16:17 2.2. Yahudilik 2.3. Hristiyanlık KA ZA NI MI MIZ 16:17 • 3. Günümüzde yaşayan dinleri temel özellikleriyle tanır. • (Yahudilik ve Hristiyanlık) 16:17 1. Din Niçin Evrensel Bir Gerçekliktir? 2. Günümüzde Yaşayan Dinleri Tanıyalım: 2.1. Hinduizm ve Budizm 1. Din Niçin Evrensel Bir Gerçekliktir? • Din, tarihin bütün dönemlerinde, hemen her toplumda var olan evrensel bir olgudur. İnsanın olduğu her dönemde, her yerde inanç ve din de var olmuştur. • İnsanın maddi ihtiyaçları olduğu gibi manevi ihtiyaçları da vardır. Bu insanın FITRÎ (yaratılıştan gelen) bir özelliğidir. • Acıktığımızda yemek ve üşüdüğümüzde ısınmak ihtiyacı duyduğumuz gibi manevi olarak da her zaman yüce ve kudretli bir Varlığa sığınma, O’na güvenme ve O’ndan yardım dileme ihtiyacı duyarız. • Bu sığınma ve güvenme duygusu ancak DİN ile karşılanır. 16:17 1. Din Niçin Evrensel Bir Gerçekliktir? • Yüce Allah, Kur’an’da insanda din duygusunun doğuştan olduğuna dikkat çekmektedir: • «(Resulüm!) Sen yüzünü hanîf olarak dine, Allah insanları hangi fıtrat ile yaratmış ise ona çevir. Allah’ın yaratışında değişme yoktur…» • 16:17 (Rûm suresi, 30. ayet.) 1. Din Niçin Evrensel Bir Gerçekliktir? • Allah, tarihin çeşitli devirlerinde insanlara kitaplar ve nebiler göndermiştir. İlk insan Hz. Âdem aynı zamanda ilk peygamberdir. • Peygamberler, insanları her şeyin yaratıcısı olan Yüce Allah’ın egemenliğine ve birliğine inanmaya çağırmışlardır. • Ancak ilk insanlar kimi zaman Allah’ın gönderdiği ilkelerden uzaklaşarak çeşitli varlıkları kutsal kabul etmişler ve bunlara tapınmışlardır. 16:17 1. Din Niçin Evrensel Bir Gerçekliktir? • Geçmişten günümüze yapılan arkeolojik kazılarda, mabetlere, dinî motiflere rastlanması dinin tarihin en eski dönemlerinde bile var olduğunu göstermektedir. • Ayrıca kutsal kitaplar, dinin ilk insan topluluklarından beri var olduğunu belirtmektedir. • Tüm bunlar, dinin her zaman ve her toplumda varlığını sürdüren evrensel bir olgu olduğunu ortaya koymaktadır. 16:17 2. Günümüzde Yaşayan Dinleri Tanıyalım • Günümüzde dünya üzerinde birçok din varlığını sürdürmektedir. Bunları, vahye dayalı dinler ve vahye dayalı olmayan dinler olarak ikiye ayırmak mümkündür. • Allah’ın, peygamberler aracılığıyla gönderdiği dinlere vahye dayalı dinler denir. Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam vahye dayalı dinlerdir. • Bunların dışında kalan çeşitli bilge kişilerin görüş ve düşünceleri etrafında oluşmuş, vahye dayan(dığı kesin ol)mayan dinler (?) de vardır. Hinduizm, Budizm, Taoizm 16:17 bunlara örnek olarak verilebilir. 16:17 16:17 ÖZETLEYELİM 16:17 ÖZETLEYELİM 16:17 2.2. Yahudilik 2.3. Hristiyanlık YAHUDİLİK (MUSEVİLİK) 2.2. Yahudilik • Vahye dayalı dinlerden biri olan Yahudiliğin Peygamberi Hz. Musa’dır. Bu nedenle Yahudiliğe, Musevilik de denir. • Yahudiliğin kutsal kitabı Tevrat’tır. • Tevrat’ın dili İbranicedir. • Tevrat; Tekvin, Çıkış, Levililer, Sayılar ve Tesniye adlı beş bölümden oluşur. • Yahudiler, YEHOVA (YAHVE) adını verdikleri tek tanrıya inanırlar. Tanrı Yehova, her şeyin yaratıcısıdır. O her şeyi bilir, görür ve işitir. Tanrının adı gereksiz yere ağza alınmaz. Herhangi bir resim veya heykeli yapılamaz. 