Örgütsel İletişim - Akademik ve Blog Sistemi Mehmet Akif Ersoy
advertisement
T.C. MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ Gölhisar Meslek Yüksekokulu ÖRGÜTSEL İLETİŞİM DERSİ Öğr.Gör. Murat ERTİLAV T.C. MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ Gölhisar Meslek Yüksekokulu 1. BÖLÜM TEMEL İLETİŞİM BİLGİLERİ Fark İletişimle Başlar! Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 1 - İLETİŞİM NEDİR ? Hayatımızda İletişim? William Bateso: « Bir insan günlük yaşamının %70’ini iletişimle geçiriyor » 1 Günde (24 Saatte) 17 Saat 1 Yılda (365 Günde) 6.205 Saat (258 Gün) 1 Ömürde (Ort 65Yıl) 403.325 Saat (46 Yıl) Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 1 - İLETİŞİM NEDİR ? İleti + şim: İki veya daha fazla birim arasında karşılıklı; bilgi, düşünce ve duygu alışverişinin yaşandığı süreçtir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV İnsanlar açısından ise; karşılıklı anlatabilme ve anlayabilme sürecidir? 1 - İLETİŞİM NEDİR ? İletişim Süreci: Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 1 - İLETİŞİM NEDİR ? İletişim Süreci: İletişim; kaynak, alıcı, mesaj, kanal, geribildirim ve gürültü ögelerinin yeraldığı bir süreç içinde gerçekleşir. GÜRÜLTÜ İLETİŞİM KAYNAK ALICI MESAJ GERİBİLDİRİM KANAL Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 1 - İLETİŞİM NEDİR ? İletişim Süreci: Gürültü Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 1 - İLETİŞİM NEDİR ? İletişim Sürecinin Başarısı: Kaynağın Özellikleri Güvenilirlik Mesajın Özellikleri Doğruluk Dikkat Çeken - Dürüstlük - Uzmanlık Sosyal Nitelik - Eğitim - Yaş - Rol Fiziki Görünüm Kanalın Özellikleri Yüksek Etki Doğru Tercih - Kıyafet - Bedendili - Görsellik Alıcının Özellikleri Empati Yeteneği - Güçlü Sezi - Anlayış Ortak Dil Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV Kültür Birliği 1 - İLETİŞİM NEDİR ? İletişim Sınıfları: 1. Kişi içi iletişim 2. Kişiler arası iletişim. 3. Kitle iletişimi. 4. Örgütsel iletişim Aşağıya doğru iletişim Yukarıya doğru iletişim Yatay iletişim Çapraz iletişim Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV T.C. MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ Gölhisar Meslek Yüksekokulu 2. BÖLÜM BİREYSEL İLETİŞİM 2 – BİREYSEL İLETİŞİM Bireyin kendi iç dünyası ve dış dünya ile kurduğu ve paylaştığı iletişim alanına bireysel iletişim denir. 1. Bireyin Kendisiyle İletişimi : Öziletişim (Kişiiçi İletişim) Kişinin kendisi tarafından anlaşıldığı ve paylaşıldığı süreç, öziletişim sürecidir. Bireyin kendi iç dünyası ile kurduğu ilişki olan öziletişim, aynı bireyin daha sağlıklı olarak dış çevre ile iletişimde bulunmasına olanak vermektedir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 1. Kişilerarası İletişim: Kişinin çevresiyle iletişimini anlatmaktadır. Araştırmalar kişiler arası iletişimin her alanda kişinin başarısının temeli olduğunu göstermektedir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM Kişilerarası İletişimde Bireysel Tarzlar: 1. Soylu Tarz: Düşündüklerini söyleyen soylular, az sözcük kullanırlar. Lafı dolaştırmayan dobra. 2. Sokrat Tarz: Karar vermeden önce dikkatli, alıntılar vererek konuşan kendi bakış noktalarında tartışmacı, detayları bilen. 3. Yansıtıcı Tarz: Çatışmaktan ve başkalarını gücendirmekten kaçınan, iyi dinleyici, duymak istediğinizi söyleyen, kişiler arası iletişime önem veren. 4. Yargıç Tarz: Soylu ve sokrat karışımı, düşündüğünü söyleyen detayları bilen ve tartışmalarda baskın . 5. Aday Tarz: Sokrat ve yansıtıcı karışımı, analitik ve konuşkan olmalarının yanında sıcak ve destekleyici 6. Senatör Tarz: Hem soylu hem yansıtıcı tarz geliştirmiş, gerektiği şekilde hareket eden. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM Johari Penceresi: Kişilerin kendilerini kişiler arası iletişimde başkalarına açması, paylaşması ile ilgili bir modeldir. Örgütlerde üyeler arası iletişim düzeyini ölçmek amacıyla Joseph Luft ve Harry Ingam tarafından geliştirilen, bireylerarası iletişim yapısını ölçen bir testtir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM Cinsiyet Farklılığı ve İletişim: Yapılan araştırmalara göre cinsiyet farklılığı, farklılaşmalara neden olduğunu ortaya koymuştur. Farklı bakışa açıları, yanlış anlaşılmalar, «dinlemez», «fazla duygusal» … Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV iletişimde de 2 – BİREYSEL İLETİŞİM Kişilerarası İletişim ve Davranış 1. Pasif Davranış ve İletişim: Başkalarının istek ve davranışlarının kendi istek ve davranışlarından daha üstün olduğu Kaybet - Kazan 2. Saldırgan Davranış ve İletişim: Üstünlük, doğruluk ve öncelik anlayışı hakim, Kazan - Kaybet 3. Güvenli Davranış ve İletişim: Dürüst ve dolaysız, güvenli, hem kendilerine ve hem başkalarına saygılı Kazan - Kazan Basit Güven Empatik Tepki İzleme Tepkisi Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM Kişilerarası İlişkilerde İletişimin Rolü Kişilerarası ilişki süreci; ilişkinin geliştirilmesi, korunması ve bozulması olarak üç gurupta incelenebilir. 