu M, Yorulmaz E, Oguz A. Prevalence of subclinical hypothyroidism
in patients with metabolic syndrome. Endocr J 2007; 54: 71-6. [CrossRef]
32. Garduno-Garcia JJ, virde-Garcia U, Lopez-Carrasco G, Padilla Mendoza
ME, Mehta R, Rellano-Campos O, et al. TSH and free thyroxine concentrations are associated with differing metabolic markers in euthyroid
subjects. Eur J Endocrinol 2010; 163: 273-8. [CrossRef]
33. Cooper DS. Subclinical hypothyroidism. N Eng J Med 2001; 345: 260-5.
[CrossRef]
34. Diez JJ, Iglesias P. Spontaneous subclinical hypothyroidism in patients
older than 55 years, an analysis of natural course and risk factors for
the development of overt thyroid failure. J Clin Endocrinol 2004; 89:
4890-7. [CrossRef]