Serbest bölgeler için `cazibe` taslağı

MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Serbest bölgeler için ‘cazibe’ taslağı
Türkiye’nin ithalata bağımlı olduğu ürünlerin yerli üretimi için serbest bölgeler cazibe
merkezi olacak
SEDAT ALP
İZMİR - Yaklaşık 5 yıldır çıkarılmaya çalışılan Serbest Bölgeler Kanunu, 3 gün önce toplanan
Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nun (EKK) ana gündem maddesi idi. Kurulun üzerinde tartıştığı
kanun taslağı, ithalat bağımlılığı bulunan stratejik, öncelikli ve büyük ölçekli yatırımlarda özel
hesap ücreti ve stopaj esnekliği getirilmesini kapsıyor. Hizmet sektörlerine de serbest
bölgelerdeki yatırım teşviklerinden yararlanma imkanı getirilmesi, lojistik hizmetlere gelir ve
kurumlar vergisi istisnası ve Türkiye’nin yurtdışında serbest bölge, dış ticaret merkezi, özel bölge
ve lojistik merkez kurulabilmesini sağlayacak önemli düzenlemeler içeriyor. Hazırlanan kanun
taslağı ile lojistik imkanlarla donatılmış, kümelenme perspektifinde oluşturulmuş serbest bölge
alanlarına, Türkiye’nin ithalat bağımlılığı yüksek ürünleri üretenler ağırlıklı olmak üzere, yatırımcı
gruplarının çekilmesi amaçlanıyor.
Alınan bilgiye göre; taslağın genel çerçevesine olumlu bakan EKK’nın, vergi kaybına yol
açabilecek bazı maddeleri çıkartarak taslağı onaylaması bekleniyor.
Ekonomi Bakanlığı’nın aralık ayında Denizli’de tüm serbest bölge işleticileri ile kullanıcı
derneklerinin katılımı ile düzenlediği çalıştayda, bölgelerde yaşanan sorunlar ve bunlara ilişkin
çözüm önerilerini alarak hazırladığı Serbest Bölgeler Kanunu taslağının, serbest bölgelerdeki
mevcut sorunların aşılması yönünde önemli düzenlemeler içerdiğini söyleyen Serbest Bölgeler
Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürülüğü Daire Başkanı Zübeyde Solak, tasarının, lojistik
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
imkanlarla donatılmış alanlara, kümelenme perspektifinde yatırımcı gruplarının çekilmesini
hedefleyen yeni bir serbest bölge yaklaşımı ile hazırlandığını vurguladı.
Solak, kanun taslağının birinci ayağında serbest bölgelerdeki mevcut sorunların çözümü yer
alırken, ikinci ayağında ise ithalat bağımlılığı olan ürünlerin Türkiye’ye çekilmesinde serbest
bölgelerin bir mekanizma olarak kullanılmasının amaçlandığı bilgisini verdi. Taslağın, üçüncü bir
açılım olarak da Türkiye’nin konumundan yararlanılarak, serbest bölgelerin lojistik avantajlar
yönünden de güçlendirilmesinin hedeflendiğini aktaran Zübeyde Solak, yeni çalışma ile hizmet
sektörünün de vergi muafiyet ve diğer yatırım teşviklerinden yararlandırılmasının amaçlandığını
vurguladı.
Yeni serbest bölge modelinin hedefleri
• Optimum büyüklük
• Etkin destek ve altyapı unsurları
• Etkin işletme ve kamu hizmeti sunumu
• Tanıtım ve pazarlama
• Yatırım için cazip kuruluş yeri
Taslak, Cibuti’ye kurulacak serbest bölgeyi de içeriyor
Serbes Bölgeler Kanun Tasarısı, Türkiye’nin yurtdışında serbest bölge, dış ticaret merkezi, özel
bölge ve lojistik merkez kurulabilmesini sağlayacak düzenlemeleri de içeriyor. Bu şekilde
Türkiye’nin, Kuzeydoğu Afrika’nın küçük ülkesi Cibuti’ye kurmak istediği serbest bölgenin yasal
dayanağı da oluşturuluyor. Umman Denizi’ne bağlı Aden Körfezi ve Kızıldeniz kıyısında bulunan
Cibuti, ilk etapta 5 bin dönüm büyüklüğündeki alanı 99 yıllığına Türkiye’ye tahsis edecek. İçinde
kendi limanı da olan serbest bölgede tüm kuralları Türkiye koyacak. Sadece Türk firmalarının yer
alacağı Cibuti’deki serbest bölgeden, 600 milyon nüfusa sahip Orta Afrika ülkelerine hitap
edilmesi hedefl eniyor. Solak, yeni düzenlemenin Ekonomi Bakanlığı’na Cibuti’de serbest bölge
kurma
yetkisi
vereceğini
ifade
etti.