1. İlişkinin Geliştirilmesi: 1. Aşama: Başlangıç 2. Aşama: Deneme 3. Aşama: Yoğunlaşma 4. Aşama: Bütünleşme 5. Aşama: Bağlanma Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM Kişilerarası İlişkilerde İletişimin Rolü 2. İlişkinin Korunması: 1. Birlikte zaman ritüeli 2. Sembolik/ilginç ritüeller 3. Günlük rutinler ve görevler 4. Samimi ritüeller 5. İletişim ritüelleri 6. Kalıplar, alışkanlıklar, kişisel tarz 7. Ruhsal ritüeller Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM Kişilerarası İlişkilerde İletişimin Rolü 3. İlişkinin Bozulması: 1. Aşama: Farklılaştırma 2. Aşama: Daire oluşturma 3. Aşama: Durgunluk 4. Aşama: Sakınma 5. Aşama: Sonlandırma Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 3. Guruplarda Birey ve İletişim Grup, bir amacı gerçekleştirmek için, ortaklaşa hareket eden ve iletişim kuran topluluk . 1. Gruplarda İletişim Rolleri: 1. Grup Görev Rolleri: Başlatıcı, Bilgi Toplayıcı, Bilgi Verici, Prosedür Hazırlayıcı, Berraklaştırıcı, Değerleyici 2. Grup Detek Rolleri: * Sosyal destekçi, Uyumlaştırıcı, Tansiyon Düşürücü * Enerji yaratan, Lider, İzleyici, Uzlaştırıcı, Denetleyici 3. Bireye Dönük Roller: * Olumsuz yaklaşan * Baskın, Üstünlük taslayan * Saldırgan, Tersleyici Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 3. Guruplarda Birey ve İletişim İletişim Ağlarında Bireylerin Sergilediği Farklı Roller: 1. Denetleyiciler; Bilgi akışını denetleme pozisyonunda olanlar. 2. İrtibat görevlileri; Üye olmaksızın, gruplarla temasta bulunma rolü. 3. Köprü görevlileri; Üyesi olduğu grupla diğer gruplar arasında köprü rolü. 4. Yalıtılmışlar; İletişimi olmayan, korku yaşayan üyeler. 5. Katılımcılar ve katılımcı olmayanlar; Üye olarak aktif ve pasif rol. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 3. Guruplarda Birey ve İletişim 2. Gruplarda İletişime Etki Eden Faktörler: 1. Grup Sargınlığı: Grubu bir arada tutma derecesi. (Üyelik, Özdeşleşme) 2. Grup Normaları: Grup içi davranış ve iletişim kuralları. 3. Roller: Üstlenilen görev rolleri ve kişisel roller. 4. Uyum: Üyeler arasındaki uyum ve ahenk. 5. Grup Olarak Düşünme: Birliktelik gücü ve katılımlı karar verme hali. 6. Taraftarlık: Ortak fikir etrafında toplanma duygusu. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM Örgütlerde Birey ve İletişim Örgütlerde çalışmak ve yer almak, bir yaşam gerçeği olduğu için, bireyin iletişim düzeyinde örgütü etkilemesi ve örgütten etkilenmesi söz konusudur. 1. Örgütsel İletişim Deneyimi: Örgütsel Etkiler Kişiler Arası Deneyimler Birey Örgütsel Çıktılar Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV Grup Deneyimi 2 – BİREYSEL İLETİŞİM Örgütlerde Birey ve İletişim 2. Örgütlerde İletişim Tatmini: İletişim, örgütün normlarının, değerlerinin, kültürlerinin ve anlamlarının paylaşımını sağlayarak bir nevi tutkal görevi görür. İletişim tatmini, iletişim etkileşimlerinden ortaya çıkan sosyo-duygusal bir sonuçtur. İletişim tatminini belirlemek ve yönlendirmek, bilgi akışının etkinliği açısından önemlidir. 3. Örgütlerde İletişim Tarzı: İletişim tarzı, bir iletişim davranışı olarak, her iki taraf üzerinde geleceğe dönük beklenti oluşturan etkileşim şeklidir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 4. Örgütlerde Birey ve İletişim 2. Örgütlerde İletişim Tatmini: İletişim, örgütün normlarının, değerlerinin, kültürlerinin ve anlamlarının paylaşımını sağlayarak bir nevi tutkal görevi görür. İletişim tatmini, iletişim etkileşimlerinden ortaya çıkan sosyo-duygusal bir sonuçtur. İletişim tatminini belirlemek ve yönlendirmek, bilgi akışının etkinliği açısından önemlidir. 3. Örgütlerde İletişim Tarzı: İletişim tarzı, bir iletişim davranışı olarak, her iki taraf üzerinde geleceğe dönük beklenti oluşturan etkileşim şeklidir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 5. Kültürlerarası İletişim Günümüzde globalleşmeye bağlı olarak, farklı kültürlerdeki örgütler arasında etkileşim artmış, örgütlerde küreselleşmeye bağlı ortak iletişim normları ortaya çıkmıştır. 1. Kültürlerarası İletişim Gereksiniminin Nedenleri: Küresel ve ulusal işyeri farklılığına uyum sağlama Kültürel farklılıkları dikkate alarak sağlık hizmetleri sunma Yaratıcı sorun çözmeye dahil olma Kültürler arası ilişki tatminini artırma Benlik duyarlılığını derinleştirme Küresel barışı ve iç barışı derinleştirme Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 5. Kültürlerarası İletişim Kültür Kavramı: Kültür; bir toplumun üyeleri arasında paylaşılan, sonraki kuşaklara aktarılan; ortak inanç, gelenek, değer, norm, anlam, sembol ve kalıplardan oluşan anlam sistemidir. Örgüt Kültürü Kavramı: Bir örgütün içindeki insanların davranışlarını yönlendiren normlar, davranışlar, değerler, inançlar ve alışkanlıklar sistemidir Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV Yüzey Kademe (Popüler) Orta Kademe (Semboller, Anlamlar, Normalar) Dip Kademe Kültür (Gelenekler, İnançlar, Değerler) Kültür Buzdağı 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 5. Kültürlerarası İletişim Örgüt Kültürü Açısından İletişim Yolları: 1. Konuşma Dili: Öğrenmeyi ve iletişimi sağlar 2. Yazı Dili: Öğrenmenin ve kültür mirasının korunmasını sağlar 3. Vücut Dili: Anlamların aktarımını jest ve beden hareketleri ile sağlar 4. Semiotik (Simgesel) Dil: Sanatsal yapıtlar aracılığı ile öğrenmeyi sağlar Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 5. Kültürlerarası İletişim Örgüt Kültürünün Aktarım Yolları: 1. Örgüt Sembolleri: Örgüt üyelerine belirlenmiş anlamları taşır. 2. Örgüt Kahramanları: Örgütün kültürünün rol modelleridir. 3. Örgüt Ritüelleri: Örgütün kültürünün sosyal yönleri ve anlarıdır. 4. Örgüt Değerleri: Diğer kültürlere üstünlük sağlayan tercihlerdir. Örgüt Kültürünün Aktarım Kodları: 1. Geleneksel Kodlar: Paylaşılmış deneyimlerden oluşan kodlar. 