Muhasebe Standartları Eylül 2015 Sınavına Yönelik Ders Notları

AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Muhasebe Standartları
Eylül 2015 Sınavına Yönelik
Ders Notları
BAĞIMSIZ DENETÇİLİK SINAVLARINA HAZIRLIK
www.aktifonline.net
1
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
www.aktifonline.net
2
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
MUHASEBENİN TEMEL AMACI
* Bir işletmede ortaya çıkan ve para birimi ile ifade edilebilen olayları
Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerine uygun olarak belirli bir
ULUSLARARASI MUHASEBE
STANDARTLARI
sistem içinde:
- kaydetmek,
- sınıflandırmak,
- özetlemek,
- finansal tablolar biçiminde raporlamak ve
- yorumlamaktır.
Muhasebe mali nitelikteki işlemleri ve olayları para ile ifade edilmiş
şekilde kaydetme, sınıflandırma, özetleme, rapor etme ve sonuçları
yorumlama bilim ve sanatıdır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
MUHASEBE TÜRLERİ
TEMEL MUHASEBE KAVRAMLARI
•Genel (Finansal Muhasebe: İşlemleri objektif
Sosyal Sorumluluk Kavramı (belli kişi ya da grupların değil tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesi)
belgeye dayanarak ve olduğu gibi kaydeder ve işletmelerin
Kişilik Kavramı (işlemler firma –ayrı kişi-adına yürütülür)
İşletmenin Sürekliliği Kavramı (işletmeler sonsuz ömürlü kurulur)
mali yapısını gösterir.
•Maliyet Muhasebesi : Üretim faaliyetlerini konu
alan ve üretimle ilgili değer alış-verilerini kaydeden,
sınıflandıran ve birim maliyetlerini hesaplayarak bu bilgi
sisteminden elde edilen bilgileri rapor eden muhasebe.
•Yönetim Muhasebesi: Gerek genel muhasebe,
Dönemsellik İlkesi (her dönemin faaliyet sonucu diğer dönemlerden bağımsız saptanır)
· Yöneticiler
· İşletme sahibi veya ortaklar
· Borç veren kişi ve
kuruluşlar
· İşletmede çalışanlar,
· Devlet
· Kamu (Toplum)
Para İle Ölçme Kavramı (ortak bir para birimi-ulusal para birimi)
Maliyet Esası Kavramı (varlık ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesi elde edilme maliyetleri ile)
Tarafsız objektif belge kavramı
(gerçek durumu yansıtan usulune uygun belge)
Tutarlılık ilkesi (benzer olay ve işlemlerde kayıt düzeni aynı)
Tam Açıklama Kavramı (yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine olanak tanıyan)
gerekse maliyet muhasebesince sağlanan verilerden hareket
İhtiyatlılık (Tutuculuk ) Kavramı (zarar için karşılık, muhtemel geliri gerçekleşene kadar kaydetmeme)
ederek işletme yöneticilerinin karar alma süreçlerinde
Önemlilik Kavramı (parasal büyüklük önemli değil)
Özün önceliği (vergi mevzuatı açısında şüpheli alacak, gerçekte tahsil yeteneği var, kayıtlarda takip
gereksinim duydukları sayısal bilgileri sağlayan muhasebe
gösterilemeyebilir)
türü.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
3
1
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
MALİ TABLOLARIN GENEL
ÖZELLİKLERİ

Geçici nitelikte

Belli bir döneme ait gelir ve giderlerin
MALİ TABLOLARIN AMAÇLARI

Yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgililer için
karar almada yararlı bilgiler sağlamak,
karşılaştırılmasına odaklı


Farklı tarihlerde farklı para değerleriyle olan
yararlı bilgiler sağlamak,
işlemleri yansıtır

Gelecekteki nakit akımlarını değerlendirmede
Bir firmanın mali durumuna etki yapan tüm

etmenleri göstermezler
Varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile
işletme faaliyet sonuçları hakkında bilgi
sağlamak
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Bilanço
Bilanço İlkeleri
Varlıklara ilişkin: vade, karşılık ayırma, peşin ödenmiş giderler, gelecekte
Firmanın varlıklarını ve bu
yapılacak
tahsilatlar,reeskont,amortisman
personele
ilişkin
borç-alacakların
ayrı
ayırma,
ortak
gösterilmesi,
tutarı
yönetici
kesin
bilinemeyenlerin sadece dipnotta gösterilmesi, rehin ve teminatların
varlıkların hangi kaynaklardan
dipnotta gösterilmesi,
finanse edildiğine ilişkin anlık
Yabancı kaynaklara ilişkin: vade, tutarı kesin bilinemeyen alacakaların
dipnotta gösterilmesi, gelecek döneme ait yapılmış tahsilatlar, borç
fotoğraf
reekontu, ortak, yönetici çalışan bağlantılı kayıtların ayrı gösterilmesi,
Özkaynaklara ilişkin.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
4
2
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
BİLANÇO DÜZENLEME KURALLARI
BİLANÇO
AKTİFLER (Varlıklar)
PASİFLER (Borçlar+Özkaynaklar)
1)- Dönen Varlıklar
1)- Yabancı Kaynaklar
A)- Hazır Değerler
En Likit
Bazı aktifler pasife, pasifler ise aktife düzenleyici hesap
a)- Mali Borçlar
C)- Ticari Alacaklar
b)- Ticari Borçlar
D)- Şüpheli Alacaklar
c)- Öden. Verg. Res. Harç
E)- Diğer Alacaklar
F)- Stoklar
olarak ve eksi bakiye göstererek yerleştirilir.
G)- Diğer Dönen Varlıklar
En Az Likit
b)- Ticari Borçlar
c)- Ortaklara Borçlar
Uzun Vadeli
d)- Karşılıklar
2)- Özkaynaklar
C)- Birikmiş Amortisman (-)
A)- Ödenmiş Sermaye
Toplam Duran Varlıklar
B)- Yeniden Değerleme Fonu
3)- Diğer Varlıklar
:
a)- Mali Borçlar
2)- Duran Varlıklar
B)- Maddi Olmayan Sabit Varlıklar
Kısa Vadeli
d)- Ortaklara Borçlar
B)- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
Toplam Dönen Varlıklar
A)- Maddi Sabit Varlıklar
Vadesi 1 yılın altında:
A)- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
B)- Menkul Değerler Portföyü
C)- Yedekler
D)- Geçmiş Yıl Zararları
E)- Dağıtılmamış Karlar
1 yılı aşan
F)- Cari Yıl Kar \ Zararı
TOPLAM VARLIKLAR
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TOPLAM BORÇ ve ÖZKAYNAKLAR
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
GELİR – GİDER TABLOSU
GELİR – GİDER TABLOSU İLKELERİ
Amacı; satışların, gelirlerin, satışlar maliyetinin, giderlerin, kâr ve zararlara
Mizanda bulunan gelir-gider kalemlerinin
ait hesapların ve belli dönemlere ait işletme faaliyeti sonuçlarının
sınıflandırılarak belli formatlara göre hazırlanmasıyla
sınıflandırılmış ve gerçeğe uygun olarak gösterilmesini sağlamak.
elde edilen ve hesap dönemi sonunda işletmenin
Bütün satışlar, gelir ve kârlar ile maliyet, gider ve zararlar brüt tutarları
ulaştığı kar veya zarar durumunu ayrıntılarıyla gösteren
üzerinden gösterilirler ve hiç bir satış, gelir ve kâr kalemi bir maliyet, gider
tablodur.
ve zarar kalemi ile tamamen veya kısmen karşılaştırılmak suretiyle gelir
tablosu kapsamından çıkarılamaz.
Kar \ zarar tablosu adı da kullanılmaktadır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
5
3
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
GELİR – GİDER TABLOSU İLKELERİ
GELİR – GİDER TABLOSU İLKELERİ
a) Gerçekleşmemiş satışlar, gelir ve kârlar; gerçekleşmiş gibi veya
c) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel tükenmeye tabi
gerçekleşenler gerçek tutarından fazla veya az gösterilmemeli. Belli bir
dönem veya dönemlerin gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını göstermek
varlıklar için uygun amortisman ve tükenme payı ayrılmalı.
için, dönem veya dönemlerin başında veya sonunda doğru hesap kesimi
d) Maliyetler; maddi duran varlıklar, stoklar, onarım ve bakım ve diğer
işlemleri yapılmalı.
b) Belli bir dönemin satışları ve gelirleri bunları elde etmek için yapılan
gider grupları arasında uygun bir şekilde dağıtılmalı. Bunlardan direkt
satışların maliyeti ve giderleri ile karşılaştırılmalı. Belli bir dönem veya
olanları doğrudan doğruya, birden fazla faaliyeti ilgilendirenleri zaman ve
dönemlerin başında ve sonunda maliyet ve giderleri gerçeğe uygun olarak
gösterebilmek için stoklarda, alacak ve borçlarda doğru hesap kesimi
kullanma faktörü dikkate alınarak tahakkuk ettirilip, dağıtılmalı.
işlemleri yapılmalı.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
GELİR – GİDER TABLOSU İLKELERİ
GELİR – GİDER TABLOSU İLKELERİ
e) Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip kâr ve zararlar meydana geldikleri
h) Dönem sonuçlarının tespiti ile ilgili olarak uygulana gelen değerleme
dönemde tahakkuk ettirilmeli, fakat normal faaliyet sonuçlarından ayrı olarak
esasları ve maliyet yöntemlerinde bir değişiklik yapıldığı takdirde, bu
gösterilmeli.
değişikliğin etkileri açıkça belirtilmeli.
f) Bütün kâr ve zararlardan, önceki dönemlerin mali tablolarında düzeltme
ı) Bilanço tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir veya bir kaç olayın
yapılmasını gerektirecek büyüklük ve niteliktekiler dışında kalanlar, dönemin
gelecekte ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade eden, şarta
gelir tablosunda gösterilmeli.
bağlı olaylardan kaynaklanan, makul bir şekilde gerçeğe yakın olarak
g) Karşılıklar, işletmenin kârını keyfi bir şekilde azaltmak veya bir döneme ait
tahmin edilebilen gider ve zararlar tahakkuk ettirilerek gelir tablosuna
kârı diğer döneme aktarmak amacıyla kullanılmamalı.
yansıtılır. Şarta bağlı gelir ve kârlar için ise gerçekleşme ihtimali yüksek de
olsa herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz; dipnotlarda açıklama yapılır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
6
4
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
KULLANILAN DEFTERLER
Muhasebe Akışı :
Birinci sınıf tüccarlar (Bilanço Esası)
• İşe Başlama Bilançosunun düzenlenmesi,
• Belge ve bilgilerin toplanması,
• Yevmiye Defteri (Günlük Defter)
• Yevmiye Defterine kayıt,
• Büyük Defter (Defteri Kebir)
• Defteri Kebire kayıt,
• Envanter Defteri
• Aylık Mizan düzenlenmesi,
• Dönem sonu envanter işlemlerinin yapılması,
İkinci sınıf tüccarlar (İşletme Hesabı Esası)
• Genel Kesin Mizan düzenlenmesi
• İşletme Hesabı Defteri
• Dönem sonu Bilanço ve Gelir Tablosunun düzenlenmesi
• Dönem Hesaplarının Kapatılması
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Çift Taraflılık İlkesi
Değerleme Esasları - Tanımlar
•
Tarihi Maliyet İlkesi : Varlıkların, "elde etme maliyeti" ile "net
Muhasebe kayıtlarının tutulması esnasında, ortaya çıkan her
gerçekleşebilir değer"in veya "elde etme maliyeti" ile "rayiç bedel"in düşük
olay en az iki ekonomik kavramı etkilemesinden dolayı en az
olanı ile bilânçoda yer alacağını ifade eder.
iki tarafa kayıt yapılması gerekmekte.
•
Elde Etme Maliyeti : Varlıkların satın alma, üretim veya inşa maliyetini
•
Satın Alma Maliyeti : Varlıkların satın alma bedeli ile buna bağlı olarak
ifade eder.
yapılan giderler toplamından oluşur.
•
Üretim Maliyeti : Mamullerin elde edilmesi için sarfolunan ilk madde ve
•
İnşa Maliyeti : İşletme tarafından imal veya inşa edilen duran varlıklarla
malzeme ile işçilik ve üretimle ilgili diğer giderlerden oluşur.
doğrudan ilişkilendirilebilen maliyet unsurları ile imal veya inşa işleriyle ilgili
olup söz konusu varlıklara yüklenebilen giderler toplamından oluşur.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
7
5
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Değerleme Esasları - Tanımlar
•
•
Değerleme Esasları
Net Gerçekleşebilir Değer : Varlık unsurlarının "gerçekleşmesi beklenen
satış bedeli'nden, yapılması gerekli "tamamlama maliyeti" ile "satış
Değerleme her varlık, borç ve öz sermaye kalemi
giderleri"nin indirilmesinden sonra kalan değeri ifade eder.
itibariyle ayrı ayrı (benzer kalemler birarada)
Gerçekleşmesi Beklenen Satış Fiyatı : Bir varlığın satılması halinde
sağlanması beklenen hasılatı ifade eder.
•
Menkul Kıymetlerin Değerleme Esasları:
Tamamlama Maliyeti : Yarı mamullerin tamamlanması veya mamullerin
Geçici amaçlarla iktisap edilen menkul kıymetler-
satılabilir hale getirilmesi için gerekli ek maliyetleri ifade eder.
•
elde etme maliyeti ile
Rayiç Bedel : Varlıkların değerleme günündeki normal alım satım
değeridir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Değerleme Esasları
Değerleme Esasları
Borsalar ve Teşkilatlanmış Diğer Piyasalarda İşlem Gören Menkul Kıymetler
•Bilanço gününden önceki
5 işgünü içinde elde edilen
Borsalar ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda
hisse senetleri ise, elde
etme maliyeti ve bilanço
işlem gören hisse senetleri, bilanço gününden
gününde oluşan ağırlıklı ortalama fiyatın düşük
önceki 5 işgünü boyunca oluşan günlük ağırlıklı
olanı ile değerlenir.
ortalama fiyatların ortalaması üzerinden
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
8
6
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Değerleme Esasları
Stok Değerleme
Borsalar ve Teşkilatlanmış Diğer Piyasalarda İşlem Görmeyen Menkul Kıymetler
•Sürekli Envanter
(dönem içinde her an mevcut malların miktarını ve
•Elde etme maliyetlerine göre % 10 veya daha fazla bir oranda
maliyetini, satışların tutarını gösterecek şekilde kayıt esası)
değer kaybetmeleri ve bu değer düşüklüğünün yakın bir
•Aralıklı Envanter
gelecekte ortadan kalkacağına dair objektif ve makul bir
gerekçenin
varolmaması
durumunda
rayiç
(işletmedeki mal mevcudunun belirli aralıklarla
yapılacak sayım ile hesaplandığı yöntem)
değerleriyle
Stok Maliyetlerini Hesaplama Yöntemleri
değerlenir.
"ilk giren ilk çıkar",
Rayiç değer, borçlanmayı temsil eden menkul kıymetler için T.C.Merkez Bankasının
"son giren ilk çıkar",
açıkladığı iskonto oranı üzerinden hesaplanan değer; hisse senetleri için net defter
"hareketli ortalama maliyet"
değeridir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Stok Değerleme
Stok Değerleme
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
9
7
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Stok Değerleme
Alacak ve Borç Değerleme
Alacak ve borçlar kayıtlı değerle gösterilir.
Senetli alacak ve borçlar ile vadesi 3 aydan fazla senetsiz alacak ve borçlar reeskonta
tabi tutulur. (İskonto faiz oranı TCMB Avans faiz oranı) Aracı kurum, banka ve
a) 39.000 / 70 = 557
b) 71.290 / 110 = 648
Dönemin SMM
Dönem Sonu mal stoku
sigorta şirketleri kendi işlem faizlerini de iskonto oranı olarak kullanabilir.
Miktar
190
(160)
30
Toplam Maliyet Dönemin Alışları
113.000.000
(93.550.000)
19.450.000
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
İştirakler, Bağlı Ortaklıklar, Bağlı Menkul
Kıymetleri Değerleme
Dövize Dayalı İşlemler
Elde etme maliyeti üzerinden değerlenir.
İşlem tarihinde geçerli kurlar esas alınarak
Borsada işlem görenler: bilanço gününden önceki 5 işgünü boyunca oluşan
muhasebeleştirilmesi gerekir. Değerleme gününde, işletmenin
günlük AO fiyatların ortalaması üzerinden değerlenir.
Amaç: sermaye artırımı ve temettü ödemesi gibi işlemlerden kaynaklanan
kasa ve bankalar hesabı içinde yer alan dövizleri ile dövize
etkilerin gidermesi.
Bilanço gününden önceki 5 işgünü içinde elde edilen hisse senetleri ise, elde etme
dayalı alacakları ve borçları; varsa oluşan borsa kur'u,
maliyeti ve bilanço gününde oluşan ağırlıklı ortalama fiyatın düşük olanı ile
değerlenir.
borsa kur'unun bulunmaması halinde Merkez Bankası'nca
Borsa ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyenler: net
defter değerleri elde etme maliyetlerinden düşük olduğu takdirde, net defter
ilan edilen kurlar üzerinden değerlenir.
değerleri üzerinden değerlenebilir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
10
8
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Maddi Duran Varlık Değerleme
MDV-Normal Bakım Onarım Giderleri ve
Yatırım Harcamaları
Elde etme maliyeti üzerinden değerlenir.
Elde etme maliyeti üzerinden değerlenir.
Normal bakım onarım gideri MDV maliyetine
eklenmez.
Elde etme maliyetine giren giderler:
a) Nakliye ve montaj giderleri,
b) Varlığın yerleştirileceği yerin veya arsasının hazırlanması için yapılan giderler,
c) Donatım giderleri (tesislerin çalıştırılabilmesi için yapılan eklemelere ilişkin
a) Varlığın ekonomik ömrünü uzatan giderler,
giderler gibi),
d) Noter, mahkeme, kıymet takdiri v.b. giderler,
b) Varlığın hizmet kapasitesini artıran giderler,
e) Duran varlıklarla ilgili olarak yapılan ilerden dolayı serbest meslek erbabına
c) Üretilen mal veya hizmetin kalitesini artıran ya da
ödenen ücretler,
maliyetlerini azaltan giderler, gibi maliyet unsurlarından oluşur.
f) Varlığın edinilmesinde kullanılan kredilerle ilgili olan ve bu varlıkların
aktifleştirildiği tarihe kadar birikmiş bulunan finansman giderleri (kur farkları
Bu harcamalar duran varlığın kalan amortisman süresi içinde
dahil),
itfa edilir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
MDV- Özel Durumlar
Kuruluş ve Teşkilatlanma Giderleri
Takas ile edinilmiş, maliyet bedelinin bilinmemesi: Takas
edip elden çıkarılan MDV defter değeri esas alınır.
Bilançoda ya da gelir tablosunda izlenir.
Bilançoda izlenmesi durumunda izleyen 5 yıl içinde itfa edilir.
Hizmet karşılığı alınmış, ancak elde çıkarılacak MDV:
Ar-Ge Giderleri
net defter değeri veya net gerçekleşebilir değer (düşük olan alınır, amotisman
a) Açıkça tanımlanabilen bir proje veya ürünün bulunması ve bu ürün veya
projeye ilişkin maliyetlerin ayrı belirlenebilmesi,
b) Kuruluş yöneticilerinin ürünü imal etme, pazarlama veya kullanma konusunda
karar vermiş olmaları,
c) Ürünün veya projenin teknik olarak gerçekleştirilebilir olması,
d) Yeni ürünün veya hizmetin pazarlanma veya işletme için yararlı olma
imkânının bulunması,
e) Projeyi tamamlamak için yeterli kaynak bulunması.
durumunda aktifleştirilebilir, 5 yılda itfa edilir.
ayrılmaz)
İnşaat sözleşmeleri: İnşaat bitene kadar bilançoda, bitiminde gelir
tablosunda.
Teşvik ve sübvansiyon: Varlık bazında politika belirlenerek, ya gelir
ya da maliyetten indirme uygulanır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
11
9
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Duran Varlıklarda Amortisman
Amortisman Ayırma İlkeleri
İşletmelerde bir yıldan fazla kullanılan sınırlı ömre sahip olan duran
varlıklar için amortisman ayrılır.
•Vergi mevzuatına aykırı olmamak kaydıyla kullanım süresini
belirleyebilir.
•Amortisman, yeniden değerleme uygulamasi hariç, duran varlığın
•Normal amortisman yöntemi,
elde etme maliyeti üzerinden ayrılır.
•Azalan bakiyeler yöntemi veya
•Amortisman yöntemlerinin değistirilmesinden kaynaklanan ve mali
•Diğer amortisman hesaplama
tabloları önemli olçüde etkileyen değişikliklerin mali tabloların
yöntemlerinden herhangi birini işletmeler seçebilir.
dipnotlarında parasal etkileriyle birlikte açıklanması zorunludur.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Amortisman Ayırma İlkeleri
MALİ TABLOLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ
•Amortismanın bilanço tarihinde ayrılması gerekir. Ancak maliyet
muhasebesi uygulamasında yıllık maliyet döneminden farklı bir sistemin
 Anlaşılabilirlik
benimsenmesi halinde, maliyet donemine (aylık, 3 aylık, 6 aylık v.b.)
rastlayan amortisman tutarlarının hesaplanarak maliyetlere yansıtılması
 İhtiyaca
şarttır.
Uygunluk
 Güvenirlik
•Boş arsa ve arazi amortismana tabi değildir. Ancak, tarım işletmelerindeki
meyvalık, fındıklık, zeytinlik ve güllükler, incir bahçeleri ve bağlar gibi
 Karşılaştırılabilirlik
tarım tesisleri ile işletmede inşa edilmis olan her nev'i yollar ve arklar
amortismana tabi tutulur.
•Seçilen amortisman yöntemlerinin sürekliliği temel ilkedir. Ancak,
uygulanan amortisman yöntemleri makul bir gerekçeye dayanılarak
değiştirilebilir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
12
10
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Brüt Satışlar
TEMEL FİNANSAL TABLOLAR
(-) Satış İade ve İndirimleri
Net Satışlar
(-) Satılan Malın Maliyeti
• Bilanço
• Gelir Tablosu
(+) Devre Başı Stoklar
(+) Devre İçi Stoklar
(-) Devre Sonu Stoklar
Brüt Kar (Net Satışlar – Satılan Malın Maliyeti)
(-) Satış Yönetim Giderleri ve Genel Giderler
Ücret ve Aylıklar
Kiralar
DİĞER FİNANSAL TABLOLAR
Isıtma, Aydınlatma ve Enerji Giderleri
Finansman & Sigorta Giderleri
Amortisman Giderleri
Fon Akımı Tablosu
Diğer Giderler
Satışların Maliyeti Tablosu
GELİR
GİDER
TABLOSU
Faaliyet Karı (Brüt Kar – Satış Yönetim Giderleri ve Genel Giderler)
(+) Olağanüstü Karlar
Nakit Akımı Tablosu
(-) Olağanüstü Zararlar
Olağanüstü Kar\Zarar Sonrası Faaliyet Karı
Kar Dağıtım Tablosu
(+) Faaliyet Dışı Gelirler
(-) Faaliyet Dışı Giderler
Vergi Öncesi Kar
Özkaynaklar Değişim Tablosu
(-) Vergi Provizyonu
NETPiyasasında
KAR Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
SATIŞLARIN MALİYETİ TABLOSU
Önceki
Dönem
Cari
Dönem
ÜRETİM MALİYET
A)- Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
B)- Direkt İşçilik Giderleri
C)- Genel Üretim Giderleri
Gelir tablosunda yer alan satışların maliyeti kaleminin
detayını gösterir.
SATIŞLARIN
D)- Yarı Mamul Kullanımı
ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ
MALİYETİ
E)- Mamul Stoklarında Değişim
I- SATILAN MAMUL MALİYETİ
TABLOSU
Direkt İlk Madde Analizi
Malzeme Giderleri Analizi
TİCARİ FAALİYETLER
A)- Dönem Başı Ticari Mallar Stoku (+)
B)- Dönem İçi Net Alışlar (+)
C)- Dönem Sonu Ticari Mallar Stoku (-)
Direkt İşçilik Giderleri Analizi
II- SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ
Genel Üretim Giderleri Analizi
III- SATILAN HİZMET MALİYETİ
SATIŞLARIN MALİYETİ (I+II+III)
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
13
11
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
FON AKIM TABLOSU
NAKİT AKIM TABLOSU
Belirli bir dönemde işletmenin fon kaynaklarını ve
Belirli bir dönemde işletmenin nakit kaynaklarını
bunları kullandığı alanları gösteren tablodur.
ve bunları kullandığı alanları gösteren tablodur. Nakit
Bilanço ve gelir gider tablosunu tamamlayıcı ve
girişi sağlamayan veya nakit çıkışı gerektirmeyen
işlemler dikkate alınmamalıdır.
işletmenin finansal durumunun yorumlanmasına yardımcı
bir kapsama sahiptir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
KAR DAĞITIM TABLOSU
ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU
İşletmenin dönem karının dağıtım biçimini gösteren tablodur.
İlgili dönemde özkaynak kalemlerinde meydana
Ortaklara ve diğer ilgililere ana sözleşme ve\veya yasa
hükümleri uyarınca dağıtılacak kar payını belirlemek,
Dönem karından ödenecek vergileri, ayrılacak yedek
akçeleri göstermek,
Dönem kar \ zararının finansal yapıya etkisini ortaya
koymak,
Yatırım alanı arayan birikim sahiplerine şirketin kar
dağıtımı hakkında bilgi vermek.
gelen artış ve azalışları bir bütün olarak gösterir.
Bilanço ve gelir gider tablosunda yer alan bilgileri
kullanarak hazırlanır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
14
12
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
1.Mali tabloların hazırlanmasında kullanılan muhasebe politikaları, bunlarda
yapılan değişiklikler ve bu değişikliklerin etkileri hakkında açıklama
yapılması muhasebe bilgisinin hangi niteliği ile ilgilidir?
1) Bir işletmenin özsermayesinin, ödenmiş
sermayesinden yüksek olması durumunda aşağıdaki
sonuçlardan hangisi gerçekleşir?
A)Önemlilik
B) İhtiyaca uygunluk
A) Defter değeri nominal değerden yüksektir.
B) Nominal değer defter değerinden yüksektir.
C) Defter değeri değişmez.
D) Nominal değer düşer.
E) Olağanüstü yedek akçeleri yasal yedek akçelerinden
düşüktür.
C) Anlaşılabilirlik
D) Karşılaştırılabilirlik
E) Güvenilirlik
Ocak 2009
Eylül 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
2) Aşağıdakilerden hangisi sermaye piyasasında
muhasebe standartları uygulamalarında, finansal
bilgilerin sunumunda dikkate alınması zorunlu
ölçütlerden biri değildir?
3) Aşağıdakilerden hangisi sermaye piyasasında
bilgi ile ilgili veya bilgiye dayalı bir suç değildir?
A) Defter ve kayıt tutmamak
B) Muhasebe hilesi yapmak
C) İçerden öğrenenlerin ticareti
D) Karşılıksız repo işlemi yapmak
E) Bir hissenin değerini etkileyecek yalan haber yaymak
A) Kârlılık
B) İhtiyaca Uygunluk
C) Fayda Maliyet Dengesi
D) Tarafsızlık
E) Güvenilirlik
Eylül 2008
Eylül 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
15
13
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
5) Halka açık şirketler finansal tablolarını Sermaye
Piyasası Kurulu düzenlemeleri uyarınca hazırladıkları
dönemlerde, muhasebe defter ve kayıtları ile SPK
düzenlemeleri uyarınca hazırlanmış finansal tablolar
arasındaki ilişkiyi aşağıdakilerden hangisini yaparak
kurarlar?
6) Aşağıdakilerden hangisi mali tablolar ile ilgili temel ilkelerden
biri değildir?
A) Mali tabloların; işletmelerin varlıkları, mali durumu ve kâr veya zararı
hakkında, gerçeği ve doğruyu yansıtacak bir şekilde hazırlanması
zorunludur.
B) Mali tabloların açık ve anlaşılır olması için, bu tablolarda bulunması
gereken bilgilerin tümünün yer alması şarttır.
C) Mali tablolarda, bu tablolardan yararlananların kararlarını
etkileyebilecek
boyutta olan hesap kalemleri ayrı olarak gösterilir.
D) Mali tabloların son dört hesap dönemini karşılaştıracak şekilde
düzenlenmesi ve mali tablolarda yer alan bilgilerin önceki dönem
tablolarıyla aynı olması zorunludur.
E) Tablolarda yer alan hesap kalemlerini açık ve anlaşılır bir duruma
getirmek için gerekli görülen bilgiler, mali tabloların dipnotlarında veya
eklerinde verilir.
A) Sermaye piyasası muhasebe defterinin tutulması
B) Bu amaçla yapılan işlemler için yönetim kurulu kararının
alınması
Eylül 2008
C) Farklılıkların, kamuya açıklanan finansal tablo
dipnotlarında gösterilmesi
D) Yasal defterler üzerinde uygun düzeltme kayıtlarının
yapılması
E) Farklılıkların, kamuya açıklanan finansal tablo kalemleri
ile gösterilmesi
Eylül 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
1) İşletmenin sahip ve ortaklarından, personelinden ve
diğer ilgililerden farklı bir kişiliğe sahip olduğunu
gösteren ve "o işletmenin muhasebe işlemlerini tüzel
kişi adına yürütme" olarak ifade edilen Muhasebe Temel
Kavramı aşağıdakilerden hangisidir?
2) Aşağıdakilerden hangisi "Finansal Tabloların Hazırlanma
ve Sunulma Esaslarına İlişkin Kavramsal Çerçeve"
kapsamında finansal tabloların taşıması gereken niteliksel
özelliklerden biri değildir?
A) Tutarlılık
B) İşletmenin sürekliliği
C) Kişilik
D) Sosyal sorumluluk
E) Dönemsellik
A) Değer Esaslılık
B) Karşılaştırılabilirlik
C) Anlaşılabilirlik
D) Güvenirlik
E) İhtiyaca uygunluk
Mayıs 2008
Mayıs 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
16
14
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
1. I. Anlaşılabilirlik
II. İhtiyaca uygunluk
III. Güvenilirlik
IV. Karşılaştırılabilirlik
Yukarıdakilerden hangileri, finansal tablolardaki bilgilerin kullanıcılar
tarafından faydalı olmasını sağlayan özelliklerdir?
3) Maddi duran varlıkların amortismanı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
Mayıs 2008
A) Varlıkların tahmin edilen faydalı ömürlerinde çeşitli nedenlerle
değişikliklerin ortaya çıkması durumunda, amortismana tabi tutulmamış
tutarlar, saptanan yeni sürede itfa edilir.
B) Amortismana tabi varlıkların faydalı ömürleri, işletmeler tarafından
gerçekçi tahminlere dayanılarak serbestçe tayin edilir. Vergi mevzuatının
amortisman süresine ilişkin düzenlemelerine uyulması bu hükme aykırılık
teşkil etmez.
C) Seçilen amortisman yöntemlerinin sürekliliği temel ilkedir. Ancak,
uygulanan amortisman yöntemleri makul bir gerekçeye dayanılarak
değiştirilebilir.
D) Amortisman, yeniden değerleme uygulaması hariç, duran varlığın elde
etme maliyeti üzerinden ayrılır.
E) Anonim şirketlerde, kullanım süresi sonsuz olan maddi duran varlılar için
amortisman ayrılmaz.
A)Yalnız II
B) I ve II
C) I, ve IV
D) I, III ve IV
E) I, II, III ve IV
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
2. I. Faydalı ömür, işletme tarafından beklenen kullanım süresidir.
II. Faydalı ömür, birden fazla işletme tarafından varlığın kullanılması beklenen
toplam süredir.
III. Faydalı ömür, işletme tarafından beklenen kullanım süresi ile birden fazla işletme
tarafından varlığın kullanılması beklenen toplam sürenin ortalamasıdır.
Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri:XI, No:25 sayılı muhasebe düzenlemesi
çerçevesinde, maddi duran varlığın faydalı ömrüyle ilgili yukarıdaki ifadelerden
hangileri doğrudur?
4. Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri:XI, No:25 sayılı muhasebe düzenlemesi
çerçevesinde, maddi duran varlığın faydalı ömrünün tespitinde
aşağıdakilerden hangisi dikkate alınmaz?
A)Benzer varlıklara ilişkin deneyimler
B) Teknik ve ticari eskime
C) Varlığın kullanımı ile ilgili yasal veya benzer kısıtlamalar
A)Yalnız I
D) Varlığı kullananların eğitim düzeyi
B) Yalnız II
E) Varlığın beklenen kullanım süresi
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
Ocak 2008
Eylül 2007
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
17
15
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
6. "Vergi mevzuatı bakımından şüpheli alacak olarak kabul edilen takipteki bir
alacak, pratikte şüpheli görünmüyorsa, bu hesap için şüpheli alacak işlemi
yapılmamalıdır."
Yukarıdaki cümle, Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri'nden hangisini
ifade eder?
A)Dönemsellik
Sermaye Piyasasında Ara
Mali Tablolara İlişkin İlke ve
Kurallar
B) Maliyet Esası
C) Sosyal Sorumluluk
D) Özün Önceliği
E) Kişisel sorumluluk
Eylül 2007
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Ara Mali Tablo Düzenleyecek
Olanlar
Ara Mali Tablolar



Ara mali tablolar ilgili bulundukları ara dönemler
itibariyle, işletmelerin mali durumlarının ve faaliyet
sonuçlarının değerlendirilmesine imkan sağlamak üzere
Kurulca belirlenen işletmeler tarafından düzenlenir.
Tebliğ kapsamındaki işletmelerden;
a) Menkul kıymet yatırım ortaklıkları dahil hisse senetleri menkul
kıymet borsalarında işlem görenler 3'er aylık ara dönemleri,
b) Aracı kurumlar ve menkul kıymet yatırım fonları hesap
dönemlerinin ilk 6 aylık dönemi,
Sermaye Piyasasında Malî Tablo ve Raporlara İlişin
İlke ve Kurallar Hakkında Tebliği'e ve bu Tebliğ'in ek
ve değişikliklerinde yer alan kavram, ilke, kural ve
formlara uyulması zorunludur.
için bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırmalı ara bilanço ve
gelir tablosu düzenlemekle yükümlüdürler.
Ancak, bu Tebliğ uyarınca ilk kez hazırlanması durumunda, ara
bilanço ve gelir tablosu, bir hesap dönemine mahsus olmak üzere
karşılaştırmalı olarak hazırlanmayabilir. Bu durumda tutarlılık
kavramının sonucu olarak gerekli açıklamaların mali tablo
dipnotlarında bulunması zorunludur.
Kurulca istenecek veya kamuya açıklanacak ara mali
tablo ve raporların bu Tebliğde öngörülen esaslar
dahilinde düzenlenmesi zorunludur.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
18
16
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Ara Mali Tablo Düzenlemede
Özel Durumlar
Kıst (Zaman ile Orantılı Pay)
Esası

Aşağıdaki hallerde ara mali tablo düzenlenmesi zorunludur;

a) Tebliğ kapsamındaki işletmelerin birleşme, devir veya tasfiye
durumunda bulunmaları,

b) Hesap döneminin ilk üç ayından sonraki bir süre içinde menkul
kıymetlerin halka arzı için Kurula başvuruda bulunulması.


Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Ara Mali Tablo ve Raporların İlan
ve Kurul'a Bildirimi
Vergi Karşılığı


İşletmeler, ara malî tabloların kapsadığı dönem itibariyle
oluşan dönem kârından, geçmiş yıl zararlarının
tamamını düştükten sonra ilgili mevzuat hükümlerini
dikkate alarak vergi karşılığı ayırmak zorundadırlar.
Vergi karşılığının hesaplanmasında, ara dönem vergi
matrahı;



Ara dönem kârından geçmiş yıl zararlarının tamamı düşüldükten
sonra,
Kesinleşen veya asgari tutarları belirlenen indirim ve ilâvelerin
yapılması suretiyle belirlenir.
Tutarları kesinleşmeyen muhtemel indirim ve ilâvelerin ise malî
tablo dipnotlarında açıklanması zorunludur.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
İşletmelerin gelir ve giderleri, ilgili bulundukları ara dönemde
tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilir.
Ara döneme ait hasılat, gelir ve kârların aynı döneme ait maliyet,
gider ve zararlarla karşılaştırılması zorunludur.
Ara malî tabloların kapsadığı dönemi aşan tahakkuk etmiş gelir ve
gider unsurları ile ara dönemden sonra tahakkuk etmekle birlikte
ara döneme yansıtılması gereken gelir ve giderler kıst esasına göre
dikkate alınır.
Kıst esasının uygulanmasında; ara dönemi aşan gelir ve gider
unsurlarının kullanım süresi, elde edilecek fayda ve dönemin
faaliyetleri ile olan ilişkisi gözönüne alınır.
Ancak, kullanım süreleri veya ara dönemle olan fayda ve ilişkileri
kesin olarak belirlenemeyen gelir ve giderler tahakkuk ettikleri
dönemde düzenlenen malî tablolara yansıtılırlar. Bu şekilde yapılan
işlemler, malî tablo dipnotlarında parasal tutarlarıyla birlikte
açıklanır.

Ara mali tabloların Kurula bildirimi ve kamuya duyurulmalarında
bağımsız denetlemeden geçmeyen mali tablo başlıklarında
"Bağımsız Denetlemeden Geçmemiş" ibaresine yer verilir.

Hisse senetleri borsada işlem gören ortaklıklar, bağımsız
denetlemeden geçmiş ayrıntılı ara bilanço ve gelir tabloları
bağımsız denetleme rapor özeti ile birlikte yayınlanmak üzere ilgili
ara dönemi izleyen 6 hafta içinde; bağımsız denetlemeden
geçmemiş ayrıntılı ara bilanço ve gelir tablolarını ise ilgili ara
dönemi izleyen 4 hafta içinde Kurula ve borsa bülteninde
yayınlanmak üzere hisse senetlerinin işlem gördüğü borsalara,
gönderirler.

Hisse senetleri borsada işlem gören bankalar için bu süreler
bağımsız denetlemeden geçmiş ara mali tablolar için 8, bağımsız
denetimden geçmemiş ara mali tablolar için 6 haftadır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
19
17
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Ara Mali Tablo ve Raporların İlan
ve Kurul'a Bildirimi


4. Bir ara dönemde tahakkuk eden vergi karşılıkları, yıllık vergi oranına ilişkin
tahminde bir değişiklik meydana gelmesi halinde ne zaman düzeltilir?
A)Cari yılın en son ara döneminde
Aracı kurumlar ve menkul kıymet yatırım fonları ayrıntılı ara bilanço
ve gelir tablolarını ilgili ara dönemi izleyen 6 hafta içinde Kurula
gönderirler. Menkul kıymet yatırım fonlarınca düzenlenen ayrıntılı
ara bilanço ve gelir tabloları bağımsız denetleme rapor özeti ile
birlikte aynı süre içinde katılma belgelerinin alınıp satıldığı yerlerde
ilan edilir.
B) O yılın takip eden ara döneminde
C) İçinde bulunulan ara dönemde
D) Bir önceki ara dönemde
E) Cari yılın önceki ara dönemlerinde
Birleşme, devir veya tasfiye durumunda düzenlenecek ara mali
tablolar ve bu tablolara ilişkin bağımsız denetleme raporu özeti ilgili
genel kurul toplantısından önce pay sahiplerinin emrine hazır
bulundurulur ve genel kurulda okunur. Mali tablolar ve bağımsız
denetleme raporu ilgili genel kurul toplantısını izleyen 30 gün içinde
Kurula gönderilir.
Ocak 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
4. Aşağıdakilerden hangisi ara mali tablo düzenlenmesinde zorunlu özel
durumlar arasında sayılmaz?
8) Ara döneme ait hasılat, gelir ve karların aynı
döneme ait maliyet, gider ve zararlarla
karşılaştırılması zorunludur." ifadesi, ara mali tablolar
ile ilgili aşağıdaki esaslardan hangisini
açıklamaktadır?
A)Seri:XI, No:3 Sermaye Piyasasında Ara Mali Tablolara İlişkin İlke ve Kurallar
Hakkında Tebliğ kapsamındaki işletmelerin birleşme durumunda bulunmaları
B) Seri:XI, No:3 Sermaye Piyasasında Ara Mali Tablolara İlişkin İlke ve Kurallar
Hakkında Tebliğ kapsamındaki işletmelerin devir durumunda bulunmaları
C) Hesap döneminin ilk üç ayından sonraki bir süre içinde menkul kıymetlerin halka
arzı için Sermaye Piyasası Kurulu'na başvuruda bulunulması
A) Hasılat Paylaşımı Esası
B) Kıst (Zaman İle Orantılı Pay) Esası
C) Maliyet Esası
D) Mevsimlik Faaliyetler Esası
E) Transfer Merkezi (Merkezi Dönem) Esası
D) Seri:XI, No:3 Sermaye Piyasasında Ara Mali Tablolara İlişkin İlke ve Kurallar
Hakkında Tebliğ kapsamındaki işletmelerin tasfiye durumunda bulunmaları
E) Hesap döneminin ilk altı ayından sonraki bir süre içinde menkul kıymetlerin halka
arzı için Sermaye Piyasası Kurulu'na başvuruda bulunulması
Eylül 2008
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
20
18
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
7. I. Ara mali tabloların düzenlenmesini takiben, söz konusu tabloların Sermaye
Piyasası Kurulu'na bildirilmesi gerekmektedir.
II. Hesap döneminin ilk üç ayından sonraki bir süre içinde menkul kıymetlerin halka
arzı için Sermaye Piyasası Kurulu'na başvuruda bulunan şirket için ara mali tablo
düzenleme yükümlülüğü doğmuştur.
III. Menkul kıymet yatırım fonlarının Sermaye Piyasası Mevzuatı uyarınca ara mali
tablo düzenleme yükümlülükleri bulunmamaktadır.
Yukarıda ara mali tablolar ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
8. Sermaye Piyasası Kurulu Seri XI, No: 3 Sermaye Piyasasında Ara Mali
Tablolara İlişkin İlke ve Kurallar Hakkında Tebliğ'in hükümlerine göre ara
mali tablolar düzenlenirken kıst (zaman ile orantılı pay) esasının
uygulanmasında aşağıdakilerden hangisi dikkate alınmaz?
A)Elde edilecek fayda
B) Ara dönemi aşan gider unsurlarının kullanım süresi
A)Yalnız III
C) Nakit esasının tahakkuk esasına göre kullanımı
B) I ve II
D) Dönemin faaliyetleri ile ilişkisi
C) I ve III
E) Ara dönemi aşan gelir unsurlarının kullanım süresi
D) II ve III
E) I,II ve III
Eylül 2007
Eylül 2007
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
7. Aşağıdaki durumlardan hangisinde ara mali tablolar düzenlenmesi
gerekmez?
A) Z İşletmesinin Y işletmesini devir alması
B) T işletmesinin F İşletmesi ile birleşmesi
C) X İşletmesinin 1 Şubat 2009 tarihi itibarıyla menkul kıymetlerin
Menkul Kıymet Yatırım
Fonları Mali Tabloları ve
Raporlarına İlişkin İlke ve
Kurallar
halka arzı için Kurula başvuruda bulunması
D) Q İşletmesinin bölünmesi
E) R İşletmesinin Tasfiyeye gitmesi
Mayıs 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
21
19
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Menkul Kıymet Yatırım
Fonlarında Muhasebeleştirme
Hesapların İşleyişi
a) Menkul Kıymet Alımı
Fona satın alınan menkul kıymetler, alış bedeli ile "Menkul
Kıymetler Hesabı"nın, alınan menkul kıymetlerin nitelikleri dikkate
alınarak açılacak alt hesaplarına borç kaydedilir.

Fon portföyünde bulunan menkul kıymetlerin, alım ve satımı, katılma
belgelerinin alım ve satımı, fonun gelir ve giderleri ile fonun diğer işlemleri
yapıldıkları gün itibariyle muhasebeleştirilir.

Yapılan muhasebe kaydı, her bir işlem itibariyle, yapılan işlemin miktar,
birim fiyat ve toplam tutarını göstermek ve gerekli açıklamaları içermek
zorundadır.


Menkul kıymetlerin alım ve satımına ilişkin muhasebe kayıtlarında, bu
menkul kıymetler için düzenlenen alım satım emri belgesinin tarih ve
numarasının belirtilmesi de zorunludur.


Muhasebe kayıtlarına yansıyan günlük işlemler, yasal defterlere toplam
tutarları ile kaydediliyor ise, işlemin ayrıntıları ilgili yardımcı defter ve
kayıtlarda gösterilir.

Yardımcı defter ve kayıtlarda işlemin açıklaması, yevmiye ve muhasebe
fiş numarası ile karşı hesabın da belirtilmesi gerekir.

Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Hesapların İşleyişi
Hesapların İşleyişi
d) Bedelsiz Hisse Senetleri
Bedelsiz hisse senetleri, bu senetlerin dağıtım tarihinin başlangıç
gününde, nominal bedelle, menkul kıymetler hesabına borç,
katılma belgeleri değer artış/azalışı hesabına alacak kaydolunur.
Dağıtım tarihini takip eden değerleme günlerinde de içtüzük
hükümleri dikkate alınarak kayıtlarda izlenir.
c) Menkul Kıymet Satışı
 Fondan satılan bir menkul kıymet satış günü değeri (alış bedeli ve
satış gününe kadar oluşan değer artış veya azalışları toplamı)
üzerinden "Menkul Kıymetler Hesabı"na alacak kaydedilir.
 Satış günü değeri, ortalama bir değer olup; "Menkul Kıymetler
Hesabı"nın borç bakiyesinin, ilgili menkul kıymetin birim sayısına
bölünmesi suretiyle hesaplanır.
 Satış tutarı ile satış günü değeri arasında bir fark oluştuğu takdirde
bu fark "Menkul Kıymet Satış Kârı Hesabı"na veya "Menkul Kıymet
Satış Zararı Hesabı"na kaydolunur.
 Ortalama değerler bulunurken kullanılacak birim sayısının
hesabında, ilgili menkul kıymetin nominal değerinin her 1000 TL.'lık
kısmı bir birim kabul edilir.
 Menkul kıymet alım satımına ait aracılık komisyonları alım ve satım
bedelinden ayrı olarak "Aracılık Komisyonu Giderleri Hesabı"nda
izlenir.
e) Bedelli Hisse Senetleri (Rüçhan Hakkı Kullanımı)
Fon portföyündeki hisse senetlerine ilişkin rüçhan hakkının
kullanılması suretiyle sahip olunan hisse senetleri, muvakkat
makbuzlar veya geçici ilmuhaberler rüçhan hakkı kullanım gününde
alış bedeli ile menkul kıymetler hesabına borç kaydedilir.
f) Kâr Payları
Fon portföyünde bulunan hisse senetlerinin kâr payları, kâr payı
dağıtım tarihinin başlangıç gününde, tahsil edilmesine
bakılmaksızın, temettü geliri olarak muhasebeleştirilir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
b) Menkul Kıymetler Değer Artış veya Azalışı
Fon potföyündeki menkul kıymetler ihraçcı kurum türleri, tertibi ve
iskonto oranları gibi ayırıcı özellikleri dikkate alınarak açılacak ayrı
hesaplarda her gün itibari ile fon içtüzüğü hükümlerine göre
değerlenir.
Menkul kıymetin fon içtüzüğü hükümlerine göre tespit edilen toplam
değeri, aynı menkul kıymet hesabının borç bakiyesinden fazla ise
bu fark, "Menkul Kıymetler Hesabı"na borç, "Katılma Belgeleri
Değer Artış/Azalışı Hesabı"na alacak; az ise bu fark, "Menkul
Kıymetler Hesabı"na alacak, "Katılma Belgeleri Değer Artış/Azalışı
Hesabı"na borç kaydedilir.
Böylelikle her menkul kıymet hesabının borç bakiyesi, o menkul
kıymetin günlük değerlemeler sonucu oluşan toplam rayiç değerini
verir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
22
20
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Mali Tablo ve Raporların
Düzenlenme Esasları
Hesapların İşleyişi
g) Fon Yönetim Ücreti
Fon içtüzük hükümlerine göre fon toplam değeri üzerinden hergün için
tahakkuk ettirilen yönetim ücretleri "Fon Yönetim Ücretleri Hesabı"na borç,
"Ödenecek Fon Yönetim Ücretleri Hesabı"na alacak kaydedilir. Her ay
sonunu izleyen bir hafta içinde "Ödenecek Fon Yönetim Ücretleri Hesabı",
"Kasa Hesabı" ile ilişkilendirilerek kapatılır.
h) Banka Avans Faizi
Kurucu bankanın fona tahsis ettiği avans üzerinden fon içtüzükleri uyarınca
alınabilecek avans faizi, katılma belgelerinin halka arz tarihinde
hesaplanarak "Ödenecek Banka Avans Faizi Hesabı"na aktarılır ve "Banka
Avans Faizleri Hesabı" ile ilişkilendirilerek gider yazılır. Katılma belgelerinin
satışı ile sağlanan fon ile geçici hesap kapatılır.
ı) Katılma Belgeleri Alım Satımı
Satılan katılma belgeleri satış tutarlarıyla, geri satın alınan katılma
belgeleri ise alış tutarlarıyla "Katılma Belgeleri Hesabı"nda izlenir. Katılma
belgelerinin satışında, satış komisyonu uygulanan fonlarda; satış tutarı,
söz konusu komisyon düşüldükten sonra bulunan tutardır. Katılma
belgelerinin satışında alınan komisyon, "Katılma Belgeleri Satış
Komisyonları Hesabı"nda izlenir.






Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
İlan ve Bildirim
Mali Tablo Dipnotları
Bir önceki yılla karşılaştırmalı olarak düzenlenmiş ;

Bilanço

Gelir tablosu

Fon portföy değeri tablosu

Fon toplam değeri tablosu

Mali tablo ve raporların fonun varlıkları, kaynakları ve mali durumu
hakkında, fon içtüzüğünde belirtilen kurallara uygun olarak, gerçeği ve
doğruyu yansıtacak bir şekilde hazırlanması zorunludur.
Mali tablo ve raporların açık ve anlaşılır olması için, bu tablo ve raporlarda
bulunması gereken bilgilerin tümünün yer alması zorunludur.
Mali tablolardaki "diğer" ifadesini taşıyan hesap kalemlerinden, dahil
olduğu grubun toplam tutarının % 20'sini veya bilançoda görünen fon
toplam varlıkların % 5'ini aşanlar, söz konusu kalemlerden önce ana
başlıklar itibariyle ve ayrı ayrı gösterilir.
Mali tablolarda, bu tablolardan yararlananların kararlarını etkileyebilecek
nitelikte olan hesap kalemleri ayrı olarak gösterilir.
Mali tablolarda yer alan hesap kalemlerini açık ve anlaşılır duruma
getirmek için gerekli görülen bilgiler, mali tablo dipnotlarında verilir. Bu
durumda ilgili hesabın yanına dipnot numarası yazılarak açıklamaya
yollama yapılır.
Mali tablolar iki hesap dönemini karşılaştıracak şekilde düzenlenir. Mali
tablolarda yeralan bilgilerin bir önceki dönem tablolarıyla tutarlı olarak
verilmesi gerekir.
A) Fon bilançosunun dipnotlarında şu hususlara yer verilmelidir.

Katılma belgesi, ../../.... tarihli, Birim Pay Değeri: Fon Toplam
Değeri/ Dolaşımdaki Pay Sayısı

Çıkarılmış katılma belgesi sayısı ve dönem içinde satılan ve geri
alınan katılma belgesi sayısı

Fon süresi ve kaçıncı yılında olduğu
Bu tablolara ilişkin bağımsız denetçi raporu en geç hesap
döneminin bitimini izleyen üç ay içinde Türkiye Ticaret Sicili
Gazetesi'nde ilan edilir ve katılma belgelerinin alınıp satıldığı
yerlerde müşterilere açıklanır.

Menkul kıymetlerin sigorta tutarı

Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan ve açıklamayı gerektiren
hususlara ilişkin bilgiler,

Değerlemede uygulanan döviz kurları
Yapılan ilanların bir örneği, ilanı takip eden 6 işgünü içinde Kurula
gönderilir.

Değerlemede esas alınan gelir ortaklığı senetleri fiyatları

Açıklanması gerekli görülen diğer hususlar
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
23
21
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Mali Tablo Dipnotları
Mali Tablo Dipnotları
B) Fon gelir tablosu dipnotlarında şu hususlara yer verilmelidir.
C) Fon portföy değeri tablosu dipnotlarında şu hususlara yer

Tahsil edilemeyen anapara, faiz ve temettü tutarları,
verilmelidir.

Yönetici bankadan alınan avans ve kredi faiz oranları,

Gelir ve gider hesaplarında, bir önceki yıla göre % 25'in üzerinde
ortaya çıkan artış veya azalışın nedenleri,

Açıklanması gerekli görülen diğer hususlar.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE

Varsa imtiyazlı hisse senetleri

Alınan bedelsiz hisse senetleri

İhraç edilen menkul kıymetin toplam tutarının % 10'unu aşan kısmı

Menkul kıymetler borsalarına kote edilmemiş menkul kıymetler

Açıklanması gerekli görülen diğer bilgiler
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
5. Aşağıdakilerden hangisi "Menkul Kıymetler Yatırım Fonu" bilanço
dipnotlarında sunulması gereken bilgilerden biri değildir?
Mali Tablo Dipnotları
D) Fon toplam değeri tablosu dipnotlarında şu hususlara yer
A)Çıkarılmış katılma belgesi sayısı ve dönem içinde satılan ve geri alınan
katılma belgesi sayısı
verilmelidir.

Varsa şüpheli alacakların tutarı

Fon toplam değerinin % 5'inden fazla tutardaki diğer varlıkların
B) Değerlemede uygulanan döviz kurları
C) Menkul kıymetlerin sigorta tutarı
ayrıntısı

D) Fon süresi ve kaçıncı yılında olduğu
Açıklanması gerekli görülen diğer bilgiler.
E) Yönetici bankadan alınan avans ve kredi faiz oranları
Ocak 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
24
22
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
9) Menkul kıymetler yatırım fonlarının muhasebesi ile ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
10) Fon portföyünde bulunan menkul kıymetlerin satımı
ve fon portföyüne menkul kıymet alımında, her bir işlem
için düzenlenecek alım ve satım emri belgesinde
aşağıdaki bilgilerden hangisinin bulunması zorunlu
değildir?
A) Menkul kıymetlerin alım ve satımına ilişkin muhasebe kayıtlarında, bu
menkul kıymetler için düzenlenen alım satım emri belgesinin tarih ve
numarasının belirtilmesi zorunludur.
B) Bedelsiz hisse senetleri, bu senetlerin dağıtım tarihinin son gününde, rayiç
bedelle, menkul kıymetler hesabına alacak katılma belgeleri değer
artış/azalışı hesabına borç kaydolunur.
C) Fon portföyünde bulunan menkul kıymetlerin alım ve satımı, katılma
belgelerinin alım ve satımı, fonun gelir ve giderleri ile fonun diğer işlemleri
yapıldıkları gün itibariyle muhasebeleştirilir.
D) Fon portföyünde bulunan hisse senetlerinin kâr payları, kâr payı dağıtım
tarihinin başlangıç gününde, tahsil edilmesine bakılmaksızın, temettü geliri
olarak muhasebeleştirilir.
E) Fona satın alınan menkul kıymetler alış bedeli ile "Menkul Kıymetler
Hesabı"nın, alınan menkul kıymetlerin nitelikleri dikkate alınarak açılacak alt
hesaplarına borç kaydedilir.
A) Emrin niteliği
B) Menkul kıymetin türü, miktarı ve fiyatı
C) Belgenin seri numarası
D) Emrin veriliş tarihi
E) İşlem aracısının adı soyadı
Eylül 2008
Eylül 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
5. Aşağıdakilerden hangisi, Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemelerine
göre menkul kıymetler yatırım fonlarının düzenlemekle yükümlü
bulunduğu mali tabloları tam olarak belirtir?
10. I. Yatırım fonu portföyünde bulunan menkul kıymetlerin değer artış veya
azalışları fon muhasebe kayıtlarında "Menkul Kıymet Hesabı" ve "Katılma Belgeleri
Hesabı"nda muhasebeleştirilir.
II. Fon portföyünde bulunan hisse senetlerinin kâr payları, kâr payı dağıtım tarihinin
başlangıç gününde, tahsil edilmesine bakılmaksızın, temettü geliri olarak
muhasebeleştirilir.
III. Satılan katılma belgeleri satış tutarıyla, geri satın alınan katılma belgeleri ise alış
tutarıyla "Katılma Belgeleri Değer Artış / Azalış Hesabı"nda muhasebeleştirilir.
Yatırım fonu işlemlerinin muhasebeleştirilmesi ile ilgili yukarıda verilen
bilgilerden hangileri doğrudur?
A)Fon portföy değeri tablosu ve fon toplam değeri tablosu ile bunların ek ve
dipnotları
B) Bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, fon toplam değeri tablosu ile
bunların ek ve dipnotları
A)Yalnız II
C) Bilanço, gelir tablosu ve fon portföy değeri tablosu ile bunların ek ve
dipnotları
B) Yalnız III
D) Bilanço, gelir tablosu, fon portföy değeri tablosu, fon toplam değeri
tablosu ile bunların ek ve dipnotları
C) I ve II
D) I ve III
E) Bilanço ve gelir tablosu ile bunların ek ve dipnotları
E) II ve III
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Eylül 2007
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
25
23
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
8. Menkul kıymet yatırım fonlarının muhasebe usul ve esaslarına göre;
fon portföyünde bulunan hisse senetlerinin kar paylarının
muhasebeleştirilmesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Fon portföyünde bulunan hisse senetlerinin kâr payları, kâr payı dağıtım
tarihinin son gününde, tahsil edilmesine bakılmaksızın, temettü geliri olarak
muhasebeleştirilir.
B) Fon portföyünde bulunan hisse senetlerinin kâr paylarının izlenmesi,
tahsil ve muhasebesinden ilgili hisse senetlerinin alımını gerçekleştiren
aracı kurum sorumlu olduğundan, menkul kıymet yatırım fonunun
muhasebe işlemi yapma yükümlülüğü bulunmamaktadır.
C) Fon portföyünde bulunan hisse senetlerinin kâr payları, kâr payı dağıtım
tarihinin başlangıç gününde, ancak tahsil edilmişlerse, temettü geliri olarak
muhasebeleştirilir.
D) Fon portföyünde bulunan hisse senetlerinin kâr payları, kâr payı dağıtım
tarihinin başlangıç gününde, tahsil edilmesine bakılmaksızın, temettü geliri
olarak muhasebeleştirilir.
E) Fon portföyünde bulunan hisse senetlerinin kâr payları, kâr payı dağıtım
tarihinin son gününde, ancak tahsil edilmişlerse, temettü geliri olarak
muhasebeleştirilir.
Mayıs 2009
9. Menkul kıymetler yatırım fonunda her bir menkul kıymet hesabının
borç kalanı (bakiyesi) neyi gösterir?
A) Menkul kıymetteki değer artışını
B) Menkul kıymetlerin nominal değerini
C) Günlük değerlemeler sonucu oluşan toplam rayiç değeri
D) Her bir menkul kıymetteki değer azalışını
E) Her bir menkul kıymetin alış değerini
Mayıs 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Vadeli İşlemlerin Muhasebeleştirme
Esasları
VADELİ İŞLEM VE OPSİYON
SÖZLEŞMELERİNİN
MUHASEBESİNE İLİŞKİN
USUL VE ESASLAR
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net

Bu Tebliğ kapsamındaki sözleşmelerin muhasebeleştirilmesine
ilişkin esaslar sözleşmelerin kullanılış amacına bağlı olarak değişir.

Korunma amaçlı sözleşmeler, riski ortadan kaldırmak, azaltmak
veya bir başkasına yansıtmak amacıyla kullanılır ve riskten
korunma muhasebesinin uygulanmasını gerektirir.

Riskten korunma muhasebesi, riskten korunma amacıyla kullanılan
sözleşmelerin
muhasebeleştirilmesinde
bu
sözleşmelerin
değerinde meydana gelen değişmelerin gelir tablosuna yansıtılma
zamanı ile riske maruz pozisyonun değerinde meydana gelen
değişmelerin ortaya çıktığı zaman arasında denklik sağlanması
sürecidir.

Korunma amaçlı olmayan sözleşmelerin
spekülasyon amaçlı işlem olarak kabul edilir.
alım-satımı
ise,
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
26
24
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Korunma Amaçlı işlemler





Korunma Amaçlı işlemler
Korunma Amaçlı İşlemler; Makul değer değişikliklerinin riskten
korunması ve nakit akışlarının riskten korunması olmak üzere iki
ayrı tip riskten korunma muhasebesi düzenlenmiştir.
Korunması amaçlanan varlık veya yükümlülüğün rayiç bedel
üzerinden değerlenmesi,
Korunması amaçlanan varlık, yükümlülük ve taahhütlerin değeri ile
varlık veya yükümlülük ya da belirli bir riskle ilişkisi kurulabilen
muhtemel işlemlerin nakit akışlarındaki değişmelerin işletmeyi
döviz kuru, fiyat ve faiz oranı riskine maruz bırakması,
Riske karşı korunma önlemi oluşturulurken, riskin niteliği,
işletmelerin risk yönetim stratejisi, riske karşı korunma ilişkisi, riske
karşı korunma aracının niteliği ve korunmada etkinliğin nasıl
değerlendirileceğine ilişkin yetkili organ tarafından karar alınması
ve korunma işleminin belgeye dayandırılması,
Hem riske karşı korunma önlemi oluşturulurken hem de korunma
ilişkisi sürdürülürken, riske karşı korunma ilişkisinin, riske karşı
korunmanın belirlendiği dönemde korunan risk ile ilişkisi kurulabilen
makul değer ve nakit akışı değişikliklerini dengelemede etkin
olması ve etkinliğin mali tablo hazırlanma dönemlerinde düzenli
olarak değerlendirmeye tabi tutulması,
Korunması amaçlanan kalemlerin makul değerlerinin güvenilir bir
şekilde elde edilebilir olması.


Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Korunma Amaçlı işlemler
Korunma Amaçlı işlemler
Makul değer değişikliklerinin riskten korunması muhasebe
esasları;
Nakit akışı riskine karşı korunma muhasebe esasları;


Korunma amaçlı olarak alımı veya satımı yapılan riske karşı
korunma aracının değerinde meydana gelen değişiklikler cari
dönemin gelir tablosuna yansıtılır.

Mevcut varlık, yükümlülük veya taahhütlerin değerinde makul
değerini
yansıtacak
şekilde
ayarlama
yapılır.
Değer
ayarlamasından kaynaklanan kâr veya zarar cari dönemin gelir
tablosuna yansıtılır.


Taahhütlerin gerçek değerinin riskten korunması söz konusu
olduğunda, taahhütlerin değerinde meydana gelen değişikliklerin
mali tablolara yansıtılması zorunludur.

Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Makul değer değişikliği riskine karşı korunma; mevcut bir
varlığın, yükümlülüğün ya da belirli bir riskle ilişkisi kurulabilen ve
mali tablolarda gösterilmeyen taahhüdün makul değerindeki
değişikliklere karşı korunmadır.
(Makul Değer: Bilgili ve istekli taraflar arasında, herhangi bir
ilişkiden etkilenmeyecek şartlar altında bir varlığın el
değiştirebileceği fiyatı veya yükümlülüklerin yerine getirilmesinde
esas teşkil edecek olan değer.)
Nakit akışı riskine karşı korunma, mevcut bir varlık veya
yükümlülük ya da belirli bir riskle ilişkisi kurulabilen gelecekteki
muhtemel işlemlerin nakit akışlarında belirli bir riskten kaynaklanan
değişmelere karşı korunmadır.
Riske karşı korunma aracının değerinde meydana gelen artış veya
azalışların riski dengelemekte etkin kısmı ilk olarak, kısa veya uzun
pozisyon alınmasına göre, bilançoda vadeli işlem sözleşmelerinden
ve opsiyon sözleşmelerinden kaynaklanan ertelenmiş gider/gelir
olarak yedekler hesabı içerisinde muhasebeleştirilir ve riske karşı
korunan işlemin sonuç hesaplarını etkilediği dönem ya da
dönemlerde gelir tablosuna yansıtılır.
Dengelenmekte olan riskle ilgili olarak riske karşı korunma aracının
değerindeki kümülatif değişme, korunan kalemin veya işlemin
makul değerindeki kümülatif değişmeden farklılaştığı zaman, riske
karşı korunma aracının değerindeki değişimin etkisiz kalan kısmı
gelir tablosuna yansıtılır.
Başlangıçta gerçekleşmesi beklenen işlemin gerçekleşmemesi
veya gerçekleşmeyeceği ihtimalinin ortaya çıkması sonucu nakit
akışı riskine karşı yapılan korunma işlemi sona ererse, vadeli işlem
sözleşmelerinden ve opsiyon sözleşmelerinden kaynaklanan
ertelenmiş gider/gelir kalemi altında kaydedilen tutarın gelir
tablosuna aktarılır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
27
25
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Vadeli işlem ve Opsiyon
Sözleşmelerinin Değerlemesi
Spekülasyon Amaçlı işlemler
Korunma amaçlı olmayan sözleşmelerin alım-satımı, spekülasyon
amaçlı işlem olarak kabul edilir. Spekülasyon amaçlı işlemlerde,
değerlendirilen sözleşmelerin değer değişiklikleri gerçekleştiği anda
gelir veya gider hesaplarına alınır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Opsiyon primi, opsiyonu alan ve primi ödeyen tarafından
bilançonun aktifinde dönen varlıklar altında menkul kıymet olarak,
opsiyonu yazan ve primi teslim alan tarafından ise bilançonun
pasifinde kısa vadeli finansal borçlar içerisinde izlenir.

Opsiyon primi, içsel değer ve zaman değerinin toplamından oluşur.


Opsiyon sözleşmeleri Yönetmelikte tanımlanan uzlaşma fiyatı
esas alınarak değerlenir.

Uzlaşma Fiyatı; Hesapların güncelleştirilmesinde ve vade sonunda
pozisyonların ifasında kullanılmak üzere belirlenen fiyattır.

Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri için takas kurumuna verilmiş
nakit teminatlar menkul kıymetler hesabında izlenir.

Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri için nakit haricinde teminata
verilen varlıklardan menkul kıymetler ve döviz, mali tablolarda ilgili
oldukları muhasebe standartlarına göre değerlenir.

Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin elde etme maliyetlerinin
belirlenmesinde hareketli ağırlıklı ortalama yöntemi uygulanır.
A)Opsiyon primi, içsel değer ve zaman değerinin toplamından oluşur.
B) Piyasaya göre değerlemeye tabi tutulmuş haliyle opsiyon primi,
opsiyonu alan ve primi ödeyen tarafından bilançonun aktifinde dönen
varlıklar altında menkul kıymet olarak izlenir.
C) Opsiyon sözleşmesinin içsel değeri, opsiyonun kullanım fiyatı ile
sözleşmeye konu varlığın makul değeri arasındaki opsiyon sahibinin
lehine olan farktır.
D) Opsiyon primi, opsiyon sözleşmesinin alım-satımı esnasında, opsiyon
sözleşmesini alan tarafın opsiyon sözleşmesini satan tarafa, sözleşmede
yer alan haklar karşılığında yaptığı ödemedir.
E) Piyasaya göre değerlemeye tabi tutulmuş haliyle opsiyon primi,
opsiyonu yazan ve primi teslim alan tarafından bilançonun aktifinde kısa
vadeli ticari alacaklar içerisinde izlenir.
Opsiyon sözleşmesinin içsel değeri, opsiyonun kullanım fiyatı ile
sözleşmeye konu varlığın makul değeri arasındaki opsiyon
sahibinin lehine olan farktır.
Opsiyon sözleşmesinin zaman değeri ise, opsiyon primi ile
opsiyon sözleşmesinin içsel değeri arasındaki farktır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net

6. Sermaye Piyasası Kurulu'nun Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmelerinin
Muhasebesine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği uyarınca, opsiyon primi ile
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Ocak 2009
Opsiyon primi, opsiyon sözleşmesinin alım-satımı esnasında,
opsiyon sözleşmesini alan tarafın opsiyon sözleşmesini satan
tarafa, sözleşmede yer alan haklar karşılığında yaptığı ödemedir.