Zübeyde Solak, serbest bölgelerde atık çıkarma, bakım-onarım konularında prosedürleri
kolaylaştırmaya çalıştıklarını belirterek, “Şu anda bölgelerden atık çıkarılması, bakım-onarım
konularında ‘gülsek mi, ağlasak mı’ dedirtecek bir durum var. Bu konularda daha basitleştirilmiş
prosedürler getiriyoruz” dedi.
Serbest bölgelerde KDV ve ÖTV uyumlaştırma konularında da düzenlemeler olacağını belirten
Solak, “Serbest bölgelerde kullanılmak üzere alınacak mallara da KDV ve ÖTV muafiyeti
getirilmesi söz konusu. Bunun yanında serbest bölgelere ilişkin ÇED çalışmalarında süreyi 3 ayla
sınırlıyoruz. Hazırlanan kanun metniyle OSB’lerde olduğu gibi serbest bölgelerde de emlak
vergisi istisnası getirmeye çalışıyoruz. Kamu arazilerinde tamamen muafiyet, özel araziler için ise
5 yıl muafiyet getirmeyi planlıyoruz” dedi.
“Kül yutmaz tavır, muhafazakarlığı getirdi”
Zübeyde Solak, serbest bölgelerle ilgili düzenlemeleri yaparken, tanınan imtiyazlarla ülkenin diğer
kesimlerindeki üreticilere karşı rakip yaratmama konusunda çok özenli davrandıklarını söyledi.
Solak, şunları kaydetti: “Serbest bölgelerde sorunları çözerken muhafazakar davranmamızı
gerektiren önemli etkenler var. Serbest bölgelerin ülkenin diğer kesimlerindeki yerli sanayiye karşı
rakip olmaması en tereddüt ettiğimiz konu. Bir alanda imtiyazlı bir uygulama yapıyoruz. Bu ister
istemez suiistimal kapısı açıyor. Bu konuda her zaman muhafazakar davranmaya, kül
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
yutmamaya çalışıyoruz. Yatırım yeri oluşturmaya çalışırken, birtakım çevrelere rant vesilesi
yaratmama kaygısı, ‘üretim için kullanılsın ama arazi rantı yaratmayalım” kaygısını her zaman
yaşıyoruz. En fazla çekindiğimiz konulardan biri de OSB ile serbest bölgelerin bir birine rakip
algılanması. İkisinin birbirinin tamamlayıcısı olması için çalışıyoruz. Bir yandan da serbest bölge
alanlarının, devletin yaptığı düzenlemleri atlamada yan yol olarak kullanılmasını önlemeye
çalışıyoruz.”
Narlı: 5 yıl sonra ‘oyunun kuralı değişti, vergi ver’ denilmemeli
Ege Serbest Bölgesi İşadamları Derneği Başkanı, Türkiye Serbest Bölge Dernekler Platformu
Eşbaşkanı Bilgen Salih Narlı 3218 Sayılı Kanun’un 6 Şubat 2004 tarihinde revize edilmesiyle
serbest bölgelerde büyük hak kayıplarının ortaya çıktığını, dernek ve platform olarak 2004’ten bu
yana müktesep hakların geri verilmesi noktasında uğraş verdiklerini belirterek, “Ancak gelinen
süreçte, geri dönüşün çok fazla mümkün olmadığını, serbest bölgeler için daha çok üretim ve
ihracat odaklı bir anlayışın hakim olduğunu gördük. Biz de tespit ettiğimiz sorunları ve bunların
çözüm önerilerini içeren görüşlerimizi Ekonomi Bakanlığı’na sunduk” diye konuştu. Aynı zamanda
TOBB Serbest Bölgeler Sektör Meclisi Üyesi olan Narlı, sözlerini şöyle sürdürdü: “Eski Bakan
Zafer Çağlayan döneminde yeni nesil serbest bölgeler adı ile özel ekonomi bölgeleri diye revize
edecek şekilde bir taslak hazırlandı. EKK, değişikliği onaylamadı ancak mevcut kanunun
problemli maddeleri değiştirilsin diye karar aldı. Gelinen noktada; Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci
ve Bakan Yardımcısı Adnan Yıldırım yoğun mesai harcayarak, serbest bölgelerin kamu açısından
yararını görerek yeni bir kanun taslağı hazırladı. EKK’nın bu tasarının genel çerçevesiyle ilgili
düşüncelerinin olumlu olduğu bilgisini aldık. Ancak yasanın seçimden önce çıkması pek mümkün
gözükmüyor. Yeni kanun günlük operasyonel sorunları çözecek ancak serbest bölgelerdeki ana
meseleyi çözmeyecek. Serbest bölgeler konusunun bakanla birlikte değişebilecek bir teşvik
politikası olmaktan çıkarılıp, kalkınma modeli olarak bir devlet politikası olmasını sağlayacak
düzenlemeler gerekiyor. Bu bölgelerde yabancı yatırımcıya 30 yıllık ruhsat verilyor. 5 yıl sonra
‘oyunun kuralı değişti, şimdi vergi ver’ denmemeli. Ruhsat süresince yatırımcı haklarını
kaybetmemeli.”
