ARAŞTIRMA RESEARCH ARTICLE Kalp yetersizliği

Journal of Cardiovascular Nursing
August 2016; 7(13):114-126
DOI: 10.5543/khd.2016.96158
ARAŞTIRMA
RESEARCH ARTICLE
Kalp yetersizliği hastalarında sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve umutsuzluk arasındaki ilişki
The relationship between healthy life style behaviors and hopelessness in patients with heart
failure
Gülsen Kılınç*, Erman Yıldız*, Funda Kavak*
*
İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, Malatya.
ÖZET
ABSTRACT
GİRİŞ ve AMAÇ: Fiziksel hastalıklarda sıklıkla hastalarda eksik olarak görülen sağlıklı
yaşam biçimi davranışları bireylerde umutsuzluğa neden olabilmektedir. Bu araştırma kalp
yetersizliği hastalarında sağlıklı yaşam biçimi
davranışları ve umutsuzluk arasındaki ilişkiyi
belirlemek
amacıyla
yapıldı.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Araştırmanın
evrenini Turgut Özal Tıp Merkezinde Kalp
Yetersizliği tanısı ile tedavi gören hastalar
oluşturdu. Araştırmanın örneklemini evrenden
evreni belli örnekleme yöntemiyle bulunan ve
araştırmaya katılmaya gönüllü olan 251 hasta
oluşturdu. Araştırmanın verileri Ekim 2015Şubat 2016 tarihleri arasında toplandı. Verilerin toplanmasında 'Anket Formu', 'Beck Umutsuzluk Ölçeği', 'Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II' kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde ortalama, yüzdelik dağılımlar,
varyans analizi, bağımsız gruplarda t-testi kullanıldı.
BULGULAR: Araştırmada hastaların BUÖ
ölçek toplam puan ortalaması 9.57±2.46,
SYBDÖ toplam puan ortalaması 130.43±24.73
olarak bulundu. Çalışmada BUÖ ve SYBDÖ
ölçek toplam puan arasında negatif yönde ilişki
saptandı. Araştırmada aktivite kısıtlanması ile
BUÖ ve SYBDÖ toplam puan arasında istatistiksel olarak önemli fark tespit edildi (p<0.05).
INTRODUCTION: Healthy life style behaviors which is seen less frequently in physical
illness cause hopelessness in patients. This
study was conducted to determine the relationship between healthy life style behaviors and
hopelessness in patient with heart failure.
METHODS: The patient with heart failure at
the Turgut Ozal Medicine Center was the population of the research. 251 patients were
formed the sample which determined by the
sampling formula from universe and volunteer.
Data of the study obtained between October
2015- February 2016. The patients were evaluated with Information Form, Beck’s Hopelessness Scale and Healthy Living Style Behaviors
Scale II. Percentage, average, variance analysis
and independent samples t-test were used in
evaluation
of
data.
RESULTS: Total BHS score average of patients was 9.57±2.46 and total HLSB score was
130.43±24.73. It was determined negative side
relationship between total BHS and HLSB
scores. It was determined statistically significant difference between limitation of physical
activity and BHS and HLSB total scores
(p<0.05).
Geliş tarihi: 19.03.2016 Kabul tarihi: 30.06.2016
Sorumlu Yazar: Gülsen Kılınç
Yazışma adresi: İnönü üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Kat: 2 Malatya Malatya - Türkiye
E-posta: [email protected]
114
TARTIŞMA ve SONUÇ: Araştırmanın sonucunda kalp yetersizliği hastalarında SYBDÖ
ile BUÖ ölçek arasında negatif yönde ilişki
bulundu. Hastaların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarında eksiklik oluşu umutsuzluklarını
olumsuz yönde etkilemektedir. Umutsuzluk
düzeyinin azalması fiziksel aktivite, manevi
gelişim, kişilerarası ilişkiler ve stres yönetiminde bozulmaya yol açmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kalp yetersizliği, umutsuzluk, sağlıklı yaşam.