16:17 TEVRAT (TORA) - «TANAH» TEVRAT ( TORA) «TANAH» 2.2. Yahudilik • Yahudilerin ibadet yerlerine SİNAGOG veya HAVRA denir. • Sinagoglarda Yahudilerin dinî ve ulusal sembollerinden biri olan YEDİ KOLLU ŞAMDAN (MENORA) bulunur. • Kral Davut’un mührü olarak kabul edilen, içiçe geçmiş iki üçgenden meydana gelen ALTI KÖŞELİ YILDIZ (MAGEN DAVİD) diğer bir sembolüdür. 16:17 Havra - Sinagog Davud'un Yıldızı Siyon Yıldızı Menora İsrail Bayrağı Menora 2.2. Yahudilik 16:17 • Yahudilerin din adamlarına HAHAM denir. • Yahudilerin kutsal günü CUMARTESİdir (ŞABAT). • Yahudiler, Tanrı’nın evreni altı günde yarattığına, Cumartesi günü ise dinlendiğine inanırlar. • Bu nedenle haftanın altı günü çalışır, yedinci gün olan cumartesi ise çalışmazlar. • Bu günü dinlenerek ve ibadet ederek geçirirler. Şofar 2.2. Yahudilik • Yahudilikte ibadetler, günlük ve haftalık olmak üzere iki bölümdür. • Günlük ibadetler SABAH (Şahrit), ÖĞLE (Minha) ve AKŞAM (Arvit) vakitlerinde yerine getirilir. • Haftalık ibadetler ise cumartesi günü sinagoga gidilerek topluca yapılır. • İbadet esnasında Tevrat’tan bazı bölümler okunur. • İbadet yapılırken erkekler başlarına KİPA denilen bir takke giyerler. • Kadınlar ise yapılan ibadeti 16:17 izlemekle yetinirler. Talit Tefilin Kipa 2.2. Yahudilik • Yahudilikte Allah, melek, peygamber, ahiret, cennet, cehennem ve kitap inancı vardır. • Kudüs’te bulunan Süleyman Mabedi’nden günümüze tek bölüm olarak kalan Ağlama Duvarı, Yahudiler için çok • önemlidir. • Bu duvarın önünde dua ve ibadet etmeye büyük önem verirler. 16:17 Kudüs Ağlama Duvarı 2.2. Yahudilik 16:17 • Seni Mısır diyarından, • Babana ve annene saygı esirlik evinden çıkaran göstereceksin. Allah benim. Karşımdaaçısından Tevrat’ta Yahudiler • Öldürmeyeceksin. başka tanrıların • Zina etmeyeceksin. açıkça yer alan on• emrin büyük olmayacaktır. Çalmayacaksın. • Kendin için oyma put • Yalancı tanıklıkta bir önemi vardır. yapmayacaksın ve bulunmayacaksın. bunlara ON tapmayacaksın. EMİR sırasıyla şöyledir: • Hiç kimsenin evine • Benim adımı, boş yere barkına, malına kısaca ağzına almayacaksın. sana ait olmayan bir şeye • Cumartesi gününü göz dikmeyeceksin. daima hatırlayıp onu kutsal sayacaksın. 2.2. Yahudilik TEVRAT 16:17 HZ. MUSA HAVRA (SİNAGOG) HAHAM ŞABAT MAGEN DAVİD MENORA HIRİSTİYANLIK 2.3. Hristiyanlık • Hristiyanlık, vahye dayalı dinlerdendir. • İsrailoğullarına gönderilmiştir. Peygamberi HZ. İSA’dır. • Hz. İsa, Allah’ın bir mucizesi olarak babasız dünyaya gelmiştir. Annesinin adı MERYEM’dir. • Hz. İsa otuz yaşına geldiğinde Allah ona peygamberlik görevi vermiştir. • Onun peygamberliğine ve davetine başlangıçta on iki kişi inanmıştır. • Bunlara «HAVARİLER» denir. Hristiyanlık, Hz. İsa’dan sonra havarilerin gayretleriyle yayılmıştır. 