DIŞ TİCARETTE RİSKİ AZALTMA YÖNTEMİ

DIŞ TİCARETTE RİSKİ AZALTMA YÖNTEMİ: TEMİNAT AKREDİTİFLERİ (Stand-by
Letter of Credit)
Dış Ticarette karşılaşılan en önemli risklerden biri; taahhüt edilen malın sözleşmede belirtilen
miktar, cins ve kalitede olmama veyahut bedelin ödenmemesidir. Tarafların genellikle taşıma ve
sigorta masrafları gibi maliyetleri düşük tutup kar oranını artırma eğilimi olduğu gözlenmektedir. İç
piyasada riskler teminat mektupları, garanti teminatları gibi hususlarla çözülebilirken; uluslararası
piyasalarda sistem başka yönlere kaymıştır.
Uluslararası ticarette, teminat mektubu ve garanti mektupları da kullanılabilmekte iken;
uygulamada karşılaşılan sistem AKREDİTİF’in bizatihi kendisidir. ABD yasalarına göre; bankalarım
teminat mektubu, garanti mektubu vermeleri yasaklanmış olduğundan; teminat ihtiyacı TEMİNAT
AKREDİTİFLERİ (Stand-by Letter of Credit) ile giderilmeye çalışılmıştır. Bu uygulama dünya
ticaretine de benzer biçimde yansımıştır.
Neden Teminat Akreditifi kullanılmalıdır?
Sözleşme edimine aykırı davranılması halinde; zararın karşılanması amacı sağlanır. Bu tip
akreditifin kullanılması tarafları sözleşmeye uygun davranmaya zorlayacaktır. Ayrıca; zararın
oluşması halinde de dava, tahkim vs yollarda alacak takibi yapmaya gerek kalmadan zarar bedeli
doğrudan tahsil edilebilecektir.
Teminat Akreditifi ile Ticari akreditif arasındaki fark nedir?
Ticari akreditifte; amir banka, sözleşme ile belirlenen taahhüdün yerine getirildiğinin belgelenmesi
halinde lehdara ödemede bulunurken; teminat akreditifinde ise taahhüdün yerine getirilmemesi
üzerine lehdarın uğradığı zararı telafi etmek maksadı ile ve yine belge ibrazı karşılığında lehdara
ödeme yapmayı taahhüt etmektedir.
Teminat Akreditifi ya da Şarta bağlı L/C Neler içerebilir?

Malın teslimi

Mal bedelinin ödenmesi

Taşımanın yapılması

Verilen kredinin ödenmesi

Gümrük vergilerinin ödenmesi

Sigorta şartlarının yerine getirilmesi

Sözleşme imzalanması

İhaleye katılım gibi şartlar içerebilir.
Teminat Akreditifi ile Teminat Mektubu aynı mıdır?
Her iki yöntem de amaçları bakımından aynı olmakla beraber; usul bakımından farklılıklar
taşımaktadır.
Teminat mektubu, borçlu edimini yerine getirmezse muhatabın zararını telafi etmek amacıyla
garantör tarafından düzenlenerek muhataba teslim edilen bir taahhüttür. Teminat mektubu da aynı
teminat akreditifinde olduğu gibi şartlı garanti mektubu olarak da düzenlenebilir. Ancak
uygulamada bu yöntem; teminat akreditifine çevrilmektedir.
Teminat akreditifi de benzer biçimde, borçlunun edimini yerine getirmeme durumu gözetilerek,
lehine akreditif düzenlenen tarafın zararını telafi etmek üzere garantör tarafından düzenlenerek
akreditif lehdarına iletilen bir taahhüttür.
Sonuç olarak; teminatlı akreditif, uygulamada büyük boyutlu projelerde, ihalelerde ve dış ticarette
sıklıkla uygulanmakta olan bir yöntemdir. Özellikle dış ticarete yeni başlayan veya tarafların
birbirlerini tanımadıkları hallerde teminat mektubu, şartlı garanti mektubu veya teminat akreditifi;
hem hukuki bir baskı oluşturacak hem de sözleşmeye uygun davranma gerekliliği hususunu ortaya
çıkaracaktır.
Av. BURCU SOLMAZ
(L.LM, University of Hertfordshire)
Kaynaklar:
-Feridun Kaya(2013), Dış Ticaret ve Finansmanı, 3. Bası, İstanbul: Beta Yayınları
-Erkut Onursal(2013), Mevzuat ve Teknik Yöntemleri ile Dış Ticaret, Ankara: Seçkin Yayınları
-Matti Kurkela, Letters of Credit Under International Trade Law: UCC, UCP and Law Merchant,
USA 1985, sh. 190
-Elvan Şafak (2010),Teminat mektubu ve Teminat Akreditiflerinin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans
Tezi
Avukat Burcu SOLMAZ
Attorney at Law, LL.M
SOLMAZ HUKUK VE DANIŞMANLIK OFİSİ
SOLMAZ LAW AND CONSULTANCY FIRM
Adress : Barboros Mah. Deluxia Suites Sitesi A Blok Kat:5 No:71 Batı Ataşehir/İstanbul
Phone : +90 216 504 1870
Fax
: +90 216 504 1931
GSM
: +90 505 592 2428
@-Mail : [email protected] & [email protected]
Website : www.solmazlaw.com