DISCUSSION AND CONCLUSION: At the
end of the study, it was determined negative
relationship between BHS and HLSBS. The
lack of healthy life style behavior of patients
effects hopelessness negatively. The reduction
of the level of hopelessness leads to deterioration in physical activity, spiritual development,
inter relationship and stress management.
Keywords:
healthy life.
Heart
failure,
hopelessness,
Kalp yetersizliği olan hastalarda
GİRİŞ
Yaygın kalp damar hastalıklarından
görülen solunum sıkıntısı, yorgunluk, eg-
olan kalp yetersizliği normal veya artmış
zersiz toleransında kısıtlanma, beslenme
dolum basıncına rağmen kalbin dokulara
değişiklikleri zamanla bu hastalarda önem-
yeterli ölçüde oksijen sağlayamamasına
li bir sorun olan umutsuzluğa neden ol-
yol açan yapısal ve işlevsel bozukluk ola-
maktadır.[7] Bireyi bedensel olarak etkile-
rak tanımlanır ve mortalite oranı % 8-
yen kalp yetersizliği, bireyin beden imajını,
12’dir. Türkiye’de yapılan kalp yetersizliği
özgüvenini, kişilerarası ilişkilerini, yaşam
araştırmalarına göre Türkiye’de 3-4 milyo-
amacını olumsuz yönde etkileyerek, umut-
na yakın bireyde kalp yetersizliği bulun-
suzluk, depresyon, anksiyete gibi durumla-
maktadır.[1, 2] Kalp damar hastalıkları gerek
ra yol açmaktadır.[8] Umutsuzluk sadece
gelişmiş ülkelerde gerekse gelişmekte olan
hastalığa bağlı olarak ortaya çıkmamakta,
ülkelerde sıklıkla görülen toplumsal sağlık
aynı zamanda hastalığın ortaya çıkmasında
Türkiye
İstatistik
Kurumu
da etkili olabilmektedir [9]. Buna ek olarak,
(TUİK) verilerine göre Türkiye’de dolaşım
özellikle hem umutsuzluğun bir semptom
sistemi hastalıkları nedeniyle gerçekleşen
olarak görüldüğü depresyon; hem de ank-
ölümlerin %38,8’i iskemik kalp hastalığı,
siyete, psikolojik ve kardiyak hastalığa yol
%25,2’si
açabilecek davranışsal etkilere neden ola-
sorunudur.
serebro-vasküler
hastalık,
%17,7’si diğer kalp hastalığı ve %12,8’i
bilmektedir.[10,
hipertansif hastalıklardan kaynaklanmış-
bireyin umutsuzluk ve diğer psikiyatrik
tır.[3-6]
sıkıntılarını azaltmak için bu hastalarda
115
11]
Kronik hastalığı olan
psikiyatrik
tedavi
yaklaşımları
önemlidir.[12]
Kalp yetersizliği olan hastaların
günlük yaşam aktivitelerini düzenli biçim-
Sağlıklı yaşam biçimi, bireyin sağ-
de yerine getirememesi, aktiviteleri yapar-
lığını etkileyen bütün davranışlarını kont-
ken yorgunluk, nefes darlığı, halsizlik ve
rol altına alması, günlük yaşam aktivitele-
ödem şikayetlerinin olması, beslenme alış-
rini yönetmede kendini sağlık statüsüne
kanlıklarının değişmesi hastaların gelecek-
uygun davranışları seçerek düzenlemesi
le ilgili planlarında azalma ve umutsuzluk
olarak tanımlanmıştır.[13]Kronik hastalığı
meydana getirebilmektedir. Günlük yaşam
olan bireyin sahip olması gereken sağlıklı
biçimi kısıtlanmış olan kalp yetersizliği
yaşam biçimi davranışları manevi gelişim,
hastalarının, yaşam niteliklerinin ve sağlık
egzersiz, beslenme, sağlık sorumluluğu,
bakım kalitelerinin arttırılması için bilim-
stres yönetimi ve kişiler arası ilişkiler-
sel araştırmalar yapılması ve bu araştırma
dir.[14] Kalp hastalığı olan bireylerde sıklık-
bulgularının
la görülen sigara içme, egzersiz yapmama,
aktarılması önemli bir gereklilik olmuş-
tedaviye ve yaşam tarzını değiştirmesi ile
tur.[18, 19]
hemşirelik
uygulamalarına
ilgili önerilere uymaması gibi sağlıklı ya-
Bu araştırma kalp yetersizliği hasta-
şam biçimiyle ilgili davranışlar bireyin
larında sağlıklı yaşam biçimi davranışları
kişilik özellikleriyle yakından ilgilidir.[12]
ve umutsuzluk arasındaki ilişkiyi belirle-
Sağlıklı yaşamın devam ettirilmesinde,
mek amacıyla yapılmıştır.
