@oiYANET IŞLERI BAŞKANLIGI YAYlNLARI

@oiYANET
IŞLERI BAŞKANLIGI YAYlNLARI
·-
{1981 YILLIGI)
·HiCRET ÖZEL SAYISI
•'
..
~
.. .
.
isUimiyetin .. Eğitimimize
Getirdiği Ye nilikler,
VELi ERTAN
İslamiyetti:m önce toplumun
dini yaşayışında yahudiler, hıris­
tiyanlar ve ari;lblar, teraddi içinde idiler. Maddi ve manevi meziyetlerini · · kaybetmiş ve ·gerçek
medeniy·etin alanından uzaklaş­
mışlardı.
Avrupa'nın
güney doğusuna
hakim bulunan Roma İmparator­
luğu ve Bizans İmparatorluğu dejenere olmuş, bunun bir neticesi
olarak da, ahlak sGkut etmişti.
ÖzeHikle doğunun eski bir ilmüirfari merkezi sayılan Hindistan
halkı, korkunç ve dehşet ver.ici
bir ahlaki çöküntüye düşmüştü.
Çin ve İran'da aynı parelelde idi.
Dünya'nın hangi tarafına bakılır. sa bakılsın · artık ahlaki fazilet. ler değerini kaybetmiş; yerini kötü şeylere ve çirkinliklere bırak­
mıştı. Arablar ise, tam manası
-ile sapıklık içinde idiler ve sayı­
sız putlara tapıyorlardı. Hatta se.ref ve namusiimnı kirJetecek 'diye masum kız çocuklarını diri diri toprağa vermekten çekinmi-
yorlardı. Kadınların hak ve hür~
riyetleri ellerinden alınmış ve
onları mirastan
mahrum bırak­
mak suretiyle sefil bir duruma
düşürmüşlerdi.
. Peygamber Hazret-i İbrahim'­
den sonra, Allah'ın varlığını, yü. celiğini ve birliğini unutan arablar. gaflet ve delalete düşerek
tamamiyle putperest olmuşlardı
ve elleri ile yonttukları taşiara ve
ağaçtan yapılmış hey~ellere tapı-
. yorlardı. Hurafelere·. inanmışlar,
türlü kapazelikleri. kendilerince
mubah saymışlardı ..
İşte insanlık, düştüğü bu sa- .
pııklı'k
ve alhla:ksızlıiklar içinde çır­
pındığı bir devirde, batılın hakka,
cehil ve taassubun· ilme galebe
çaldfğı öyle bir devirde çöle inen
İslam Dini, artık insanlık için bir
nurdur. Böylece bu din, beşeri­
yeti zulmei:ten nura, hurafattan
hakikata, sefahatten saadete,
dalaletten _hidayete kavuşturmuş­
tur.
(
213
Peygamberimiz Hazret-i Muhammed'e inen ilk ayetler, Kur'an-ı Kerim'in Alak SOresinde bulunan ilk beş ayettir. Bu ayetlerde mealen; <<Her şeyi yaradan
Rabbının yüce adı ile okul O in·
sanı pıhtılaşmış kandan yarattı.
O keremine son olinıyaiı Rabl?i·
nin adı. ile oku! •• Kalemle ~yaz­
mayı öğreten) insana bilmediği~
ni belleten, · keremi erişilmez
mertebede olan Allah'ın adı, ile
oku!», huyurul muştur.· Peygam-.
berimiz de; ailim tahsil . etmek
müslüman kadın ve erkek üzeri- .
ne farzdırn
buyurmuslardır.
.
.
.
'
Peygamberimize inen bu ayetlerde kalemden söz edilmesi,
dikkate şayan bir emirdir. Zira
Allah'ın varlığını, birliğini ve yüce sıfatiarını tanıtacak arnillerden biri de, kuşkusuz kalemdir.