Değirmencioğlu: Dile getirdiğimiz sorunların çözümünü kapsıyor
Ekonomi Bakanlığı’nın, aralık ayında Denizli’de serbest bölgelerle ilgili bir çalıştay düzenlediği ve
tüm serbest bölge işleticileri ile kullanıcı derneklerinin görüş ve önerilerini alarak bir kanun taslağı
hazırladığı bilgisini veren İzmir Serbest Bölgesi Kurucu ve İşleticisi AŞ (İZBAŞ) Genel Müdürü
Özlem Değirmencioğlu şöyle konuştu: “Çalıştayda dile getirdiğimiz tüm sorunların çözümünü
kapsayan bir çalışma yapıldığı için biran önce yasallaşmasını umut ediyoruz. Katılımcı anlayışıyla
bir taslak hazırlanmış olması önemli. Serbest bölge yönetimlerinin ve kullanıcılarının bugüne
kadar dile getirdiği mali sorunlar, atık yönetimi konusundaki düzenlemeler ve serbest bölgede
gerçekleştirilen işlemler açısından düzenlemeler içeriyor. Ancak ne şekilde yasallaşacağını
bilemiyoruz. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin yaklaşımı ve verilen mesajlar açısından
umutluyuz.”
Mum: Dünyada da uygulama bu şekilde
Mersin Serbest Bölge İşlericisi AŞ (MESBAŞ) Genel Müdürü Edvar Mum, serbest bölgelerle ilgili
yapılması gereken düzenlemeleri Serbest Bölgeler Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel
Müdürülüğü’ne ilettiklerini, düzenlemenin bu çerçevede yapılması durumunda sistemin
rahatlayacağını söyledi. Mum, “Serbest bölgelerle ilgili uzun süredir bir düzenleme yapılmadı.
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Bölgelerde uygulamadan kaynaklanan sıkıntılar var. Hem bölgelerde uygulamayı rahatlatmak
hem de serbest bölgeleri amacına uygun olarak, dış ticarete işlemlerinin mevzuatını rahatlatmak
gerekiyor. Dünyada da uygulamalar bu şekilde. Dolaylı vergilerin istisnası, enerji kullanımı, emlak
vergisi uygulamalarında OSB’ye tanınan istisnaların burada da uygulanmasını talep ettik. Bu
çerçevede düzenlemeler yapılırsa sistem rahatlayacak hem de yatırımcının serbest bölgelere
ilgisi artacak. Bütün ülkelerde serbest bölgelerde, ülke içi uygulamaların önünde yatırımcıyı
rahatlatıcı uygulamalar var” diye konuştu.
Kanunla getirilecek yeni açılımlar
• Türkiye’nin ithalat bağımlılığı bulunan stratejik, öncelikli ve büyük ölçekli yatırımlarda özel hesap
ücreti ve stopaj esnekliği.
• Hizmet sektörlerine yatırım teşviki yararlanma imkanı.
• Lojistik hizmetlere gelir ve kurumlar vergisi istisnası.
• Yurtdışında serbest bölge, dış ticaret merkezi, özel bölge ve lojistik merkez kurulabilmesi.
• Serbest bölgelere yapılan hizmet teslimleri de ihracat kapsamına alınıyor.
Kolaylaştırıcı düzenlemeler
• Atık çıkarma, bakım-onarım konularında prosedürler kolaylaştırılıyor.
• KDV, ÖTV ve gümrük mevzuatı arasında uyum getiriliyor.
• ÇED süreci maksimum 3 ayda tamamlanacak.
• OSB’lerde olduğu gibi emlak vergisi muafiyeti getiriliyor.
• Serbest bölgelerde elektrik kullanımında OSB’de uygulanan tarifeler getiriliyor.
Saygılarımızla,Best Regards
Evrim Haberleri; Gümrük mevzuatı, Dış Ticaret, Lojistik, muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya diğer türlü
profesyonel anlamda yayınlanan Kanun,Yönetmelik,Tebliğ,Genelge,Tasarruflu yazı, mevzuat taslakları en hızlı şekilde
yayınlanmakta ve bilgileri sunulmaktadır. Yayınlanan Gümrük ,Dış Ticaret, Haberler ile ilgili bilgiler belli bir konunun veya
konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi verme amacını taşımaktadır.
Yayınlanan Bilgileri konusuna hakim profesyonel bir Gümrük Müşavirine, Mevzuat Danışmanına, başvurmanız tavsiye edilir.
Bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır. Evrim Yazılım ve Danışmanlık.
[email protected] | www.evrim.com