erken tanıda ve hastalıklardan korunmada
BİREYLER VE YÖNTEMLER
sağlığı geliştirici davranışların uygulanması temeldir.[14]
Bu araştırma, Turgut Özal Tıp
Merkezi Kardiyoloji kliniğinde Kalp Ye-
Literatür incelendiğinde kalp yeter-
tersizliği tanısı nedeniyle tedavi gören has-
sizliği hastalarında görülen ilaca, diyete ve
talarda sağlıklı yaşama biçiminin umutsuz-
bedensel izleme uymama, hastalık semp-
luğa etkisini belirlemek amacıyla tanımla-
tomlarını kötüleştirerek hastaneye tekrar
yıcı olarak yapıldı. Araştırmanın evrenini;
yatışı arttırmaktadır.[15, 16] Ayrıca kalp has-
Kardiyoloji kliniğinde kalp yetersizliği
talıklarının iyi tanımlanmasıyla, hastalığın
nedeniyle tedavi gören hasta bireyler oluş-
sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile önle-
turmaktadır. Araştırmanın örneklemi; yapı-
nebilir olduğu ve hastalığın kronikleşmesi-
lan power analiziyle 0.05 yanılgı düzeyi,
nin önüne geçilebildiği, etkin hemşirelik
0.6 etki büyüklüğü, 0.95 evreni temsil etme
bakımı ile kalp yetersizliği hastalarında
yeteneği ile 251 kişi olarak tespit edilmiş-
mortalite ve morbiditede azalma görülmüş-
tir. Hastalar randomize yolla seçildi. Araş-
tür.[16, 17]
tırmadaki hasta bireyler 18 yaş üstü; işit116
me-konuşma zorluğu olmayan ve araştır-
ve güvenilirliği Seberve Durak tarafından
maya katılmayı kabul eden bireylerden
yapılmıştır.[20-23]BUÖ
oluşmuştur. Araştırmanın verileri Temmuz
yönelik karamsarlık düzeyini belirlemeyi
2015-Şubat 2016 tarihleri arasında Turgut
amaçlayan bir ölçektir. BUÖ Ölçeği'nin
Özal Tıp Merkezi Kardiyoloji kliniğinde
yanıtlanmasında; bireyden kendisine uygun
toplandı. Veriler toplanmadan önce araş-
gelen ifadeler için "evet", kendisine uygun
tırmanın yapılacağı kurumdan yasal izin
olmayan ifadeler için "hayır" şıkkını işaret-
alınıp, araştırmaya katılan kişilerin yazılı
lemesi istenmektedir. Bu ifadelerden 11
ve sözlü onayı alındı. Verilerin toplanma-
doğru 9 yanlış yanıt anahtarı vardır. Bun-
sında hastaların sosyodemografik özellikle-
lardan 2, 4, 7, 9, 11, 12, 14, 16, 17, 18 ve
rini içeren Anket Formu, Beck Umutsuzluk
20’nci sorulara verilen yanıt evet ise 1
Ölçeği (BUÖ) ve Sağlıklı Yaşam Biçimi
puan 1, 3, 5, 6, 8, 10, 13, 15 ve 19’uncu
Davranışları Ölçeği (SYBDÖ) kullanıldı.