Vadeli işlem sözleşmeleri Yönetmelikte tanımlanan uzlaşma fiyatı
esas alınarak değerlenir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Opsiyon Primi İle İlgili Esaslar


Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
28
26
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
7) Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin değerlemesi ve
muhasebeleştirilmesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi doğrudur?
11) Aşağıdakilerden hangisi nakit akışı riskinden korunma amaçlı
işlemlerin değerlenmesinde kullanılan esaslardan biri değildir?
A) Gelecekte oluşması beklenen işlemin gerçekleşme ihtimali zayıf olmalıdır.
B) Başlangıçta gerçekleşmesi beklenen işlemin gerçekleşmemesi veya
gerçekleşmeyeceği ihtimalinin ortaya çıkması sonucu nakit akışı riskine
karşı yapılan korunma işlemi sona ererse, vadeli işlem sözleşmelerinden ve
opsiyon sözleşmelerinden kaynaklanan ertelenmiş gider/gelir kalemi altında
kaydedilen tutar gelir tablosuna aktarılır.
C) Gelecekte oluşması beklenen işlemin niteliği, tarihi ve diğer şartları
önemli ölçüde belirlenmiş olmalıdır.
D) Değerlendirilen riske karşı korunma aracının değerinde meydana gelen
artış veya azalışların riski dengelemekte etkin kısmı muhasebeleştirilmeli ve
gelir tablosuna yansıtılmalıdır.
E) Dengelenmekte olan riskle ilgili olarak riske karşı korunma aracının
değerindeki kümülatif değişme, korunan kalemin veya işlemin makul
değerindeki kümülatif değişmeden farklılaştığı zaman, riske karşı korunma
aracının değerindeki değişimin etkisiz kalan kısmı gelir tablosuna yansıtılır.
A) Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri için takas kurumuna
verilmiş nakit teminatlar diğer alacaklar hesabında izlenir.
B) Korunma amaçlı işlemlerde, işlemin belirli bir yüzdesinin
korunması amaçlanan varlık veya yükümlülüklerle
ilişkilendirilebilmesi mümkündür.
C) Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri kullanım fiyatı esas
alınarak değerlenir.
D) Spekülasyon amaçlı işlemlerde sözleşmelerdeki değer
değişiklikleri gerçekleştiği dönemi izleyen dönemde gelir veya
gider hesaplarına alınır.
E) Riske karşı korunma muhasebesine, sözleşmenin ters
pozisyon almak suretiyle kapatıldığı durumlarda da devam
edilir.
Mayıs 2008
Eylül 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
6. Aşağıdakilerden hangisi vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerini
değerleme
esaslarından biridir?
9. Vadeli işlemler ve opsiyonların muhasebeleştirilmesi ile ilgili Sermaye
Piyasası Kurulu düzenlemelerinde yer alan hükümler çerçevesinde, makul
değer değişikliği riskinden korunma amaçlı işlemlerin
muhasebeleştirilmesinde aşağıdaki esaslardan hangisi uygulanmaz?
A)Sözleşmeye konu varlığın işlem günündeki ağırlıklı ortalama fiyatı
üzerinden değerlenir.
A) Taahhütlerin gerçek değerinin riskten korunması söz konusu
olduğunda, taahhütlerin değerinde meydana gelen değişikliklerin mali
tablolara yansıtılması zorunludur.
B) Sözleşmeye konu varlığın işlem günündeki aritmetik ortalama fiyatı
üzerinden değerlenir.
B) Değer ayarlamasından kaynaklanan kâr veya zarar cari dönemin
gelir tablosuna yansıtılmaz.
C) Uzlaşma fiyatı esas alınarak değerlenir.
C) Korunma amaçlı olarak alımı veya satımı yapılan riske karşı
korunma aracının değerinde meydana gelen değişiklikler, cari dönemin
D) Sözleşmeye konu varlığın cari değeri üzerinden değerlenir.
gelir tablosuna yansıtılır.
E) Sözleşmeye konu varlığın maliyeti üzerinden değerlenir.
D) Söz konusu ayarlamalar ilgili hesap kaleminin tabi olduğu hükümlere
uygun olarak kayıtlara yansıtılır.
E) Mevcut varlık, yükümlülük veya taahhütlerin değerinde makul
Ocak 2008
değerini yansıtacak şekilde ayarlama yapılır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Eylül 2007
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
29
27
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
10. Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmelerinin Muhasebesine İlişkin
11. Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmelerinin Muhasebesine İlişkin
Usul ve Esaslara göre, korunma amaçlı opsiyon sözleşmeleri
Usul ve Esaslara göre, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri için
takas kurumuna verilmiş nakit teminatlar aşağıdaki hesaplardan
hariç, opsiyon sözleşmesinin içsel değerindeki değişikliklerin mali
hangisinde izlenir?
tablolarda gösterimi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
A) Kasa Hesabı
doğrudur?
B) Depozitolar Hesabı
A) Bilançoda öz kaynaklar içinde gösterilir.
C) Nazım Hesaplar
B) Bilançoda yükümlülük olarak gösterilir.
D) Menkul Kıymetler Hesabı
C) Nazım hesaplarda izlenir.
E) Teminatlar Hesabı
D) Bilançoda varlık olarak gösterilir.
E) Doğrudan gelir tablosu ile ilişkilendirilir.
Mayıs 2009
Mayıs 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Aracı Kuruluşlar Tarafından Tutulacak
Defter ve Belgeler
a) Nakit Alındı-Ödendi Belgesi,
ARACI KURUM HESAP
PLANI VE PLANIN
KULLANIM ESASLARI
b) İşlem Sonuç Formu,
c) Hesap Ekstresi, (aylık dönemi izleyen 7 gün içinde müşteriye gönderilmeli)
d) Menkul Kıymet Giriş-Çıkış Fişi,
e) Müşteri Emri Formu, (saklama süresi 5 yıl)
f) Seans Takip Formu,
g) İşlem Dağıtım Listesi (Menkul Kıymet ve Müşteri itibariyle),
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
30
28
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Aracı Kuruluşların Hesap planı
Aracı Kuruluşların Hesap planı
•Aracı kurumların zorunda oldukları, mali tabloların hazırlanmasında
dayanak teşkil eden hesapların işleyişinde Aracı Kurum Hesap Planı Ve
•Ancak bu durumda ana hesabın Aracı Kurum Hesap Plânında öngörülen
Planın Kullanım Esasları Hakkında Tebliğ ekinde yer alan hesap plânına
içeriğini değiştirecek şekilde alt hesaplar açılmamalıdır.
uyulur.
•Aracı kurumlar Tebliğ uyarınca, tutacakları hesaplarında ayrıca, vergi
•Aracı kurumun, hesap planının genel bütünlüğünü bozmamak bakımından
mevzuatının ilgili hükümlerine de uymak zorundadırlar.
ana hesapların numaralarını değiştirmemesi gerekir.
•Vergi
•Yardımcı defterlerde yer alacak tali hesaplar, aracı kurumun ihtiyacına
mevzuatının
bu
Tebliğ'de
belirlenen
uygulamalardan
farklı
göre, desimal sistem kullanılarak ve gerektiğinde daha alt hesaplar
uygulamalara yer verdiği durumlarda, işletmelerin söz konusu mevzuat
açılarak tutulabilir.
çerçevesinde
gerekli
düzeltmeleri
yapmaları
kendi
sorumlulukları
içerisindedir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Aracı Kuruluşların Hesap planı
Aracı Kuruluşların Hesap planı
I -1000-1990
DÖNEN VARLIKLAR
II- 2000-2990 DURAN VARLIKLAR
III- 3000-3990 KISA VADELİ BORÇLAR
IV-4000-4990 UZUN VADELİ BORÇLAR (ÖZSERMAYE)
V-5000-5990 SONUÇ HESAPLARI (GELİR – GİDER)
VI- 6000-6990 GEÇİCİ HESAPLAR
VII- 7000-8990 MENKUL KIYMETLER NAZIM HESAPLARI
(MÜŞTERİ ADINA ALINAN MEN KIY)
VIII- 9000-9990 DİĞER NAZIM HESAPLAR (ARACILIK YÜKLENİMİ)



Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Dönen Varlıklar (I): Hesap planının bu bölümünde aracı
kuruluşların elinde bulunan hazır değerler bulunmaktadır. Bunlar,
kasa alacakları, kamu ve özel kesime ait menkul kıymetler, kısa
vadeli alacaklar, avanslardır.
Duran Varlıklar (II): Bu bölümde, Uzun Vadeli Ticari Alacaklar,
Verilen Depozito ve Teminatlar, Ortaklardan Alacaklar,
İştiraklerden Alacaklar, Personelden Alacaklar, Uzun Vadeli Diğer
Alacaklar, Finansal Duran Varlıklar, İştirakler, Diğer Finansal
Duran Varlıklar, Maddi Duran Varlıklar, Maddi Duran Varlıklar
Amortismanı ve Maddi Olmayan Duran Varlıklar yer almaktadır.
Kısa Vadeli Borçlar (III): Hesap planının bu bölümünde aracı
kuruluşun 1 yıldan kısa vadeli senetli ve senetsiz borçları,
ortaklara ve iştiraklere olan borçları ödenecek vergi ve gider
karşılıkları yer almaktadır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
31
29
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Aracı Kuruluşların Hesap planı

Uzun Vadeli Borçlar (IV): İşletmenin 1 yıldan fazla sahip olduğu
finansal ve ticari borçları, ortaklara ve personele olan borçları ve
ertelen vergi borçları ve giderleri bu bölümde takip edilmektedir.
Buna ek olarak hesap planının bu bölümünde özkaynaklar ile ilgili
hesaplarda yer almaktadır. Bunlar; Sermaye Hesabı, Yeniden
Değerleme Değer Artışı, Yasal Yedekler, Statü Yedekleri, Net
Dönem Karı ya da Zararı ve Geçmiş Yıllar Zararlarıdır.

Sonuç Hesapları (V): Hesap planının sonuç hesapları bölümü,
esas faaliyetlerle ilgili olarak elde edilen gelir ve giderlerin yer
aldığı hesap bölümüdür. Bu bölümde elde edilen komisyon
gelirleri, yurt içi ve yurt dışı satış gelirleri gibi hesaplar ile bu
süreçte katlanılan, genel yönetim giderleri, araştırma ve geliştirme
giderleri gibi faaliyet giderlerin izlendiği bölümdür.
Aracı Kuruluşların Hesap planı
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE

Geçici Hesaplar (VI): Bu bölümde aracı kurumun kendi portföyü
adına yapılan menkul alış ve satış işlemler sonucunda ortaya
çıkan kar ve zararların takibi amacıyla kullanılan hesaplar yer
almaktadır. Bu hesaplar geçici nitelikler taşır. Bu bölümde aracı
kurum kendi adına hisse senedi, finansman bonosu, devlet tahvili,
gelir ortaklığı senedi gibi kıymetlerin alış ve satış süreci içindeki
kar ve zararları takip edilir. Uygulamada bazı aracı kurumların bu
hesapları kullandığı, birçoğunun da hiç kullanmadıkları
görülmektedir.

Nazım Hesaplar (VII-VIII-IX): Aracı kurumlara ilişkin olarak diğer
kuruluşlardan farklı olarak ortaya çıkan en önemli farklılıklar
nazım hesapların kullanımında ortaya çıkmaktadır. Müşterilerin
adına menkul kıymet alımlarına aracılık esnasında emanet
olarak ortaya çıkan hesaplar bu bölümde dikkate alınmaktadır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
8. Aşağıdakilerden hangisi aracı kurum hesap planı uygulamaları ile ilgili
yanlış bir ifadedir?
7. Aşağıdakilerden hangisi aracı kurum hesap planına göre bir mahsup
kalemi niteliği taşımaz?
A)Aracı kurumlar, mali tablolarını Uluslar arası Finansal Raporlama Standartları'na
uygun hazırladıklarından, standart hesap planına uyum konusunda serbestileri
vardır.
A)Verilen Çekler
B) Tahsil Edilecek Çekler
B) Aracı kurumların hesap planına uymaları esastır.
C) Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı
C) Yardımcı defterlerde yer alacak tali hesaplar, ihtiyaca göre, desimal sistem
kullanılarak ve gerektiğinde daha alt hesaplar açılarak tutulabilir.
D) Alacak Senetleri Reeskontu
E) Şüpheli Alacaklar Karşılığı
D) Ana hesabın Hesap Planında öngörülen içeriğini değiştirecek şekilde alt
hesaplar açılmamalıdır.
E) Hesap planının genel bütünlüğünü bozmamak bakımından ana hesapların
numaralarının değiştirilmemesi gereklidir.
Ocak 2009
Ocak 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
32
30
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
9. "Kredili Müşterilerin Menkul Kıymet Özkaynaklarından Alacaklılar
Hesabı" aracı kurum hesap planının hangi ana bölümü içinde gösterilir?
10. Aracı kurum hesap planına göre aşağıdakilerden hangisi ticari borçlardan
biri değildir?
A)Özkaynaklar
A)Borç senetleri reeskontu
B) Menkul Kıymetler Nazım Hesapları
B) Satıcılar
C) Dönen Varlıklar
C) Alınan depozito ve teminatlar
D) Geçici Hesaplar
D) Borç senetleri
E) Duran Varlıklar
E) Finansal borçlar
Ocak 2009
Ocak 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
23) "Emanet Hisse Senetleri" aracı kurum hesap planının
hangi ana bölümü içinde gösterilir?
14) Aşağıdakilerden hangisi, aracı kurumlar hesap
planında 1000-1090 hazır değerler hesap grubunda
yer almaz?
A) Dönen Varlıklar
B) Geçici Hesaplar
C) Sonuç Hesapları
D) Duran Varlıklar
E) Menkul Kıymetler Nazım Hesapları
A) Bankalar
B) Diğer menkul kıymetler
C) Kasa
D) Diğer hazır değerler
E) Tahsil edilecek çekler
Eylül 2008
Eylül 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
33
31
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
29) "Gerçekleşen Hisse Senedi Alışları" aracı kurum
hesap planının hangi ana bölümü içinde gösterilir?
24) Aracı kurumların kendi portföyünde bulunan ve kısa vadeli olarak
tutulan hisse senetleri, aracı kurum tarafından hangi hesapta izlenir?
A) 800 Emanet Hisse Senetleri Hesabı
B) 1100 Hisse Senetleri Hesabı
C) 1200 Müşteriler Hesabı
D) 1500 Takas Merkezi Hesabı
E) 2200 Bağlı Menkul Kıymetler Hesabı
A) Menkul Kıymetler Nazım Hesapları
B) Öz Sermaye Hesapları
C) Dönen Varlıklar
D) Diğer Nazım Hesaplar
E) Geçici Hesaplar
Eylül 2008
Eylül 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
10) Bir aracı kurum, kendi nam ve hesabına devlet tahvili
satın almış olup, bu devlet tahvilini gelecek dönemde
borsanın talep ettiği depozito yükümlülüğü için
kullanmayı planlamaktadır. Satın alınan devlet tahvilinin;
bu aşamada ve depozito olarak kullanılmaya başlandığı
anda sırasıyla hangi hesaplarda izlenmesi gerekir?
11) Bir aracı kurumun müşterisi adına almış olduğu hisse
senetleri, Aracı Kurum Hesap Planı'nın hangi bölümünde
izlenmelidir?
A) Geçici hesaplar
B) Müşterilere borçlar
C) Müşterilerden alacaklar
D) Nazım hesaplar
E) Sonuç hesapları
A) Kamu Menkul Kıymetleri - Bağlı Menkul Kıymetler
B) Kamu Menkul Kıymetleri - Özel Menkul Kıymetler
C) Özel Menkul Kıymetler – Nazım Hesaplar
D) Özel Menkul Kıymetler - Bağlı Menkul Kıymetler
E) Kamu Menkul Kıymetleri – Nazım Hesaplar
Mayıs 2008
Mayıs 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
34
32
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
7. Bir aracı kurumun kendi portföyü adına yapılan menkul kıymet alış ve satış
işlemlerinin sonucunda ortaya çıkan "kâr ve zarar" Aracı Kurum Hesap
Planı'nın hangi bölümünde izlenmelidir?
12) Aşağıdaki hesaplardan hangisi bir aracı kurumun
hesap planında yer almaz?
A)Menkul kıymetler
B) Sonuç hesapları
A) Emanet mevduat
B) Emanet finansman bonolarından alacaklılar
C) Emanet finansman bonoları
D) Arazi ve arsalar
E) Personelden alacaklar
C) Geçici hesaplar
D) Nazım hesaplar
E) Olağandışı faaliyetler
Mayıs 2008
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
13. Aşağıdakilerden hangisi Aracı Kurum hesap planında yer almaz?
12. Aracı kurumların kendi portföyünde bulunan ve kısa vadeli olarak tutulan
hisse senetleri, aracı kurum tarafından hangi hesapta izlenir?
A) Kasa
A)1500 Takas Merkezi Hesabı
B) Menkul Kıymetler
B) 2200 Bağlı Menkul Kıymetler Hesabı
C) Müşteriler
C) 1100 Hisse Senetleri Hesabı
D) Tahsil Edilecek Çekler
D) 1200 Müşteriler Hesabı
E) Stoklar
E) 800 Emanet Hisse Senetleri Hesabı
Eylül 2007
Eylül 2007
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
35
33
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
I. Aracı kurumlar, hesap planının genel bütünlüğünü bozmamak
bakımından ana hesapların numaralarını değiştirebilirler.
II. Yardımcı defterlerde yer alacak tali hesaplar, aracı kurumun
ihtiyacına göre, desimal sistem kullanılarak ve gerektiğinde daha
alt hesaplar açılarak tutulabilir.
III. Tali hesaplar desimal sistem kullanılarak ve gerektiğinde daha alt
hesaplar açılarak tutulduğunda ana hesabın Aracı Kurum Hesap
Planında öngörülen içeriğini değiştirecek şekilde alt hesaplar
açılması da mümkündür.
Aracı kurum hesap planının kullanımı ile ilgili yukarıdaki ifadelerden
hangileri doğrudur?
A) Yanız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) II ve III
Mayıs 2009
E) I, II ve III
13. "Ödünç Alınan Menkul Kıymetler İçin Verilen Menkul Kıymet
Teminatlarından Alacaklılar Hesabı" aracı kurum hesap planının
hangi ana borç içinde gösterilir?
A) Menkul Kıymetler Nazım Hesapları
B) Dönen Varlıklar
C) Geçici Hesaplar
D) Kısa Vadeli Alacaklar
E) Duran Varlıklar
Mayıs 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
14. Aracı kurum hesap planına göre aşağıdakilerden hangisi kısa
15. Aracı kurum hesap planına göre aşağıdakilerden hangisi sonuç
vadeli ticari alacaklardan biri değildir?
hesaplarından biri değildir?
A) Alacak senetleri reeskontu
A) Gerçekleşen Hisse Senedi Alışları
B) Ortaklardan alacaklar
B) Yurtiçi Brüt Satışlar
C) Alacak senetleri
C) Yurtiçi Satışların Maliyeti
D) Verilen depozito ve teminatlar
D) Yurtiçi Komisyonlar
E) Müşteriler
E) Temettü Gelirleri
Mayıs 2009
Mayıs 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
36
34
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TÜRKİYE MUHASEBE/FİNANSAL
RAPORLAMA STANDARTLARI
 Temel
MUHASEBE
STANDARTLARI
(UMS/UFRS/TMS/TFRS)
amaç yatırımcının bilgi ihtiyacını
karşılayacak raporların hazırlanmasıdır.
 İlke
bazlı bir yaklaşımla hazırlanmıştır.
 Uluslararası
 TMS
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
İLKE BAZLI STANDARTLAR
adet standart şu anda yürürlüktedir.
 2005

İlke bazlı yaklaşımla hazırlanan muhasebe
standartları daha az kural içermekte ve
verdikleri genel ilkeler kullanıcılar tarafından
yorumlanmaktadır.

Özün önceliği temel hareket noktasıdır.
yılından itibaren SPK’ya tabi şirketler
tarafından kullanılmaktadır.
 KOBİ
lere özel bir standart seti hazırlıkları
devam etmektedir.
 Standartlar
ve TFRS’ler arasında fark yoktur.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TÜRKİYE MUHASEBE/FİNANSAL
RAPORLAMA STANDARTLARI
 37
standartların tam çevirisidir.
karmaşık yapıdadır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
37
35
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının (UFRS) Gelişimi ve
UFRS’NİN YAYGINLAŞMASI FAYDALAR





Ülkemizdeki Uygulamalar
Yatırımcılar için daha fazla karşılaştırılabilir
finansal bilgi sağlama,
Yatırımcılarda daha fazla sınır ötesi yatırım
yapma isteği sağlama
Sermaye maliyetini düşürme
Kaynak dağılımını etkin kılma
Ekonomik büyümeyi arttırma
1999
TMSK oluşturuldu
2003
SPK Tebliği (UFRS hakkında)
1.1.2005 tarihinden itibaren ülkemizde UFRS'na uygulayacak olan şirketler;
•Hisse senetleri borsada işlem gören şirketler,
•Yatırım ortaklıkları,
•Hisse senetleri borsada işlem gören ve görmeyen tüm aracı kurumlar,
•Portföy yönetim şirketleri,
•Yukarıda belirtilen işletmelerin bağlı ortaklıkların, müşterek yönetime
tabi ortaklıkları ve iştirakleri.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TMS/TFRS LİSTESİ











TMS/TFRS LİSTESİ
Kavramsal Çerçeve
TMS 1 : Finansal Tabloların Sunuluşu
TMS 2 : Stoklar
TMS 7 : Nakit Akış Tabloları
TMS 8 : Muhasebe Politikaları, Muhasebe
Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar
TMS 10 : Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
TMS 11 : İnşaat Sözleşmeleri
TMS 12 : Gelir Vergileri
TMS 16 : Maddi Duran Varlıklar
TMS 17 : Kiralama İşlemleri
TMS 18 : Hasılat









Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
TMS 19 : Çalışanlara Sağlanan Faydalar
TMS 20 : Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve
Devlet Yardımlarının Açıklanması
TMS 21 : Kur Değişiminin Etkileri
TMS 23 : Borçlanma Maliyetleri
TMS 24 : İlişkili Taraf Açıklamaları
TMS 26 : Emeklilik Fayda Planlarında Muhasebeleştirme
ve Raporlama
TMS 27 : Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar
TMS 28 : İştiraklerdeki Yatırımlar
TMS 29 : Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal
Raporlama
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
38
36
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS/TFRS LİSTESİ










TMS/TFRS LİSTESİ
TMS 31 : İş Ortaklıklarındaki Paylar
TMS 32 : Finansal Araçlar: Sunum
TMS 33 : Hisse Başına Kazanç
TMS 34 : Ara Dönem Finansal Raporlama
TMS 36 : Varlıklarda Değer Düşüklüğü
TMS 37 : Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu
Varlıklar
TMS 38 : Maddi Olmayan Duran Varlıklar
TMS 39 : Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve
Ölçme
TMS 40 : Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
TMS 41 : Tarımsal Faaliyetler








Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TFRS 1 : Türkiye Finansal Raporlama
Standartlarının İlk Uygulaması (Değişiklik)
TFRS 2 : Hisse Bazlı Ödemeler
TFRS 3 : İşletme Birleşmeleri
TFRS 4 : Sigorta Sözleşmeleri
TFRS 5 : Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran
Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler
TFRS 6 : Maden Kaynaklarının Araştırılması ve
Değerlendirilmesi
TFRS 7 : Finansal Araçlar: Açıklamalar
TFRS 8 : Faaliyet Bölümleri
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
2. Aşağıdakilerden hangisi mevcut durumda borsa şirketlerinin muhasebe
standartları uygulamasını en iyi şekilde ifade etmektedir?
38. Dünya genelinde muhasebe standartlarını birbirine yaklaştırarak,
hazırlanan mali tabloların karşılaştırılmasına olanak vermeyi amaçlayan
standartlara ne ad verilmektedir?
A) İşletmeler Avrupa Birliği tarafından onaylanmış Türkiye Finansal Raporlama
Standartlarını uygular.
A)Yakınsılaştırılmış Muhasebe Standartları
B) Dileyen işletmeler Avrupa Birliği tarafından onaylanmış Türkiye Finansal
Raporlama Standartlarını, dileyen işletmeler ise Türkiye Finansal Raporlama
Standartlarını uygulayabilir.
B) Uyumlaştırılmış Raporlama Standartları
C) Uluslararası Finansal Raporlama Standartları
C) Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunca Avrupa Birliği tarafından onaylanmış
Türkiye Finansal Raporlama Standartları yayımlanana kadar işletmeler Türkiye
Finansal Raporlama Standartlarını uygulayabilir.
D) Global Standartlar
E) Tekdüzen Muhasebe ve Raporlama Standartları
D) İşletmeler Türkiye Finansal Raporlama Standartlarını uygular.
E) İşletmeler dipnotlarında açıklamak kaydıyla diledikleri muhasebe standardı setini
seçip uygulayabilir.
Ocak 2009
Ocak 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
39
37
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
39. Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu tarafından Uluslararası
Finansal Raporlama Standartları'nın hazırlanmasında aşağıdakilerden
hangisi esas alınmaktadır?
21) Aşağıdakilerden hangisi Uluslararası Finansal
Raporlama Standartları'nın ortaya çıkması ve tüm dünya
tarafından birliktelik içinde uygulanmaya başlanmış
olmasının nedenlerinden biri değildir?
A)Kural temelli yaklaşım
B) Karşılaştırılabilirlik temelli yaklaşım
A) Muhasebe uygulamalarında ve bağımsız denetim
süreçlerinde ortaya çıkan usulsüzlükler yaşanması
B) Uluslararası şirketlerin farklı ülke uygulamaları nedeniyle
sıkıntılarla karşılaşması
C) Küreselleşmenin sonucunda finansal piyasaların ve
sermaye piyasalarının gelişmesi
D) İşletmeler tarafından hazırlanan finansal raporlar arasında
uyum, güvenilirlik, şeffaflık özelliklerinin artırılması
E) Ulusal muhasebe standartlarının oluşturulması
C) Güvenilirlik temelli yaklaşım
D) İlke temelli yaklaşım
E) Yakınsılaştırma temelli yaklaşım
Ocak 2009
Mayıs 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
28) "Bu standartlar, temel prensipleri ve kuralların nihai amacını
ortaya koymakta; finansal raporların, işlemlerin ekonomik özünü
yansıtmasını hedeflemektedir.“
22) IASB, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'nda,
standart oluştururken hangi yapıyı benimsemiştir?
Yukarıdaki açıklama, Uluslararası Finansal Raporlama
Standartları'nın hangi özelliğini ifade eder?
A) İşlem temelli yapı
B) Global yapı
C) İlke temelli yapı
D) Kural temelli yapı
E) Bütünleşik yapı
A) Şirketler arasındaki işbirliği ve ortaklık çalışmalarını
kolaylaştırmasını
Mayıs 2008
B) Kural bazlı standartlar oluşunu
C) İlke bazlı standartlar oluşunu
D) Uluslararası sermaye akımlarını kolaylaştırmasını
E) İşletmelerin, finansal raporlama ile ilgili maliyetlerinin
azaltılmasını
Mayıs 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
40
38
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 1 – Finansal Tabloların Sunuluşu
Finansal tablolar aşağıdaki bilgileri sunar:
20) Aşağıdakilerden hangisi farklı ülkelerde farklı muhasebe
uygulamalarının olmasının nedenlerinden biri değildir?
Varlıklar;
Borçlar;
Özkaynaklar;
Gelir ve giderler, karlar ve zararlar,
Ortakların yaptıkları katkılar ve ortaklara
yapılan dağıtımlar ve
Nakit akışları.

A) Meslek uygulamalarının esnek olması
B) Muhasebe uygulamalarının her ülkenin yasal otoriteleri
tarafından düzenlenmesi
C) Değerleme sürecinde iyimser olunması
D) Uluslararası finansal raporlama standartlarının olması
E) Bilgilerin açıklanmasında şeffaflık sağlanması





Mayıs 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TMS 1 – Finansal Tabloların Sunuluşu
TMS 1 – Finansal Tabloların Sunuluşu
Tam bir finansal tablolar seti aşağıdakileri içerir:

Dönem sonu finansal durum tablosu (bilanço)

Döneme ait kapsamlı gelir tablosu

Döneme ait özkaynak değişim tablosu

Döneme ait nakit akış tablosu

Önemli muhasebe politikalarını özetleyen dipnotlar
Finansal tabloların sunuluşunda
alınan 2 varsayım vardır:

işletmenin sürekliliği

tahakkuk esasıdır.
esas
ve diğer açıklayıcı notlar.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
41
39
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 1 – Finansal Tabloların Sunuluşu

TMS 1 – Finansal Tabloların Sunuluşu
Bilançoda Asgari Gösterilmesi Zorunlu Kalemler;
Nitelik ve işlevleri itibariyle benzer kalemlerden
oluşan her grup, önemli ise finansal tablolarda ayrı


olarak sunulur.










Nitelikleri ve işlevleri itibariyle farklı olan kalemler de,
önemsiz ise, finansal tablolarda birlikte sunulur.






Finansal tablolarda netleştirme yasaklanmıştır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
bağlı
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TMS 1 – Finansal Tabloların Sunuluşu
TMS 1 – Finansal Tabloların Sunuluşu
Öz Kaynak Değişim Tablosu
Gelir tablosunda asgari olarak aşağıdaki kalemlere yer verilmesi
gerekir:
(a) Hâsılat,
(b) Finansman maliyetleri,
(c) Özkaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilen iştirakler ve iş
ortaklıklarının kar veya zarar payları,
(d) Vergi gideri,
(e)
(i) Durdurulan faaliyetlere ilişkin vergi sonrası kar ya da zarar
ile
(ii) Satış maliyeti düşülmüş gerçeğe uygun değerin ölçülmesinde
veya durdurulan faaliyetleri oluşturan elden çıkarılacak grup
ya da grupların veya varlıkların elden çıkarılmasında
muhasebeleştirilen vergi sonrası kazanç ya da zarar
toplamını içeren tek bir tutar,
(f) Kar veya zarar,
(g) h maddesinde belirtilen tutarlar hariç olmak üzere) niteliğine göre
sınıflandırılan gerçekleşmemiş kar ya da zarar bileşenlerinin her biri,
(h) Özkaynak yöntemi kullanılarak muhasebeleştirilen iştirakler ve iş
ortaklıklarının gerçekleşmemiş kar veya zarar payları,
(i) Toplam kapsamlı gelir.
•
Dönem kar veya zararı;
•
Dönemin herbir gelir ve gider kalemi ve bu kalemlerin
toplamı;
•
Ana şirket ortaklarına ve azınlık haklarına düşen toplam
tutarları ayrı ayrı göstermek suretiyle dönemin toplam gelir
ve gideri ve
•
Özkaynakların her bölümü için, TMS 8’e göre tahakkuk
ettirilen,
muhasebe
politikalarındaki
değişikliklerin
ve
düzeltilen hataların etkileri.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Maddi duran varlıklar,
Yatırım malları, (Yatırım amaçlı gayrimenkuller)
Maddi olmayan duran varlıklar,
Finansal varlıklar,
Özkaynak yöntemine göre izlenen yatırımlar, (iştirakler,
ortaklıklar)
Biyolojik varlıklar,
Stoklar,
Ticari ve diğer alacaklar,
Nakit ve nakit benzerleri,
Ticari ve diğer borçlar;
Karşılıklar,
Finansal borçlar,
Dönem vergisiyle ilgili borçlar ve varlıklar;
Ertelenen vergi borçları ve ertelenen vergi varlıkları;
Özkaynaklarda gösterilen azınlık hakları; ve
Ana şirketin ortaklarına ait çıkarılmış sermaye ve yedekler.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
42
40
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
24. Aşağıdakilerden hangisi gelir tablosunun tablo kısmında veya
dipnotlarında sunulması gerekli bilgilerden biri değildir?
40) Aşağıdakilerden hangisi Uluslar arası Finansal
Raporlama Standartlarına göre düzenlenecek tam set
finansal tablolar arasında yer almaz?
A)Durdurulan faaliyetler
B) Uzun vadeli yatırımların elden çıkarılması
C) Hukuki ihtilaflarda meydana gelen gelişmeler
A) Nakit Akış Tablosu
B) Bilanço
C) Satışların Maliyeti Tablosu
D) Gelir Tablosu
E) Özkaynak Değişim Tablosu
D) Bir sözleşme veya menkul kıymet nedeniyle oluşan hisse senedi ihraç
yükümlülüğünün tutarı ve şartları
E) İşletmenin yeniden yapılandırılması faaliyetleri ve yeniden yapılandırma için
ayrılan karşılıkların iptal edilmesi
Mayıs 2008
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
25. Aşağıdakilerden hangisi özsermaye değişim tablosunda bulunması
gerekli bilgilerden biri değildir?
20. Aşağıdakilerden hangisi Uluslar arası Finansal Raporlama Standartlarına
göre düzenlenecek tam set finansal tablolar arasında yer almaz?
A)Dönem net kâr veya zararı
A)Nakit Akış Tablosu
B) Gelir tablosu ile ilişkilendirilmiş kalemler
B) Bilanço
C) Sermayenin dönem başındaki tutarı, dönem sonundaki tutarı ve dönem içinde
meydana gelen değişiklikler
C) Satışların Maliyeti Tablosu
D) Gelir Tablosu
D) Her bir yedek akçe türü itibariyle dönem başındaki tutarı, dönem sonundaki
tutarı ve bunlarda dönem içinde meydana gelen değişiklikler
E) Özkaynak Değişim Tablosu
E) Muhasebe politikalarındaki değişikliklerin toplam etkisi
Ocak 2008
Eylül 2007
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
43
41
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
13. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na göre gelir tablosunun
tablo kısmında veya dipnotlarında aşağıdaki açıklamalardan hangisi yer
almaz?
19) Aşağıdakilerden hangisi Uluslararası Finansal
Raporlama Standartları'na göre düzenlenen gelir tablosu
kalemlerinden biri değildir?
A)Özsermaye yöntemine göre değerlenmiş iştirakler
B) Uzun vadeli yatırımların elden çıkarılması
C) Hukuki anlaşmazlıklarda meydana gelen gelişmeler
A) Olağandışı Kâr/Zarar
B) Durdurulan Faaliyetlerden Kâr/Zarar
C) Ana Ortaklık Dışı Kâr/Zarar
D) Finansman Giderleri
E) Hasılat
D) Ayrılan diğer karşılıkların iptal edilmesi
E) Durdurulan faaliyetler
Mayıs 2008
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
15. Aşağıdakilerden hangisi Uluslar arası Finansal Raporlama Standartları'na
göre mali tablolara ilişkin genel ilkelerden biri değildir?
6. Aşağıdakilerden hangisi özkaynak değişim tablosunda yer almaz?
A) Temettü dağıtımı, sermaye artırımı veya azaltımı
A)Önemlilik ve toplulaştırma
B) Dönem net kâr veya zararı
B) Tahakkuk esası
C) Önceki dönem kâr veya zararının dönem başında ve bilanço
C) Varlıkların verimliliği
tarihindeki tutarı ve bunda dönem içinde meydana gelen değişmeler
D) Gösterimde tutarlılık
D) Sermayenin ve diğer yedeklerin her bir yedek akçe türü itibariyle
E) İşletmenin sürekliliği
dönem başındaki tutarı, dönem sonundaki tutarı ve bunda dönem
içinde meydana gelen değişmeler
E) Royalti, ücret, komisyon ve diğer hasılatla ilgili nakit akışları
Ocak 2008
Mayıs 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
44
42
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
22. Aşağıdaki kalemlerden hangisinin Uluslararası Muhasebe
24. Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına göre, finansal
Standartlarına göre mutlaka ayrı bir kalem olarak gelir tablosunda yer
durum tablosu aşağıdaki finansal tablolardan hangisine karşılık
alması gerekmez?
gelmektedir?
A) Faaliyet kârı
A) Fon Akım Tablosu
B) İptal edilen karşılıklar
B) Bilanço
C) Satışlar
C) Nakit Akış Tablosu
D) Dönemin vergi karşılığı gideri
D) Nakit Akım Tablosu
E) Özsermaye yöntemine göre değerlenen iştirak kâr/zararları
E) Gelir Tablosu
Mayıs 2009
Mayıs 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TMS 2 – Stoklar
25. Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına göre, aşağıdaki
hesap
kalemlerinden
hangisine
"Gelir
Tablosu"nda
Stoklar;
yer

verilmemelidir?
İşin normal akışı içinde ( olağan işletme faaliyetleri kapsamında ) satılmak
için elde tutulan;
A) Finansman Giderleri

B) Genel Yönetim Giderleri

Satılmak üzere üretilmekte olan;
Üretim sürecinde ya da hizmet sunumunda kullanılacak ilk madde ve
malzemeler şeklinde bulunan varlıklar olarak tanımlanmaktadır.
C) Esas Faaliyet Kârı
D) Olağanüstü Giderler
Net gerçekleşebilir değer;
E) Satışların Maliyeti
Tahmini satış fiyatı – (Tahmini tamamlanma maliyeti + Tahmini satış giderleri)
Gerçeğe uygun değer;
Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el
değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken
tutardır.
Mayıs 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
45
43
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
•satın alma fiyatı,
TMS 2 – Stoklar
TMS 2 – Stoklar
•ithalat vergileri ve diğer
Stoklar, maliyet değeri ve net gerçekleşebilir
Stoklar,
değerin düşük olanı ile değerlenir.
değerin
Stok Maliyetleri;
vergiler
• nakliye, yükleme boşaltma
maliyet değeri vemaliyetleri
net gerçekleşebilir
•mamul, malzeme ve
hizmetlerin elde edilmesiyle
düşük olanı ile değerlenir.
doğrudan bağlantısı kurulabilen
diğer maliyetler
Stok Maliyetleri;
 Tüm satın alma maliyetlerini,
 dönüştürme maliyetlerini ve
 stokların mevcut durumuna ve konumuna
getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir.
Tüm satın alma maliyetlerini,
 dönüştürme maliyetlerini ve
mevcut durumuna ve konumuna
 stokların
getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir.