İşte lbu neden'le İslam'ın eğitimi­
mize getirmiş olduğu ana prensip, uoku ve yazn emridir. Bu
özellik diğer dinlerde yoktur.
-
.
Şu
hale göre aoku» emri,
Allah'ın bütün insanlara baş hitabıdır. Oku! Alah'in yüce adı ile •
oku! Yani, kötülüklerden kaçın­
mak için, faydalı olan h~r şeyi
. oku anlamınadır. ·
.
:Işte ~bu
\
sebepedir 1ki,
.
.
Islam'ın
· eğitimimize getirmiş olduğu yeniliklerin başında, . hiç şüphesiz
aokumcı-yazma» geUr. İslam'da
okuma yazma, ougünkü tabiri ile
ailk öğretim görmek» üzerimize
farzdır.
214
·İslam'ın ilk emri, memleketi-
mizin ve mmetimizin kalkınma­
sı ve yükselmesi yönünden şüp"
hesiz, ilk adımdır. ·
Okuma - yazmanın dinimizdeki önemi ölçüsüzdür. Zira Kur'·
an-ı Kerim'de Zümer sOresinin
dokuzuncu ayetinde: ((Hiç bilen·
lerle · hilmiyenler müsavi olur
mu?» buyurulmuştu.
· Peygamberi miz, Bedir Savaşında, alınan esirler arasında
aldkuma - yazma» ıbi'lenleri, müslümanlara a'dkuma - yazma» öğ­
retenleri, bu h'izmetleri karşılı­
ğında serbest bıra1 kml'şlardır.
Peygamberimizin ilmi teşvik
eden bir cok
sözleri
. mübarek
.
vardır. Zira bilgi bizim için büyük bir nimettir. Hayatta mütşid,
ilimdir. ilimden ve dinden uzak
olan bir kimse; düineni bozulrı:ıuş
fırtınaya yakalanmış bir·· gemiye
beiızer, bocalar du-rur ve niha·
yet yok olup gider.
1
Batılı pedagoklardan Şarel Si-
monun "'Bir okul açıldığı zaman
bir' hapisihane kapanır» sÇ)zü, ne
kadar manfdardır.
Hazret-i Peygamber, «Ben ancak, güzel ahlakı tamamlamak
için· gönderildim» diğer 1bir mü. barek sözlerinde dE?. "imanın ke-- .
malı güzel ahlakdır» buyurmuş­
lar ve böylece teraddi içinde bulunan arabları her yönü ile bir
düzene koymuşlardır.
Peygamberimiz, nübüvvetinin
·on ikinci yılında Akabe mevkiin·
de Medineli "'Hazrec ve Evs»
kabilesine mensub bir kafile ile
buluşmuşlar ve onlara, islama
dair tesirli sözler söylemişlerdir.
Bu düşündürücü ·sözler karşısın­
da Medifleliler, bu yüce dini yaradı!ışlarına ·uygun bulmuşlar ve
'AIIah'ın Peygamberine · hemen
bi at· etmişlerdi. Peygamberimiz
de onlardan :
1) ,, Allah'a
-
şerik
caklarına,
2)
koşmıya-
,
Hırsızlık yapmıyacakları-
3) Kimseye. iftira etmiyeceklerine,
4) Nikahsız karı • koca ha. yatı yaşamıyacaklarına,
5) · Kız cocuklarını öldürmi· ·
yeceklerine dair söz almiştır.
Beşer
tarihinde eşine rasianmıyan beşerin tab'ına ve fıtratı._
na uygun son iiahl din olan isram, kısa bir zaman içinde yayıl­
mış, insanlık tarihinde büyük bir.
inkılab yapmıştır~ insanlığa. insanlığı öğretmiş, Allah'ıiı gerÇek
ve mutlu yolunu göstermiştir.
islam, birliği
amirdir.
ve
beraberliği
.
