FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Reseptörler II

FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi
Reseptörler II
yrd. doç. dr. emin ulaş erdem
NÖROMUSKULER İĞCİKLER
• Musküler iğcikler, iskelet kasında bulunur ve kasın
tendinöz tutunma yerine doğru en fazla sayıda
görülür.
• Kas aktivitesinin kontrolü için santral sinir sistemi
tarafından kullanılan duyusal bilgileri temin eder.
• Her bir iğcik 1-4 mm uzunluğunda olup bağ
dokusundan oluşan bir kapsül ile sarılıdır.
• Kapsülün içerisinde 6 – 14 tane ince intrafuzal
kas lifi bulunur.
• İğciklerin dış tarafında yerleşmiş olan liflere
ekstrafuzal lifler denir.
• İntrafuzal kas iğcikleri iki tiptir.
– Nukleer kese (nuclear bag)
– Nukleer zincir lifleri (nuclear chain)
• Kas iğciklerinin iki tip inervasyonu vardır.
– Annulospiral sonlanmalar
– Flower spray sonlanmalar
• Annulospiral sonlanmalar intrafuzal liflerin
ekvatorunda yerleşir.
• Büyük myelinli sinir lifi kapsülü myelin kılıfını kaybeder
ve çıplak haldeki akson intrafuzal liflerin nükleer kese
ve zincir kısımlarının etrafında spiral yapar.
• Flower spray sonlanmaları esas olarak ekvator
bölgesinin biraz uzağında yerleşmiş olan nükleer zincir
liflerinde bulunur.
• Yine çıplak haldeki akson terminal dallara ayrılır ve
varikositler oluşturarak sonlanır.
• Bu nedenle çiçeklerin filizlerine benzetilir.
• İntrafuzal liflerin gerilmesi bu sonlanmaların uyarılmasına
yol açar ve sinir impulsları afferent nöron’lar ile seyrederek
medulla spinalise gelir.
• Intrafuzal liflerin motor inervasyonu ince gamma motor
lifler ile sağlanır.
• Dinlenme durumunda iken kas iğcikleri her zaman afferent
sinir impulsları taşır.
• Bu bilgilerin pek çoğu bilinçli olarak anlaşılmaz.
• Aktif ya da pasif kas aktivitesi oluştuğunda intrafuzal lifler
gerilir ve afferent sinir impulslarının medulla spinalise ve
beyine geçişinde artış olur.
• Bundan dolayı, nöromuskuler iğcikler, santral sinir
sisteminin kas aktivitesinden haberdar olması konusunda
çok önemli bir role sahiptir.
• Aynı zamanda, bu kas iğcikleri istemli kasların kontrölünü
indirekt olarak etkiler.
GERİLME REFLEKSİ
• Bir kasın gerilmesi kas iğciğindeki intrafuzal liflerin
uzamasına ve sonlanmalarda stimulasyona yol
açar.
• Afferentler medulla spinalisin gri cevherinin cornu
anterior’unda büyük alfa motor nöronlar ile
sinaps yapar.
• Daha sonra efferent motor sinirler ile ekstrafuzal
kas liflerini uyararak kas kontraksiyonuna yol açar.
• Kas iğciği afferent impulsları antagonist kaslar ile
ilgili olan alfa motor nöronları inhibe eder
(recipirocal inhibisyon).
NÖROTENDİNÖZ İĞCİKLER
(GOLGİ TENDON ORGANI)
• Muskulotendinöz bölgede yoğunlaşmışlardır.
• Her iğciğin fibröz bir kapsülü vardır.
• Bu kapsül küçük bir demet halinde bulunan,
gevşek olarak düzenlenmiş tendon liflerini sarar.
• Sinir sonlanmaları tendona basınç olduğunda,
iğciğin içerisinde yer alan ve yakında bulunan
tendon liflerinin sıkıştırmaları ile aktive olurlar.
• Kasın boyundaki değişikliklere hassas olan
nöromuskuler iğciklerden faklı olarak, golgi
tendon organı kasın gerginliğindeki değişiklikleri
değerlendirir.
NÖROTENDİNÖZ İĞCİKLER
(GOLGİ TENDON ORGANI)
• Artmış kas gerginliği golgi tendon organını
uyarır ve affertler medulla spinalise gelir.
• Med.spi. Cornu ant. Lokalize olmuş büyük alfa
motor nöronlar ile sinaps yapar.
• Kas iğciği refleksinden farklı olarak, bu refleks
inhibe edici karakterdedir.
• Bunun amacı ise kasta çok fazla gerilimin
olmasını engellemektir.
EKLEM RESEPTÖRLERİ
• Sinovyal tip eklemlerin kapsülünde ve
ligamentlerinde dört tip duyusal sonlanma
görülür.
– Pacinian
– Ruffini
– Tendon gerilme reseptörü
– Serbest sinir sonlanmaları
Eklem pozisyon hissi
ve hareket algısı
Ağrı duyusu