Yani Normal Maliyet Yöntemi
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TMS 2 – Stoklar
TMS 2 – Stoklar
Stok Maliyetlerinin Belirlenmesi:
Stokların maliyetine alınmayan giderler


Normalin üstünde gerçekleşen, İMM (fire ve kayıplar),
işçilik ve diğer üretim maliyetleri
Normal şartlarda birbirleri ile ikame edilemeyen stok kalemleri ile
özel projeler için üretilen veya satın alınan mal veya hizmetlerin
maliyeti, her bir varlığa ilişkin özel maliyeti dikkate alınarak

belirlenir. (Gerçek parti maliyet yöntemi)
Bir sonraki üretim aşaması için zorunlu olanlar
dışındaki depolama giderleri


(FİFO)
Stokların bulunduğu konum ve duruma gelmesinde
katkısı olmayan GYG ve satış giderleri.
veya
ağırlıklı
ortalama
maliyet
yöntemlerinden
biri
uygulanarak belirlenir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Belirtilenler dışında kalan stokların maliyeti, ilk giren ilk çıkar
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
46
44
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
12 - 15. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandırılacaktır.
13. Yukarıdaki bilgilere göre, "X" AŞ, "B“ ürününü 31.12.2008 tarihli mali
tablolarında hangi değer ile değerlemelidir?
Mali tablolarını UFRS’ye göre düzenleyen “X” AŞ’nin 31.12.2008 tarihinde
stokunda bulunan 3 adet ürüne ilişkin bilgiler TL cinsinden şöyledir:
A)2.000 TL
B) 2.100 TL
C) 2.200 TL
D) 2.300 TL
12. Bu bilgilere göre, "X" AŞ, "A" ürününü 31.12.2008 tarihli mali tablolarında
hangi değer ile değerlemelidir?
E) 2.400 TL
A)1.300 TL
B) 1.400 TL
C) 1.500 TL
D) 1.600 TL
Ocak 2009
Ocak 2009
E) 1.700 TL
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
15. Yukarıdaki bilgilere göre, 31.12.2008 tarihli mali tablolarda "A", "B" ve
"C" ürünleri için toplam olarak hangi tutarda stok değer düşüklüğü karşılığı
ayrılmalıdır?
14. Yukarıdaki bilgilere göre, "C" ürünü için 31.12.2008 tarihli mali
tablolarda hangi tutarda stok değer düşüklüğü karşılığı ayrılmalıdır?
A)100 TL
A)900 TL
B) 200 TL
B) 700 TL
C) 300 TL
C) 500 TL
D) 400 TL
D) 300 TL
E) Karşılık ayrılmasına gerek yoktur.
E) 100 TL
Ocak 2009
Ocak 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
47
45
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
36. "ABC" işletmesi LCD monitör alım satımı faaliyetinde bulunmakta olup,
stoklarında 400 TL birim fiyat ile satın aldığı 200 adet LCD monitör bulunmaktadır.
Hesap dönemi sonu itibariyle "ABC" işletmesi herhangi bir satış
gerçekleştirememiştir. Sektörde meydana gelen teknolojik gelişmeler sonucunda
LCD monitörlerin birim piyasa değeri 300 TL ye düşmüştür.
Buna göre "ABC" işletmesi hesap dönemi sonunda stoklara ilişkin 2 nolu
Uluslar arası Muhasebe Standardı uyarınca LCD monitör stoklarını hangi
değer üzerinden finansal tablolarına yansıtır?
37) Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının
stokların maliyetinin tespitinde benimsediği maliyet
yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tahmini Maliyet Yöntemi
B) Değişken Maliyet Yöntemi
C) Hedef Maliyet Yöntemi
D) Standart Maliyet Yöntemi
E) Normal Maliyet Yöntemi
A)80.000 TL
B) 70.000 TL
C) 60.000 TL
D) 50.000 TL
E) 40.000 TL
Ocak 2009
Eylül 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
25) I. Stokların maliyetlerinin tespiti ve giderleştirilmesi esası dahil olmak
üzere, muhasebeleştirme yöntemlerini açıklamaktadır.
II. Standart uyarınca stoklar, tarihi maliyet ile net gerçekleşebilir değerden
düşük olanı ile değerlenmelidir.
III. FIFO ve ağırlıklı ortalama maliyet yöntemleri uygun görülmekle birlikte,
LIFO yönteminin uygulanması kaldırılmıştır.
IV. Stokların satışı sırasında stokların defter değerinin giderleştirilmesi
esası benimsenmiştir.
30) Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları
çerçevesinde aşağıdakilerden hangisi net gerçekleşebilir değeri ifade
etmektedir?
A) Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın
el değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması
gereken tutar
B) Gerçekleşme zamanı veya tutarı belli olmayan yükümlülük
C) Ortakların sermayeye katkıları dışında, özkaynakta artışla sonuçlanan ve
işletmenin dönem içindeki olağan faaliyetlerinden elde edilen brüt ekonomik
fayda tutarı
D) İşin normal akışı içinde, tahmini satış fiyatından, tahmini tamamlanma
maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış giderleri
toplamının düşürülmesiyle elde edilen tutar
E) Bir varlığın veya nakit yaratan birimin, satış maliyetleri düşülmüş gerçeğe
uygun değeri ile kullanım değerinden yüksek olanı
Yukarıdakilerden hangileri Stoklara İlişkin Uluslararası Muhasebe
Standartlarına göre doğrudur?
A) I ve II
B) I ve III
C) I, III ve IV
D) II, III ve IV
E) I, II, III ve IV
Eylül 2008
Mayıs 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
48
46
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
16. "XYZ" AŞ hisse senetleri İMKB'de işlem gören bir şirkettir. 2007 hesap dönemi
mali tablolarını Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na uygun
hazırlamakta olup, stoklarını "UMS 2-Stoklar Standardı"na göre değerlemektedir.
Aşağıdakilerden hangisi "XYZ" AŞ nin uygulayabileceği stok değerleme
yöntem alternatiflerinin tamamını göstermektedir?
27) Bilanço tarihi itibariyle (31.12.2007) maliyeti 100 birim olan
stoklar, bilanço tarihinden sonra 80 birime satılmıştır. Bilanço
tarihinden sonraki dönemde söz konusu stokların değer
düşüklüğüne uğradığına dair bir tespit bulunmamaktadır.
A)Ağırlıklı Ortalama Maliyet - İlk Giren İlk Çıkan (FIFO) - Son Giren İlk Çıkar (LIFO)
Buna göre Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama
Standartlarına göre, 31.03.2008 tarihli finansal tablolarda
söz konusu stoklar hangi değer üzerinden gösterilmelidir?
A) 20
B) 80
C) 90
D) 95
E) 100
B) Varlığın Özel (Kayıtlı) Maliyet Değeri - Ağırlıklı Ortalama Maliyet - Son Giren İlk
Çıkar (LIFO)
C) İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) - Son Giren İlk Çıkar (LIFO)
D) Varlığın Özel (Kayıtlı) Maliyet Değeri - Ağırlıklı Ortalama Maliyet - İlk Giren İlk
Çıkar (FIFO)
E) Varlığın Özel (Kayıtlı) Maliyet Değeri - Ağırlıklı Ortalama Maliyet
Mayıs 2008
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
26. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları kapsamında stokların
muhasebeleştirilmesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
32 - 34. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandırılacaktır.
“Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na uygun mali tablo hazırlayan bir
işletmenin elinde, geçen yıldan kalma maliyeti 1.000 YTL olan ticari mal
bulunmaktadır. Dönem sonu geldiğinde işletmenin elinde kalan bu malların piyasa
değerlerinde düşüklük olduğu kanısına varılmış ve yapılan araştırma sonucunda
eldeki malların 800 YTL ye satılabileceği ortaya çıkmıştır. Ancak bunun için de
öncelikle stokta beklemenin toz, renk solması gibi etkilerini gidermek üzere 50 YTL
lik, malların müşterilere ulaştırılabilmesi için de 80 YTL lik taşıma giderlerine
katlanmak gerektiği tespit edilmiştir.”
A)Stokların maliyeti son giren ilk çıkar (LİFO) veya ağırlıklı ortalama maliyet
yöntemlerinden biri uygulanarak belirlenir.
B) Normalin üstünde gerçekleşen malzeme, işçilik ve diğer üretim maliyetleri
stokların maliyetine eklenebilir.
C) Stoklar, maliyet ve net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenir.
32) Bu bilgilere göre, işletme stoklarının "Net Gerçekleşebilir Değer"i kaçTL
dir?
D) Stokların satın alma maliyeti hesaplanırken Katma Değer Vergisi dikkate alınmaz.
E) Stok alımlarındaki indirimler finansal gelir olarak kaydedilir.
A) 1000
B) 800
C) 780
D) 750
E) 670
Eylül 2007
Mayıs 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
49
47
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
33) Yukarıdaki bilgilere göre; dönem sonunda işletme,
stoklarını hangi değer ile değerlemelidir?
34) Yukarıdaki bilgilere göre; işletmenin, bu stoklarına
ilişkin yaptığı "Değer Düşüklüğü Analizi" ile ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) 1000 YTL
B) 800 YTL
C) 780 YTL
D) 750 YTL
E) 670 YTL
A) 200 YTL tutarında değer düşüklüğü zararı vardır.
B) 220 YTL tutarında değer düşüklüğü zararı vardır.
C) 250 YTL tutarında değer düşüklüğü zararı vardır.
D) 330 YTL tutarında değer düşüklüğü zararı vardır.
E) Değer düşüklüğü zararı yoktur.
Mayıs 2008
Mayıs 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
19 - 22. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandırılacaktır.
20. "C" mamulünün net gerçekleşebilir değeri kaç YTL dir?
“ABC” AŞ hisse senetleri İMKB’de işlem gören ve Uluslararası Finansal
Raporlama Standartları’na göre mali tablolarını hazırlayan bir şirkettir.
Şirketin 31.12.2007 tarihli elde etme maliyeti ile değerlenmiş stok dökümü aşağıda
verilmiştir:
Mamuler: Tutar (YTL):
A
5.500
B
6.000
C
8.500
Toplam 20.000
Şirket 31.12.2007 tarihinde “Net Gerçekleşebilir Değer Analizi” yaparak ürün
bazında “Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı” ayrılıp ayrılmaması hususunda bir
çalışma yapma kararını almıştır. Bu çalışma için sahip olduğu veriler aşağıda
verilmiştir:
A) 3.500
B) 4.500
C) 5.500
D) 6.500
E) 7.500
19. Buna göre "B" mamulünün net gerçekleşebilir değeri kaç YTL dir?
A) 6.000
B) 6.500
Ocak 2008
C) 9.000
D) 9.500
E) 10.000
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
50
48
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
21. Yukarıdaki verilere göre hangi mamul ya da mamuller için stok değer
düşüklüğü karşılığı ayrılmalıdır?
22. Ayrılması gereken stok değer düşüklüğü karşılığının tutarı kaç YTL dir?
A) 2.000
A)Yalnız A
B) 3.000
B) Yalnız B
C) 4.000
C) Yalnız C
D) 5.000
D) B ve C
E) 6.000
E) A, B ve C
Ocak 2008
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
“XYZ Elektronik AŞ (Şirket) hisse senetleri İMKB’de işlem gören bir
şirkettir. Elektronik eşya ticareti ile uğraşan şirket, 31.12.2008 tarihi
itibariyle stoklarındaki birim maliyeti 1.000 TL olan 30 adet
televizyonun, yeni modellerinin çıkmasından dolayı değerinin
düştüğünü tespit etmiştir. Televizyonların adedinin 750 TL ye
satılabileceği, ayrıca bu satış için adet başına 50 TL tutarında satış
giderinin olacağını belirlemiştir.
“XYZ Elektronik AŞ (Şirket) hisse senetleri İMKB’de işlem gören bir
şirkettir. Elektronik eşya ticareti ile uğraşan şirket, 31.12.2008 tarihi
itibariyle stoklarındaki birim maliyeti 1.000 TL olan 30 adet
televizyonun, yeni modellerinin çıkmasından dolayı değerinin
düştüğünü tespit etmiştir. Televizyonların adedinin 750 TL ye
satılabileceği, ayrıca bu satış için adet başına 50 TL tutarında satış
giderinin olacağını belirlemiştir.
16.Bu bilgilere göre stokta kalan televizyonların net gerçekleşebilir
17. Yukarıdaki bilgilere göre 31.12.2008 tarihli bilançoda bu stoklar
değeri kaç TL dir?
kaç TL olarak raporlanacaktır?
A) 30.000
A) 21.000
B) 24.000
B) 22.500
C) 22.500
C) 24.000
D) 21.000
D) 28.000
E) 19.000
E) 30.000
Mayıs 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Mayıs 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
51
49
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
“XYZ Elektronik AŞ (Şirket) hisse senetleri İMKB’de işlem gören bir
şirkettir. Elektronik eşya ticareti ile uğraşan şirket, 31.12.2008 tarihi
itibariyle stoklarındaki birim maliyeti 1.000 TL olan 30 adet
televizyonun, yeni modellerinin çıkmasından dolayı değerinin
düştüğünü tespit etmiştir. Televizyonların adedinin 750 TL ye
satılabileceği, ayrıca bu satış için adet başına 50 TL tutarında satış
giderinin olacağını belirlemiştir.
19. Yukarıdaki bilgilere göre şirket karşılık ayırmış olduğu stokların
net gerçekleşebilir değerinin 31.03.2009 tarihinde 25.000 TL
olduğunu tespit ettiğine göre muhasebe işlemlerinden hangisini
yapmalıdır?
A) Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabına 6.000 TL borç, Konusu
Kalmayan Stok Değer Düşüklüğü Karşılıkları Hesabına 6.000 TL
alacak kaydı yapmalıdır.
B) Herhangi bir kayıt yapılmamalıdır.
C) Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabına 4.000 TL borç, Konusu
Kalmayan Stok Değer Düşüklüğü Karşılıkları Hesabına 4.000 TL
alacak kaydı yapmalıdır.
D) Konusu Kalmayan Stok Değer Düşüklüğü Karşılıkları Hesabına
4.000 TL borç, Stok değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabına 4.000 TL
alacak kaydı yapmalıdır.
E) Konusu Kalmayan Stok Değer Düşüklüğü Karşılıkları Hesabına
6.000 TL borç, Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabına 6.000 TL
Mayıs 2009
alacak kaydı yapmalıdır.
18. Yukarıdaki bilgilere göre 31.12.2008 tarihli bilançoda stoklar için
stok değer düşüklüğü karşılığı ayrılmasıyla ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi doğrudur?
A) 11.000 TL stok değer düşüklüğü karşılığı ayrılmalıdır.
B) 10.500 TL stok değer düşüklüğü karşılığı ayrılmalıdır.
C) 10.000 TL stok değer düşüklüğü karşılığı ayrılmalıdır.
D) 9.500 TL stok değer düşüklüğü karşılığı ayrılmalıdır.
E) 9.000 TL stok değer düşüklüğü karşılığı ayrılmalıdır.
Mayıs 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TMS 7 – Nakit Akış Tabloları


Nakit:
Nakit
+
TMS 7 – Nakit Akış Tabloları
Vadesiz Mevduat

Nakit benzeri: Nakde kolayca çevrilebilen kısa vadeli ve yüksek likiditeye
sahip varlıklar

Nakit akışları: Nakit ve nakit benzerlerinin giriş ve çıkışları.

İşletme faaliyetleri: Bir işletmenin ana gelir getirici faaliyetleri ile yatırım
ve finansman faaliyeti dışındaki diğer faaliyetleri.

Yatırım faaliyetleri: Uzun vadeli varlıkların ve nakit benzerleri içerisinde
yer almayan diğer yatırımların elde edilmesi ve elden çıkarılmasına ilişkin
faaliyetleri.

Finansman faaliyetleri: Öz kaynaklar ile yabancı kaynakların yapısında
ve tutarında değişiklik meydana getiren faaliyetler.






Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Faaliyetlerden Sağlanan Nakit Akışları;
Satışlardan elde edilen nakit girişleri,
Royalti, ücret, komisyon ve diğer hasılatla ilgili nakit girişleri,
Mal ve hizmetler için yapılan ödemelerden kaynaklanan nakit
çıkışları,
Çalışanlara ve çalışanlar adına yapılan ödemelerden kaynaklanan
nakit çıkışları,
Sigorta şirketlerinin aldığı veya ödediği primler, tazminatlar, yıllık
ödemeler ve poliçeyle ilgili diğer yükümlülükler nedeniyle oluşan
nakit giriş ve çıkışları,
Finansman veya yatırım faaliyeti ile doğrudan ilgili olmadığı sürece
kurum kazancı üzerinden hesaplanan diğer vergiler ile ilgili nakit
çıkışları veya söz konusu vergiler kapsamında alınan vergi iadeleri
ile ilgili nakit girişleri,
Alım satım amaçlı elde bulundurulan sözleşmelerle ilgili nakit
girişleri ve çıkışları.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
52
50
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 7 – Nakit Akış Tabloları
TMS 7 – Nakit Akış Tabloları
Yatırımlardan Sağlanan Nakit Akışları;
Yatırımlardan Sağlanan Nakit Akışları;
Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ve diğer uzun vadeli
varlıkların alımı ile ilgili nakit çıkışları.
 Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ve diğer uzun vadeli
varlıkların satışı ile ilgili nakit girişleri;
 Nakit benzeri veya alım satım amacıyla elde tutulan araçlarla ilgili
olmadığı sürece, başka bir işletmeye iştirak etmek veya o
işletmenin borçlanma aracını satın almak için ve müşterek
yönetime tabi teşebbüse(İş ortaklığına) katılmak için yapılan nakit
çıkışları;
 Nakit benzeri veya alım satım amacıyla elde tutulan araçlarla ilgili
olmadığı sürece, başka bir işletmenin hisse senedinin veya
borçlanma aracının veya işletmenin bir müşterek yönetime tabi
teşebbüsteki(İş ortaklıklarındaki) payının satılması sonucu elde
edilen nakit girişleri;

Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE

İşletmeler tarafından üçüncü kişilere verilen avans ve borçlara ilişkin
nakit çıkışları;

İşletmelerin üçüncü kişilere verdikleri avans, kredilerden yapılan
tahsilatlar,

Alım satım amacıyla yapılanlar ve finansman faaliyetleriyle ilgili
olanlar hariç, vadeli işlem veya forward sözleşmesi, opsiyon
sözleşmeleri ve swap sözleşmelerine ilişkin nakit giriş ve çıkışları.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TMS 7 – Nakit Akış Tabloları
TMS 7 – Nakit Akış Tabloları
Finansman Faaliyetleriyle Sağlanan Nakit Akışları;

Nakit akışı yaratmayan işlemler;
Hisse senedi ve diğer öz sermaye araçlarının ihracından sağlanan

Yatırım ve finansman faaliyetlerinden nakit ve nakit benzeri
kullanımı gerektirmeyen işlemler nakit akış tablosunda yer almaz.

Bu işlemler, yatırım ve finansman faaliyeti ile ilgili tüm gerekli
bilgileri içerecek şekilde, diğer finansal tablo veya dipnotlarda
yeralır.
nakit girişleri,

Sermayenin azaltılması veya işletmenin kendi hisse senetlerini
almasıyla ilgili nakit çıkışları,

Borçlanma araçları ihracı ve diğer uzun ve kısa vadeli krediler ile
sağlanan nakit girişleri,

Borç ödemelerine ilişkin nakit çıkışları,

Finansal kiralama sözleşmelerinden kaynaklanan borç ödemelerine
Örnek;

Aktiflerin borçlanma veya finansal kiralama yoluyla elde edilmesi,

Bir işletmenin hisse senedi ihracı yolu ile elde edilmesi,

Borçların özkaynağa dönüştürülmesi.
ilişkin nakit çıkışları
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
53
51
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
18. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na göre aşağıdakilerden
hangisi nakit akım tablosu düzenlenirken finansman faaliyetlerinden
kaynaklanan nakit akımı olarak değerlendirilmez?
27. Nakit akım tablosunun düzenlenmesinde "bir maddi varlık satışı sonucu
oluşan nakit akımlar" kaynağına göre nasıl sınıflandırılır?
A)Esas faaliyet dışı kaynaklardan sağlanan nakit akımları olarak
A)Borç ödemelerine ilişkin nakit çıkışları
B) Diğer faaliyetlerden kaynaklanan nakit akımı olarak
B) Hisse senedi ihracından sağlanan nakit girişleri
C) Finansman faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımları olarak
C) Sermayenin azaltılması veya işletmenin kendi hisse senetlerini almasıyla ilgili
nakit çıkışları
D) Esas faaliyetlerden kaynaklanan nakit akımları olarak
E) Yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımları olarak
D) Kiracının finansal kiralama sözleşmesine ilişkin yükümlülüğünün ifası ile oluşan
nakit çıkışları
E) Nakit benzeri veya alım satım amacıyla elde tutulan araçlarla ilgili olmadığı
sürece, başka bir işletmeye iştirak etmek veya o işletmenin borçlanma aracını satın
almak için ve müşterek yönetime tabi teşebbüse katılmak için yapılan nakit çıkışları
Ocak 2008
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
17. Aşağıdakilerden hangisi işletme faaliyetlerinden kaynaklanan nakit
akışlarına bir örnek değildir?
Bilanço tarihinden sonraki olaylar;
A)Alım satım amaçlı elde bulundurulan sözleşmelerle ilgili nakit girişleri ve çıkışları
Bilanço
Tarihi
B) Satılan mallardan ve verilen hizmetlerden (satışlardan) elde edilen nakit girişleri
C) Çalışanlara ve çalışanlar adına yapılan ödemelerden kaynaklanan nakit çıkışları
D) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ve diğer uzun vadeli varlıkların satışı ile
ilgili nakit girişleri
E) Royalti, ücret, komisyon ve diğer hasılatla ilgili nakit girişleri
işletme lehine veya aleyhine ortaya
çıkan olayları ifade eder.
Eylül 2007
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Finansal
Tabloların Yayımı
İçin Onaylandığı
Tarih
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
54
52
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 10 – Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar

Bilanço tarihinden sonraki olaylar ikiye ayrılır:
Bir işletmenin, bilanço tarihinden sonra ortaya
çıkan olaylar nedeniyle finansal tablolarında
hangi durumlarda düzeltme gerekeceğini ve

a)
Bilanço tarihinden
gerektiren olaylar;
sonraki
düzeltme
b)
Bilanço tarihinden sonra
gerektirmeyen olaylar;
düzeltme
Bilançonun yayımı için onayın verildiği tarih
hakkında ve bilanço tarihinden sonraki olaylarla
ilgili finansal tablolarda açıklanması gereken
bilgileri belirlemektir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TMS 10 – Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
Bilanço tarihinden sonra düzeltme gerektiren olaylar;
Bazı durumlarda, İşletmelerin finansal tablolarını, finansal tabloların
yayımından
sonra
onaylamak
üzere
ortaklarına
sunması

gerekebilmektedir.
İşletmenin bilanço tarihi itibariyle bir borcunun bulunduğunu teyit
eden, bilanço tarihinden sonra sonuçlanmış bir dava ile ilgili olarak;
daha önce finansal tablolara alınan karşılık düzeltilir ya da ilgili tutar
için ayrılan karşılık finansal tablolara alınır.
Bu gibi durumlarda, finansal tabloların, ortakların finansal tabloları
onayladığı tarih itibariyle değil, yönetim kurulunun yayım için karar
aldığı tarih itibariyle onaylandığı kabul edilmektedir.
 Bilanço tarihi itibariyle bir varlığın değerinde düşüklük olduğuna veya
daha önce finansal tablolara alınan değer düşüklüğü tutarının
düzeltilmesi gerektiğine dair bir bilginin bilanço tarihinden sonra
ortaya çıkması halinde gerekli düzeltme yapılar.
Bir işletmenin yönetimi, 31 Aralık 20X1 tarihi itibariyle hazırlanan finansal
tablolarını, 28 Şubat 20X2 tarihinde düzeltmeye tabi taslak olarak hazırlamıştır.
18 Mart 20X2 tarihinde, yönetim kurulu finansal tabloları incelemiş ve
yayımlanmak üzere onay vermiştir.

satılan varlıklardan elde edilen gelirlerin, bilanço tarihinden sonra
belirli hale gelmesi düzeltme gerektirir.
Bu durumda, finansal tabloların onay tarihi, yönetim kurulunun yayım için onay
verdiği
tarihMuhasebe
olanStandartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr.
18 Mart 20X2 tarihidir.
Sermaye Piyasasında
Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Bilanço tarihinden önce satın alınan varlıkların maliyetlerinin veya
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
55
53
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Bilanço tarihinden sonra düzeltme gerektirmeyen olaylar;
Bilanço tarihinden sonra düzeltme gerektiren olaylar;


Bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektirmeyen olaylar için finansal
tablolarda herhangi bir düzeltme yapılmaz.

Ancak önemli ise dipnotlarda açıklanması gereklidir.
Bilanço tarihinden önceki olaylar nedeniyle, kardan pay veya ikramiye
gibi bilanço tarihi itibarıyla hukuki veya zımni kabule dayalı bir borcun
olduğu durumlarda, ikramiye veya kardan payın bilanço tarihinden sonra
Örnek;
belirli hale gelmesi düzeltme gerektirir.

•Bilanço tarihinden sonra önemli bir bağlı ortaklığın elden çıkarılması veya önemli
bir birleşme gerçekleştirilmesi .
•Bir faaliyetin durdurulmasına yönelik planın duyurulması,
•Önemli bir yeniden yapılandırma planının duyurulması veya bu planın
uygulanmaya başlanması
•Bilanço tarihinden sonra önemli tutarda hisse senedi işlemleri yapılması,
•Varlık fiyatlarında veya döviz kurlarında bilanço tarihinden sonra olağan dışı
büyüklükte değişikliklerin olması,
•Önemli bir garantinin verilmesi gibi, önemli taahhütlere veya önemli koşullu
borçlara girilmesi,
•Tamamen bilanço tarihinden sonra gerçekleşen olaylardan kaynaklanan önemli bir
davanın başlaması.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Bilanço tarihi itibarıyla, finansal tabloların gerçeğe uygun olmadığını
gösteren hata ve hilelerin bilanço tarihinden sonra ortaya çıkarılması
düzeltme gerektirir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
26. Aşağıdakilerden hangisi "UMS 10 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
Standardı'na göre düzeltme gerektiren hususlardan biridir?
4) Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan olaylardan hangisi
düzeltme gerektirmeyen ancak dipnotlarda açıklanması
gereken hususlara bir örnek değildir?
A)Önemli bir garanti verilmesi gibi, taahhüt veya koşullu borçlara girilmesi
B) Önemli varlık alımları veya satışları
A) Daha önce mali tablolara alınan değer düşüklüğü karşılığı
tutarının düzeltilmesi gerektiğine dair bir bilginin ortaya çıkması
B) İşletmeye ait bir arsanın devletçe kamulaştırılması
C) İşletmenin üretim birimlerinden birinin yangın sonucunda
tahrip olması
D) İşletmenin başka bir işletme ile birleşmesi
E) Kurumlar Vergisi Kanunu'nda yapılan değişiklikle vergi
oranlarının düşürülmesi
C) Bilanço tarihinde şirketin ayırdığı bir karşılığın bilanço tarihinden sonra gerçek
tutarının belli olması
D) Bilanço tarihinden sonra önemli bir iş ortaklığının kurulması
E) Bilanço tarihinden sonra şirketin fabrikalarından birinin yangın nedeniyle
hasar görmesi
Ocak 2009
Mayıs 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
56
54
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Sabit fiyatlı sözleşme;
TMS 11 – İnşaat Sözleşmeleri
Yüklenici sabit bir sözleşme fiyatını (ihale bedeli) veya
üretim birimi başına sabit bir tutarı (birim fiyatı) kabul
ediyor ancak belli koşullarda maliyet güncelleştirmesi
yapılan inşaat sözleşmesidir.
İnşaat Sözleşmesi (sözleşme); bir varlığın veya tasarım, teknoloji ve
fonksiyon ya da nihai amaç veya kullanım açısından birbiriyle
yakından ilişkili ya da birbirine bağımlı bir grup varlığın inşası için özel
olarak yapılmış bir sözleşmedir.
Sabit Fiyatlı Sözleşme
Maliyet artı kâr sözleşmesi;
Maliyet Artı Kar Sözleşmesi
Yüklenici kabul edilebilir ya da tanımlanmış maliyetler
üzerine bu maliyetlerin bir yüzdesi veya sabit bir tutar
eklenerek ödeme yapılan inşaat sözleşmesidir.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Bir veya birden çok müşteri ile yapılmış olmasına bakılmaksızın,
aşağıdaki durumlar mevcutsa bir sözleşmeler grubu tek sözleşme
olarak nitelenir:
Birden çok varlığı kapsayan bir sözleşmede aşağıdaki
durumlar mevcutsa her varlığın inşaatı ayrı bir inşaat
sözleşmesi olarak değerlendirilir;

Her bir varlık için ayrı teklif verilmiş olması,

Her bir varlığın ayrı bir müzakereye konu olması ve
yüklenici ile müşterinin sözleşmenin her bir varlığa ilişkin
kısmını kabul veya reddetme hakkının olması,


Sözleşmeler grubunun tek bir paket olarak birlikte müzakere
edilmesi,

Sözleşmelerin birbiriyle aslında genel bir kâr marjına sahip tek bir
projenin parçası olarak, çok yakın ilişkili olması,

Sözleşmeler kapsamındaki işlerin aynı anda veya birbirini izleyen bir
sırada yapılması.
Her bir varlığın maliyetleri ve gelirlerinin ayrı ayrı
belirlenebilmesi.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
57
55
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 11 – İnşaat Sözleşmeleri

Sözleşme geliri aşağıdakileri içerir;

Sözleşmede başlangıçta üzerinde anlaşmaya varılmış bedel,

Sözleşmeye konu işteki değişiklikler, ek ödeme talepleri ve teşvik

ödemeleri varsa bunlardan ;
- Gelir olarak sonuçlanması muhtemel olanlar,
- Güvenilir biçimde ölçülebilenler.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE

İnşaat sözleşmesiyle ilgili beklenen zararlar gider
Finansal
tablolara
yansıtılacak
Genel olarak sözleşmeye konu işle ilişkisi kurulabilen ve sözleşmeye
yüklenebilecek olan maliyetler. Bunlar;
sigorta,


belli bir sözleşmeyle doğrudan ilişkisi kurulamayan tasarım ve teknik destek
hizmeti maliyetleri,

inşaat genel giderleri.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
olarak
Tamamlanma Yüzdesi Yöntemi
muhasebeleştirilir.

Sözleşme maliyetleri aşağıdakilerden oluşur;
Belli bir sözleşmeyle doğrudan ilişkili maliyetler. Bunlar;

gözetim dahil inşaat alanı işçilik maliyetleri;
inşaatta kullanılan malzeme maliyetleri;


inşaatta kullanılan tesis ve makinelerin amortismanı,
tesis, makine ve malzemelerin inşaat alanına getirilmesi ve buradan

götürülmesi ile ilgili taşıma maliyetleri,

tesis ve makine kiralama maliyetleri,

sözleşmeyle doğrudan ilişkili tasarım ve teknik destek hizmeti maliyetleri,
tahmini garanti maliyetleri dahil olmak üzere, garanti kapsamında yapılan işler

ve büyük onarımlara ilişkin öngörülen maliyetler,
üçüncü kişilerin ödeme talepleri gibi maliyetlerdir.

gelir
ve
giderlerin
O Güne Kadar Oluşan Maliyetler
belirlenmesinde sözleşmenin tamamlanma aşamasının
İnşaatın Tamamlanma Yüzdesi
baz alınması
"tamamlanma yüzdesi yöntemi"
=
Toplam Tahmini Maliyet
olarak adlandırılır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
58
56
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Örnek:
Yıllara yaygın inşaat taahhüt işinin götürü bedeli 100.000TL ve toplam
tahmini maliyetinin 80.000TL olacağı öngörülmüştür. Birinci yılın
sonunda inşaat işi için katlanılan toplam maliyetin 24.000TL olduğu ve
inşaatın öngörüldüğü gibi 80.000TL ye mal olacağı belirlenmiştir. İşin
kısmen bitimi yöntemine göre kâr veya zarar tutarı aşağıdakilerden
hangisidir? (2008 Ocak)
Örnek:
Z İnşaat İşletmesi 2006 yılında götürü bedel üzerinden
20.000.000TL inşaat işinde toplam maliyetin 18.000.000TL
olacağını öngörmüştür. 2006 yılı sonunda gerçekleşen maliyet
16.000.000TL olduğuna göre 2006 yılı karı tamamlanma
yüzdesi yöntemine göre şu şekilde hesaplanmaktadır;
16.000.000
İnşaatın Tamamlanma Yüzdesi =
=
24.000
İnşaatın Tamamlanma Yüzdesi =
0.89
=
18.000.000
x
Gerçekleşen Hasılat
= Toplam Gelir
Gerçekleşen Hasılat
= 20.000.000
x 0,89 = 17.800.000
=
-
2006 Yılı Karı
2006 Yılı Karı
=
Hasılat
17.800.000
0,30
80.000
Tamamlanma
Yüzdesi
Gerçekleşen Hasılat
= Toplam Gelir
Gerçekleşen Hasılat
=
100.000
x
Tamamlanma
Yüzdesi
x 0,30 =
Maliyet
Kar
=
Hasılat
-
Maliyet
- 16.000.000 =
Kar
=
30.000
-
24.000
1.800.000
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
30.000,00
=
6.000
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Bir işletme bilanço tarihinde devam eden sözleşmelere ilişkin olarak
32. Aşağıdakilerden hangisi "UMS 11 İnşaat Muhasebesi Standardı"
hükümlerine göre inşaat sözleşmesi türlerini göstermektedir?
aşağıdakilerden herbirini açıklamak durumundadır;

Bilanço tarihine kadar katlanılan maliyetler ile finansal tablolara yansıtılan
kârların (kaydedilmiş zararlar düşüldükten sonra) toplam tutarı
A)Yıllara Yaygın-Yıllık
B) Maliyeti Ölçülebilen-Maliyeti Belirsiz

Alınan avansların tutarı,
C) Tamamlanma Yüzdeli-Sabit Yüzdeli

D) Sabit Fiyatlı-Maliyet+Kâr
Hak edişler üzerinden teminat olarak alıkonulan tutarları.
E) Dönemsel-Yıllık

Müşterilerden olan brüt alacak tutarını varlık, (Yıllara yaygın inşat bakım ve
onarım maliyetleri)

Ocak 2009
Müşterilere olan brüt yükümlülük tutarını ise borç olarak göstermelidir.
(Yıllara yaygın inşaat hakedişleri)
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
59
57
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 12 – Gelir Vergileri

Muhasebe kârı:
Vergi gideri öncesi dönem kârını (zararını)

Vergiye tabi kâr:
Üzerinden vergi ödenen kârı ifade eder.

Vergi gideri:
Dönem kârının veya zararının belirlenmesinde
dönem vergisi ve ertelenmiş vergi açısından dikkate
alınan toplam tutarı ifade eder.