Allah, insaniari toplu bir halde yaşamaları için yaratmıştır.·
MüslÜmanlar bir birinin· kardeşi­
dir. Bu bakımdan, haksız yere ·
kardeş kanı dökmek; kesinlikle
haramdır.
:islam'ın getirdiği
yenili:kler-
den biri de, ahiakın ;:;arsılrrıaz
bir kaynağa bağlanmasıdır. Kuş­
kusuz bu da,· manev'iyattır. Dayanışmayı ve yardımiaşmayı sağ~ ·
lamaktır. istikbal ancak, ahlakı
bütün milletiere has bir yoldur.
Medeniyet ahlakı, bir eğitimin
mahsulüdür. Zira kültür ve medeniyet, ancak iyi bir eğitim gör- ·
mekle mümkündür.
Her hikmetin başı, Allah korkusydur.
Mehmed Akif'in :
"Ne irfaiıdır veren
· ·yükseklik ne vicda_ndır,
ahlaka
Fazilet hissi insanlarda Allah .
korkusundandır.
Yüreklerden çekilmiş
edilsin havf-i yezdanın,
farz
Ne irfanın kalır. tesiri kat'iyyen, ne vicdanın.»
.nıısraları, konumuzun özüıitl
güzel dile getirmiştir.
he
Dinden asıl maksad, güzel
ahlaktır, huy güzelliğidir.
Peygamberimizin
ahlakının
nasıl olduğu . hususu
Hazret-i
Aişe'ye sorulduğunda, «O'nuıi ahlakı Kur'an'dan ibaretj:irn ceva-.
bında bulunnıuşlardır.
islam nazarında kablle ve milletierin bir birlerine üstünlüğü olmadığı gibi, haseb ve nes-eb yö.nünden de fark yoktur. Sevgi ve
saygı esastır.
21.5
insanlar lçin aslolan, mezi- · .
yetleri ile içinde bulunduğu toplumun sevgisini ve itimadını kazanabilmektir.
«Her kişi, kendine göre bir
kıymettir»
sözü; muhteremdir; .
O halde, insanlara . karşı &ı ima
yumuşak ve tatlı muı:imelede bulunulmalıdır.
islam, beşeriyete, kendine
has bir manada eşitlik\ getirmiş­
tir. Bu bakımdan, Müslümanlık­
ta mümtaz bir sınıf yoktur, bir. bii-ine kaynaşmış bir toplum vardır.
Tufeyl b. Amir isminde biri,
P.eygamberimize gelmiş ve O'na:
- Müslü.man · . olduğum tak. dirde rütbem ne olacak?;, diye
sorunca Hazret-i .· . Peygamber
ona:.
uSair müslümanlarla aynı rüt~Jacaksın. Yani herhangi
bir müslümanın ha;J<ıkı kadar·
hak, vazifeleri kadar da va-
216
zife sahibi olacaksın» buyurmuş­
lar ve böylece hak ve vazife bakımından müslümanların eşit olduğunu belirtmişlerdir.
1789 tarihinde Fransa ihtilalinin Etejenera M~clisi'nin tanzim etmis olduğu anayasanın ön
· sözünde 'nesretmis
oldukları ih- .
,
'
san ve vatandaş hlilkları, «Hukuk-ı Beser Beyannamesi" 'nin en
.
'
önemli maddelerinden biri olan
aHer insan hür doğar, hür yaşar" sözü, bı..i ihtilalden çok önce Hazret-i Ömer tarafından or. taya atılmış bir prensibdir. · Fa-.
kat ·bunu Fransızlar kendilerine
mal etmişlerdir ..
islam, tenbelliğin karşısında­
dır. Çalışmayı emretmiştir. Peygamberimiz; "iki gününü ayni se. viyede geçiren kişi·. ziyandadır»
buyurm'uştur. .
İsla"i"n, dünya'da hiç ölmiyecek
gibi çalışmayı, yarın da ölecekmiş ·gibi ahirete
hazırlanınayı
bir düstıır haline getirmiştir.