16:17 2.3. Hristiyanlık • Hristiyanlığın kutsal kitabı İNCİL’dir. • İncil, Hz. İsa’dan sonra yazıya aktarılmış ve çoğaltılmıştır. • MS 325 yılında İznik konsülünde MATTA, MARKOS, LUKA ve YUHANNA isimli İnciller, Hristiyanlarca kutsal kitap olarak kabul edilmiştir. • İncil’de Hristiyanlığın inanç, ibadet ve ahlak ilkeleri açıklanır. • Hz. İsa’nın hayatı, öğütleri ve mucizelerinden söz edilir. 16:17 • Hıristiyanlığın asıl kutsal metni olan Yeni Ahit, 4 İncil, Resullerin İşleri, 21 mektup ve Vahiy bölümü olmak üzere 27 kitaptan oluşmaktadır. 2.3. Hristiyanlık • HRİSTİYANLIKTA TESLİS İNANCI VARDIR. • Teslis, Baba (Allah), Oğul (İsa Mesih), Kutsal Ruh’tan oluşan üçlü Tanrı anlayışıdır. • 1) • BABA (TANRI), en yücedir. • O, her şeyin sahibi ve yaratıcısıdır. • Ezelî, ebedî ve her şeye gücü yetendir. • Merhametli ve bağışlayıcıdır. 16:17 2.3. Hristiyanlık • 2) 16:17 • OĞUL, HZ. İSA, Hristiyanlara göre TANRI’NIN OĞLUDUR. • Tanrı, Hz. İsa’nın kişiliğinde BEDENLEŞMİŞ, onun görüntüsüne bürünmüştür. • BABA TANRI, insanlara olan sevgisi ve merhameti nedeniyle İsa şeklinde onların arasında yaşamıştır. • Baba ile AYNI ÖZDEN olması nedeniyle, o da TANRI’NIN BİR PARÇASIdır. 2.3. Hristiyanlık • 3) • KUTSAL RUH: • Tanrı’nın vahyini kiliseye iletir. • Hristiyanları yönlendirerek yanlışlardan korur. • Hristiyanlıkta Allah, peygamber, kitap, melek ve ahiret inancı vardır. 16:17 2.3. Hristiyanlık • İbadetler GÜNLÜK, HAFTALIK ve YILLIK olarak yapılır. • Günlük ibadetler, SABAH ve AKŞAM kılınır. • Haftalık ibadet ise PAZAR günü K İ L İ S E de yerine getirilir. • Yıllık ibadetler (bayramları ve çeşitli anma günleri): • Noel, Paskalya, Meryem Ana Günü ve Haç Yortusu... • İbadette İncil’den bölümler okunur, ilahiler söylenir, 16:17 Evharistiya ayini yapılır. Hıristiyanların ibadet yeri Kilise ve Katedrallerdir. Kiliseye –genellikle- «Ç A N » ile çağırırlar • Hıristiyanlığa göre bütün insanlar günahkar olarak doğarlar (aslî suç). • Bu nedenle bütün bebekler ve Hıristiyanlığa girenlerin kutsal su ile yıkanarak günahlarından arındığına inanılır. • Buna vaftiz ayini denir. • İKİNCİ ÖNEMLİ İBADET «Evkharistiya» ayinidir. • Bu Hz İsa’nın anılmasını istediği son hatıra yemeğinden çıkarılmıştır. • İnanışa göre, –hakikatenyemekteki ekmek «Mesih’in eti», içecek (şarap/ şurup) ise «Mesihin kanı»dır. • Bunu yapan Hıristiyan, Tanrı veya «Tanrı’nın Oğlu» ile birleşmiş olur! • Hıristiyanlıkta günah işleyenler günahlarını din adamının önünde itiraf ederler. • Din adamı ise, kilise adına bu kişilerin günahlarını affeder. • Bu yönüyle Hıristiyanlıkta din adamlarına büyük ayrıcalıklar tanınmıştır. • Bunun sonucunda ruhban sınıfı oluşmuştur. 2.3. Hristiyanlık • Hristiyanların ibadet yeri Hristiyanlıkta üç K İ L İ S E dir. büyük mezhep • Din adamlarına vardır: R A H İ P ve P A P A Z adı verilir. • Hristiyanlığın sembolü, Hz. ve İsa’nın çarmıha gerilmesini temsil eden mezhepleridir. «H A Ç »tır. Katolik, Ortodoks Protestan 16:17 2.3. Hristiyanlık Tanrı Oğlu İsa Yeni Ahit (İnciller) Kilise Papaz/ Rahip Pazar Haç 16:17 16:17 2.2. Yahudilik 2.3. Hristiyanlık 16:17 2.4. İslam 3. Dinlerin ve İslam’ın Evrensel Öğütleri: 3.1. Doğruluk, 3.2. Temizlik