Dönem vergisi:
TMS 12 – Gelir Vergileri
AKTİF
Döneme ait ödenecek gelir vergisini ifade eder.
PASİF
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
DURUM
FARKIN NİTELİĞİ
SONUÇ
VERGİ DEĞERİ > MUHASEBE
DEĞERİ
İndirilebilir geçici fark
Ertelemiş Vergi Varlığı
VERGİ DEĞERİ < MUHASEBE
DEĞERİ
Vergilendirilebilir geçici
fark
Ertelenmiş Vergi
Yükümlülüğü
VERGİ DEĞERİ > MUHASEBE
DEĞERİ
Vergilendirilebilir geçici
fark
Ertelenmiş Vergi
Yükümlülüğü
VERGİ DEĞERİ < MUHASEBE
DEĞERİ
İndirilebilir geçici fark
Ertelemiş Vergi Varlığı
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
TMS 12 – Gelir Vergileri
TMS 12 – Gelir Vergileri
Geçici Farklara Neden Olan Giderler;
Geçici Farklara Neden Olan Gelirler;

Kıdem tazminatı karşılığı gideri,

Hisse senetleri değer artış kazançları

Diğer borç ve gider karşılıkları,

Verilen çekler reeskont gelirleri,

Alınan çekler reeskont giderleri,

Vadesiz borçlar reeskont gelirleri,

Vadesiz alacak reeskont giderleri,


Fazla ayrılan ve geçmiş döneme ilişkin amortisman giderleri,
Vergi kanunlarına göre maliyet bedelinin üstünde değerlenen
varlıklar,

Alış bedelinin altında değerlenmiş hisse senetleri,

Kanunen indirilmesi mümkün olmayan aktif hesap karşılıkları,
•Bu giderlerin kaydı vergi değerine göre aktiflerin değerini
azaltmakta yada pasiflerin değerini artırmaktadır.
•Bu gelirlerin vergi değerine göre aktiflerin değerini artırmakta yada
pasiflerin değerini azaltmaktadır.
•Bu gider vergi hesaplanırken matraha eklendikleri için vergisi
peşin ödenmiş olur.
•Bu gider vergi hesaplanırken matraha eklenmedikleri için vergisi
ertelenmiş vergi yükümlülüğü doğururlar.
•Bu giderler matraha eklenirken vergi varlığı doğarken, matrahtan
indirildiklerinde ortadan kalkarlar.
•İzleyen dönemlerde vergi matrahına eklendiklerinde bu yükümlülük
ortadan kalkar.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
60
58
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Ertelenmiş Vergi
TMS 12 – Gelir Vergileri

Dönem içerisinde X AŞ ye ait 10.000 TL değerinde hisse senedi
alınmıştır. Dönem sonunda gerçeğe uygun değer 12.000 TL
olmuştur. (vergi oranı % 20)
Vergi değeri
= 10.000
Muhasebe Değeri
= 12.000
Fark
= (12.000 – 10.000) x %20 = 400
cari dönem karı üzerinden hesaplanır,
ancak,
cari dönem vergi matrahına dahil edilmeyen gelir
ve gider unsurlarının vergi etkisi olarak
tanımlanabilir.
Vergi değeri < Muhasebe değeri olduğundan 400 ertelenmiş vergi
varlığı oluşur.
Gelir ve giderlerin oluştukları dönem ile
vergilendikleri dönemin farklı olması nedeniyle
ertelenmiş vergi kavramı ortaya çıkmaktadır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Ertelenmiş Verginin Muhasebeleştirilmesi
Ertelenmiş Vergi Varlığı ve Ertelenmiş Vergi Borcu
Geçici Farklar;
Geçmiş işlemler ve olaylar nedeniyle
gelecek dönemlerde geri kazanılacak
veya ödenecek vergilere ilişkin olarak
ertelenmiş vergi varlığı veya borcu
muhasebeleştirilir.
Bir varlığın veya borcun bilançodaki muhasebe
değeri ile bunların vergi açısından taşıdıkları
vergi değeri arasındaki farkları ifade eder.
Muhasebe Değeri
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
-
Vergi Değeri
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
61
59
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
GEÇİCİ FARKLAR
Finansal Durum Tablosu
Kalemi
Aktif Kalemler
MD > VD
MD < VD
VGF
İGF
(Yükümlülük)
(Varlık)
MD > VD
MD < VD
İGF
VGF
(Varlık)
(Yükümlülük)
Pasif Kalemler
Ertelenen Vergi Yükümlülüğü
VGF x %20
Ertelenen Vergi Varlığı
İGF x %20
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Vergiye Esas Değer
Muhasebeleştirme
Varlık
Defter değeri > Vergiye esas
değer
Ertelenmiş Vergi Borcu
Varlık
Defter değeri < Vergiye esas
değer
Ertelenmiş Vergi Varlığı
Borç
Defter değeri > Vergiye esas
değer
Ertelenmiş Vergi Varlığı
Borç
Defter değeri < Vergiye esas
değer
Ertelenmiş Vergi Borcu
Varlık ya da borç
olarak raporlanmayan
kalem
Vergiye esas değer ≠ sıfır;
Ertelenmiş Vergi Varlığı
vergiye esas değer gelecekte
vergiye tabi karı azaltır.
Varlık ya da borç
olarak raporlanmayan
kalem
Vergiye esas değer ≠ sıfır;
Ertelenmiş Vergi Borcu
vergiye esas değer gelecekte
vergiye tabi karı arttırır.
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Ertelenmiş Vergi Varlığı ve Ertelenmiş Vergi
Borcunun Muhasebeleştirilmesi
Ertelenmiş Vergi Varlığı ve Ertelenmiş Vergi
Borcunun Muhasebeleştirilmesi
Bir işletme fabrikasında bulunan tüm makinelerini yeniden değerlemeye tabi
tutmuş ve yapılan yeniden değerleme sonucunda MDV’lerde 35.000TL’lik
artış olmuştur.
Ticari karı 20.000TL olan bir işletmenin dönem sonu itibariyle yasal vergi
karşılığı (kapanan dönemin Kurumlar Vergisi) 14.500TL ve ertelenmiş vergi
yükümlülüğü de 500TL’dir.
Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü
7.200
=
=
MDV Hesabı
VGF
35.000
x
x
Vergi Oranı
0.20
35.000
522 MDV Yen. Değ.
Artış Hesabı
MDV Hesabı
691 Dönem Karı Vergi ve Diğ. Yasal Yük. Karş. Hs.
691.10 Yasal Vergi Karşılığı
691.20 Ert. Vergi Yük. Gider Etkisi
35.000
370 Dönem Karı Vergi ve Yas. Yük.
Karş. Hs.
483 Ertelenmiş Vergi Yük. Hs.
7.200
483 Ertelenmiş Vergi
Yükümlülüğü Hs.
7.200
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
15.000
14.500
500
14.500
500
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
62
60
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Ertelenmiş Vergi Varlığı ve Ertelenmiş Vergi
Borcunun Muhasebeleştirilmesi
Ertelenmiş Vergi Varlığı ve Ertelenmiş Vergi
Borcunun Muhasebeleştirilmesi
Ticari karı 20.000TL olan bir işletmenin dönem sonu itibariyle yasal vergi
karşılığı (kapanan dönemin Kurumlar Vergisi) 14.500TL ve ertelenmiş vergi
varlığı da 500TL’dir.
Örn. 2 ve Örn. 3’deki işletmenin dönem net ticari karı çeşitli durumlar göz
önüne alındığında aşağıdaki gibi hesaplanır.
691 Dönem Karı Vergi ve Diğ. Yasal Yük. Karş. Hs.
691.10 Yasal Vergi Karşılığı
Ertelenmiş Vergi
Hesaplanmadığında
Ertelenmiş Vergi
Yükümlülüğü
Hesaplandığında
Ertelenmiş Vergi
Varlığı
Hesaplandığında
20.000
20.000
20.000
Vergi Karşılığı
(14.500)
(15.000)
(14.000)
Net Kar
5.500
5.000
6.000
Dönem Karı
14.500
14.500
283 Ertelenmiş Vergi Varlığı
370 Dönem Karı Vergi ve Yas. Yük.
Karş. Hs.
691 Dönem Karı Vergi ve Diğ.
Yasal Yük. Karş. Hs.
500
14.500
500
691.30 Ert. Vergi Var. Gel. Etkisi 500
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
1. Soru
2. Soru
Raporlama günü itibariyle, bir varlığın geçici bir farktan
kaynaklanan vergiye esas değeri 5.000TL; defter değeri
ise 3.000TL’dir. Vergi oranı %20 olduğuna göre,
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Raporlama günü itibariyle, bir borcun geçici bir farktan
kaynaklanan vergiye esas değeri 2.000TL; defter değeri
ise 10.000TL’dir. Vergi oranı %20 olduğuna göre,
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A.
B.
C.
D.
E.
2.000TL ertelenmiş vergi varlığı ortaya çıkar.
2.000TL ertelenmiş vergi borcu ortaya çıkar.
400TL ertelenmiş vergi varlığı ortaya çıkar.
400TL ertelenmiş vergi borcu ortaya çıkar.
Ertelenmiş vergi varlığı veya borcu ortaya çıkmaz.
A.
B.
C.
D.
E.
8.000TL ertelenmiş vergi varlığı ortaya çıkar.
8.000TL ertelenmiş vergi borcu ortaya çıkar.
1.600TL ertelenmiş vergi varlığı ortaya çıkar.
1.600TL ertelenmiş vergi borcu ortaya çıkar.
Ertelenmiş vergi varlığı veya borcu ortaya çıkmaz.
C
C
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
63
61
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
3. Soru
4. Soru
Raporlama günü itibariyle, bir varlığın geçici bir farktan
kaynaklanan vergiye esas değeri yoktur, defter değeri
ise 1.000TL’dir. Vergi oranı %20 olduğuna göre,
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Raporlama günü itibariyle, bir borcun geçici bir farktan
kaynaklanan vergiye esas değeri 5.000TL’dir; defter
değeri ise yoktur. Vergi oranı %20 olduğuna göre,
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A.
B.
C.
D.
E.
1.000TL ertelenmiş vergi varlığı ortaya çıkar.
1.000TL ertelenmiş vergi borcu ortaya çıkar.
200TL ertelenmiş vergi varlığı ortaya çıkar.
200TL ertelenmiş vergi borcu ortaya çıkar.
Ertelenmiş vergi varlığı veya borcu ortaya çıkmaz.
A.
B.
C.
D.
E.
1.000TL ertelenmiş vergi varlığı ortaya çıkar.
1.000TL ertelenmiş vergi borcu ortaya çıkar.
5.000TL ertelenmiş vergi varlığı ortaya çıkar.
5.000TL ertelenmiş vergi borcu ortaya çıkar.
Ertelenmiş vergi varlığı veya borcu ortaya çıkmaz.
D
B
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
ÖRNEK
Mali tablolarını yürürlükte olan XYZ ve
vergi kanunlarına göre oluşturan ABC
A.Ş.’nin toplam duran varlıkları 600.000
TL, birikmiş amortismanı 250.000 TL, cari
dönem amortisman gideri 30.000 TL dır.
Şirket eğer mali tablolarını TFRS ye göre
düzenlemiş olsa idi duran varlıkları
600.000 TL, birikmiş amortismanı 380.000
TL ve cari dönem amortisman gideri
60.000 TL olacaktı. Bu verilere göre duran
varlıklardan kaynaklanan ertelenen vergi
tutarı ne kadar olur ?
www.aktifonline.net
TFRS
Duran Varlık
600.000
600.000
0
Birikmiş Amortisman
250.000
380.000
130.000
NET DEĞER
350.000
220.000
130.000
VERGİ ORANI
%20
ERTELENEN VERGİ
VERGİ DEĞERİ
350.000
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
GEÇİCİ
FARK
VERGİ
26.000
>
MUHASEBE DEĞERİ
220.000
ERTELENEN
VERGİ
VARLIĞI
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
64
62
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
ÖRNEK
/
283 Ertelenen
26.000
Vergi Varlığı
YZ A.Ş.
….İlgili Hesap
26.000
VERGİ
TFRS
500.000
2.100.000
VERGİ ORANI
GEÇİCİ
FARK
1.600.000
%20
ERTELENEN VERGİ
320.000
/
VERGİ DEĞERİ
500.000
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
<
MUHASEBE DEĞERİ
2.100.000
ERTELENEN
VERGİ
YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
ÖRNEK
/
691 Ertelenen Vergi 320.000
Mali tablolarını SPK standartlarına göre
düzenleyen ABC A.Ş.’nin Menkul
Kıymetlerinde ;
Maliyet Değeri 250.000 TL olan Devlet
tahvillerinin 31.12.2007 tarihindeki en
iyi alış değeri 280.000 TL, rayiç değeri
(VUK) 290.000 TL dır. TFRS göre
menkul kıymetlerden oluşan ertelenen
vergi nasıl olurdu?
Geliri / Gideri
483 Ertelenen Vergi
320.000
Yükümlülüğü
/
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
65
63
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
/
VERGİ
Menkul Kıymetler
290.000
TFRS
GEÇİCİ
FARK
280.000
10.000
VERGİ ORANI
283 Ertelenen Vergi 2.000
Varlığı
%20
691 Ertelenen Vergi
2.000
ERTELENEN VERGİ
2.000
Geliri / Gideri
VERGİ DEĞERİ
290.000
>
MUHASEBE DEĞERİ
280.000
ERTELENEN
VERGİ
VARLIĞI
/
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
31.
34) Vergi idaresince, ancak ortaya çıktığı dönemde gider
olarak kabul edilen bir durum için ABC şirketi cari
dönemde 1.000 YTL karşılık ayırmak durumunda kalmıştır.
Söz konusu karşılık tutarı, Uluslararası Finansal
Raporlama Standartlarına göre hazırlanmış cari yıl
finansal tablolarında, aşağıdaki etkilerden hangisine
neden olur? (Kurumlar vergisi oranı %20 dir.)
I. Kıdem tazminatı karşılığı ayrılması
II. İşletme aleyhine açılan dava için karşılık ayrılması
III. İştiraklerden temettü geliri elde edilmesi
UFRS uygulamalarında yukarıdakilerden hangileri için ertelenmiş vergi
karşılığı ayrılması gereklidir?
A)Yalnız I
B) Yalnız II
Eylül 2008
A) Dönem kârını 800 YTL azaltır.
B) Dönem kârını 1.000 YTL azaltır.
C) Gelecek yıllara ait giderler kalemini 1.000 YTL artırır.
D) Gelecek yıllara ait giderler kalemini 800 YTL artırır.
E) Gelecek yıllara ait gelirler kalemini 200 YTL artırır.
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III
Ocak 2009
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
66
64
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
30) X İşletmesinin aktifinde, defter değeri 1000 birim olan bir
varlık bulunmaktadır. Söz konusu varlığın geri kazanılabilir
değeri 650 birimdir. Vergi oranı %16 dır. söz konusu varlığın
vergiye esas değeri 800 birimdir.
13) Yasal vergi karşılığı 100 TL, dönem karı 300 TL olan bir
işletmenin, 20 TL ertelenmiş vergi varlığı bulunması
durumunda, dönem net karı tutarı kaç TL olur?
A) 160
B) 180
C) 200
D) 220
E) 240
Buna göre, Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama
Standartlarına göre, söz konusu varlık nedeniyle
hesaplanacak ertelenen vergi yükümlülüğü kaç birimdir?
300 – 100 = 200 TL
A) 56
B) 32
C) 24
D) 16
E) 10
200 TL + 20 TL = 220 TL
Mayıs 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
800 – 650 = 150 TL
150 x 0,16 = 24 TL
Mayıs 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
29. Aşağıdakilerden hangisi varlıklar için vergilendirilebilir geçici farkların
ortaya çıkmasını sağlar?
35) Aşağıdakilerden hangisi indirilebilir geçici farklar
nedeniyle oluşan "ertelenmiş vergi varlığı" na bir örnek
değildir?
A)Kayıtlı (defter) değerinin vergiye esas değerden küçük ya da eşit olması
B) Kayıtlı (defter) değerinin vergiye esas değere eşit olması
C) Kayıtlı (defter) değerinin vergiye esas değerden büyük olması
A) Senetsiz alacaklara yönelik reeskont faiz gideri
B) Vergi yasalarıyla kıyaslandığında, daha az ayrılan
amortisman giderleri
C) Dönem için ayrılan kıdem tazminatı karşılıkları
D) Borç değerlemesinden doğan olumsuz kur farkı
E) Alım satım amaçlı menkul kıymetlerde oluşan borsa değer
azalışı
D) Kayıtlı (defter) değerinin vergiye esas değerden küçük olması
E) Kayıtlı (defter) değerinin vergiye esas değere eşit ya da daha büyük olması
Mayıs 2008
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
67
65
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
30. Aşağıdakilerden hangisi ertelenmiş vergi varlığının oluşmasına neden
olmaz?
A)Geçmiş yıl kârları
B) Kullanılmayan vergi indirim ve istisnaları
C) İndirilebilir geçici farklar
D) Mahsup edilmemiş geçmiş yıl zararları
E) Kullanılmayan mali zararlar
Ocak 2008
Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları……………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………….Dr. Sedat YENİCE
www.aktifonline.net
68
66
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 14 – Bölümlere Göre Raporlama
Bölümlere göre raporlama
Bölümlere Göre Raporlamayı Hangi İşletmeler Yapmak
Zorundadır?
Sektörel (Faaliyet Alanı)
Bölümleme
- Hisse senedine dayalı menkul kıymetleri veya borçlanma
senetleri borsalar
veya
Coğrafi Bölümleme
Sektörel Bölüm: İşletmenin tek bir ürün veya hizmet ya da
birbiriyle ilişkili bir ürün veya hizmet grubu sunumunda
faaliyetinde bulunan ve risk ve getiri açısından diğer faaliyet
alanlarından farklı özellikler taşıyan, ayırt edilebilir bölümüdür.
teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören işletmeler
- Özkaynağa dayalı veya borçlanma senetlerini kamuya
açık menkul kıymet piyasalarında
Coğrafi Bölüm: İşletmenin, belirli bir ekonomik çevrede ürün
veya hizmet sunumu faaliyetinde bulunan ve başka bir
ekonomik çevre içerisinde faaliyet gösteren bölümlerden farklı
risk ve getiri özelliklerine sahip ayırt edilebilir bölümüdür.
ihraç etme aşamasında olan işletmeler
TMS 16 – Maddi Duran Varlıklar
17. "UMS 14 Bölümlere Göre Raporlama Standardı"na göre, finansal bilgilerin sunumunda
bölümlendirme ile ilgili iki yöntem aşağıdakilerden hangisinde birlikte ve doğru olarak
verilmiştir?
Standartın amacı;
A)Coğrafi Bölümlendirme - Kâr/Maliyet Merkezli Bölümlendirme
B) Sektörel Bölümlendirme – Fonksiyonel Bölümlendirme
•
Maddi duran varlıkların ilk defa kayda alınması,
C) Kâr/Maliyet Merkezli Bölümlendirme - Fonksiyonel Bölümlendirme
•
Dönem sonunda değerlemesi,
D) Coğrafi Bölümlendirme – Sektörel Bölümlendirme
•
Amortisman giderleri ve
•
Değer düşüklüğü zararlarının muhasebeleştirilmesine ilişkin esasları belirlemektir
E) Kâr/Maliyet Merkezli Bölümlendirme - Sektörel Bölümlendirme
Ocak 2009
www.aktifonline.net
69
1
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Tanımlar:
İşletmeye özgü değer:
Defter değeri:
Bir varlığın yararlı ömrü sonunda elden çıkarılmasında elde etmeyi beklediği
Varlığın Değeri – (Birikmiş Amortisman + Birikmiş Değer Düşüklüğü Zararı)
veya
bir yükümlülüğün karşılanmasında oluşmasını beklediği
nakit akışlarının
bugünkü değerini ifade eder
Maliyet Değeri:
İlk muhasebeleştirme sırasında ilgili varlığa atfedilen bedeldir.
Gerçeğe uygun değer:
Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el
Amortismana tabi tutar:
değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır.
Varlığın Maliyeti - Kalıntı Değer
Değer düşüklüğü zararı:
Varlığın Defter Değeri
Geri kazanılabilir tutar:
> Geri Kazanabilir Tutar
Bir maddi duran varlık kaleminin maliyeti, hangi
durumda varlık olarak finansal tablolara
yansıtılır?
Varlığın Net Satış Fiyatı > Kullanım Değerinden = VNSF
Varlığın Net Satış Fiyatı < Kullanım Değerinden = KD
Bir varlığın kalıntı değeri:

Varlığın elden çıkarılması sonucu elde edilecek tahmini tutar
Bu kalemle ilgili gelecekteki ekonomik yararların
işletmeye aktarılmasının muhtemel olması,
Elden çıkarmanın tahmini maliyeti
=

Kalıntı Değer
www.aktifonline.net
İlgili
kalemin
maliyetinin
güvenilir
bir
şekilde
ölçülebilmesi.
70
2
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Aşağıdaki varlıklar standart kapsamında muhasebeleştirilmez;

MDV’lerin maliyetini oluşturan unsurlar şunlardır;

Satın alma bedeli,

Varlığın
Satış amaçlı elde tutulan varlık olarak sınıflandırılmış olan MD Varlıklar

Tarımsal faaliyetlerle ilgili canlı varlıklar,

Madenlere
yerleştirileceği
yere
ve
yönetim
tarafından
amaçlanan koşullarda çalışabilmesini sağlayacak duruma
getirilmesine ilişkin her türlü maliyet.
ilişkin
arama,
hazırlık,
çıkarma
ve
değerlendirme

harcamalarının/varlıklarının muhasebeleştirilmesi ve ölçülmesi,
Maddi duran varlığın sökülmesi ve taşınması ile yerleştirildiği
alanın restorasyonuna ilişkin tahmini maliyeti,

Petrol, doğal gaz vb gibi yenilenebilir olmayan doğal kaynaklar gibi

madenler üzerindeki haklar ve madeni kaynaklar,

İşletmenin ilgili kalemin elde edilmesi ya da stok üretimi
dışında bir amaçla belirli bir süre kullanımı sonucunda
katlandığı yükümlülük.
İnşa edilen ve geliştirilen yatırım amaçlı gayrimenkuller.
Maddi duran varlıklarla doğrudan ilişkilendirilebilecek maliyetler;
TMS 16 – Maddi Duran Varlıklar

MADDİ DURAN VARLIĞIN DEĞERLEMESİ
Doğrudan maddi duran varlık kaleminin elde edilmesiyle veya
inşaatıyla
ilgili çalışanlara sağlanan faydalardan kaynaklanan
maliyetler,
İlk değerleme
Dışarıdan alma
İnşa etme
Takas etme

Yerin hazırlanmasına ilişkin maliyetler,

İlk teslimata ilişkin maliyetler,

Kurulum ve montaj maliyetleri;

Varlığın uygun şekilde çalışıp çalışmadığına dair yapılan test
maliyetlerinden, varlığı gerekli yer ve duruma getirirken üretilen
Elde etme maliyeti
Üretim maliyeti
kalemlerin satışından elde edilen net hasılat düşüldükten sonra
Net defter değeri
veya gerçeğe uygun değer
kalan tutar,

www.aktifonline.net
Mesleki ücretler.
71
3
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
İlk Muhasebeleştirme Sonrası Yapılan Maliyetler
Maddi duran varlıklarla ilişkilendirilmeyen maliyetler;
• Günlük bakım maliyetleri gider yazılır,

Yeni bir tesis açılmasının maliyetleri;

Yeni bir ürün veya hizmetin tanıtılmasına ilişkin maliyetler (reklam ve
tanıtım harcamaları dahil);

• Büyük çaplı arıza kontrol maliyetleri aktifleştirilir,
Yeni bir yerde veya yeni bir müşteri kitlesiyle iş yapmak amacıyla
katlanılan maliyetler (personel eğitim masrafları dahil),