sorulara verilen yanıt hayır ise 1 puan ve-
Veriler hasta bireylerle haftanın beş günü
rilmektedir. Bunların aksi verilen cevap-
çalışma saatleri içinde ortalama 15-20 da-
larda ise 0 puan verilmektedir. 1, 6, 13, 15,
kikalık süreler içerisinde yüz yüze görüşme
19’uncu önermeler gelecekle ilgili duygu-
tekniği ile toplandı.
ları, 2, 3, 9, 11, 12, 16, 17, 20’nci önerme-
bireyin
geleceğe
Verilerin değerlendirilmesinde orta-
ler motivasyon kaybını, 4, 7, 8, 14, 18’nci
lama, yüzdelik dağılımlar, varyans analizi,
önermeler de gelecekle ilgili beklentileri
bağımsız gruplarda t-testi kullanıldı.
ifade etmektedir. Ölçekten alınabilecek
puanlar 0-20 arasında değişmektedir. Öl-
VERİ TOPLAMA ARAÇLARI
çekten alınan toplam puanın yüksek olması
Anket Formu
umutsuzluğun yüksek olduğunu göster-
Anket formu literatür taranarak
mektedir.
araştırmacı tarafından geliştirilmiş olup
Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Öl-
yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim duru-
çeği II (SYBDÖ)
mu, meslek, hastalık yılı, çalışma durumu,
Ölçek ilk kez Walker ve arkadaşları
ilaç kullanma yılı, aktivite yapamama du-
tarafından 1987 yılında geliştirilmiştir.[24]
rumu, diyet uygulama süresi gibi soruları
Ölçek 52 madde ve altı faktörden oluşmak-
içeren
tadır. Bunlar; manevi gelişim, kişilerarası
toplam
18
maddeden
oluşmaktadır.[14-16]
ilişkiler, beslenme, fiziksel aktivite, sağlık
Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ)
sorumluluğu ve stres yönetimidir. Ölçeğin
Beck ve arkadaşları tarafından geliştirilen BUÖ Ölçeğinin Türkçe Geçerlilik
117
iç tutarlılık katsayısı toplam ölçek için 0.92
olup, altı alt faktör için 0.79-0.87 arasında
muştur (p<0.05). Hastalarda cinsiyete göre
değişim göstermektedir.
SYBDÖ toplam puan ortalaması karşılaştı-
Ölçeğin Türkiye’de ilk versiyonunun
geçerlilik
çalışması
keklerde sağlıklı yaşam biçiminin kadınla-
1999”da Esin tarafından, 2007”de ise Ba-
ra oranla daha yüksek olduğu saptanmıştır.
har ve arkadaşları tarafından yapılmıştır.[14,
Araştırmada medeni duruma göre BUÖ
Bizim çalışmamızda Bahar ve ark. ge-
toplam puan ortalaması karşılaştırıldığında
çerlilik ve güvenirlilik çalışmasını yaptığı
fark tespit edilmiştir (p<0.05). Bekâr hasta-
ölçek kullanılmıştır. Ölçeğin derecelen-
larda evlilere oranla umutsuzluk oranı daha
dirmesi dörtlü likert şeklindedir. Hiçbir
yüksek çıkmıştır. Hastaların ilaç kullanma
zaman (1), bazen (2), sık sık (3), düzenli
yılına göre BUÖ toplam puan ortalaması
olarak (4) olarak kabul edilmektedir. Ölçe-
karşılaştırıldığında
ğin tamamı için en düşük puan 52, en yük-
(p<0.05). İlaç kullananlarda umutsuzluk
sek puan 208’dir. Ölçeğin iç tutarlılık kat-
oranı daha az bulunmuştur. Çalışmada has-
sayısı 0.92 olup yüksek güvenirlilik dere-
taların aktivite kısıtlama durumuyla BUÖ
cesine sahip olmasından dolayı bu ölçek
VE SYBDÖ toplam puan ortalaması karşı-
kullanılmıştır. Ölçek II “ye “Yeterince
laştırıldığında fark bulunmuştur (p<0.05).