2. Açık Kodlar: Remi ve açık kurallar, yazınsal değerlerden oluşan kodlar. 3. Metaforik Kodlar: Mecazi ve söylemlerle ilişkili kodlar. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 5. Kültürlerarası İletişim 2. Kültürlerarası İletişimde Başarı İlkeleri: Kültürlerarası iletişime bir süreç olarak bakabilmeli Sadece kendi kültürünü üstün görme anlayışından uzak durulmalı Kültür temelinde sözel yada sözel olmayan değer ve yargılar oluşturmaya istekli olmalı Kültürlerarası ortamlardaki belirsizlikleri ortadan kaldırmak için sistem geliştirmeli Çok çeşitli iletişim beceri ve tekniklerinden faydalanarak, etkili, uyumlu ve yaratıcı bir iletişim kurulmalı Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri 1. Diyalog Diyalog; İki yada daha fazla kişi arasında, ortak noktada uzlaşmak amacıyla pozitif yaklaşımlarla kurulan başarılı iletişim kurma şeklidir. Diyaloğun Önemi ve Gelişimi Diyalog yönetimi; örgütte birlikte çalışan insanları birbirlerine yakınlaştırarak bağlayıcı yönüyle temel anlam ve ortak anlayıştır. Günümüzde örgütlerde, ortaklaşa iş yapmak için karşılıklı anlayışı sağlayan diyaloğu kurarak karşılaşılan sorunları çözmek çok önemli hale gelmiştir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri İş Ortamında Diyalog Gereksinimini Artıran Etkenler Otorite ve hiyerarşi yerine yalın örgüt Farklı örgütlerle ittifak yapma eğilimi Moral bozukluklarını ortadan kaldırma Yaratıcılığı, yenilikçiliği, inisiyatifi körükleme Örgütü, vizyon ve stratejiler etrafında toplama Yaşam kalitesine yönelik artan talepler Müşterileri daha iyi anlama zorunluluğu Diyaloğun başarılı olmamama nedenleri; şiddet, nefret, güvensizlik, çıkar farklılıkları ve başarısız diyalog hali. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Diyalog ve Münazara Münazara, diyaloğun tam karşıtıdır. Münazara bir düşünceyi kabul ettirme yada rakibi yenmeye dayalı iken, diyalog karşılıklı anlayış geliştirerek çözüm arayışına dayalıdır. Diyalog ve Tartışma Tartışma karar verme amacıyla yapılırken, diyalog karar seçeneklerini değerlendirerek uzlaşma aramaya yöneliktir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Diyaloğun Üç Temel Koşulu 1. Eşitlik: Taraflar arasında eşitlik söz konusudur. Statü ve kişisel farklılıklar dikkate alınmaz. 2. Empatiyle Dinlemek: Tarafların karşılıklı olarak, düşündüğünü düşünebilmek ve ne hissettiğini hissedebilmek için empati kurarak dinlemesi şarttır. 3. Varsayımları Açığa Çıkarmak: Kişilerin varsayımlarını ortaya çıkararak yüzleşmeyi sağlamalıdır. Varsayımlar karşılıklı saygı çerçevesinde dışa vurulur ve değerlendirilir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Diyaloğun Stratejileri Bir empati jestiyle başlatmak Hedeflerden önce güvensizlik düzeyini azaltma Diyalogla, karar vermenin farklı olduğunu benimsemek Ayırıcı değil, ortak çıkarlar üzerine odaklanmak Bireysel varsayımları öncelikle sunmak Alt kültür çatışmalarına neden olan varsayımları ortaya çıkarmak Aktarım çatışmalarından önce güven oluşturmak İnsanlar arası değil sistemler arası çatışmalara odaklanmak Güçlü değerlere eşlik edecek duyguları ifade etmek Alışverişi insanileştirmek için teşvik etmek Aynı fikirde olmayan inanları diyaloğa dahil etmek Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Diyalog Engelleri Uzak durmak Bir kutuda kapalı kalmak Zamanından önce eyleme geçmek Duymadan dinlemek Farklı noktalardan yola çıkmak Gösteriş yapmak Hataları kullanarak kendini öne çıkarmak Karşı çıkmak Saplantılı olmak Kendi grubunun çıkarlarını söylemek Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Geribildirim Süreci İletişim sürecinde kaynağın verdiği yanıttır ve gecikmeli – gecikmesiz ve olumlu-olumsuz olarak farklı şekillerdedir. Etkin Geri Bildirim Özellikleri Etkin Olmayan Geri Bildirim Özellikleri Kaynağa yardımcı olur Spekülasyon ağırlıklı yorumlardır Mesajın tam karşılığıdır Net yanıt değil, geneldir Zamanlaması tamdır Zamanlaması hatalıdır Açık ve seçiktir Anlaşılmayacak ölçüde karmaşıktır Yapıcıdır ve davranış odaklıdır Kişiyi ve kişiliği vurgular Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri 2. Empati Empati; Bir kişinin kendisini karşısındakinin yerine koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakması sonucu o kişinin duygu düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecidir. Empati, sosyal bir radar işlevi görmektedir. Empati kurabilmek, duygusal ve bilişsel kapasite gerektirmektedir. Bu kapasite biyolojik ve sosyal gelişim sürecinin bir ürünü olarak olgunluk, deneyim ve sosyal etkileşimi gerekli kılmaktadır. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Empatinin İşlevleri Başkalarını anlamak Dinleme becerisine sahip olma Karşındakinin bakış açısıyla bakabilme Karşındakinin duygu ve ihtiyaçlarını anlamak Başkalarını geliştirmek Onların güçlü yönlerini tanımak ve öne çıkarmak Yararlı geri bildirimde bulunmak Başarılarını ödüllendirmek Onlara enerji vermek ve kişisel gelişimlerini desteklemek Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Empatinin İşlevleri Karşındakine Hizmet/Yardım Etmek Beklentileri doru anlamak Uygun hizmeti sunmak Tatmin olmalarını sağlayan yolları bulmak Güven vermek Kendini Zenginleştirmek Farklı insanlarla tanışmak Değişen duygu ve düşünceleri tanıma Anlayış gösterebilme kapasitesi geliştirebilme Önyargısız ve hoşgörülü davranış geliştirebilme Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Örgütsel Açıdan Empati Örgütlerde, çalışanlarla yönetici ve liderler arasında sağlıklı bir ilişki ve ortam oluşturmak zorunluluktur. Çalışanların sorunlarına, algılarına, hislerine yabancı olmayan bir liderin onları yönlendirmesi daha kolay olacak, sorunu bilen bir yönetici daha isabetli kararlar verebilecektir. Bu ise çalışanları anlamakla, dinlemekle, onların gözünden olay ve olguları görüp, çözümler geliştirmekle mümkün olacaktır. Geleneksel örgüt yönetimlerinde yaklaşımlarda ise insancıl bakış temel vurgudur. empatiden söz edilemez. Çağdaş Empati, satışta, müşteriyi elde tutmada, şikayetleri gidermede, çatışmayı çözmede yardımcı olur. Anlayışı ve empatik liderler, duygusal olarak sağlıklı ve enerjik bir işyeri oluşturtabilirler. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Etkin Konuşma İnsanlara has olan konuşma yeteneği, çevreyle anlaşma e ikna etme bakımından en etkili araçtır. Etkin Konuşmanın Kuralları 1. Yıkıcı değil, yapıcıdır. 6. Konuşma yönetimi üzerine kuruludur 2. İlginç ve değerli konuları kapsar 7. Dinleyicilerin ilgi ve dikkatini toplar 3. Konuşmacının kişiliği ile bütünleşir 8. Sağlam bilgilere dayanır 4. Belli bir amaca yönelir 9. Etkili ses tonu ve beden dili gerektirir 5. Konuşmayı çözerek oluşur. etkileyen etmenleri 10. Canlı bir dil ve hareketli bir üslup gerektirir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Etkin Konuşmanın Adımları Etkili bir konuşmanın gerçekleşebilmesi için, konuşma öncesi hazırlık, konuşma anı ve konuşma kapanışı olmak üzere üç temel dönemi vardır. Konuşmaya Hazırlanmak A) Dinleyici Analizi 1. Bilgi ve kültür durumu 2. Yaş durumları 3. Cinsiyet durumu 4. Sayısal durumu 5. İş ve uğraş durumu Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV B) Ortam 1. Toplantının niteliği (Hangi amaçla) 2. Konuşmanın yeri (Kapalı yada açık) 3. Toplantının programı 4. Toplantının süresi 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Konuşmaya Hazırlanmak C) Konuşmacının Kendisi 1. Konuşma konusu hakkında bilgi düzeyi 2. Konuyu sevmesi 3. Konuşma tecrübesi 4. Sesin kullanımı ve ses kurallarını bilme 5. Beden dilinin kullanımı 6. İletişim ve korkusunun aşılması Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Konuşma Anı Konuşmaya Başlama Kuralları Özür dileyerek söze başlamamak Konuya hazırlıksız olunduğu durumlarda bunu itiraf ederek başlamamak Can sıkıcı bir olay varsa bundan söz etmemek Mikrofonu denemden kullanmamak Konuşmaya hemen başlamamak Bir soruyla, bir güzel sözle, bir anekdotla başlamak Dinleyicinin ilgisini ve dikkatini çekmek ve korumak Konuşma amacını belirtmek Konuşmacının bu konuyla ilgili uzmanlığından bahsetmek Konuşma akışına ilişkin bilgi vermek Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Konuşma Anı Etkin Konuşma İpuçları Göz teması Ses tonu Ses Ayarı Cümle arası duruşlar E… I… gibi sesler çıkarmamak Uzun cümlelerden kaçınmak Anlaşılır sözcükler kullanma Dinleyene uygun konuşma Enerjik konuşma Tebessüm konuşma eşliğinde gerilimsiz İsimle hitap etme Konuşma süresini ayarlama Sıkıcı ve bıktırıcı konuşmama Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Konuşmanın Kapanışı Konuşmayı planlanmış bir sonla bitirmek Özetleyerek bitirmek Konuşmanın ana noktalarını vurgulamak Duygulara hitap etmek Kendisiyle ilişkilendirmek Eyleme geçirmeye davet etmek Bitti demek yerine uygun bir veda ile bitirmek Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Dinleme Dinleme diyaloğun özüdür. Etkin bir diyalog için, basit ve derin dinleme yeteneği gereklidir. Dineleme sadece, sözcükleri işitmeyi değil, aynı zamanda, içerme, kabul etme ve tepki vermeyi de kapsar Aktif Dinleme Dinleme, sesin kulak vasıtasıyla duyulması süreci olan duyma (pasif dinleme) ile başlayan, duyulan seslerin beyinde yorumlanması, anlamlandırılması ve uygun tepkilerin verilmesi sonrası aktif dinlemeye dönüşen bir süreçtir. Kulağımız dakikada, 600 kelime anlayabilirken, dilimiz dakikada 150 kelime söyleme kapasitesine sahiptir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Dinleme Etkin Dineleme İlkeleri Susun ve dinleyin Ana konulara odaklanın Söz kesmeyin Ayrıntılarda konudan uzaklaşmayın Saygılı olun Düşünün ve değerlendirin Önyargısız dinleyin Empati yapın Kişiye değil görüşe odaklanın Eleştirel bakarak dinleyin Dinlediğinizi hissettirin Geri bildirimde bulunun İlgili olun Yapıcı dinleyin Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri İyi Dinleyici Kötü Dinleyici Göz teması sağlar Sözü keser, araya girer Dikkatini konuşmacıya verir Dikkatsizdir ve kolayca kopar Duruşunu ve tavrını korur Olumsuz beden dili kullanır Sözel ipuçları verir Konuyu değiştirir Netleştirmek için özet yapar Hiç sözel teşvik göstergesi kullanmaz Empati gösterir Aşırı eleştiricidir Sabırlıdır Sabırsızdır Ona yönelen ilgiyi paylaşır Konuşmayı kendi denetimine çeker Açık fikirlidir Cesaret kırıcıdır Yanıtı konuşmacıya bırakır Bay bileni oynar Hem içeriğe hem niyete yönelik dinler Bir sonra ne söyleneceğini düşünür Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Dinleme Aşamaları ve Etkin Dineleme Modeli 1. Duyma 2. Yorumlama 3. Değerleme 4. Tepki Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Dinleme Tarzları 1. Takdir edici dinleme 2. Empatik dinleme 3. Ayrıştırıcı dinleme 4. Analitik dinleme 5. Nazik dinleme 6. Aktif dinleme Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 2 – BİREYSEL İLETİŞİM 6. Bireysel İletişim Geliştirme Teknikleri Dinlemeyi Öğrenmek 1. Düşüncenin farkına varmak 2. Gerçeklere tutunmak 3. Sonuç çıkarmak 4. Rahatsızlığın izini sürmek 5. Direnmeden dinlemek 6. Sakin olmak Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV T.C. MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ Gölhisar Meslek Yüksekokulu 3. BÖLÜM ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 1. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KAVRAMI, SINIRLARI VE TÜRLERİ İşin ve Örgütün Değişen Yapısı Bilgi çağını yaşadığımız günümüzde, küreselleşmeye bağlı ekonomik, teknolojik değişim ve gelişmeler örgüt yapılarını da etkilemiştir. Bu gelişmeler, örgütlerde iletişimi daha önemli hale getirmesinin yanında, farklı iletişim boyutlarını ve biçimlerini de öne çıkarmıştır. Örgütsel İletişim Kavramı Diğer iletişim türlerine benzeyen örgütsel iletişim, özü itibariyle bireylerin günlük etkileşimlerinden daha ileri boyutta, örgütlerin oluşturduğu ve biçimlendirdiği bir süreçtir. Örgütsel İletişim; ortak amaçları gerçekleştirmek üzere biraraya gelen kişilerin kendi aralarında güçbirliği yaparak, işbölümünü düzenleyerek, yetki ve sorumluluk hiyerarşisi oluşturarak biçimsel ve biçimsel olmayan yapılarda gerçekleştirdikleri ortak anlam yaratmaya dönük çabaların tümüdür. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 1. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KAVRAMI, SINIRLARI VE TÜRLERİ Örgütsel İletişim Çalışma Alanı ve Nedenleri Örgütsel iletişim çalışma alanı; örgüt içi iletişim uygulamaları (mektuplar, sunumlar, stratejik iletişim, iş yönü, performans değerlemeler, toplantılar) örgüt dışına yönelmiş iletişim (halk, medya, örgütler arası iletişim) olarak ayrılmaktadır. Örgütsel İletişimi Önemli Kılan Değişimler İş daha karmaşık olmuştur ve çalışanlar arasında daha fazla koordinasyon ve etkileşimi gerektirmektedir. İş adımı hızlanmıştır Çalışanlar daha fazla dağılmıştır Eş zamanlı dağıtılmış iş süreçleri daha yaygınlaşmıştır Bilgi ve yenilik örgütün rekabetçi avantajı için daha kritik olmuştur. İletişim teknolojileri ve ağları, örgütün yapı ve stratejisi için daha önemli hale gelmiştir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 1. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KAVRAMI, SINIRLARI VE TÜRLERİ Örgütsel İletişim Çalışma Alanı ve Nedenleri İletişimin Örgüte Etkileri ve İlişkisi Açık iletişim, çalışanların örgütsel tatminiyle olumlu ilişkilidir. Örgütlerdeki iletişim kalitesi çalışanların iş tatminiyle ve motivasyonuyla ilişkilidir. Çalışanların örgütsel bağlılıklarında iletişimin rolü önemlidir. İletişim, örgütsel değişim sürecinde kritik rol üstlenir; ast-üst arasındaki açık diyalog, değişim için gerekli olan yüksek düzeyde güvene yol açmaktadır. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ 1 Klasik Okul ve İletişim (Klasik Teori) Geleneksel yönetim anlayışının hakim olduğu ve ilkelerin öne çıktığı dönemdir. Bilimsel Yönetim Okulu (Taylor) Taylor’a göre örgütte iletişim boyutu, çalışanların eğitimi ve astların üstlerden destek almaları gerektiğinde önemlidir. Çalışanlar ile yönetenler arasında yakın, samimi ve iş arkadaşlığına dayanan iletişim başarısızlığa neden olmaktadır. Emirler sözlü olarak verilebilir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ 1 Klasik Okul ve İletişim (Klasik Teori) Geleneksel yönetim anlayışının hakim olduğu ve ilkelerin öne çıktığı dönemdir. Yönetim Süreci Okulu (Fayol) Fayol’un 14 yönetim ilkesi, kumanda birliği açısından yönetim ve çalışanlar arasında emir komuta zincirine yönelik iletişim sistemi oluşturulmalıdır. Dikey ve yatay iletişim zincirleri kurulmalıdır fakat örgüt çıkarları ve hızlı hareket için iletişim zinciri kısaltılabilir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ 1 Klasik Okul ve İletişim (Klasik Teori) Geleneksel yönetim anlayışının hakim olduğu ve ilkelerin öne çıktığı dönemdir. Bürokrasi Okulu (Max Weber) Weber’e göre bürokratik sistem içinde iletişim biçimsel olmalı ve emir komuta zinciri izlenmelidir. Taylor’un aksine emirlerin sözlü değil, yazılı olarak verilmesi gerektiğini savunur. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ Klasik kuramın İletişim Vurguları • İletişim, görevi tamamlamak için bir yönetim aracıdır. • İletişim faaliyetleri uzmanlaşmalıdır. • İletişim, çalışanları yetiştirmek ve günlük talimatları vermek için gereklidir. • İletişim faaliyetleri biçimsel olmalı, samimi ilişkilere özendirmemelidir. • Üstlerden astlara mesaj akışı daha fazladır. • Örgütsel iletişim, görev performansını düzenlemek, düzenlemeleri açıklığa kavuşturma işlevi görür. • İletişimin ilişki fonksiyonu önemsizdir. • İletişim akışında komuta halkası izlenir. • İletişimin belirleyicisi ve yönlendiricisi sadece yönetimdir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV kuralları ve 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ 2 İnsan Davranışı Okulu (Neo-Klasik Teori) Örgüt yapısı, iş dizaynı ve ölçmeyi değil, bireylerin etkileşimlerini, motivasyonlarını ve örgütsel olaylardaki etkilerini temel alır. Koordinasyon İlkeleri (Mary Parker Follett) Verimli organizasyonlar için, birey ve grupların arzularıyla motivasyonlarıyla ilgilenme gerekliliğine değinmiştir. Dört ilkesine göre; 1. Sorumlu kişilerin doğrudan teması ile koordinasyon 2. Erken aşamalarda koordinasyon 3. Bir durum içindeki tüm özelliklerin karşılıklı ilişkisi olarak koordinasyon 4. Devam eden / sürekli bir süreç olarak koordinasyon Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV ve 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ 2 İnsan Davranışı Okulu (Neo-Klasik Teori) Örgüt yapısı, iş dizaynı ve ölçmeyi değil, bireylerin etkileşimlerini, motivasyonlarını ve örgütsel olaylardaki etkilerini temel alır. Hawthorne Etkisi (Elton Mayo) Fiziksel çevredeki değişimlerden bağımsız olarak grup normlarının verimliliğe etkisini tespit etmiştir. Endüstriyel psikoloji araştırmasının ilk örneğini vermiştir. Verimlilik için insan etkileşimi ve moralin önemini ortaya çıkarmıştır. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ 2 İnsan Davranışı Okulu (Neo-Klasik Teori) Örgüt yapısı, iş dizaynı ve ölçmeyi değil, bireylerin etkileşimlerini, motivasyonlarını ve örgütsel olaylardaki etkilerini temel alır. Kuram X - Y (Douglas McGregor) Organizasyon yöneticilerinin davranışlarını, onların insanları nasıl gördüklerini ele almıştır. Geleneksek (X) yöneticilik anlayışına sahip olanlar ile insancıl (Y) yöneticilik anlayışına sahip olanlar arasında ayrım yapmıştır. Etkin bir yönetim ve iletişim için Y kuramını savunmuştur. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ 2 İnsan Davranışı Okulu (Neo-Klasik Teori) Örgüt yapısı, iş dizaynı ve ölçmeyi değil, bireylerin etkileşimlerini, motivasyonlarını ve örgütsel olaylardaki etkilerini temel alır. Katılımcı Yönetim (Rensis Likert) Başarılı ve az başarılı örgütler arasındaki yönetim farklılıklarını belirlemeye çalışmıştır. Yüksek bağlılık ve yüksek çekiciliğe sahip katılımcı gruplar ve örgütler, düşük bağlılık ve düşük çekiciliğe sahip grup ve örgütlere daha fazla iletişim kurarlar ve daha başarılıdırlar. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ İnsan Davranışı Kuramlarının İletişim Vurguları • Yönetim çalışanlara güvenmelidir • Çalışanlar işle ilgili konuları üstleriyle tartışma özgürlüğü hissetmelidir • Hem biçimsel, hem de biçimsel olmayan iletişim ağları dikkate alınmıştır. • İnsan davranışları kuramlarında örgütsel iletişimin ilişki fonksiyonu önemli görülmüştür. • Her kademede bulunan çalışanların örgütsel kararlara katılımı sağlanmalıdır. • Yazılı iletişim kanalları ikinci derecede önemli iken sözel kanallar öne çıkarılmıştır. • Belirsizliği azaltmada ve paylaşılan anlamları artırmada iletişim önemlidir. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ 3 Bütünleşik Yaklaşımlar Okulu (Modern Teori) İnsan, teknoloji ve çevre değişkenlerinin örgütlerde meydana gelenleri etkilemesi açıklanmıştır. Süreç ve Çevresel Yaklaşımlar Karar alma yaklaşımı, Sosyoteknik Bütünleşme, Durumsallık Kuramı, Sistemler Yaklaşımı, Yeni Sistemler Yaklaşımı, Öğrenen Örgütler Kültürel Yaklaşımlar Kültür Elemanları, Kuram Z, Mükemmellik Arayışı Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ Bütünleşik Yaklaşımlar Kuramlarında İletişim Vurguları • İletişimin etkililiği yalnızca örgüt içinde olup bitenlerle değil, aynı zamanda örgütün çevresiyle, müşterileriyle ve topluluğuyla ilgilidir. • Dış çevreye dikkat çeker, değişen koşullara sürekli uyum sağlamada bir iletişim sisteminin gereğine işaret eder. • Güçlü kültüre sahip örgütler daha etkilidirler ve güçlü kültürler etkili iletişime ihtiyaç duyarlar. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ 4 Postmodern, Eleştirel, Feminist Yaklaşımlar (Postmodern Teori) Örgütlerdeki güç ve denge ilişkilerine üç farklı boyuttan bakan yaklaşımlardır Postmodern Yaklaşım Kitle tüketimi yerine pazara duyarlı, güven odaklı yönetim ve iletişim esastır. Maddi kaynaklar yanında maddi olmayan yönlerde önemlidir. Eleştirel Yaklaşım Katılım ve demokratik düzen önemsenmekte, değişim için farklı fikirlerin katılımı iletişim açısından önemsenmektedir. Feminist Yaklaşım Örgütlerde kadınların marjinalleşmesine ve baskılanmasına karşı çıkmakta ve örgütsel süreçlerde kadınların sesine değer verilmesine odaklanmaktadır. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 2. TEMEL ÖRGÜT KURAMLARINDA İLETİŞİMİN YERİ Postmodern Yaklaşımlarda İletişim Vurguları • Daha geniş sosyal ilişkiler inşa etmeye odaklanmıştır • Örgütleme, ilişki, değişim mesajlarına vurgu yapmaktadır. • Çoklu anlamlar ve belirsizlik gibi postmodern süreçleri önemsemektedir. • Anlam merkezli iletişim yaklaşımı açısından, örgütsel iletişim, sosyalleşme ve kültürün yönetimi için güç ve iletişim kuralları öne çıkmaktadır. • İletişim, oluşturucu bir süreç olarak ele allanmaktadır. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 3. ÖRGÜTSEL İLETİŞİMİN AMAÇLARI 1. Örgütsel faaliyetle ilgili her türlü bilgiyi duyurmak, hataları önlemek 2. Örgüt üyelerinin bilgilenmesini sağlamak için, bölüm ve yöneticiler ile ilgili örgütsel yayınlarla tanıtım yapmak 3. Bilgi düzeyi yüksek çalışanlarla, örgütün dış çevrede tanıtımını sağlamak 4. Örgütsel politika ve kararların çalışanlara duyurulması ve anlatılması, örgütün çalışma düzeni, uzun ve kısa dönemli hedefleri, ücret sistemi, ödül ve ceza sistemi, yükselme olanakları, sosyal haklar gibi konularda bilgi vermek 5. Örgütlerin yani teknoloji ve yeni yönetim anlayışlarını, çalışanlara ve sendikalara tanıtmak ve bu konuda bilgilendirme yapmak 6. Örgütün yıllık bütçesi, gelirleri, faaliyetleri, ve projelerinin çalışanlara ve ilgili diğer kişilere duyurmak Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 3. ÖRGÜTSEL İLETİŞİMİN İŞLEVLERİ Örgütteki kişi ve birimleri birbirine bağlayan temel bir alt sistemdir. Dış dünya ile örgüt arasında sağlıklı bir bilgi alışverişi sağlar. Örgütteki hiyerarşik basamakların sağlanmasında önemli rol oynar. Örgütte çalışanların kurdukları küçük grupların birbiriyle ve örgüt bütünüyle ilişkilerini sağlar. Örgütteki kişi ve grupların, örgütün amaçları doğrultusunda, mesaj alışverişini sağlar. Örgüt yönetiminin, yönetim fonksiyonlarını yerine getirmesindeki en önemli aracıdır. Örgütte içsel olarak, çalışanlar arasında karşılıklı güvenin ve serbest bilgi akışının, dışsal olarak da iyi hizmet ve müşteri isteklerine ilginin kaynağıdır. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV belirlenmesinde ve otoritenin 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 4. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM AĞ MODELLERİ Örgütlerde iletişim ağları, örgüt üyeleri arasındaki faaliyetlerin uyumlaştırılmasını, bilgi alışverişinin kolaylaştırılmasını, örgüt ile dış çevresi arasındaki bilgi ve veri değiş tokuşunu sağlamaktadır. İletişim ağları 5 farklı şekilde görülmektedir; 1. Merkez Modeli (Salkım/Tekerlek Modeli) 2. Y Modeli 3. Zincir Modeli 4. Dairesel Model 5. Çok Yönlü Model Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 4. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM AĞ MODELLERİ 1. Merkez Modeli (Salkım/Tekerlek Modeli) Daha çok klasik örgütlerin biçimsel yapısını yansıtmaktadır Genellikle otoriter uygulanmaktadır Örgütte merkeziyetçiliğe yol açmaktadır Basit görevlerin başarılıdır Olumlu yönü, bilginin çabuk aktarılması ve doğruluk derecesinin yüksek olmasıdır yönetimlerde olduğu örgütte Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 4. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM AĞ MODELLERİ 2. Y Modeli İşin yerine getirilmesinde hız yüksek Mesajın iletilmesinde derecesi iyi Lider belirgindir Moral düşük ve tatmin zayıftır A güçlü konumda olan bireydir Bilgi A’ya gelmektedir kademe doğruluk kademe Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 4. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM AĞ MODELLERİ 3. Zincir Modeli Tekerlek modelinden sonra merkeziyetçiliğe en fazla yol açan modeldir En uçtaki üyeler sınırlı iletişime sahipken, merkezdeki birey tüm üyelerden bilgi alma olanağına sahiptir. Merkezdeki A bireylerden uzaklaştıkça, bireylerin morali düşer Bilgiler kademe kademe geçtiğinden doğruluk ve hız düşüktür Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 4. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM AĞ MODELLERİ 4. Dairesel Model Grup üyelerinin birbirleriyle iletişim kurma olanakları yüksektir Merkezde iletişim tekeli yoktur Demokratik yapıya sahiptir Baskın bir lider yoktur Merkezileşme düşüktür Maral yüksek, bilgi doğruluğu düşüktür Mesaj akışı ve karar verme yavaştır Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 4. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM AĞ MODELLERİ 5. Çok Yönlü (Serbest) Model Tüm üyeler birbirleri ile çok yönlü iletişim kurabilir Merkezileşme hiç yoktur Karmaşık görevlerin başarılmasında bu model uygundur Çağdaş yönetim anlayışlarına uygundur Sorunlar daha kısa zamanda çözülür Yaratıcılık ve esneklik öne çıkar Bireysel tatmin yüksektir Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 4. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM AĞ MODELLERİ Ağ Modellerinin Karşılaştırması Her modelin kendine özgü avantaj ve dezavantajları vardır. Önemli olan, yönetici pozisyonundaki kişilerin, örgütlerin amaçları, faaliyetleri ve içinde bulundukları duruma göre en uygun iletişim modelini seçmeleridir. Ölçüt Kanal Sayısı Hız Doğruluk Grup Tatmini Merkezi Model Y Modeli Zincir Model Diresel Model Çok Yönlü Model Çok Az Az Orta Orta Çok Yüksek Çok Yüksek Yüksek Orta Az Az Yüksek Yüksek Orta Az Az Az Az Orta Orta Yüksek Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 5. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI Örgütsel yapının başarısı, büyük ölçüde iletişim kanallarının sağlıklı işlemesine bağlıdır. Örgüt içinde çeşitli bölümler veya kişiler arasında işleyen ilişkiler ya önceden belirlenmiş biçimsel kanallar, yada önceden kestirilemeyen doğal kanallar aracılığı ile gerçekleşir. İletişim Kanalları 1. Biçimsel İletişim Kanalları (Formal) Dikey İletişim Kanalları Yatay İletişim Kanalları Çapraz İletişim Kanalları Örgüt Dışı İletişim Kanalları 2. Biçimsel Olmayan İletişim Kanalları (İnformal) Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 5. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI 1. Biçimsel İletişim Kanalları Biçimsel iletişim, örgütsel kurallar içinde ve örgütün amaçları doğrultusunda, önceden belirlenmiş bir üslupla gerçekleştirilen iletişimdir. Örgüt üyelerinin kişiliklerinden soyutlanmış, statüler arası bir iletişim türüdür. Biçimsel İletişim Kanallarının Amaçları: Örgütün ana politikasına ilişkin kararlarını ve bunlarla ilgili emirleri hiyerarşik kademelerin tümüne ve bütün ilgililere iletmek Görevlilerin çeşitli düşünce ve tepkilerini yönetime geri getirmek Örgütün bütün üyelerine, örgütün bütün amaçları ve elde edilen başarılar konularında bilgi sağlamak Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 5. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI 1. Biçimsel İletişim Kanalları Biçimsel İletişim Kanallarının Yararları: Örgütte bütünlüğü sağlar Örgütte emir-komuta yetkilerini ve sorumluluklarını belirler Örgütte düzgün ve dengeli çalışmayı sağlayarak görevlerin yerine getirilmesinde önemli bir rol oynar Örgütte etkin işbirliği ve koordinasyonu sağlar Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 5. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI 1. Biçimsel İletişim Kanalları Biçimsel İletişim Kanallarının Kısıtlıkları: Biçimsel iletişim, örgüt üyeleri tarafından kabul edildiği ölçüde etkili olur Biçimsel iletişim, örgüt üyelerinin çok çeşitli olan iletişim ihtiyacını karşılayamaz Biçimsel iletişim , her zaman iletilmek istenen anlamı eksiksiz olarak yansıtamaz Biçimsel iletişim genellikle yavaş işler ve esneklikten yoksundur Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 5. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI 1. Biçimsel İletişim Kanalları Dikey İletişim Kanalları Örgütlerde iletişim, yöneticiye yönelen (yukarı doğru iletişim) ve yöneticiden gelen (aşağı doğru iletişim) şeklinde gerçekleşmektedir. Dikey iletişim, örgütün hiyerarşik düzeninde, üst ve kademelerle alt kademeler arasında emir ve bilgi akışını sağlayan bir köprüdür. Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 5. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI 1. Dikey İletişim Kanalları Aşağı Doğru İletişim Mesajları: Yukarı Doğru İletişim Mesajları: İş talimatları Çalışanların performans ve iş ile sorunlarını yansıtır İş açıklamaları Prosedür ve uygulamalar Geri bildirim Amaç aşılama Örgütsel uygulamalar tutum ve anlayışı iletir hakkında Amaç başarımıyla ilgili faaliyetler ve görevlere ilişkin raporlar sunulur Aksayan personelle ilgili bilgi akışı sağlar Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 5. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI 1. Biçimsel İletişim Kanalları Yatay İletişim Kanalları Aynı kademedeki yöneticilerin ortaklaşa bağlı oldukları üst kademeye başvurmadan yani üst kademenin emrine gerek kalmadan karşılıklı olarak kendilerini ilgilendiren konularda işbirliği yapmaları halinde bu yöneticiler arasında meydana gelen ilişkilerdir. Yatay İletişim Yararları: Sorun çözmeyi kolaylaştırır Farklı iş grupları arasında bilgi paylaşımına olanak sağlar Bölümler veya takımlar arası görev koordinasyonunu teşvik eder Moralleri yükseltir Çatışmaların çözümüne aracılık eder Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 5. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI 1. Biçimsel İletişim Kanalları Çapraz İletişim Kanalları Farklı fonksiyonel birimlerde çalışan ast ve üstler arasında gelişen bilgi içerikli iletişimdir. Örgüt hiyerarşisinin farklı düzeylerdeki departmanlarının, basamaksal kanalları kullanmadan gerçekleştirdikleri iletişime çapraz iletişim denir. Örgüt Dışı İletişim Kanalları Örgüt dışı iletişim kanalları, işletmeyi dış çevreye tanıtmak ve dış çevrede olup bitenden örgütü haberdar etmek amacını güder. Dışa dönük kanallar aracılığı ile toplumun değişik kesimlerine bilgi akatarılır Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 5. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI 2. Biçimsel Olmayan İletişim Kanalları Biçimsel olmayan iletişim, bireylerarası ilişkilerin doğal sonucu olarak doğan doğal iletişimdir. Bu tür iletişim, düzenlenmeyen, resmi yolları önceden belirlenmeyen bir iletişim olduğu kadar, söylentileri, dedikoduları ve kısıtlı haberleri de içeren bir iletişim biçimidir. Dedikodu İle İletişim: Dedikodu hızlı yayılır Dedikodu genellikle doğru çıkar Dedikodu fazlaca bilgi taşır Dedikodu çalışanların tutum ve duygularının işaretidir Dedikodu, söylenti için yaygın bir kanaldır Dedikodu kümeler halinde hareket eder Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 5. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI 1. Biçimsel İletişim Kanalları Biçimsel Olmayan İletişim Kanallarının Yararları: Örgütteki iletişim yükünün önemli bir kısmını taşır ve tamamlar Örgüt üyelerinin moralini yükseltir ve birlik ruhunu canlı tutar İyi kullanıldığı takdirde, yöneticiler için etken bir yönetim aracı olur Örgütün çevresindeki değişimlerden zamanında ve hızlı haberdar olmayı sağlar Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 5. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM KANALLARI 1. Biçimsel İletişim Kanalları Biçimsel Olmayan İletişim Kanallarının Sakıncalarıı: Söylentiler kişiden kişiye aktarılarken duygulardan etkilenerek değişime uğrar ve gerçek dışı mesajlar ortaya çıkabilir Örgüt sırlarının başkaları tarafından öğrenilmesine neden olabilir Değişim ve gelişime karşı olan çalışanlar, söylentiler ile direnç oluşturabilir Çalışanların örgüte bağını ve yöneticilere güvenini zayıflatabilir Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV 3 – ÖRGÜTSEL İLETİŞİM 6. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM ARAÇLARI 1. Sözlü Araçlar Yüz yüze görüşme, telefonla görüşme, toplantı, konferans, seminer.. 2. Yazılı Araçlar İş emri, sirküler, e-mail, örgüt bülteni, dergi, el kitapçığı, mektup, raporlar, kartvizit… 3. Görsel-İşitsel Araçlar Radyo, televizyon, gazete, dergi, billboard, internet, tanıtım ve ambalaj materyalleri, sinema, sergi, fuar… Gölhisar Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Murat ERTİLAV