Yönetim giderleri ve diğer genel giderler,

Başlangıç zararları,

Faaliyetlerin yerini değiştirme veya faaliyetleri yeniden düzenleme mali
• Varlığın verimini, kapasitesini ya da ömrünü artıran değer
artırıcı maliyetler aktifleştirilir.
TMS 16 – Maddi Duran Varlıklar
Yeniden değerlemelerin sıklığı
MADDİ DURAN VARLIĞIN DEĞERLEMESİ
Yeniden değerlemeye konu olan kalemin
GUD’ndeki değişime bağlıdır.
Sonraki dönemlerde değerleme
Maliyet Yöntemi
Yeniden Değerleme Yöntemi
- Amortisman
-Değer düşüklüğü
değer
-Yeniden değerleme
-Amortisman
-Değer düşüklüğü
değer
www.aktifonline.net
72
4
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Soru
Bir işletme beş yıl boyunca kullanmayı planladığı bir makine
satın alır. Makinenin 100,000 saatlik bir kapasitesinin olduğu
hesap edilmektedir. İşletme makineyi 1. yılda 30,000 saat
kullanmıştır. Makinenin 40,000 adet üreteceği hesap
edilmektedir. Makine 1. yılda 5,000 adet üretmiştir. Makinenin
maliyeti 500,000 €’dur ve sıfır kalıntı değeri bulunmaktadır.
Maddi Duran Varlıklarda Amortisman Ayırma Yöntemleri;
•
Doğrusal amortisman yöntemi (normal amortisman yöntemi),
•
Azalan bakiyeler yöntemi
Eğer makine aşağıdaki yöntemler kullanılarak amortismana tabi
tutulursa 1. yıldaki amortisman gideri ne olacaktır?
•
Üretim miktarı yöntemi.
- doğrusal yöntem
- kullanılan saatlere göre
- üretim miktarına göre
Cevap
Maddi Duran Varlıkların Bilanço Dışı Bırakılması;
Doğrusal yönteme göre;
500,000 / 5 = 100,000
•
Elden çıkarıldığında
veya,
Kullanılan saatlere göre;
500,000 X ( 30,000 / 100,000 ) = 150,000
•
.
Üretim miktarına göre;
500,000 X ( 5,000 / 40,000 ) = 62, 500
www.aktifonline.net
Gelecekte Ekonomik Yarar beklenmediği durumlarda bilanço dışı bırakılır
73
5
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Soru
Büyük bir tekstil üreticisi olan XYZ A.Ş. bir dizi yeni
bilgisayar satın almıştır. Bu varlıklarla ilgili olarak yapılan
diğer maliyetler şunlardır:
Soru
Bir varlığı üretmek için bir makine kullanıyorsanız, bu
makinenin amortismanını varlığın maliyetine
aktifleştirmek doğru olur mu?
• Toplam maliyetlerin %10’unu temsil eden gümrük
vergisi
• % 2 oranında katma değer vergisi
• 25,000 € tutarındaki eğitim maliyetleri
• Bilgisayarların kurulması ile ilgili ABC Şirketi’ne borçlu
olunan 30,000 €
Cevap
Varlığın dönüştürme maliyetlerinin bir bölümünü
teşkil eden amortisman aktifleştirilmelidir.
Bu durumda, XYZ’nin hangi maliyetleri
aktifleştirilebilir ve hangileri aktifleştirilemez?
Soru
Cevap
Aktifleştirilmesi gereken maliyetler
• alım fiyatı
• gümrük vergisi
• kurulum maliyetleri
Bir fotoğraf baskı zinciri olan ABC Şirketi taksitle
baskı ekipmanı satın almıştır.
İşletmenin bu iktisap için her biri 20,000 € olan beş
eşit taksit ödemesi gerekmektedir.
Aktifleştirilemeyecek maliyetler
• normalde geri alınabilir olan, katma değer vergisi
• eğitim maliyetleri
www.aktifonline.net
varlığa
Cari borçlanma oranı %3’dür. Varlık hangi değerden
muhasabeleştirilmelidir?
74
6
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
1.Yıl
2.Yıl
3.Yıl
4.Yıl
5.Yıl
Ödeme €
% 3 oranındaki faktör
20,000
20,000
20,000
20,000
20,000
0.9709
0.9426
0.9151
0.8884
0.8626
Cevap
Bugünkü değer €
19,418
18,852
18,302
17,768
17,252
Toplam: 91,592
ABC
varlığı
91,592
muhasebeleştirmelidir,
€
değeri
üzerinden
çünkü
varlığa ilişkin ödemenin normal kredi şartları
ötesinde taksitlendirildiği bir durumda varlığın
maliyeti peşin fiyat eşdeğeridir.
16. Mali tablolarını UFRS'ye göre düzenleyen bir işletmenin aktifindeki "X" varlığının
gerçeğe uygun değeri 1.000 TL, net satış fiyatı 950 TL ve kullanım değeri ise 900 TL dir.
Buna göre "X" varlığının "Geri Kazanılabilir Tutarı" kaç TL dir?
35) Aşağıdakilerden hangisi "UMS 16 Maddi Duran Varlıklar
Standardı" hükümlerine göre maddi duran varlıkların aktife
alınmasından sonraki dönemlerdeki değerleme yöntemlerini birlikte
ve doğru olarak göstermektedir?
A)1000
B) 950
C) 900
A) Azalan Bakiyeler Yöntemi-Maliyet Yöntemi
B) Azalan Bakiyeler Yöntemi-Eşit Yüzdeler Yöntemi
C) Azalan Bakiyeler Yöntemi-Yeniden Değerleme Yöntemi
D) Maliyet Yöntemi-Eşit Yüzdeler Yöntemi
E) Maliyet Yöntemi-Yeniden Değerleme Yöntemi
D) 100
E) 50
Varlığın Net Satış Fiyatı > Kullanım Değerinden = VNSF
Varlığın Net Satış Fiyatı < Kullanım Değerinden = KD
Ocak 2009
www.aktifonline.net
Eylül 2008
75
7
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
14) Bir işletme, üretim faaliyetlerinde kullanılmak üzere yeni teknoloji ürünü bir makine
satın almıştır. Ancak, işletme çalışanları söz konusu makinenin nasıl çalıştırılacağını
bilmemektedir. Makinenin montajı sırasında, işletme çalışanlarına makinenin kullanımı
ile ilgili kapsamlı bir eğitim verilmesine karar verilmiştir. Eğitmenlere verilecek ücret ile
eğitim alan çalışanların eğitim dönemine tekabül eden ücretleri, işletme için ilave bir
maliyet oluşturmaktadır. Çalışanlar eğitim almadığı sürece, söz konusu makinenin
işletme tarafından kullanılması mümkün değildir.
36) Maddi duran varlıklarda yeniden değerleme modeli ile ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
A) Arazi ve binaların gerçeğe uygun değeri genellikle, piyasa koşullarındaki kanıtların
mesleki yeterliliğe sahip değerleme uzmanları tarafından değerlendirilmesi sonucu
saptanır.
B) Bir maddi duran varlık kalemi yeniden değerlendiğinde, o varlığın ait olduğu tüm
maddi duran varlık sınıfı da yeniden değerlenir.
C) Bir varlığın defter değeri yeniden değerleme sonucu azalmışsa, bu azalma gelir olarak
muhasebeleştirilir.
D) Bir varlığın defter değeri yeniden değerleme sonucunda artmışsa, bu artış doğrudan
özkaynak hesap grubunda yeniden değerleme değer artışı adı altında muhasebeleştirilir.
E) Bazı maddi duran varlık kalemlerinin gerçeğe uygun değerleri, önemli değişiklikler
göstermesi nedeni ile yıllık olarak yeniden değerlenmeyi gerektirir.
Buna göre Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartlarına göre, makinenin
işletme tarafından kullanılabilir hale gelmesi için çalışanlara verilen eğitim nedeniyle
katlanılan maliyetin, söz konusu makinenin maliyetine dahil edilmesi ile ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Sadece eğitmene verilecek ücretler, makinenin maliyetine dahil edilebilir.
B) Sadece çalışanların eğitim dönemine tekabül eden ücretleri makinenin maliyetine
dahil edilebilir.
C) Makinenin maliyetine dahil edilemez, doğrudan gider yazılmalıdır.
D) Hem gider yazılması hem maliyete dahil edilmesi mümkündür, karar işletme
yönetimine aittir.
E) Doğrudan makinenin maliyetine dahil edilmelidir.
Eylül 2008
Mayıs 2008
21. Aşağıdakilerden hangisi UFRS kapsamında maddi duran varlığa doğrudan atfedilebilir
maliyetlerden biri değildir?
29) Aşağıdakilerden hangisi varlıkla doğrudan ilişkilendirilebilen
maliyetlerden biri değildir?
A)İlk teslimata ilişkin maliyetler
A) İlk teslimat maliyetleri
B) Elemanların eğitim maliyeti
C) Kurulum veya montaj maliyeti
D) Mesleki ücretler
E) Varlığın yerleştirileceği yerin ve arsanın hazırlanmasına ilişkin
maliyetler
C) Tanıtım maliyetleri
B) Test maliyetleri
D) Kurulum ve montaj maliyetleri
E) Mesleki ücretler
Mayıs 2008
www.aktifonline.net
Eylül 2007
76
8
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
3. Aşağıdakilerden hangisi Uluslar arası Muhasebe Standartları'na göre hisse
senetleri borsada işlem gören halka açık bir şirketin maddi duran varlıkları ile ilgili
doğrudan ilişkilendirilen maliyetlerden biri değildir?
38) Maddi duran varlıkların muhasebeleştirilmesinden sonra, düzenlenen finansal tablolarda
sunulması aşamasında yapılacak ölçümde, yeniden değerleme modelini benimseyen bir
işletme ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A)İlk teslimat maliyetleri
A) Maddi duran varlıkların gerçeğe uygun değeri güvenilir olarak ölçülebilmektedir.
B) Maddi duran varlık kalemleri, varlık olarak muhasebeleştirildikten sonra, finansal tablolarda,
maliyetlerinden birikmiş amortismanlar ve varsa birikmiş değer düşüklüğü zararı indirildikten
sonraki değeri ile gösterilir.
C) Gerçeğe uygun değerin belirlenmesi için yapılacak yeniden değerlemenin sıklığı, maddi
duran varlığın değerinde oluşan değişimlere bağlıdır.
D) Yeniden değerleme modeli kullanıldığında, yeniden değerleme tarihindeki birikmiş
amortisman da düzeltilir.
E) Bir maddi duran varlık yeniden değerleme modeline göre değerlendiğinde, o varlık sınıfında
bulunan bütün maddi duran varlık kalemleri yeniden değerlenir.
Yeniden değerlenmiş tutar, yeniden değerleme tarihindeki
B) Varlığın yerleştirileceği yerin hazırlanmasına ilişkin maliyetler
C) Mesleki ücretler
D) Kurulum ve montaj maliyetleri
E) İşletmenin yeniden organizasyonuna ilişkin harcamalar
gerçeğe
uygun değerinden
müteakip birikmiş amortismanının veya
müteakip birikmiş değer düşüklüğü zararlarının indirilmesi suretiyle
bulunur.
Ocak 2008
28. A firması, üretim faaliyetlerinde kullanılmak üzere bir kesme makinesi satın almıştır. Söz
konusu makine alımıyla ilgili aşağıdaki giderler yapılmıştır.
I. Makinenin alım fiyatı 100.000 YTL dir.
II. Kesme makinesinde çalıştırılacak personel, makinenin kullanımının öğrenilmesi amacıyla
bir kurs programına katılmıştır. Kurs ücreti 2.000 YTL dir.
III. Makine alımı için 5.000 YTL tutarında gümrük vergi ve masrafı ödenmiştir.
34. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na göre, maddi duran varlıkların
değerlenmesinde yeniden değerleme yöntemi benimsenmiş ise, söz konusu maddi duran
varlıklar hangi sıklıkta yeniden değerlemeye tabi tutulmalıdır?
Buna göre Uluslararası Finansal Raporlama Standartları uyarınca, söz konusu giderlerden
hangilerinin kesme makinesinin maliyetine eklenmesi gerekmektedir?
B) Gerçeğe uygun değeri değiştiğinde veya değişmesi beklendiğinde
A)Yalnız I
D) Her ara dönemde
B) Yalnız II
E) Her yıl
A)Her 3-5 yılda bir
C) İlgili otorite talep ettiğinde
C) I ve II
D) I ve III
E) I, II ve III
Eylül 2007
www.aktifonline.net
Ocak 2008
77
9
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 17 – Kiralama İşlemleri
Standarda göre 2 tür kiralama vardır;
Bu Standart, aşağıdakiler dışındaki her çeşit kiralama
işleminin muhasebeleştirilmesinde
kullanılır:
1. Finansal kiralama:
Her türlü risk ve yarar devredilir.
Sözleşme süresince
• Maden, petrol, doğalgaz vb yenilenebilir olmayan kaynakların
Sözleşme süresi sonunda,
Mülkiyet devrediledebilir veya
araştırılması ve kullanılmasına ilişkin kiralama işlemleri,
devredilmeyebilir.
2. Faaliyet kiralaması:
• Sinema filmleri, video kasetler, oyunlar, el yazıları, patentler
ve telif hakları gibi hak ve ürünlerin lisans anlaşmaları.
Varlığa ilişkin risk ve yararların tamamı kiracıya
Finansal kiralama özellikleri;
•
Finansal kiralamanın muhasebeleştirilmesi;
Kiralama sözleşmesinde, kiralanan varlığın mülkiyetinin kiralama süresi
Gerçeğe uygun değer
>
Asgari kira ödemelerinin bugünkü değeri
(AKÖBD)
sonunda veya daha önce kiracıya geçeceğinin öngörülmesi;
Gerçeğe uygun değer
<
Asgari kira ödemelerinin bugünkü değeri
(GUD)
•
Ucuza satın alma hakkı,
•
Mülkiyet kiracıya geçmeyecek dahi olsa, kira süresi kiralanan varlığın
bilançoda muhasebeleştirilir.
ekonomik ömrünün büyük bir bölümünü kapsayacak
•
devredilmemektedir.
– Kullanılacak iskonto oranı; tespit edilebiliyorsa kiralama işleminde yer alan
faiz oranı,
Kiralama sözleşmesinin başlangıcı itibariyle, asgari kira ödemelerinin
bugünkü değerlerinin, en az, kiralanan varlığın gerçeğe uygun değerine
aksi durumda ise, kiracının ek borçlanma faiz oranıdır.
eşit olması,
•
Kiralanan varlığın, üzerinde büyük değişiklikler yapılmadığı sürece,
– Finansal kiralama işlemleri kiracının bilançosuna, hem varlık hem de
sadece kiracı tarafından kullanılabilecek özel bir yapıda olması.
gelecek kira tutarlarının ödenme yükümlülüğü şeklinde yansıtılması
gerekir.
www.aktifonline.net
78
10
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Finansal kiralamada AMORTİSMAN muhasebeleştirilmesi;
Finansal kiralamanın muhasebeleştirilmesi;
Normalde;
• Kiralama işlemine konu edilen varlıkların amortismanı, işletme
mülkiyetinde yer alan amortismana tabi varlıklarla uyumlu olmalı ve
• Asgari kira ödemeleri;
muhasebeleştirilecek amortisman tutarı, ilgili Standartlarına uygun
finansman giderleri ve
borç anapara ödemesi
olarak hesaplanmalıdır.
olarak ayrıştırılır.
Ancak;
• Kiralama süresi sonunda kiracının kiralama konusu varlığın
mülkiyetini edineceğine ilişkin tam bir kesinlik bulunmuyorsa ilgili
• Finansman giderleri, kalan borç tutarlarına sabit bir faiz oranı
varlık,
uygulanmasını sağlayacak şekilde kiralama süresi boyunca
her bir döneme dağıtılır.
Kiralama Süresi < Yararlı Ömür
KS
Kiralama Süresi > Yararlı Ömür
YÖ
itfa edilir.
30.
I. Malın her türlü riski kiracıya geçer, kiracı tarafından kiraya verene malın
değerine yakın bir ödeme yapılır.
II. Mülkiyet ve her türlü risk kiraya veren üzerindedir.
III. Kiralamaya konu varlıkların amortismanı kiraya veren tarafından ayrılır.
UMS'ye göre yukarıdakilerden hangileri finansal kiralama (leasing) uygulamaları
için doğrudur?
• Kira ödemeleri kiracı tarafından eşit olarak kiralama
süresi boyunca gider olarak muhasebeleştirilir.
• Kiraya verenler, faaliyet kiralamasına konu olan
A)Yalnız I
varlıkları niteliğine göre bilançolarında gösterir.
B) Yalnız II
C) Yalnız III
• Kiralamadan kaynaklanan kira geliri kiralama süresi
D) I ve III
boyunca eşit şekilde gelir olarak muhasebeleştirilir.
E) II ve III
www.aktifonline.net
Ocak 2009
79
11
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 18 – Hasılat
17. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na göre aşağıdakilerden hangisinde iki tür
kiralama işlemi birlikte verilmiştir?
• mal satışları;
A)Yatırım- finansal
• hizmet sunumları; ve
Hasılat alınan veya
alınacak olan bedelin
GUD ile ölçülür.
B) Faaliyet – finansal
C) Olağan – olağanüstü
• işletme varlıklarının başkaları tarafından kullanılmasından
sağlanan faiz, isim hakkı ve temettüler.
D) Olağan – finansal
E) Faaliyet - yatırım
Hasılat:
Ortakların sermayeye katkıları dışında,
işletmenin dönem içindeki olağan faaliyetlerinden
elde edilen brüt ekonomik fayda tutarıdır.
Ocak 2008
Hasılatın Unsurları Nelerdir?
•
Mal satış işleminde hasılatın doğması;
Mal satışından kaynaklanan hasılat;
• Malların sahipliği ile ilgili önemli risk ve getirilerin alıcıya
devredilmiş olması,
– Satmak amacıyla işletme tarafından üretilen mamuller,
– Satmak üzere satın alınan mallar,
– Satış amaçlı elde tutulan arsa ve diğer gayrimenkuller.
•
• İşletmenin satılan mallar üzerinde bir yönetim etkinliğini
sürdürmemesi,
Hizmet sonucu elde edilen hasılat;
– Sözleşmeye bağlı kalınarak,
• Hasılat tutarının güvenilir biçimde ölçülebilmesi,
– Belirli işlemlerin,
– Belirli bir sürede yerine getirilmesini içerir.
•
• İşleme ilişkin ekonomik yararların işletmece elde edilmesinin
muhtemel olması,
İşletme Varlıklarının Başkaları tarafından Kullanılmasından Doğan
Gelir Türleri;
– Faiz
– İsim hakları
– Temettüler
www.aktifonline.net
• İşleme ilişkin yüklenilen veya yüklenilecek olan maliyetlerin
güvenilir biçimde ölçülebilmesi.
80
12
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Hasılatın muhasebeleştirilmesi
Hizmet satış işleminde hasılatın doğması;
• Hasılat tutarının güvenilir biçimde ölçülebilmesi,
• Hasılat, alınan veya alınacak olan bedelin GUD ile ölçülür,
• İşleme ilişkin ekonomik yararların işletme tarafından elde
• Satış hasılatının belirlenmesinde peşin
alınmakta,
vade
farkı
ise
faiz
muhasebeleştirilmektedir.
edileceğinin muhtemel olması,
• Bilanço tarihi itibariyle işlemin tamamlanma düzeyinin
değer
geliri
dikkate
olarak
• Satış bedelinin GUD gelecekteki tüm tahsilatların emsal faiz
oranı ile iskonto edilmesi yoluyla belirlenir.
güvenilir biçimde ölçülebilmesi,
• İşlem için katlanılan maliyetler ile işlemin tamamlanması
için gereken maliyetlerin güvenilir biçimde ölçülebilmesi.
18. Aşağıdakilerden hangisi "UMS 18 Hasılat Standardı"na göre hasılatın değerleme
(ölçüm) yöntemidir?
27 - 29. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandırılacaktır.
Uluslararası Muhasebe Standartları’na göre aylık raporlama yapan “ABC” İşletmesi 31 Mart
2008 tarihinde peşin fiyatı 100 TL olan ticari mamullerinden alıcı “XYZ” işletmesine 2 adet
satmıştır. “ABC” işletmesi tarafından mallardan birinin bedeli peşin tahsil edilmiş, diğeri ise
aylık %10 vade farkı konularak 121 TL ye 2 ay vadeli
satılmıştır. (KDV ihmal edilmiştir.)
A)Tahsil edilen veya edilecek olan bedelin net gerçekleşebilir değeri
B) Tahsil edilen veya edilecek olan bedelin kayıtlı değeri
C) Tahsil edilen veya edilecek olan bedelin net bugünkü değeri
D) Tahsil edilen veya edilecek olan bedelin piyasa değeri
E) Tahsil edilen veya edilecek olan bedelin gerçeğe uygun değeri
27. Bu bilgilere göre “ABC” işletmesi, 31.03.2008 tarihinde hangi muhasebe kaydını
yapmalıdır?
Ocak 2009
www.aktifonline.net
Ocak 2009
81
13
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
28. Yukarıdaki bilgilere göre “ABC” işletmesi, 30.04.2008 tarihinde hangi muhasebe
kaydını yapmalıdır?
Ocak 2009
29. Yukarıdaki bilgilere göre “ABC” işletmesi, 31.05.2008 tarihinde hangi muhasebe
kaydını yapmalıdır?
Ocak 2009
www.aktifonline.net
82
14
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
38) Aşağıdakilerden hangisi "UMS 18 Hasılat Standardı"nın
kapsamında değildir?
A) Temettü Geliri
B) Hizmet Sunumu
C) Finansal Varlık Satışı
D) Mamül Satışı
E) Faiz Geliri
Eylül 2008
23) Aşağıdakilerden hangisi hasılat yaratan bir işlemdir?
39) Mal satışlarını, hasılat standardı uyarınca muhasebeleştiren
bir işletme, 1 Ocak tarihinde, peşin satış fiyatı 2.000 YTL olan
ticari malı, 2.050 YTL tutarlı 100 gün vadeli bir senet
karşılığında satmıştır. Faturanın kesilip senedin alındığı 1 Ocak
tarihinde yapılan kayıt kapsamında alacaklandırılan hesaplar
aşağıdakilerden hangisinde tam ve doğru olarak verilmiştir?
(Katma değer vergisi dikkate alınmayacaktır)
A) İşletmenin normal garanti hükümlerinin yanında yetersiz
performansa karşı da bir yükümlülük taşıması durumunda mal
teslimi
Mayıs 2008
B) Satış hasılatının işletme tarafından tahsil edilmesinin,
alıcının söz konusu maldan üçüncü kişilere satmak yoluyla
hasılat yaratması koşuluna bağlanması durumunda mal teslimi
C) Alıcının satış sözleşmesi ile belirlenen bir gerekçeyle bağlı
olarak alımdan vazgeçme hakkının bulunması durumunda mal
teslimi
D) Satıcının sahiplikle ilgili önemli risk ve faydaları devretmekle
birlikte, alacak tutarının tahsilatını güvence altına almak
amacıyla hukuki sahipliği muhafaza etmesi
E) Mal ve hizmetlerin benzer mal veya hizmetlerle değiştirilmesi
www.aktifonline.net
A) Yurt İçi Satışlar: 2.050
B) Yurt İçi Satışlar: 2.000, Faiz Gelirleri: 50
C) Yurt İçi Satışlar: 2.000, Ertelenmiş Faiz Gelirleri: 50
D) Yurt İçi Satışlar: 2.000, Reeskont Faiz Gelirleri: 50
E) Yurt İçi Satışlar: 2.000, Alınan Sipariş Avansları: 50
Mayıs 2008
83
15
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 21 – Kur Değişiminin Etkileri
TMS 21 – Kur Değişiminin Etkileri
Standardın Kapsamı;
Geçerli para birimi, işlem yapılan ülkenin para birimidir.
Bir yabancı para işlemi ilk muhasebeleştirme sırasında;
• Yabancı paralı işlemlerin muhasebeleştirilmesi,
Dolardan-----TL’ye, Eurodan------Dolara gibi
• Konsolidasyon
Her bilanço tarihinde aşağıdaki çevrim işlemleri gerçekleştirilir:
amacıyla
yurt
dışındaki
işletmelerin
•
Yabancı para parasal kalemler kapanış kurundan çevrilir;
•
Parasal Olmayan Kalemler ise;
•
Tarihi maliyet cinsinden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan
•
Gerçeğe uygun değerden ölçülen yabancı para birimindeki parasal
finansal tablolarının raporlama para birimine çevrilmesi,
• İşletmenin faaliyet sonuçlarının ve finansal durumunun
kalemler işlem tarihindeki döviz kuru kullanılarak çevrilir,
finansal tablolarda kullanılan para birimine çevrilmesi
olmayan kalemler GUD’nin belirlendiği tarihteki döviz kurları kullanılarak
çevrilir.
işlemleri.
• Parasal kalemlerin kur farkları oluştukları dönemde kar veya
Yabancı Paralı İşlemlerin Çevirisi
İlk Muhasebeleştirme
zararda muhasebeleştirilir.
Sonraki Dönemlerde
• Parasal olmayan bir kalemden kaynaklanan kazanç ya da zarar
özkaynaklarda muhasebeleştirilirse, bu kazanç ya da zararın
İşlem
tarihindeki kur
Parasal
kalemler
kapanış kuru
Tarihi maliyetle
değerlenen
parasal olmayan
kalemler
İşlem tarihindeki
kur
www.aktifonline.net
Gerçeğe
uygun değerle
değerlenen
parasal
olmayan
kalemler
Gerçeğe
uygun değerin
belirlendiği
tarihteki kur
kurdan kaynaklanan kısmı da özkaynaklarda muhasebeleştirilir.
• Parasal olmayan bir kalemden kaynaklanan kazanç ya da zarar,
kar ya da zararda muhasebeleştirilirse, bu kazanç ya da zararın
kurdan kaynaklanan kısmı da kar ya da zararda muhasebeleştirilir.
84
16
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 23 – Borçlanma Maliyetleri
• Aktif ve yabancı kaynaklar bilanço tarihindeki kapanış
kurundan çevrilir,
Borçlanma maliyetleri,
işletme tarafından yapılan borçlanmalarla ilgili olarak
• Gelir ve giderler işlem tarihlerindeki döviz kurlarından
çevrilir ve
katlanılan
faiz ve diğer giderlerden (finansman giderleri)
• Ortaya çıkan tüm kur farkları,
oluşur.
diğer kapsamlı gelirin (öz kaynakların) ayrı bir
unsuru olarak muhasebeleştirilir.
Kapsam Dışındaki Giderler;
Borçlanma Maliyetleri;
• Kredili
mevduat
hesabı
ile
kısa
ve
uzun
• İmtiyazlı hisse senetleri de dahil olmak üzere borç olarak
vadeli
borçlanmalara uygulanan faizler,
sınıflandırılmayan, özkaynak maliyeti
• Borçlanmalarla ilgili iskonto ve primlerin itfaları,
• GUD ile ölçülen bir özellikli varlığın elde edilmesi, inşaası
veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilebilen borçlanma
• Borç anlaşmaları ile ilgili diğer maliyetlerin itfaları,
maliyetleri
• Finansal kiralamalara ilişkin borçlanma maliyetleri,
• Çok miktarda ve tekrarlanarak imal edilen veya üretilen
stoklarla doğrudan ilişkilendirilebilen borçlanma maliyetleri
• Yabancı para ile borçlanmalarda oluşan kur farkları.
www.aktifonline.net
85
17
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Özellikli Varlık;
Özellikli Varlık;
Satışa hazır hale getirilebilmesi zorunlu olarak
uzun bir süreyi gerektiren stoklar.
Kısa süre içerisinde üretilen veya imal edilen
stoklar özellikli varlık değildir.
• İmalat tesisleri,
Çok miktarda ve tekrarlanarak imal edilen veya
üretilen stoklar özellikli varlık değildir.
• Enerji üretim tesisleri,
• Üretim tesisleri
• Yatırım amaçlı gayri menkuller
• İnşa edilmekte olan binalar
Muhasebeleştirme;
Özellikli varlığa ilişkin borçlanma maliyetlerinin
aktifleştirilebilmesi için;
• Borçlanmayla ilgili faiz ve diğer giderler
doğduğu
anda
gider
• Maliyetin güvenilir bir biçimde ölçülebilmesi,
olarak
muhasebeleştirilir.
• Özellikli varlığın işletmeye gelecekte ekonomik
fayda sağlamasının muhtemel olması,
• Bir özellikli varlığın elde edilmesi, inşası
veya üretimi ile doğrudan ilişkilendirilebilen
• Borçlanma
borçlanma maliyetleri ise aktifleştirilir.
maliyetinin
varlıkla
doğrudan
ilişkisinin olması gerekir.
www.aktifonline.net
86
18
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
33. UMS 23 Borçlanma Maliyetleri Standardı kapsamında aşağıdakilerden hangisi
borçlanma maliyeti olarak kabul edilmez?
Aktifleştirme Oranı (Ortalama Faiz Oranı)
Toplam Faiz Gideri / Toplam Borçlar
A)Borçlanmalarla ilgili iskontolar, prim ödemeleri
B) Finansal kiralama işlemlerine ilişkin finansman giderleri
C) İştirak ediniminde katlanılan kur farkları
D) Faiz maliyetinde bir düzeltme olarak dikkate alındığı sürece kur farkları
Aktifleştirilecek Borçlanma Maliyeti
E) Banka kredi faizleri
Aktifleştirme Oranı x Özellikli Varlığa İlişkin Yapılan
Ocak 2009
Harcamalar
15. ve 16. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandırılacaktır.
16) Yukarıdaki bilgilere göre, Uluslararası Finansal
Raporlama Standartları uyarınca aktifleştirilebilecek
borçlanma maliyeti tutarı kaç TL’dir?
“Maliyeti 5.000.000 YTL olan bir baraj inşası için “X” inşaat A.Ş. 1.000.000
YTL banka kredisi almış maliyetin geri kalan kısmını öz kaynaklarıyla finanse
etmiştir. Kredinin toplam faiz gideri 150.000 YTL dir.”
A) 150.000
B) 100.000
C) 50.000
D) 30.000
E) 20.000
15) Bu bilgilere göre, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları uyarınca
aktifleştirme oranı aşağıdakilerden hangisidir?
A) %2.5
B) %3
C) %10
D) %15
E) %20
Eylül 2008
www.aktifonline.net
Eylül 2008
87
19
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 24 – İlişkili Taraf Açıklamaları
15. TMS 23 Borçlanma Maliyetleri Standardı uyarınca, aşağıdaki kalemlerden
hangisinin finansmanında kullanılan faiz ve kur farklarının aktifleştirilmesine izin
verilmez?
Standardın kapsamı;
A. İlişkili taraf ilişkilerinin ve işlemlerinin belirlenmesi;
A)Enerji üretim tesisleri
B) Üretim tesisleri
B. İşletme ile ilişkili taraf arasındaki mevcut bakiyelerin belirlenmesi;
C) Elde edildiğinde satışa hazır olan varlıklar
D) Yatırım amaçlı gayri menkuller
E) İnşa edilmekte olan binalar
C.
a ve b’deki kalemlerin açıklanmasının gerekli olduğu koşulların
belirlenmesi;
Eylül 2007
D. İlgili kalemlere ilişkin yapılacak açıklamalarının belirlenmesi.
•
İlişkili taraf;
Ana ortaklıklar ve bağlı ortaklıkları arasındaki ilişkiler,
aralarında işlem olup olmadığına bakılmaksızın açıklanır.
A. Söz konusu tarafın, doğrudan ya da dolaylı olarak:
–
İşletmeyi kontrol etmesi, işletme tarafından kontrol edilmesi ya da
işletme ile ortak kontrol altında bulunması
–
•
İşletme üzerinde önemli etkisinin olmasını sağlayacak payının olması;
İşletme, ana ortaklığının ve eğer farklıysa nihai kontrol
veya
–
gücüne sahip tarafın adını açıklar.
İşletme üzerinde ortak kontrole sahip olması;
B. Tarafın, işletmenin bir iştiraki olması;
C. Tarafın, işletmenin ortak girişimci olduğu bir iş ortaklığı olması;
D. Tarafın, işletmenin veya ana ortaklığının kilit yönetici personelinin bir üyesi
•
olması;
İşletme eğer bunları açıklamıyorsa kamuya açıklanmak
üzere finansal tablo oluşturan ikincil ana ortaklığın adı
E. Tarafın, (a) ya da (d) de bahsedilen her hangi bir bireyin yakın bir aile üyesi
olması;
açıklar.
www.aktifonline.net
88
20
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
•
Kamuya açıklanacak ilişkili taraflarla ilgili bilgiler
aşağıdaki kategoriler itibariyle açıklanmalıdır;
İşletmeler,
ilişkili taraf ilişkisinin niteliğini,
işlemler hakkındaki bilgileri ve
mevcut bakiyeleri
kamuya açıklar.
•
Ana ortaklık,
•
İşletme üzerinde müşterek kontrol gücüne ya da önemli
etkiye sahip bulunan işletmeler,
•
Bağlı ortaklıklar,
•
İştirakler
•
İşletmenin iş ortaklıkları,
•
İşletmenin ya da ana ortaklığının kilit yönetici personeli,
•
Diğer ilişkili taraflar.
Açıklamalar en az aşağıdaki hususları içerir:
•
•
•
•
•
•
İşlemlerin tutarı,
Mevcut bakiyeler,
İşlemlerin koşul ve durumları, teminat altına alınmış olup
olmadıkları ve ödeme için belirlenen karşılığın niteliği,
Verilen veya alınan garantilerin ayrıntıları,
Mevcut bakiyelerle ilgili şüpheli alacak karşılıkları ve
Dönem içinde ilişkili taraflardan olan şüpheli alacaklarla ilgili
olarak finansal tablolara yansıtılan giderler.
20 - 22. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandırılacaktır.
21) Yukarıdaki bilgilere göre, "X" Şirketinin 31.12.2007 tarihli
mali tablolarında ilişkili taraflara yapılan satış tutarı kaç TL
dir?
Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına göre raporlama yapan “X” şirketi
“Y” şirketinin %20 hissesini 1 Kasım 2007 tarihinde satın almıştır. “X” Şirketi 2007
yılı içinde “Y” şirketine 55.000 YTL tutarında vadeli mamül satışı yapmıştır. Bu
satışların 45.000 YTL si 1 Kasım 2007 tarihinden önce yapılmıştır.
A) 2.000
B) 9.000
C) 10.000
D) 11.000
E) 55.000
20) Bu bilgilere göre, "X" Şirketi 31.12.2007 tarihli mali tablolarında "Y" şirketini
aşağıdakilerden hangisiyle muhasebeleştirmelidir?
A) Gerçeğe Uygun Değer Yöntemi
B) Oransal Konsolidasyon Yöntemi
C) Öz Kaynak Yöntemi
D) Kayıtlı Değer Yöntemi
E) Tam Konsolidasyon Yöntemi
Eylül 2008
www.aktifonline.net
Eylül 2008
89
21
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
18) Aşağıdaki durumlardan hangisinde, 24 numaralı
Uluslararası Muhasebe Standardı uyarınca, işlemin tarafı,
işletme ile "ilişkili taraf" tanımına dahil değildir?
22) Yukarıdaki bilgilere göre, "X" Şirketinin "Y“ şirketine
yapmış olduğu ilişkili taraf işleminin mali tablolarda sunumu ile
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Tarafın işletmenin iştiraki olması
B) Tarafın, işletmenin yönetim kurulu başkanının dolaylı kontrol
hakkının bulunduğu bir işletme olması
C) Tarafın işletmenin genel müdürü olması
D) Tarafın dayısının, işletmenin genel müdür yardımcılığını
yapması
E) Tarafın eşinin, işletmenin yönetim kurulunun çoğunluğunu
aday gösterme imtiyazına sahip bulunan payların sahibi olması
A) İlişkili taraf işlemi ayrı bir satırda öz kaynak değişim
tablosunda izlenir.
B) İlişkili taraf işlemi mali tablo dipnotlarında açıklanır.
C) İlişkili taraf işlemi ayrı bir satırda bilanço pasifinde izlenir.
D) İlişkili taraf işlemi ayrı bir satırda bilanço aktifinde izlenir.
E) İlişkili taraf işlemi ayrı bir satırda gelir tablosunda izlenir.
Eylül 2008
Mayıs 2008
TMS 27 – Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar
Bir ana ortaklık yalnızca aşağıdaki durumlarda konsolide
finansal tablo hazırlamayabilir:
Konsolide finansal tablolar: Bir grubun finansal tablolarının tek bir işletme
gibi sunulduğu finansal tablolarıdır.
•
Ana ortaklık, bir başka ana ortaklığın bağlı ortaklığı ise
•
Ana ortaklığın finansal araçları kamuya açık bir piyasada işlem
görmüyorsa,
•
Ana ortaklığın herhangi bir menkul kıymet ihracı içim başvuruda
bulunmamış olması veya başvuru sürecinde olmaması,
•
Ana ortaklığın ana ortaklığının TFRS’ye uygun konsolide
finansal tablo hazırlaması.
Kontrol: Bir işletmenin faaliyetlerinden fayda sağlamak amacıyla, söz
konusu işletmenin finansal ve faaliyet politikalarını yönetme gücüdür.
Maliyet yöntemi: Başka bir işletmeye yapılan bir yatırımın maliyet bedeli
ile finansal tablolara yansıtıldığı muhasebeleştirme yöntemidir.
Grup: Bir ana ortaklık ve onun tüm bağlı ortaklıklarıdır.
www.aktifonline.net
90
22
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Konsolide finansal tabloların kapsamı;
•
Konsolide finansal tabloların kapsamı;
Konsolide finansal tablolar ana ortaklığın tüm bağlı ortaklıklarını kapsar.
•
•
Bağlı ortaklık olma sıfatını kaybeden bir işletme,
"İştiraklerdeki Yatırımlar" Standardında tanımlanan iştirak
Grup içi bakiyeler, işlemler, gelir ve giderler tamamen elimine edilir.
veya müştereken kontrol edilen işletme haline de gelmediği
•
Konsolide finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan ana ortaklık ve
takdirde, bağlı ortaklık olma sıfatını kaybettiği tarih itibariyle
bağlı ortaklık finansal tabloları aynı tarih itibariyle hazırlanmış olmalıdır.
"Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme" Standardına
uygun olarak muhasebeleştirilir.
Eğer Tarih Farklıysa;
•
•
Bağlı ortaklık sıfatının kaybedildiği tarih itibariyle ilgili
işletmenin defter değeri, maliyet bedeli olarak kabul edilir.
İki tarih arasında geçen süre zarfında gerçekleşen önemli işlem ve olaylar
ilgili finansal tablolara yansıtılır.
Konsolidasyon işlemleri
Bağlı ortaklık, iştirak ve müştereken kontrol edilen işletmelerin
bireysel finansal tablolarda muhasebeleştirilmesi;
Konsolide finansal tabloların hazırlanırken
ana ortaklık ve bağlı ortaklıkların tüm varlık, yabancı kaynak
ve özkaynakları, gelir ve gider kalemleri satır satır toplanarak
birleştirilir.
Daha sonra aşağıdaki işlemler uygulanır:
• Ana ortaklığın her bir bağlı ortaklıktaki yatırım tutarı ve bağlı
ortaklıkların özkaynaklarından ana ortaklığın payına isabet
eden tutarlar elimine edilir,
• Konsolide edilen bağlı ortaklığın dönem kar/zararından
azınlık paylarına isabet eden tutarlar belirlenir,
• Konsolide edilen bağlı ortaklığın net aktiflerinden azınlık
paylarına isabet eden tutarlar ana ortaklığa isabet eden
tutardan ayrı olarak belirlenir.
www.aktifonline.net
•
Maliyet değeri veya
•
TMS 39 Finansal Araçlara uygun olarak muhasebeleştirilir.
•
Her bir yatırım kategorisi için aynı muhasebe politikasının uygulanması
esastır.
•
Konsolide finansal tablolarda bağlı ortaklıklar, müştereken kontrol edilen
işletmeler ve iştirakler, yatırımcının bireysel finansal tablolarında da aynı
yöntemle muhasebeleştirilir.
91
23
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
22. ve 23. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandırılacaktır.
“Y” Holding AŞ ve “Z” Holding AŞ, “X” Ortak Girişim Grubu AŞ’nin %50 oranında
paylarına sahiptir. 2008 yılı içerisinde “Y” Holding AŞ, aktifinde 40.000 TL bedel ile
izlenen ticari malları %40 kâr marjı ile “X” Ortak Girişim Grubu AŞ ne satmıştır. “Y”
Holding AŞ ve “X” Ortak Girişim Grubu AŞ’nin 2008 yılı başındaki bilançoları
şöyledir:
23. Yukarıdaki bilgilere göre "Y" Holding AŞ nin 2008 yılı sonu konsolide mali
tablolarında stoklar kaç TL dir?
A)100.000
B) 115.000
C) 135.000
D) 150.000
22. Yukarıdaki bilgilere göre 2008 yılı sonunda "Y" Holding AŞ nin sattığı ticari
mallarla ilgili olarak elde ettiği kâr kaç TL dir?
100.000 – 40.000 = 60.000TL Y AŞ kalan stoğu
70.000 + 40.000TL = 110.000TL X Ort Gir. Stoğu
110.000TL / 2 = 55.000TL
60.000TL + 55.000TL = 115.000TL
E) 170.000
A)8.000
B) 10.000
C) 16.000
Ocak 2009
D) 18.000
Ocak 2009
E) 20.000
16) Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na göre
aşağıdaki mali tabloların konsolidasyonuyla ilgili muhasebe
işlemlerinden hangisi yanlıştır?
14. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na göre konsolide bilançoda
bağlı ortaklıkların net varlıklarında ana ortaklığın doğrudan ve/veya dolaylı kontrol
dışında kalan paylarına isabet eden kısma ne ad verilir?
A) Azınlık payları, konsolide bilançoda öz sermaye hesap
grubundan önce, "Ana Ortaklık Dışı Öz Sermaye" hesap grubu
adıyla gösterilir.
B) Bağlı ortaklık elden çıkarıldığında, elde edilen gelir ile bağlı
ortaklığın defter değeri arasındaki fark, konsolide gelir tablosuna
kazanç veya zarar olarak yansıtılır.
C) Konsolide finansal tablolar, benzer işlemler ve benzer
koşullardaki diğer olaylar için yeknesak muhasebe politikaları
benimsenerek düzenlenir.
D) Grup içi bakiyeler, işlemler, gelir ve giderler tamamen elimine
edilir.
E) Konsolide finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan ana
ortaklık ve bağlı ortaklık finansal tablolarının aynı tarih itibariyle
hazırlanmış olması esastır.
Mayıs 2008
www.aktifonline.net
A)İştirakler
B) Pozitif şerefiye
C) Bağlı ortaklık
D) Ana ortaklık dışı özsermaye
E) Ana ortaklık dışı kâr zarar
Ocak 2008
92
24
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 28 – İştiraklerdeki Yatırımlar
TMS 28 – İştiraklerdeki Yatırımlar
İştirak: Yatırımcı işletmenin, iş ortaklığı veya bağlı ortaklık niteliğinde
Standardın Kapsamı;
•
olmayan, ancak üzerinde önemli etkisinin bulunduğu işletmelerdir.
İştiraklerdeki yatırımların muhasebeleştirilmesinde uygulanır.
•
•
Kapsam Dışı olanlar:
İştirak yatırımları muhasebeleştirilirken özkaynak yöntemi kullanılır.
Özkaynak yöntemi:
– Risk sermayesi (girişim sermayesi) kuruluşları,
1. Önce yatırım, elde etme maliyeti ile muhasebeleştirilir,
2. Sonra bu tutar, yatırım yapılan iştirakin net varlıklarında yatırımcı
– Yatırım fonları ve yatırım amaçlı sigorta fonlarını kapsayan
işletmelerin TMS 39’a göre ilk muhasebeleştirilmeyi takiben
GUD ile değerlenen veya alım satım amaçlı elde bulundurulan
iştirak yatırımları.
işletmenin payına düşen kısmı yansıtacak şekilde düzeltilir
3. Böylece yatırımcı işletmenin kar veya zararı yatırım yapılan işletmenin
kar veya zararından kendisine düşen payı kapsadığı muhasebeleştirme
yöntemidir.
TMS 28 – İştiraklerdeki Yatırımlar
•
Özkaynak yöntemine göre, iştirak yatırımı başlangıçta elde etme maliyeti ile
kaydedilir.
•
24) İştiraklerdeki yatırımların muhasebeleştirilmesine ilişkin 28
numaralı Uluslararası Muhasebe Standardına göre, istisnalar
saklı kalmak üzere hangi yöntem uygulanır?
İktisap tarihinden sonra ise, yatırımcının yatırım yapılan işletmenin kar ya da
zararındaki payı finansal tablolara yansıtılmak üzere yatırımın defter değeri
A) Gerçeğe uygun değer yöntemi
B) Özkaynak yöntemi
C) Elde etme maliyeti yöntemi
D) Defter değeri yöntemi
E) Rayiç değer yöntemi
artırılır ya da azaltılır.
•
Yatırımcının yatırım yapılan işletmenin kar ya da zararından alacağı pay,
yatırımcının kar ya da zararı olarak muhasebeleştirilir.
•
Mayıs 2008
Yatırım yapılan bir iştirakten alınan (kar payı vb.) dağıtımlar yatırımın defter
değerini azaltır.
www.aktifonline.net
93
25
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 29 – Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal
Raporlama
28. "X" işletmesi "Y" şirketinin hisse senetlerinin %30 unu 120.000 YTL ye satın alarak
şirketin yönetim kurulunda temsil edilme hakkı kazanmıştır. "Y" şirketi net dönem kârını
160.000 YTL olarak açıklamıştır. "Y" şirketinin 160.000 YTL lik kârının 60.000 YTL lik kısmı kâr
payı olarak dağıtılacaktır.
Buna göre mali tabloların UFRS'ye göre hazırlandığı dikkate alındığında, özkaynak
yöntemine göre "X" işletmesinin "Y“ işletmesine yapmış olduğu yatırımın değeri kaç YTL
dir?
Konsolide finansal tabloları da dahil olmak üzere,
tüm temel finansal tablolarında uygulanır.
Yüksek enflasyondan aşağıdaki durumlarda söz edilebilir;
A)150.000
B) 160.000
120.000 + (160.000 x 0,30) = 168.000TL yatırım değeri
C) 180.000
168.000 – 18.000 = 150.000TL net yatırım değeri
•
Nüfusun çoğunluğu servetini parasal olmayan varlıklarda ya da
istikrarlı bir yabancı para biriminde tutmayı tercih eder.;
•
Nüfusun çoğunluğu parasal tutarları yerel para biriminden değil,
nispeten istikrarlı bir döviz cinsinden dikkate alır.
•
Faiz oranları, ücretler ve fiyatlar bir ‘fiyat endeksi’ne bağlıdır; ve
•
Son 3 yılın kümülatif enflasyon oranı %100’e yaklaşmakta ya da
aşmaktadır.
D) 200.000
E) 280.000
Ocak 2008
TMS 33 – Hisse Başına Kazanç
37. Aşağıdakilerden hangisi, Uluslar arası Finansal Raporlama Standartlarına göre
enflasyon düzeltmesi uygulamasında bir parasal aktif kalem olarak
değerlendirilemez?
Bu Standart,
A)Verilen Sipariş Avansları (Sabit fiyattan mal alımını garanti etmeyen)
- Halka açık piyasalarda mevcut veya potansiyel adi
B) Stoklar
hisse senetleri işlem gören veya
C) Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar
- Halka açık piyasalarda bunları ihraç etme sürecinde
D) Ticari alacaklar
olan işletmeler tarafından uygulanır.
E) Bağlı Menkul Kıymetler
Hisse başına kazanç tutarını kamuoyuna açıklayan bir
işletme, söz konusu tutarı bu Standarda göre hesaplar ve
Eylül 2007
kamuoyuna açıklar
www.aktifonline.net
94
26
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
•
•
Adi hisse (pay) senedi: Özkaynağa dayalı bir finansal araçtır.
Sulandırma:
Hisse başına kazancın
ya da
Hisse başına kaybın
ya da
Hisse başına zararın
Diğer özkaynağa dayalı finansal araç sınıflarından sonra
gelir.
•
Ters Sulandırma:
Hisse başına kazancın
•
Hisse Başına Kazanç
Potansiyel adi hisse (pay) senedi: Sahibine adi hisse senedi alım
hakkı verebilen bir finansal araç ya da benzeri bir sözleşmedir.
Adi hisse senedi sahiplerinin payına düşen kazanç veya zarar
Adi hisse senedi sayısının ağırlıklı ortalamasına
TMS 34 – Ara Dönem Raporlama
39) TMS 33 Hisse Başına Kazanç Standardına göre adi hisse başına
kazanç hesaplanırken formülün paydasında aşağıdakilerden hangisi
yer alır?
A) Döneme ait hisse senedi sayısının ağırlıklı ortalaması
B) Adi hisse senetleri sayısının ağırlıklı ortalaması ve bu paydaların
birbiriyle mutabakatının oranı
C) Vergi gideri, olağanüstü gelir ve giderler, azınlık payları ve imtiyazlı
senetlerin
Eylül 2008
ödenmesi gereken temettülerden sonra kalan kâr
D) Bölücü hisselerin adi hisse senedine çevrilmesi için ihraç edilmesi
gereken hisse
senedi sayısı ile adi hisse senetlerinin toplamının ağırlıklı ortalaması
E) Bölücü etkisi olmayan potansiyel adi hisse senedi sayısı ile bölücü
hisselerin sayısının döneme ait ağırlıklı ortalaması
•
Ara dönem:
Bir yıllık hesap döneminden daha kısa süreli finansal raporlama dönemidir.
•
Ara dönem finansal raporu: "TMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu" Standardında
tanımlandığı üzere tam bir finansal tablo setini veya bu Standartta tanımlanan
ara döneme ilişkin özet finansal tablo setini içeren finansal raporu ifade eder.
Ara dönem finansal raporun asgari içeriği
(a) Özet bilanço,
(b) Özet gelir tablosu,
(c) Özet özkaynak değişim tablosu,
(d) Özet nakit akış tablosu,
(e) Seçilmiş dipnotlar (açıklayıcı notlar).
www.aktifonline.net
95
27
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
•
TMS 34 – Ara Dönem Raporlama
Daha önce raporlanan bilgileri tekrarlamamak amacıyla ara
dönemlerde daha az bilgi sunulabilir.
•
•
•
ADR TMS 1’de finansal tablolar tam seti için öngörülen
hükümler ile uyumlu olmalıdır.
•
ADR en son yıllık finansal tablolarda yer alan dipnotlar ile bu
standart
çerçevesinde
belirlenen
seçilmiş
dipnotları
içermelidir.
•
Yer verilmezse, ek hesap kalemleri veya açıklamalar bu
tabloların içeriğine dahil edilir.
•
Adi hisse başına kâr ve hisse başına sulandırılmış kâr
ADR’nda (GT) gösterilmek zorundadır.
ADR ile finansal bilgilerin güncellenmesi amaçlanır.
Bu çerçevede, ara dönemde yeni faaliyetler, olaylar ve durumlar
üzerinde odaklanılır
18. Aşağıdakilerden hangisi Ser: XI, No: 25 sayılı "Sermaye Piyasasında Muhasebe
Standartları Hakkında Tebliğ" uyarınca asgari olarak hazırlanan ara mali tablolardan
biri değildir?
5) Adi hisse başına kar ile hisse başına sulandırılmış kar
tutarları, ara dönemlerde hangi finansal tablolarda
gösterilir?
A)Özet satışların maliyeti tablosu
B) Özet nakit akım tablosu
C) Özet öz sermaye değişim tablosu
A) Özet nakit akım tablosunda
B) Özet bilançoda
C) Fon akım tablosunda
D) Konsolide finansal tablolarda
E) Ayrıntılı veya özet gelir tablosunda
D) Özet gelir tablosu
E) Seçilmiş dipnotlar
Mayıs 2008
www.aktifonline.net
Eylül 2007
96
28
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 36 – Varlıklarda Değer Düşüklüğü
TMS 36 – Varlıklarda Değer Düşüklüğü
Standardın Kapsamı
Standardın amacı; bir işletmenin, varlıklarının geri kazanılabilir
Kapsamda olanlar
tutarından daha yüksek bir değerden izlenmemesini sağlamak
•
•
•
•
•
•
•
amacıyla uygulanması gereken ilkeleri belirlemektir.
Varlığın defter değeri > Geri Kazanılabilir Tutar
Eğer durum bu şekilde ise, varlık değer düşüklüğüne uğramıştır ve
işletmenin değer düşüklüğü zararını muhasebeleştirmesini gerektirir.
Kapsamda olmayanlar
Maddi duran varlıklar
Şerefiye
Bağlı ortaklıklar
İştirakler
İş ortaklıkları
Maddi olmayan duran varlıklar
Elde etme maliyeti üzerinden
değerlenen yatırım amaçlı
gayrimenkuller
•
•
•
•
•
•
Stoklar
İnşaat sözleşmelerinden doğan
varlıklar
Ertelenmiş vergi varlıkları
Çalışanlara sağlanan faydalardan
kaynaklanan varlıklar
Finansal varlıklar
Gerçeğe uygun değer ile değerlenen
yatırım amaçlı gayrimenkuller
Varlığın defter değeri > Geri Kazanılabilir Tutar ise;
•
Defter değeri:
söz konusu varlığın
DD = GKT
Varlık Değeri – (Bir. Amort. + Değ. Düş. Zar.)
•
Bu indirgeme, bir değer düşüklüğü zararıdır.
Elden çıkarma maliyetleri: Varlığın veya nakit yaratan birimin
elden çıkarılması ile ilgili maliyetlerdir
(Finansman maliyetleri ve gelir vergisi gideri hariç)
Eğer varlık yeniden değerlenmiş tutarı üzerinden gösterilmiyorsa
•
değer
Değer düşüklüğü zararı:
düşüklüğü
zararı
derhal
kâr
veya
zararda
muhasebeleştirilir.
Varlığın defter değeri > Geri Kazanılabilir Tutar
Gösteriliyorsa yeniden değerleme değer azalışı olarak dikkate
alınır.
www.aktifonline.net
97
29
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Değer düşüklüğü testi;
•
•
Belirti yoksa, ilave bir işleme gerek yoktur.
•
Faydalı ömrü belli olmayan veya henüz kullanımda
olmayan MODV GKD’nin tahmin edilmesi gerekir.
•
Birleşme kapsamında elde edilen şerefiyenin değer
düşüklüğü açısından test edilmesi gerekmektedir.
•
İşletme birleşmeleri sırasında elde edilen şerefiye,
bireysel olarak tespit edilmeleri ve ayrı olarak
muhasebeleştirilmeleri
imkanı
olmayan
varlıklardan
beklenen gelecekteki ekonomik faydalar için devralan
tarafından yapılan ödemeyi ifade etmektedir.
•
•
Değer düşüklüğü testi yapabilmek için;
Belirti varsa, varlığın geri kazanılabilir değerinin tahmin
edilebilmesi için kapsamlı bir değer düşüklüğü testi
yapılması gerekir.
1. Varlığın tek başına işletmeye nakit girişi sağlaması
2. GKD’nin ölçülmesi gerekir.
•
Şerefiye, dolayısıyla şerefiyenin dağıtılacağı nakit yaratan
birim veya birimler grubu,
– Her yıl değer düşüklüğü incelemesine tabi tutulur,
– Değer düşüklüğü olabileceğine dair belirtilerin varlığı
halinde de yılsonları itibariyle değer düşüklüğü
incelemesi yapılır.
Diğer varlıklardan bağımsız nakit akımı yaratamadığından
tek başına değer düşüklüğü testine tabi tutulmaz.
•
Değer düşüklüğü testi yapılabilmesi için, şerefiyenin elde
edildiği tarihten itibaren birleşmenin sinerjisinden yarar
sağlaması beklenen nakit yaratan birim veya birimlere
dağıtılması gerekir.
İşletme birleşmesi sırasında elde edilen şerefiye, işletmenin
sahip olduğu ortaklık payı çerçevesinde elde ettiği şerefiyeyi
gösterir. Nakit yaratan birime ilişkin değer düşüklüğü
incelemesi yaparken, şerefiyenin brütleştirilmesi gerekir.
•
Şerefiyenin dağıtıldığı nakit yaratan birimler ile ilgili değer
düşüklüğü zararı tespit edildiğinde, zarar öncelikle
şerefiyeden düşülür, kalan kısım nakit yaratan birimlere
defter değerleri oranında dağıtılır.
www.aktifonline.net
98
30
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
40) Aşağıdakilerden hangisi "UMS 36 Varlıklarda Değer
Düşüklüğü Standardı" kapsamında değer düşüklüğü testine
tabi olan varlıklardan biri değildir?
31) Uluslararası Muhasebe Standartları'nın (36); "Varlıklarda Değer
Düşüklüğü Standardı"na göre "Geri Kazanılabilir Tutar“
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Taşıt Araçları
B) Şerefiye
C) Stoklar
D) Arsa
E) Özel Maliyet Bedeli
A) Bir varlığın makul değeri ile kullanım değerinden yüksek olanıdır.
B) Bir varlığın net satış fiyatı ile makul değerinden düşük olanıdır.
C) Bir varlığın makul değeri ile kullanım değerinden düşük olanıdır.
D) Bir varlığın net satış fiyatı ile kullanım değerinden yüksek olanıdır.
E) Bir varlığın makul değeri ile net satış fiyatından yüksek olanıdır.
Eylül 2008
Mayıs 2008
TMS 37 – Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve
Koşullu Varlıklar
11. "ABC" AŞ hisse senetleri İMKB'de işlem gören bir şirkettir. "ABC" AŞ aktifinde
"Makineler Hesabı"nda izlenen "X" makinesinin 31.12.2007 tarihi itibariyle defter
değeri 150.000 YTL, makul değeri 110.000 YTL, makineyi satışa hazır hale getirmek
için yapılması geren masraf tutarı ise 10.000 YTL dir.
Buna göre "ABC" AŞ nin Uluslar arası Finansal Raporlama Standartları'na göre
31.12.2007 tarihinde "X" makinesi için yaptığı "Değer Düşüklüğü analizi“ sonucu ile
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Karşılık:
A)Değer düşüklüğü karşılığı ayrılmasına gerek yoktur.
Gerçekleşme zamanı veya tutarı belli
B) 50.000 YTL tutarında değer düşüklüğü karşılığı ayrılmalıdır.
olmayan yükümlülüktür.
C) 40.000 YTL tutarında değer düşüklüğü karşılığı ayrılmalıdır.
D) 30.000 YTL tutarında değer düşüklüğü karşılığı ayrılmalıdır.
E) Karşılık ayrılıp ayrılmaması "ABC" AŞ yönetiminin takdirindedir.
Ocak 2008
www.aktifonline.net
99
31
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Koşullu yükümlülük:
Bir karşılık, aşağıda yer alan koşulların varlığı halinde
finansal tablolara yansıtılır:
1. Geçmiş olaylardan kaynaklanan ve işletmenin tam anlamıyla
kontrolünde bulunmayan olayın ileride gerçekleşip gerçekleşmemesi ile
mevcudiyeti teyit edilebilecek olan,
•
2. Geçmiş olaylardan kaynaklanan, fakat aşağıda yer alan nedenlerle
finansal tablolara yansıtılamayan mevcut yükümlülüktür:
– Yükümlülüğün yerine getirilmesi için, ekonomik fayda içeren
kaynakların işletmeden çıkma ihtimalinin bulunmaması; ve
– yükümlülük tutarının, yeterince güvenilir olarak ölçülememesi.
(hukuki veya zımni) bulunması,
•
Koşullu varlık:
Yükümlülüğün yerine getirilmesi için ekonomik kaynakların
işletmeden çıkmalarının muhtemel olması,
Geçmiş olaylardan kaynaklanan ve işletmenin tam anlamıyla
kontrolünde bulunmayan, bir veya daha fazla kesin mahiyette
olmayan olayın ileride gerçekleşip gerçekleşmemesi ile mevcudiyeti
teyit edilecek olan varlıktır.
•
Geçmiş bir olaydan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğün
•
Yükümlülük tutarının güvenli bir biçimde tahmin edilebiliyor
olması.
İşletme, koşullu varlıklarını finansal tablolarına yansıtmaz.
•
Karşılık olarak muhasebeleştirilen tutar, mevcut bir yükümlülüğü
yerine getirmek için bilanço tarihi itibariyle yapılması gereken
•
harcamaya ilişkin en gerçekçi tahmin olmalıdır.
Koşullu varlıklar, genellikle, ekonomik yararların işletmeye girişi
olasılığını doğuran, planlanmamış veya diğer beklenmeyen
Bir işletme, satmış olduğu ürünleri, müşterilerin alım tarihinden itibaren ilk
6 ay içerisinde görülen her türlü üretim hatasına ilişkin onarım maliyetlerini
karşılama garantisi altında satmaktadır. Satılmış olan tüm ürünlerde küçük
hasarların ortaya çıkması durumunda, onarım maliyetleri 1 TL’yi bulacaktır.
Satılmış Onarımların
olan tüm ürünlerde
büyük hasarların
ortaya çıkması
durumunda,
maliyetinin
beklenen
değeri:
onarım maliyetleri 4 TL’yi bulacaktır. İşletmenin önceki deneyimleri ve
geleceğe ilişkin beklentileri, gelecek yıl satılan ürünlerin %75’inin hatasız
(%75x0)+(%20x1
TL)+(%5x4
TL)=400.000
TL
olacağı,
%20’sinin küçük hatalar
içereceği, %5’inin
ise büyük hatalar
içereceğini göstermektedir. İşletme garanti yükümlülüklerine ilişkin olarak
doğabilecek bir çıkış olasılığını bütün olarak değerlendirmelidir. İşletmenin
1.000.000 adet ürün sattığı düşünülürse;
olaylardan oluşur.
•
Koşullu varlıkların finansal tablolarda gösterilmeleri, hiçbir zaman
elde edilemeyecek bir gelirin muhasebeleştirilmesi sonucunu
doğurabileceğinden, sözü edilen varlıklar finansal tablolarda yer
almaz.
•
Ancak, gelirin elde edilmesi neredeyse kesin ise, ilgili varlık koşullu
bir varlık değildir ve finansal tablolara yansıtılması uygundur.
www.aktifonline.net
100
32
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 37 – Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu
Varlıklar
•
•
Paranın zaman değerinin etkisinin önemli olduğu durumlarda karşılık tutarı,
yükümlülüğün yerine getirilmesi için gerekeceği tahmin edilen giderlerin
bugünkü değeridir.
Karşılık tutarına ilişkin en gerçekçi tahmine ulaşılmasında, birçok olay
ve durumu kaçınılmaz olarak çevreleyen riskler ve belirsizlikler dikkate
alınır.
•
Paranın zaman değeri nedeniyle bilanço tarihinden hemen sonra ortaya çıkan
nakit çıkışlarına ilişkin karşılıklar, daha sonra ortaya çıkacak aynı tutarda nakit
•
Risk, sonucun değişkenliğini ifade eder. Riske göre ayarlama, borcun
tutarını artırabilir.
•
Belirsizlik durumlarında değerlendirme yapılırken, gelir veya varlıkların
olduğundan daha yüksek ve gider veya yükümlülüklerin olduğundan
daha düşük bir biçimde gösterilmemesini sağlayacak şekilde tedbirli
hareket edilmesi gerekir.
çıkışlarından daha dezavantajlıdır.
•
Bu nedenle, söz konusu etkinin önemli olduğu durumda karşılıklar iskonto edilir.
•
İskonto
oranı;
paranın
zaman
değerine
ilişkin
mevcut
piyasa
değerlendirmelerini ve borca özgü riskleri yansıtan vergi öncesi orandır.
40. Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları'na göre işletme
aleyhinde açılmış bir dava sonucunda karşı tarafa ödenen bir tazminatın
muhasebeleştirilmesiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
40. İşletme aleyhine açılan 3.000.000 YTL lik bir davanın işletme lehinde
sonuçlanma olasılığının benzeri olaylar ve davalar incelenmek suretiyle %40
civarında olduğu tahmin edilmektedir. İşletme için diğer olasılık ise davayı
kaybetmektir.
Buna göre ayrılması gerekli olan karşılık tutarı kaç YTL dir?
A) Dava için daha önce bir karşılık ayrılmamışsa, yapılan ödeme varlıklarda
azalmaya neden olur.
A)1.000.000
B) Yapılan ödemeyle ilgili olarak dipnotlarda açıklama yapılır.
B) 1.200.000
C) Dava için daha önce bir karşılık ayrılmışsa, yapılan ödeme o yılın gelir tablosuyla
ilişkilendirilmez.
C) 2.400.000
D) Dava için daha önce bir karşılık ayrılmışsa, yapılan ödeme karşılık tutarından
mahsup edilir.
D) 2.800.000
E) 3.000.000
E) Dava için daha önce bir karşılık ayrılmamışsa, olağanüstü bir gider olarak o yılın
gelir tablosuyla ilişkilendirilir.
Ocak 2008
www.aktifonline.net
Eylül 2007
101
33
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
25. I. Geçmiş olaydan kaynaklanan mevcut bir yükümlülük
II. Gelecekteki olaydan kaynaklanan mevcut bir gelir
III. Muhtemel bir kaynak çıkışı
IV. Kesin bir kaynak çıkışı
V. Güvenilir ölçüm
"UMS 37 Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Varlıklar Standardı“
kapsamında bir karşılık tutarının kayda alınması için yukarıdaki hususlardan
hangilerinin mevcudiyeti yeterli ve gerekli bulunmaktadır?
26) X işletmesi aleyhine açılan 2.000.000 YTL lik tek bir
davanın, işletme lehinde sonuçlanma olasılığının, benzeri
olaylar ve davalar incelenmek suretiyle %45 civarında olduğu
tahmin edilmektedir. Bu işletme için diğer olasılık ise davayı
kaybetmektir.
Buna göre X işletmesinin ayırması gerekli olan karşılık tutarı
kaç YTL dir?
A)I, III ve V
B) II, III ve V
A) 2.000.000
B) 1.100.000
C) 1.000.000
D) 900.000
E) Karşılık ayırmasına gerek yoktur.
C) II, IV ve V
D) I, II, III ve V
E) I, II, IV ve V
Ocak 2009
12. “X” AŞ hisse senetleri İMKB’de işlem gören bir şirkettir. X AŞ aleyhine açılmış ve
31.12.2007 tarihi itibariyle devam eden davalara ilişkin bilgiler şöyledir:
- 2007 yılı Mart ayında işten çıkarılan bir çalışan haksız yere işten çıkarıldığını ileri
sürerek şirket aleyhine 30.000 YTL tutarında birikmiş kıdem tazminatı için dava
açmıştır. Şirket avukatları, Şirketin davayı kaybetme ihtimalinin yüksek olduğunu
belirtmektedirler.
- 2007 yılı Haziran ayında bir müşteri özürlü mamul teslim edildiği gerekçesiyle şirket
aleyhine 75.000 YTL tutarında zarar tazmin davası açmıştır. Şirket avukatları emsal
dava sonuçlarını da dikkate alarak şirketin davayı kaybetme ihtimalinin çok düşük
olduğunu belirtmektedirler.
Buna göre Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na göre “X” AŞ 31.12.2007
tarihli mali tablolarında söz konu davalarla ilgili hangi işlemleri yapmalıdır?
Mayıs 2008
TMS 38 – Maddi Olmayan Duran Varlıklar
Maddi
Olmayan
Duran
Varlık;
tanımlanabilir parasal
Fiziksel
niteliği
olmayan
olmayan varlıktır.
Bu varlıkların;
A) 105.000 YTL tutarında dava karşılığı ayrılmalıdır.
B) 30.000 YTL tutarında dava karşılığı ayrılmalıdır.
C) 30.000 YTL tutarında dava karşılığı ayrılmalı, 75.000 YTL hakkında mali tablo
dipnotlarında açıklama yapılmalıdır.
D) 105.000 YTL tutarında dava karşılığı ayrılmalı, 105.000 YTL hakkında mali tablo
dipnotlarında açıklama yapılmalıdır.
E) 45.000 YTL tutarında dava karşılığı ayrılmalı, 30.000 YTL hakkında mali tablo
dipnotlarında açıklama yapılmalıdır.
•
Belirlenebilir (tanımlanabilir),
•
Kontrol edilebilir ve
•
Gelecekte bir fayda sağlayacağı beklentisinin olması şarttır
Ocak 2008
www.aktifonline.net
102
34
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Standart Kapsamındaki Maddi Olmayan Duran Varlıklar;
•
Markalar
•
Ticari başlıklar ve yayın hakları
•
Bilgisayar yazılımları
•
Lisans ve imtiyazları
•
Telif hakları, patent ve diğer endüstriyel sahiplik hakları,
Standart Kapsamında Olmayan Varlıklar;
•
duran varlıklar,
•
•
32
Finansal
•
Araştırma
ve
Sunum"
Standardında
değerlendirme
varlıklarının
Madenler, petrol, doğal gaz ve benzeri yenilenemeyen
kaynakların
Geliştirilme aşamasında olan maddi olmayan duran
geliştirilmesi
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIĞIN
MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
çıkarılmasına
ilişkin
AKTİFE ALIŞ
Aktife Giriş Koşulu
+
www.aktifonline.net
ve
harcamalar,
varlıklar.
Maddi olmayan
duran varlık
tanımı
Araçlar:
muhasebeleştirilmesi ve ölçümü
Reçeteler, formüller, modeller, tasarımlar ve prototipler
ve
•
"TMS
tanımlanan finansal varlıklar,
hizmet ve işletme hakları
•
Başka bir Standardın kapsamına giren maddi olmayan
Dışarıdan Alma
İşletme
Birleşmesi
Devlet Teşviği
Takas
İşletme içinde
geliştirme
Elde Etme
Maliyeti
Gerçeğe Uygun
Değer
Gerçeğe
uygun değer
Gerçeğe uygun değer/
net defter değeri
geliştirme giderleri
İşletme içi yaratılan markalar, ticari başlıklar, yayın
hakları, müşteri listeleri ve benzer nitelikteki kalemler,
maddi olmayan duran varlık olarak muhasebeleştirilmez.
Gelecekte yarar
sağlama ve
Maliyetin
güvenilir
şekilde ölçümü
Ancak dışardan satın alınan markalar, ticari başlıklar, yayın
hakları, müşteri listeleri ve benzer nitelikteki kalemler, maddi olmayan
duran varlık olarak muhasebeleştirilir.
103
35
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
İşletme İçinde Geliştirilen Maddi Olmayan Duran
Varlıkların Muhasebeleştirilmesi
•
Araştırma giderleri gider
yazılır.
•
Geliştirme giderleri aşağıdaki
Sonraki Dönemlerde Değerleme
Maliyet Yöntemi
Yeniden değerleme
Yöntemi

Yeniden
değerleme

İtfa
İtfa
Değer düşüklüğü
Zararı

Değer Düşüklüğü
Zararı



Maliyet Yöntemi
şartları sağlıyorsa aktifleştirilir.
Maddi olmayan duran varlığın kullanıma veya satışa hazır hale
gelebilmesi için tamamlanmasının teknik olarak mümkün olması.
İşletmenin maddi olmayan duran varlığı tamamlama ve bu varlığı
kullanma veya satma niyetinin bulunması.
Maddi olmayan duran varlığı kullanma veya satma imkanının
bulunması.
Maddi olmayan duran varlığın muhtemel gelecek ekonomik
faydayı nasıl sağlayacağının belirli olması.
Geliştirme safhasını tamamlamak ve maddi olmayan duran varlığı
kullanmak veya satmak için yeterli teknik, mali ve diğer
kaynakların mevcut olması.
Geliştirme sürecinde maddi olmayan duran varlıkla ilgili yapılan
harcamaların güvenilir bir biçimde ölçülebilir olması.
Maliyet Yöntemi
Sınırlı yararlı ömre sahip varlıklar:
Sınırsız (belirsiz) yararlı ömre sahip varlıklar:
• Maliyet Bedeli
xx
• Birikmiş İtfa Payları
(xx)
• Birikmiş Değer Düşüklüğü Zararları (xx)
Net Defter Değeri
www.aktifonline.net
• Maliyet Bedeli
xx
• Birikmiş Değer Düşüklüğü Zararları (xx)
xx
Net Defter Değeri
xx
104
36
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Yeniden Değerleme Yöntemi
Yeniden Değerleme Yöntemi
Sınırlı yararlı ömre sahip varlıklar:
Sınırsız (belirsiz) yararlı ömre sahip varlıklar:
• Gerçeğe Uygun Değer
xx
• Birikmiş İtfa Payları
(xx)
• Birikmiş Değer Düşüklüğü Zararları (xx)
• Gerçeğe Uygun Değer
xx
• Birikmiş Değer Düşüklüğü Zararları (xx)
Yeniden Değerlenmiş Tutar
Yeniden Değerlenmiş Tutar
xx
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLARDA
DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ
Maddi Olmayan Duran Varlıklar Ne Zaman Bilanço Dışı Bırakılır?
Geri
Kazanılabilir
Tutar
Net Defter
Değeri
xx
- Elden çıkarıldığında,
- Kullanımı
ya da
BU DURUMDA
Satışından gelecekte ekonomik yarar elde
edilememesi durumunda.
Değer Düşüklüğü
www.aktifonline.net
105
37
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
36. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na göre, araştırma giderleri hangi
durumda aktifleştirilebilir?
12. ve 13. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandırılacaktır.
A)Geliştirme süreci tamamlandığında aktife alınır.
Mali tablolarını Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına göre
hazırlayan “XYZ” A.Ş., kendisinin üretmiş olduğu “XYZ” markası ile
“ABC” A.Ş. den satın aldığı “ABC” markasını yıl sonu mali tablolarında
göstermek istemektedir.
B) Gider yapıldığında aktife alınır.
C) İşletme yönetiminin takdirine bırakılmıştır.
D) Hiçbir şekilde aktifleştirilemez.
12) Bu bilgilere göre, "XYZ" A.Ş. nin, kendisinin üretmiş olduğu "XYZ"
markasının mali tablolarında gösterimi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğrudur?
E) Geliştirme süreci başladığında aktife alınır.
A) Bilanço aktifinde "Mali Duran Varlıklar“ Hesabında gösterir.
B) Bilanço pasifinde "Özkaynaklar" arasında gösterir.
C) Bilanço aktifinde "Maddi Olmayan Varlıklar“ Hesabında gösterir.
D) Mali tablo kalemleri arasında göstermez.
E) Bilanço aktifinde "Maddi Varlıklar“ Hesabında gösterir.
Ocak 2008
Eylül 2008
25. ABC şirketi bulunduğu ülkenin yayıncılık otoritesinden 6 yıl süre ile yayıncılık
yapmak üzere 10 milyon YTL ye lisans almıştır. Söz konusu lisans 6 ncı yılın
sonunda ABC Şirketi için herhangi bir ek maliyete yol açmadan 3 yıl için daha
yenilenecek, ancak bundan sonraki süre uzatmalar ilk bedelin %50 fazlasına
yapılacaktır.
Bu lisansın ABC Şirketi için yararlı ömrü kaç yıldır?
13) Yukarıdaki bilgilere göre, "XYZ" A.Ş. nin, "ABC" A.Ş. den satın
aldığı "ABC" markasının mali tablolarında gösterimi ile ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Bilanço aktifinde "Maddi Varlıklar“ Hesabında gösterir.
B) Bilanço aktifinde "Maddi Olmayan Varlıklar“ Hesabında gösterir.
C) Bilanço aktifinde "Mali Duran Varlıklar“ Hesabında gösterir.
D) Bilanço pasifinde "Özkaynaklar" arasında gösterir.
E) Mali tablo kalemleri arasında göstermez.
A)6
B) 9
C) 12
D) 15
E) Sınırsız sürelidir.
Eylül 2008
www.aktifonline.net
Eylül 2007
106
38
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
27. Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları'na göre
aşağıdakilerden hangisi bir varlık olarak bilançoda gösterilemez?
31 - 33. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandırılacaktır.
Hisse senetleri İMKB de işlem gören “XYZ” A.Ş., “ABC” İşletmesinden bir
elektrik sayacıyla ilgili patent hakkını 01.04.2005 tarihinde 600.000 YTL ye
satın almıştır. Doğrusal amortisman uygulanmakta ve ekonomik ömür 5 yıl
olarak belirlenmiştir. 01.01.2007 tarihinde patentin değer düşüklüğüne
uğradığı düşünülerek, tahmini pazar değeri 150.000 YTL ye
düşürülmüştür.”
A)Bir özellikli varlığın satın alınması ile doğrudan ilişkisi kurulabilen borçlanma
maliyetleri
B) Başka bir işletme aleyhine açılmış ve kazanma olasılığı yüksek olan bir tazminat
davasından beklenen belli bir tutar
C) Finansal kiralama yoluyla elde edilmiş bir varlık
31) Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi "XYZ" A.Ş.’nin 31.12.2005
tarihinde yapması gereken muhasebe işlemlerinden biridir?
D) İşletmenin başka bir işletmeyi satın alması durumunda, satın alınan işletmenin
net varlıklarının makul (gerçeğe uygun) değerinin üstündeki değeri
A) Amortisman Giderleri hesabına 90.000 YTL borç kaydı yapılmalıdır.
B) Amortisman Giderleri hesabına 120.000 YTL borç kaydı yapılmalıdır.
C) Amortisman Giderleri hesabına 90.000 YTL alacak kaydı yapılmalıdır.
D) Mali Duran Varlıklar hesabına 90.000 YTL alacak kaydı yapılmalıdır.
E) Maddi Olmayan Varlıklar hesabına 120.000 YTL alacak kaydı
yapılmalıdır.
E) İşletmenin 10 yıldan beri süregelen faaliyetleri sonucu oluşmuş "marka" değeri
Eylül 2007
Eylül 2008
32) Yukarıdaki bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi "XYZ"
A.Ş.nin 31.12.2006 tarihinde yapması gereken muhasebe
işlemlerinden biridir?
33) Yukarıdaki bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi "XYZ" A.Ş.nin
01.01.2007 tarihinde yapması gereken muhasebe işlemlerinden
biridir?
A) Amortisman Giderleri hesabına 90.000 YTL borç kaydı
yapılmalıdır.
B) Amortisman Giderleri hesabına 140.000 YTL borç kaydı
yapılmalıdır.
C) Mali Duran Varlıklar hesabına 90.000 YTL alacak kaydı
yapılmalıdır.
D) Maddi Duran Varlıklar hesabına 120.000 YTL alacak kaydı
yapılmadır.
E) Maddi Olmayan Varlıklar hesabına 120.000 YTL alacak
kaydı yapılmalıdır.
A) Maddi Duran Varlık Değer Düşüklüğü Zararı hesabına 120.000 YTL
borç kaydı yapılmalıdır.
B) Mali Duran Varlık Değer Düşüklüğü Zararı hesabına 120.000 YTL
borç kaydı yapılmalıdır.
C) Maddi Olmayan Varlık Değer Düşüklüğü Zararı hesabına 240.000
YTL borç kaydı yapılmalıdır.
D) Mali Duran Varlık Değer Düşüklüğü Zararı hesabına 240.000 YTL
borç kaydı yapılmalıdır.
E) Yapması gereken muhasebe işlemi yoktur.
Eylül 2008
Eylül 2008
www.aktifonline.net
107
39
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TMS 39 – Finansal Araçlar
TMS 32: Finansal Araçlar: Sunum
•Finansal varlıklar:
Nakit ve nakit benzerleri, alacaklar, alacak senetleri, bir
başka işletmenin hisse senetleri (iştirakler ve bağlı
ortaklıklar hariç), hazine bonosu, devlet ve özel kesim
tahvilleri gibi borçlanma senetlerine yapılan yatırımlar.
• Türkiye Muhasebe Standardı (TMS) 32: Finansal Araçlar: Sunum
• Türkiye Muhasebe Standardı (TMS) 39: Finansal Araçlar:
•Finansal borçlar:
Ticari borçlar, borç senetleri, krediler, bedeli nakden
ödenecek mal ve hizmet alımına ilişkin tahakkuklar, ihraç
edilen borçlanma senetleri, imtiyazlı hisse senetleri.
Muhasebeleştirme ve Ölçme
• Türkiye Finansal Raporlama Standardı (TFRS) 7: Finansal Araçlar:
Açıklamalar
•Türev finansal araçlar:
Bir faiz oranına, ürün fiyatına ya da döviz kuruna bağlı
olarak değer oluşturan ve sahibine sözleşmesel hak ve
yükümlülükler sağlayan finansal araçlardır.
TFRS 7: Finansal Araçlar: Açıklamalar
TMS 39: Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme
TMS 39’ a göre finansal araçlar şunlardır;
İşletmenin finansal araçlar nedeniyle maruz
kaldığı risklerin niteliği ve düzeyi ile o
işletmenin sözü
yönetme
edilen
şekliyle
finansal
ilgili
•GUD farkı K/Z yansıtılan finansal varlık veya finansal borçlar
riskleri
bilgileri,
•Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar veya borçlar
•Krediler ve alacaklar
ilgili
•Satılmaya hazır finansal varlıklar
işletmenin finansal tabloları aracılığıyla
kamuoyuna açıklamaktır.
www.aktifonline.net
108
40
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
GUD Farkı K/Z Yansıtılan Finansal Varlıklar
Vadeye Kadar Elde Tutulacak Finansal Varlıklar
1 yıldan kısa vadede satmak ve fiyat dalgalanmalarından
kar elde etmek amacıyla satın alınan finansal varlıklardır.
Belirli veya sabit ödemeleri olan,
Satılmak amacıyla alınan Finansal Varlıklar;
H.S., Tahvil, Bono, Türev finansal varlıklar vb.
sabit bir vadesi bulunan,
yönetimin vadeye kadar elde tutma niyetinde
olduğu finansal varlıklardır .
Bu varlıklar GUD ile değerlenir,
Bilançonun Dönen Varlıklar kısmında muhasebeleştirilir ve
raporlanır.
Bu gruba giren finansal varlıklar
“itfa edilmiş maliyet”
esasına göre etkin faiz ile değerlenir.
Değer artışları ise
GT’da izlenir.
Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar
Etkin faiz oranı;
Finansal aracın faydalı ömrü boyunca
gelecekteki tahmini nakit ödeme ve
tahsilatlarını tam olarak ilgili finansal
varlık veya borcun net defter değerine
indirgeyen orandır.
Satılmaya hazır finansal varlıkların değerlemesinde,
GUD kullanılır.
Vadeye kadar elde tutulacak varlık olarak
sınıflandırılan bir finansal varlığın satılması veya
niyet değiştirerek bir başka grupta (alım satım
amaçlı ya da satılmaya hazır varlıklar grubunda)
raporlanması
durumlarında,
bu
grupta
raporlama yapma olanağı 2 yıl süreyle
askıya alınmaktadır.
www.aktifonline.net
GUD’de artış veya azalış sonucunda oluşan kazanç ya da
kayıp, nerde muhasebeleştirilir?
K/Z hesabı yerine öz sermaye hesap sınıfında muhasebesi
gerekir .
109
41
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
19 - 21. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandırılacaktır.
“X” şirketi “A”, “B” ve “C” Şirketlerinin 1.000’er adet hisse senetlerini 29.12.2008
tarihinde beher hisse başına sırasıyla 4, 5 ve 6 TL bedel ödemek suretiyle borsadan
satın almıştır. “X” şirketi, “A” hisse senetleri üzerinden kısa vadede kâr elde
edebileceğini düşünmekte olup, “B” hisse senetlerini kısa vadede satmayı
planlamamaktadır. Satın alınan “C” şirketinin hisse senetleri söz konusu şirketin
sermayesinin %20 sine karşılık gelmekte olup, “X” şirketi “C” şirketinin 5 kişilik
yönetim kurulunda 1 üye ile temsil edilme hakkı kazanmıştır. 31.12.2008 tarihi
itibariyle A, B ve C hisse senetlerinin borsa fiyatları sırasıyla 3, 6 ve 7 TL dir.
TMS.39’a göre;
Aktif bir piyasada kayıtlı bir fiyatın varlığı,
GUD’in en iyi göstergesidir
19. Bu bilgilere göre 31.12.2008 tarihinde UFRS'ye göre "A" şirketinin hisse senetleri nasıl
gösterilir?
Bu bağlamda;
A)Vadeye kadar elde tutulan finansal varlık olarak - 1.000 TL gelir tablosuna zarar yazılır.
B) Satılmaya hazır finansal varlıklar olarak - 1.000 TL özsermayede azalma olur.
- Elde tutulan varlık için GUD, cari alış fiyatıdır.
- Edinilecek varlık için GUD, cari satış fiyatıdır.
- Alış-satış fiyatı yoksa, en yakın tarihli işlemin
fiyatı GUD’dir.
C) Makul değer farkı gelir tablosuna yansıtılan alım satım amaçlı finansal varlık olarak 1.000 TL gelir tablosuna zarar yazılır.
D) Satılmaya hazır finansal varlıklar olarak - 1.000 TL gelir tablosuna zarar yazılır.
E) Kredi ve alacaklar olarak - 1.000 TL gelir tablosuna zarar yazılır.
Ocak 2009
20. Yukarıdaki bilgilere göre 31.12.2008 tarihinde UFRS'ye göre "B" şirketinin
hisse senetleri nasıl gösterilir?
21. Yukarıdaki bilgilere göre 31.12.2008 tarihinde UFRS'ye göre "C" şirketinin
hisse senetleri nasıl gösterilir?
A)Vadeye kadar elde tutulan finansal varlık olarak - 1.000 TL kâr tablosuna yazılır.
A)Makul değer farkı gelir tablosuna yansıtılan alım satım amaçlı finansal varlık
olarak - 1.000 TL gelir tablosuna kâr yazılır.
B) Satılmaya hazır finansal varlıklar olarak - 1.000 TL gelir tablosuna kâr yazılır.
B) Vadeye kadar elde tutulan finansal varlık olarak - 1.000 TL gelir tablosuna zarar
yazılır.
C) Makul değer farkı gelir tablosuna yansıtılan alım satım amaçlı finansal varlık
olarak - 1.000 TL gelir tablosuna kâr yazılır.
C) İştirak olarak - Özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilir.
D) Satılmaya hazır finansal varlıklar olarak - 1.000 TL özsermayede artış olarak
yazılır.
D) Satılmaya hazır finansal varlıklar olarak - 1.000 TL gelir tablosuna zarar yazılır.
E) Kredi ve alacaklar olarak - 1.000 TL kâr tablosuna yazılır.
E) Satılmaya hazır finansal varlıklar olarak - 1.000 TL özsermayede azalma olur
Ocak 2009
www.aktifonline.net
Ocak 2009
110
42
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
35. "X" AŞ kısa vadede değerleneceğini düşündüğü "Y" AŞ paylarını 31.05.2008
tarihinde 50.000 TL bedel ile satın almıştır. 30.06.2008 tarihinde "Y" AŞ paylarının
borsa değeri 60.000 TL ye yükselmiştir.
Buna göre "X" AŞ nin UMS/UFRS ye göre düzenlenen 01.01.2008-30.06.2008
hesap dönemine ilişkin finansal tablolarına söz konusu işlem nasıl
yansıtılmalıdır?
8. ve 9. sorular aşağıdaki bilgilere göre cevaplandırılacaktır.
“XYZ AŞ hisse senetleri İMKB’de işlem gören ve mali tablolarını Uluslararası
Finansal Raporlama Standartlarına göre hazırlayan bir şirkettir. Şirketin
31.12.2007 tarihli “Pazarlanabilir Menkul Kıymetler” portföyündeki elde etme
maliyeti 5.000 YTL olan “ABC” AŞ hisse senetlerinin 31.12.2007 tarihli borsa
değeri 8.000 YTL dir.”
A)"Y" AŞ payları "X" AŞ nin bilançosunda 50.000 TL değerle yer alır, bilanço veya
gelir tablosunda başka bir değişiklik meydana gelmez.
8) "ABC" AŞ hisse senetlerinin "XYZ" AŞ nin 31.12.2007 tarihli mali
tablolarında değerlemesi sonucunda faaliyet sonuçlarına etkisi
aşağıdakilerden hangisidir?
B) "Y" AŞ payları "X" AŞ nin bilançosunda 50.000 TL değerle yer alır, özkaynaklar
içerisinde 10.000 TL tutarında değer artış fonu oluşur.
Ocak 2009
C) "Y" AŞ payları "X" AŞ nin bilançosunda 60.000 TL değerle yer alır, özkaynaklar
içerisinde 10.000 TL tutarında değer artış fonu oluşur.
A) 3.000 YTL tutarında gerçekleşmiş kazanç vardır.
B) 3.000 YTL tutarında gerçekleşmemiş kazanç vardır.
C) 3.000 YTL tutarında gerçekleşmiş kayıp ardır.
D) 3.000 YTL tutarında gerçekleşmemiş kayıp vardır.
E) Faaliyet sonuçlarına herhangi bir etkisi yoktur.
D) "Y" AŞ payları "X" AŞ nin bilançosunda 50.000 TL değerle yer alır, gelir
tablosunda 10.000 TL tutarında gelir kaydı yapılır.
E) "Y" AŞ payları "X" AŞ nin bilançosunda 60.000 TL değerle yer alır, gelir
tablosunda 10.000 TL tutarında gelir kaydı yapılır.
Mayıs 2008
5. Aşağıdakilerden hangisi finansal varlıkların ilk kez mali tablolara alındıktan sonra
değerleme amacına göre ayrıldığı kategorilerden biri değildir?
9) "ABC" AŞ hisse senetlerinin "XYZ" AŞ nin 31.12.2007
tarihli mali tablolarında sunumu ile ilgili aşağıdaki bilgilerden
hangisi doğrudur?
A)İşletme kaynaklı kredi ve alacaklar
B) İştirakler ve bağlı ortaklıklar
A) Gelir tablosunda 5.000 YTL değerinde sunulur.
B) Bilançoda 5.000 YTL değerinde sunulur.
C) Gelir tablosunda 8.000 YTL değerinde sunulur.
D) Bilançoda 8.000 YTL değerinde sunulur.
E) Sadece bilanço dipnotlarında açıklama yapılır.
C) Vadeye kadar elde tutulacak yatırımlar
D) Satılmaya hazır finansal varlıklar
E) Alım-satım amaçlı finansal varlıklar
Mayıs 2008
www.aktifonline.net
Eylül 2007
111
43
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
11. Aşağıdakilerden hangisi UMS 39 uyarınca bir finansal varlık grubu değildir?
14. Aşağıdaki finansal varlıklardan hangisi, finansal araçlara yönelik Türkiye Finansal
Raporlama Standartları (TMS 32, TMS 39 ve TFRS 7) doğrultusunda, dönem sonlarında
gerçeğe uygun değeri üzerinden değerlenirken, değerleme farkları öz kaynaklar grubuna
yansıtılmaktadır?
A)Kredi ve alacaklar
B) İştirakler
A)Alacaklar
C) Vadeye kadar elde tutulan finansal varlıklar
B) Vadeye kadar elde tutulacak varlıklar
D) Satılmaya hazır finansal varlıklar
C) Finansal borçlar
E) Makul değer farkı gelir tablosuna yansıtılan alım satım amaçlı finansal varlıklar
D) Alım satım amaçlı varlıklar
E) Satışa hazır varlıklar
Eylül 2007
Ocak 2009
Örnek;
TMS 40 – Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
•
Normal iş akışı çerçevesinde kısa vadede satılmaktan ziyade, uzun vadede
sermaye kazancı elde etmek amacıyla elde tutulan arsalar,
•
Gelecekte nasıl kullanılacağına karar verilmemiş
•
İşletmenin sahip olduğu ve bir veya daha fazla faaliyet kiralamasına konu
edilen binalar,
•
Bir veya daha fazla faaliyet kiralaması çerçevesinde kiralanmak üzere elde
tutulan boş bir bina.
Yatırım amaçlı gayrimenkuller,
•
•
Kira geliri
Değer artış kazancı (sermaye kazancı)
Her ikisini birden elde etmek amacıyla elde tutulan
gayrimenkuller,
•
Yatırım amaçlı gayrimenkuller olarak tanımlanır.
www.aktifonline.net
arsalar,
Gelecekte yatırım amaçlı gayrımenkul olarak kullanılmak üzere
inşa
edilmekte veya geliştirilmekte olan gayrımenkuller
112
44
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Aktife alınma koşulu;
Kapsam dışında bırakılanlar;
1. Maliyetinin güvenilir şekilde ölçülmesi
-Mal veya hizmet üretiminde kullanılan gayrimenkuller,
2. Ekonomik yararlarının işletmeye girişinin muhtemel olması
-Mal veya hizmet tedarikinde kullanılan gayrimenkuller,
İlk Muhasebeleştirme
-İdari amaçlarla kullanılan gayrımenkuller,
-Normal iş akışı çerçevesinde satılmak üzere elde
Maliyet bedeli ile ölçülür
tutulan gayrımenkuller
İşlem maliyetleri de maliyete dahil edilir
Kiralanan ve yatırım amaçlı gayrimenkul olarak
sınıflandırılan bir gayrimenkulün başlangıç maliyeti,
GUD > Asgari Kira Ödemelerinin Bugünkü Değeri (AKÖBD)
GUD < Asgari Kira Ödemelerinin Bugünkü Değeri (GUD)
Sonraki Muhasebeleştirme
• Maliyet yöntemi (amortisman ve değer düşüklüğü indirilir)
• GUD yöntemi
Takas Yoluyla Yatırım Amaçlı Gayrımenkul Elde Etmede
başlangıç maliyeti,
GUD dikkate alınır.
GUD ölçülemiyorsa karşı tarafa verilen varlığın defter
değeri dikkate alınır.
www.aktifonline.net
113
45
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Transfer,
24. Bir işletmenin, sahip olduğu bir arsasını kısa vadede satmak yerine, uzun vadeli
sermaye kazancı elde etmek amacıyla elde tutması durumunda, bu arsa hangi standardın
kapsamına girer?
• Yatırım amaçlı gayrimenkulün sahibi tarafından kullanılmaya
başlanması,
A)TMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
• Yatırım amaçlı gayrimenkulden stoklara transfer için satış
amacıyla geliştirilmeye başlanması,
B) TMS 17 Kiralama İşlemleri
C) TMS 16 Maddi Duran Varlıklar
D) TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri
• Sahibi tarafından kullanılan gayrimenkulün, yatırım amaçlı
gayrimenkul sınıfına transferi amacıyla, sahibi tarafından
kullanımına son verilmesi,
E) TMS 2 Stoklar
• Stoklardan yatırım amaçlı gayrimenkullere transfer amacıyla, bir
başkasına
faaliyet
kiralaması
suretiyle
kiralamanın
başlaması,
Ocak 2009
TMS 41 – Tarımsal Faaliyetler
24. Aşağıdaki varlıklardan hangisi yatırım amaçlı gayrimenkul olarak
muhasebeleştirilemez?
Aşağıda yer alan varlıkların tarımsal faaliyetle ilgili olmaları
durumda, söz konusu varlıkların muhasebeleştirilmesinde
uygulanır:
A)Uzun vadede sermaye kazancı elde etmek amacıyla elde tutulan bir arsa
B) İşletmenin sahip olduğu ve faaliyet kiralamasına konu edilen bir bina
C) Gelecekte yatırım amaçlı gayrimenkul olarak kullanılmak üzere inşa edilen bir
bina
• Canlı varlıklar,
D) Gelecekte nasıl kullanılacağına karar verilmemiş bir arsa
E) Faaliyet kiralaması çerçevesinde kiralanmak üzere elde tutulan boş bir bina
• Hasat zamanındaki tarımsal ürünler,
• Devlet teşvikleri,
Eylül 2007
www.aktifonline.net
114
46
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi durumunda
canlı bir varlık veya tarımsal bir ürün
muhasebeleştirilir
Canlı varlıklar ilk muhasebeleştirildiklerinde ve
her bilanço tarihinde, gerçeğe uygun değerin
• Söz konusu varlığın geçmiş olaylar sonucu kontrol
edilmekte olması,
güvenilir olarak ölçülemediği durumlar
hariç;
• Varlığa ilişkin gelecekteki ekonomik faydaların
işletmeye aktarılmasının muhtemel olması,
GUD – Tahmini Pazar Yeri Maliyeti
• Varlığın gerçeğe uygun değerinin veya maliyetinin
güvenilir olarak ölçülebilmesi.
ölçülür.
Canlı bir varlığın yada tarım ürününün,
GUD ölçülemiyorsa;
GUD – Tahmini Pazar Yeri Maliyetleri
Varlık maliyeti
(Bir. Amort. + Bir. Değ. Düşüklüğü Karş.)
sonrasında doğan K/Z ile,
ilgili varlığın GUD’ndeki değişiklikten doğan K/Z
oluştuğu dönem K/Z dikkate alınır.
www.aktifonline.net
115
47
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TFRS- 1 Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının
İlk Kez Uygulanması
- Bu TFRS, işletmenin TFRS’leri ilk kez uygulaması
durumunda uygulanır.
İlk kez düzenlenen finansal tablolarının ve ara dönem
raporlarının:
- TFRS’leri uygulayan bir işletme tarafından
muhasebe politikalarında yapılan değişiklikler için
uygulanmaz
• Kullanıcılar için şeffaf ve karşılaştırılabilir olmasını
• Uygun bir yapı/esas sağlanmasını
• Fayda-maliyet dengesi içinde yüksek kaliteli bilgiler
sağlanmasını amaçlamaktadır
TMS 1 ile uyum sağlanması açısından,
TFRS’lerin ilk kez uygulandığı finansal tablolarda,
karşılaştırmalı bilgi içeren
İlk defa TFRS’yi uygulayacak işletmeler,
en az bir önceki yılla karşılaştırmalı olarak
-Bilanço
-Gelir Tablosu (Kapsamlı Gelir Tablosu)
-Nakit Akım Tablosu
-Özsermaye Değişim Tablosu
-Bunların Dipnotlarını düzenlerler
www.aktifonline.net
-
En az 3 finansal durum tablosuna (bilançoya),
2 kapsamlı gelir tablosuna,
2 bireysel gelir tablosuna (sunuluyor ise),
2 nakit akış tablosuna,
2 özkaynaklar değişim tablosuna ve
ilgili dipnotlara yer verilir
116
48
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TFRS’ye göre raporlama yapacak işletmeler
bir açılış bilançosu düzenleyeceklerdir.
Zorunlu Düzenlemeler:
-TFRS’ye göre tanımlanan tüm varlık ve borçlar daha
önce bilançoda yoksa bilançoya alınmalı
-TFRS’ye göre bilançoya alınmaması gereken varlık ve
borçlar varsa bilançodan çıkartılmalı
-Varlıklar, borçlar ve öz kaynaklar TFRS’ye uygun
şekilde yeniden sınıflandırılmalı
-Tüm bilanço kalemleri yeniden sınıflandırılmalı ve
TFRS’lere göre değerlenmelidir
-Bu durumdan doğan farklar dağıtılmamış karlar
grubu içinde veya ayrı bir özkaynak hesabında
toplanmalıdır.
Örnek:
Bir işletme 31.12.2006 tarihi itibariyle TFRS’lere
uygun finansal tablo düzenlemeye karar versin.
Karşılaştırmalı bilanço 31.12.2005 tarihli bilanço
olacaktır.
Diğer finansal tablolar için de durum aynıdır
Daha önce bilançoya alınmamakla birlikte TFRS’ye göre
alınması gerekenler;
Daha önce bilançoya alınmakla birlikte TFRS’ye
göre alınmaması gerekenler
- Çalışanlara sağlanan faydalar kapsamında ayrılması
gereken karşılıklar (kıdem tazminatı)
-Araştırma Giderleri
-Kuruluş Geliştirme Giderleri
-Eğitim Giderleri,
-Reklam Giderleri
-Ters repo işlemleri nedeniyle bilançoya alınan
menkul kıymetler
-Kesinleşmemiş devlet teşvikleri
- Ertelenmiş VV ve Ertelenmiş VY
- Finansal kiralamadan doğan varlıklar ve yükümlülükler
- Türev finansal araçlar
- Ayrılması gereken diğer karşılıklar (garanti, dava vb)
www.aktifonline.net
117
49
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Türk İşletmelerinin UMS/UFRS'ye uygun hazırladığı
finansal tablolar, biçim ve içerik açısından daha önceki
Türk muhasebe düzenlemelerine göre hazırlanan finansal
tablolardan farklılaşmaktadır. Bu farklılaşmaya neden olan
hususlar aşağıdakilerden hangisinde açıklanmıştır?
TFRS 3 – İşletme Birleşmeleri
Standardın amacı;
İşletme birleşmesine ilişkin işlemlerin edinen işletmenin finansal
tablolarında ne şekilde raporlanacağına ilişkin esasları
belirlemektir.
A)TMS: Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde
Değişiklikler ve Hatalara İlişkin Türkiye Muhasebe
Standardı
B) TMS 1: Finansal Tabloların Sunuluşu Standardı
C) TMS 14: Bölümlere Göre Raporlama Standardı
D) TFRS 1: Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının İlk
Uygulaması
E) Kavramsal Çerçeve
D
Edinen işletmenin:
•
Elde edilen işletmenin tanımlanabilir varlıklarını, borçlarını ve kontrol gücü
olmayan
paylarını
(azınlık
paylarını)
finansal
tablolarında
nasıl
muhasebeleştireceği ve ölçeceği,
•
İşletme birleşmesi sonucu ortaya çıkan şerefiyeyi veya pazarlıklı satın alma
sonucunda oluşabilecek kazancı nasıl muhasebeleştireceği ve ölçeceği,
•
İşletme birleşmesi ile ilgili hangi bilgilerin açıklanacağı yer almaktadır.
Birleşme Türleri;
• Bir veya daha fazla işletme, edinen işletmenin bağlı ortaklığı
(ortaklıkları) haline gelir
Edinen işletme;
Edinilen işletmenin kontrolünü eline geçiren
ya da bir veya daha fazla işletmenin net varlıkları
yasal olarak edinen işletmeye dahil edilir,
işletmedir.
• Birleşen işletmelerden biri net varlıklarını veya bu işletmenin
sahipleri kendi özkaynak paylarını birleşen diğer işletmeye
veya onun sahiplerine transfer eder,
Edinilen işletme;
• Birleşen işletmelerin tümü net varlıklarını veya bu işletmelerin
sahipleri kendi özkaynak paylarını yeni kurulan işletmeye
devrederler ,
Kontrolü edinen işletme tarafından ele geçirilen
işletme olarak tanımlanmaktadır
• Birleşen işletmelerden birinin önceki sahiplerinden oluşan bir
grup, birleşen işletmenin kontrolünü ele geçirir.
www.aktifonline.net
118
50
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Birleşmelerin Muhasebeleştirilmesi;
Kapsam Dışındakiler;
• Satın alma yöntemi uygulanır,
• Ayrı işletmelerin iş ortaklığı oluşturmak üzere bir araya geldikleri
işletme birleşmeleri.
• Bu yöntemde edinilen işletmenin tanımlanabilir varlık ve borçları
GUD ile değerlenir,
• İşletme tanımına uymayan bir varlığın veya varlık grubunun satın
• Birleşme sonrasında şerefiye veya ucuza satın alma kazancı ortaya
alınması
çıkabilir.
• Ortak kontrole tabi teşebbüs veya işletmelerin birleşmesi.
• Edinen işletme, satın alıma ilişkin maliyetleri, maliyetlerin gerçekleştiği
ve hizmetlerin alındığı dönemlerde gider olarak muhasebeleştirir.
Şerefiye ve muhasebeleştirilmesi;
• Şerefiye, işletme birleşmesi sonucunda, edinilen varlıklardan
kaynaklanan;
Birleşme oranı;
tek olarak tanımlanamayan ve
Devralan ortaklığın özkaynağı
:
Devrolan ortaklığın özkaynağı
:
Devralan ortaklığın ödenmiş/çıkarılmış sermayesi :
A
Birleşme Oranı =
= D
A+B
C
Ulaşılacak Sermaye =
D
A
B
C
ayrı olarak kaydedilemeyen
gelecekteki ekonomik faydayı ifade eder.
• Şerefiye, edinen işletme tarafından ödenen bedelin, edinilen
işletmenin gerçeğe uygun değeri ile ölçülmüş olan tanımlanabilir
net varlıklarını aşan tutarıdır.
• Edinen işletme birleşme sırasında elde edilen şerefiyeyi bir varlık
olarak muhasebeleştirir.
www.aktifonline.net
119
51
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Şerefiye ve muhasebeleştirilmesi;
27) Yukarıdaki bilgilere göre, şerefiyenin 31.12.2007 tarihli mali
tablolarda gösterimi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğrudur?
• Şerefiye her yıl değer düşüklüğü testine tabi tutulur.
A) Şerefiye ortaya çıkmadığı için sadece mali tablo dipnotlarında
açıklama yapılır.
B) Gelir Tablosunda "Diğer Faaliyetlerden Kârlar" Hesabında
gösterilir.
C) Bilançoda pasifte gösterilir.
D) Bilançoda aktifte gösterilir.
E) Gelir tablosunda "Hasılat" Hesabında gösterilir.
• Değer düşüklüğü zararı tespit edildiğinde, zarar öncelikle
şerefiyeden düşülür, kalan kısım nakit yaratan birimlere
defter değerleri oranında dağıtılır.
Eylül 2008
36) Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları
çerçevesinde, bir nakit yaratan birimin defter değeri 13
birimden (10 birim varlık ve 3 birim şerefiye) oluşuyorsa ve
nakit yaratan birimin satış maliyetleri düşürülmüş gerçeğe
uygun değeri tespit edilememekle birlikte kullanım değeri 11
birim olarak belirleniyorsa aşağıdaki işlemlerden hangisi
gerçekleştirilir?
28) Yukarıdaki bilgilere göre, şerefiyenin değerlemesi ile ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Maddi Duran Varlık olduğu için 20 yılda amorti edilir.
B) Kayıtlı değeriyle, itfa edilmiş kayıtlı değerinden düşük olanı
ile değerlenir.
C) Maddi Olmayan Duran Varlık olduğu için 20 yılda itfa edilir.
D) Kayıtlı değeriyle izlenir.
E) Her yıl değer düşüklüğü testine tabi tutulur.
A) Varlık 11 birime çıkarılır.
B) Varlık 8 birime indirilir.
C) Herhangi bir işlem yapılmaz.
D) Şerefiye 2 birime, varlık 9 birime indirilir.
E) Şerefiye 1 birim indirilir.
Eylül 2008
www.aktifonline.net
Mayıs 2008
120
52
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TFRS 5 – Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran
Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler
40. Raporlayan işletmenin finansal tablolarında bir işletme birleşmesine ve bunun
etkilerine ilişkin sağladığı bilginin ihtiyaca
uygunluğunu, güvenilirliğini ve karşılaştırılabilirliğini artırmak aşağıdaki standartlardan
hangisinin amacıdır?
Standardın amacı;
A)TFRS 3 İşletme Birleşmeleri
B) TMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
• Satış amaçlı elde tutulan varlıkların muhasebeleştirilme esasları,
C) TFRS 8 Faaliyet bölümleri
D) TFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar
• Durdurulan faaliyetlere ilişkin olarak yapılması gereken
E) TMS 17 Kiralama İşlemleri
açıklama ve sunumları belirlemektir.
Ocak 2009
Satış amaçlı elde tutulan olarak sınıflandırılma
kriterlerini sağlayan varlıklar;
38. TFRS 5 Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler Standardına
göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
• Defter değerleri ile GUD’den düşük olanı ile ölçülür
ve söz konusu varlıklar üzerinden
amortisman ayırma işlemi durdurulur,
A)Satış amacıyla elde tutulan olarak sınıflandırılan elden çıkarılacak bir varlık grubuna
ilişkin borçların, bilançoda diğer borçlardan ayrı olarak gösterilmesi gerekmez.
• Satış amaçlı elde tutulan olarak sınıflandırılma
kriterlerini sağlayan
varlıklar bilançoda ayrı olarak sunulur,
D) Satış amaçlı elde tutulan olarak sınıflandırılma kriterlerini sağlayan varlıklar, defter
değerleri ile satış için katlanılacak maliyetler düşülerek gerçeğe uygun değerlerinden
düşük olanı ile ölçülür.
B) Satış amaçlı elde tutulan varlıklar üzerinden amortisman ayırma işlemi durdurulur.
C) Satış amaçlı elde tutulan olarak sınıflandırılma kriterlerini sağlayan varlıklar bilançoda
ayrı olarak sunulur.
E) Durdurulan faaliyetlere ilişkin sonuçlar, gelir tablosunda ayrı olarak sunulur.
• Durdurulan faaliyetlere ilişkin sonuçlar ise
gelir tablosunda ayrı olarak sunulur.
www.aktifonline.net
Eylül 2007
121
53
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
TFRS 6 Maden Kaynaklarının
Araştırılması ve Değerlendirilmesi
34. Satış amacıyla elde tutulan duran varlıklar ve durdurulan faaliyetlerle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
Amaç:
Maden
kaynaklarının
araştırılması
ve
değerlendirilmesine ilişkin finansal raporlama esaslarını
belirlemektir.
A)Satış amacıyla elde tutulan duran varlıklar defter değeri ile satış maliyeti düşülmüş
gerçeğe uygun değerinden düşük olanı ile ölçülür.
B) Satış amacıyla elde tutulan duran varlıklar bilançoda diğer kalemlerden ayrı olarak
gösterilmelidir.
- Bu TFRS, işletmelerin katlandığı araştırma
değerlendirme harcamalarına uygulanır.
C) Durdurulan faaliyetlere ilişkin kâr veya zararlar gelir tablosunda ayrı bir kalemde
gösterilmelidir.
D) Satış amacıyla elde tutulan duran varlıklar, bir yıl içerisinde satılması veya kullanımdan
çekilmesi hedeflenen varlıklardır.
ve
- Bu TFRS, maden kaynaklarının araştırılması ve
değerlendirilmesi faaliyetinde bulunan işletmelerin
diğer muhasebe uygulamalarını kapsamaz
E) Satış amacıyla elde tutulan duran varlıklar amortismana tabi tutulmazlar.
Ocak 2009
Araştırma ve değerlendirme varlıkları
maliyet bedeli ile ölçülür.
Araştırma ve değerlendirme varlıkları:
İşletmenin muhasebe politikaları uyarınca
varlık olarak muhasebeleştirilen araştırma ve
değerlendirme harcamaları.
-
Araştırma ve değerlendirme harcamaları:
Maden kaynaklarından cevher çıkarmanın
teknik yapılabilirliği ve ticari uygulanabilirliği
kanıtlanabilir olmadan önce, bir işletme
tarafından maden kaynakları için araştırma ve
maden kaynaklarının değerlendirilmesi ile
ilgili yapılan harcamalar
www.aktifonline.net
Araştırma ve değerlendirme varlıklarının maliyet
unsurları
Araştırma haklarının elde edilmesi;
Topoğrafik, jeolojik, jeokimyasal ve jeofizik çalışmalar;
Arama sondajı;
Kazı;
Örnekleme; ve
Bir maden kaynağından cevher çıkarmanın teknik
yeterlilik ve ticari uygulanabilirliğini değerlendirme ile
ilgili faaliyetler
122
54
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Maddi duran varlık
İlk muhasebeleştirmeden sonra, araştırma ve
değerlendirme varlıklarına
maliyet modeli ya da
yeniden değerleme modeli uygulanır.
(örnek: taşıtlar ve delme / sondaj donanımları)
Maddi olmayan duran varlık
Araştırma ve değerlendirme, varlıkların niteliğine
göre;
maddi veya maddi olmayan duran varlık
olarak sınıflandırılır.
(örnek:
26. "Bilgili ve istekli taraflar arasında, herhangi bir ilişkiden etkilenmeyecek şartlar
altında bir varlığın el değiştirebileceği fiyat veya yükümlülüklerin yerine
getirilmesinde esas teşkil edecek olan meblağ" aşağıdaki kavramlardan hangisini
ifade eder?
delme/sondaj hakları)
35. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na göre, nakit benzeri varlıkların vadesi en
fazla ne kadar olabilir?
A)1 ay
A)İkame değeri
B) 3 ay
B) İktisap değeri
C) 6 ay
C) Piyasa değeri
D) 9 ay
D) Cari değer
E) 1 yıl
E) Makul değer
Ocak 2008
www.aktifonline.net
Ocak 2008
123
55
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
39. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na göre raporlama yapan bir
şirketin finansal tablolarında aşağıdaki kalemlerden hangisi yer almaz?
1. Aşağıdakilerden hangisi Likidite (Asit-Test) hesaplama yöntemidir?
A) Mamul ve yarı mamul stoklarında değişim
A) Dönen Varlıklar - Stoklar / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
B) Olağanüstü gider ve zararlar
B) Dönen Varlıklar + Stoklar / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
C) Amortisman ve itfa giderleri
C) Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
D) Yeniden değerleme değer artış fonu
D) Hazır Değerler - Stoklar / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
E) Finansman giderleri
E) Hazır Değerler / Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
Ocak 2008
Eylül 2007
19. I. Mali tabloların enflasyona göre düzeltilmesi ve konsolide edilmesine ilişkin
zorunluluk
II. Ara dönem mali tabloların hazırlanmasına ilişkin zorunluluk
III. Fon akım tablosunun hazırlanması ve kamuya açıklanmasına ilişkin zorunluluk
IV. Finansal bilgilerin endüstriyel veya coğrafi bölümlere göre raporlanmasına ilişkin
zorunluluk
V. Mali tabloların vergi mevzuatına göre tutulmamasına ilişkin zorunluluk
Yukarıdakilerden hangileri Seri: XI, no: 25 "Sermaye Piyasasında Muhasebe
Standartları Hakkında Tebliğ"in / Uluslar arası Finansal Raporlama Standartları'nın
muhasebe standartları açısından sermaye piyasası mevzuatına, kazandırdığı
yenilikler arasındadır?
2. Fiyat kazanç oranı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A)Hisse senedi alış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki farkı ifade eder.
B) İşletmenin dönem sonu kârı ile toplam aktifleri arasındaki ilişkiyi ifade eder.
C) İşletmenin ürettiği mal ve hizmetlerin fiyatları ile işletmenin dönem sonu kârı arasındaki
ilişkiyi ifade eder.
D) Hisse senedinin fiyatı ile hisse senedi başına düşen kâr payı arasındaki ilişkiyi
ifade eder.
A)Yalnız I
E) İşletmenin gelirleri ile giderleri arasındaki ilişkiyi ifade eder.
B) Yalnız IV
C) Yalnız V
D) II ve III
Eylül 2007
Eylül 2007
E) III ve V
www.aktifonline.net
124
56
01.08.2015
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
29. I. Geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğün bulunması
II. Yükümlülüğün yerine getirilmesi için kaynakların işletmeden çıkmasının
muhtemel olması
III. Yükümlülük tutarının güvenilir bir biçimde tahmin edilebilir olması
Yukarıdakilerden hangilerinin varlığı 37 numaralı Uluslararası Muhasebe Standardı
uyarınca, bir karşılığın mali tablolara yansıtılması için zorunludur?
23. Aşağıdaki bilgilerden hangisi Sermaye Piyasaları Muhasebe Standartları uyarınca gelir
tablosunda yer almaz?
A)Kayıtlı Sermaye Tavanı
B) Kâr
C) Hasılat
A)Yalnız I
D) Finansman Giderleri
B) Yalnız II
E) Vergi Karşılıkları
C) I ve II
D) I ve III
E) I, II ve III
Eylül 2007
Eylül 2007
33. Aşağıdakilerden hangisi Uluslar arası Finansal Raporlama Standartlarına göre mali
tablolar ile ilgili genel ilkelerden biri değildir?
34. Aşağıdakilerden hangisi Uluslar arası Finansal Raporlama
Standartlarına göre mali tablo unsurlarının değerlemesinde kullanılan
yöntemlerden biri değildir?
A)Birlik
B) Tahakkuk esası
A)Vergi değeri
C) İşletmenin sürekliliği
B) Gerçekleşebilir değer
D) Gösterimde tutarlılık
C) Cari maliyet
E) Önemlilik
D) Bugünkü değer
E) Tarihi maliyet
Eylül 2007
www.aktifonline.net
Eylül 2007
125
57
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
www.aktifonline.net
126
AKTİF AKADEMİ EĞİTİM MERKEZİ
Aktif Akademi Eğitim Merkezi
Aktif Akademi Eğitim Merkezi
Faydalı Finansal Bilginin Temel Niteliksel Özellikleri
İhtiyaca Uygunluk, Gerçeğe Uygun Şekilde Sunum
Stoklar Hangi Değer İle Değerlenir?
Maliyet Değeri ve Net Gerçekleşebilir Değerin düşük olanı ile değerlenir.
Faydalı Finansal Bilginin Destekleyici Niteliksel Özellikler
Karşılaştırabilirlik, Doğrulanabilirlik, Zamanında Sunum, Anlaşılabilirlik
Stok Maliyetine Eklenen Giderler
 Tüm satın alma maliyetlerini,
 dönüştürme maliyetlerini ve
 stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir.
Net Gerçekleşebilir Değer
Varlıkların Gerçekleşmesi beklenen satış bedeli - ( Tamamlama maliyeti + Satış giderleri )
Gerçeğe Uygun Değer
Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir borcun
ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır.
Değerlemeler
- Geçici amaçlarla alınan menkul kıymetler, elde etme maliyeti ile değerlenir.
- Borsalar ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören hisse senetleri, bilanço gününden önceki 5
işgünü boyunca oluşan günlük ağırlıklı ortalama fiyatların ortalaması üzerinden
- Bilanço gününden önceki 5 işgünü içinde elde edilen hisse senetleri ise, elde etme maliyeti ve bilanço
gününde oluşan ağırlıklı ortalama fiyatın düşük olanı ile değerlenir.
- Hisse Senetleri elde etme maliyetlerine göre % 10 veya daha fazla bir oranda değer kaybetmeleri
durumunda rayiç değerleriyle değerlenir.
- Alacak ve borçlar kayıtlı değerle değerlenir.
- İştirakler, Bağlı Ortaklıklar, Bağlı Menkul Kıymetler Elde etme maliyeti üzerinden değerlenir.
- Vadeli işlem sözleşmeleri ve Opsiyonlar uzlaşma fiyatı esas alınarak değerlenir.
Maddi Duran Varlık Maliyetine Eklenen Giderler
- Nakliye ve montaj giderleri,
- Varlığın yerleştirileceği yerin veya arsasının hazırlanması için yapılan giderler,
- Donatım giderleri (tesislerin çalıştırılabilmesi için yapılan eklemelere ilişkin giderler gibi),
- Noter, mahkeme, kıymet takdiri v.b. giderler,
- Duran varlıklarla ilgili olarak yapılan ilerden dolayı serbest meslek erbabına ödenen ücretler,
- Varlığın edinilmesinde kullanılan kredilerle ilgili olan ve bu varlıkların aktifleştirildiği tarihe kadar birikmiş
bulunan finansman giderleri
- Varlığın ekonomik ömrünü uzatan giderler,
- Varlığın hizmet kapasitesini artıran giderler,
- Üretilen mal veya hizmetin kalitesini artıran ya da maliyetlerini azaltan giderler.
Duran Varlıklarda Amortisman Yöntemleri
- Normal Amortisman Yöntemi
- Azalan Bakiyeler Amortisman Yöntemi
- Diğer Amortisman Yöntemleri
Mali Tabloların Genel Özellikleri
- Anlaşılabilirlik
- İhtiyaca Uygunluk
- Güvenirlik
- Karşılaştırılabilirlik
Boş arazi ve arsaya amortisman uygulanmaz.
Temel Mali Tablolar
- Bilanço
- Gelir Tablosu
- Öz sermaye değişim tablosu
- Nakit akım tablosu
- Dipnot ve Konsolide Olması
Stok Maliyetine Eklenmeyen Giderler
 Normalin üstünde gerçekleşen, İMM (fire ve kayıplar), işçilik ve diğer üretim maliyetleri
 Bir sonraki üretim aşaması için zorunlu olanlar dışındaki depolama giderleri
 Stokların bulunduğu konum ve duruma gelmesinde katkısı olmayan GYG
 Satış giderleri.
Nakit Akım Tablosu Bölümleri
 İşletme faaliyetleri
 Yatırım faaliyetleri
 Finansman faaliyetleri
Bölümlere Göre Raporlama
- Sektörel Raporlama
- Coğrafi Bölüme Göre Raporlama
Defter değeri
Varlık Değeri – (Birikmiş amortisman + Birikmiş değer düşüklüğü zararları)
Kiralama İşlemleri
 Finansal kiralama: Her türlü risk ve yararların devredildiği sözleşmedir. Sözleşme
mülkiyet devrediledebilir veya devredilmeyebilir.
 Faaliyet kiralaması: Varlığa ilişkin risk ve yararların tamamı kiracıya devredilmez.
Özellikli Varlıklar
 İmalat tesisleri,
 Enerji üretim tesisleri,
 Üretim tesisleri
 Yatırım amaçlı gayrimenkuller
 İnşa edilmekte olan binalar
Aracı Kuruluşlar Tarafından Tutulacak Defter ve Belgeler
- Nakit Alındı-Ödendi Belgesi,
- İşlem Sonuç Formu,
- Hesap Ekstresi, (aylık dönemi izleyen 7 gün içinde müşteriye gönderilmeli)
- Menkul Kıymet Giriş-Çıkış Fişi,
- Müşteri Emri Formu, (saklama süresi 5 yıl)
- Seans Takip Formu,
- İşlem Dağıtım Listesi (Menkul Kıymet ve Müşteri itibariyle),
www.aktifonline.net
www.aktifonline.net
127
sonunda,
Hasılatın Unsurları
 mal satışları;
 hizmet sunumları; ve
 işletme varlıklarının başkaları tarafından kullanılmasından sağlanan faiz, isim hakkı ve temettüler.
Maddi Olmayan Duran Varlıklarda Değer Düşüklüğü
Net Defter Değerinin Geri Kazanılabilir Tutardan Büyük Olması
www.aktifonline.net
süresi