uyurum”, ”İlahi bir gücün varlığına inanı-
Aktivitenin kısıtlanması umutsuzlukta art-
rım”, ”Şekeri ve tatlıyı kısıtlarım” ve
ma, sağlıklı yaşam biçimi davranışlarında
“Kalp atımım hızlanana kadar egzersiz
azalma meydana getirmiştir.
25]
ve
güvenirlilik
rıldığında fark bulunmuştur (p<0.05). Er-
yaparım” maddeleri eklenmiştir.[26]
fark
bulunmuştur
Tablo 2’de hastaların BUÖ ve SYBDÖ
ölçek alt boyut ve toplam puan ortalamala-
BULGULAR
rı verilmiştir.
Tablo 1. de hastaların tanıtıcı özel-
Araştırmada hastaların BUÖ ölçe-
likleri ve tanıtıcı özelliklerine göre ölçek
ğinden aldıkları minimum puan=1, maxi-
puan ortalamalarının karşılaştırılması ve-
mum puan= 19, toplam puan ortalaması
rildi.
9.57 ± 2.46 dır. Hastaların umutsuzluk
Araştırmada hastaların yaş ortala-
puanı orta düzeydedir. Çalışmada hastala-
ması 61.80±14.25 tir. Çalışmaya katılan
rın SYBDÖ ölçeğinden aldıkları minimum
hastaların %63.3 ü erkek, %86.1 i evli,
puan=69, maximum puan=223, toplam
%30.3 ü ilkokul mezunudur. Çalışmada
puan ortalaması 130.43±24.73 dür. Hasta-
meslek grubuna göre SYBDÖ toplam puan
ların sağlıklı yaşam biçimi davranışları orta
ortalaması karşılaştırıldığında fark bulun-
düzeydedir.
118
Tablo 1. Hastaların Tanıtıcı Özelliklere Göre Beck Umutsuzluk Ölçeği ve Sağlıklı Yaşam
Biçimi Davranışları Ölçek Puan Ortalamalarının Karşılaştırılması
BUÖ
Test Değeri ve Önemlilik Değeri
Tanıtıcı
Özellikler
n(251)
Yaş
Meslek
Emekli
Memur
Ev Hanımı
İşçi
Öğrenci
%
Ort.61.80±14.25
84
10
81
51
25
33.5
4.0
32.3
20.3
10.0
Cinsiyet
Erkek
Kadın
159
92
SYBDÖ
Test Değeri ve Önemlilik Değeri
F=1.548
p=0.083
F=8.713
p=0.001
63.3
36.7
t=2.443
p=0.076
t= 8.790
p=0.000
216
35
86.1
13.9
t=0.595
p=0.132
t= 5.063
p=0.001
73
29
76
26
98
19
29.1
11.6
30.3
10.4
11.2
7.6
F=0.451
p=0.110
F= 8.268
p=0.000
25
168
58
10.0
66.9
23.1
F=0.555
p=0.058
F= 0.791
p=0.053
38
213
15.1
84.9
t=2.116
p=0.059
t=0.004
p=0.061
151
53
47
60.2
21.1
18.7
F=1.314
p=0.312
F=2.941
p=0.001
İlaç Kullanma
0-5 yıl
6-11 yıl
12 yıl ve üzeri
Diyet Yapma
126
74
51
50.2
29.5
20.3
0-5 yıl
6-11 yıl
12 yıl ve üzeri
128
83
40
51.0
33.1
15.9
F=0.03
p=0.203
F=0.624
p=0.059
Aktivite Kısıtlama
Evet
Hayır
204
47
81.3
18.7
t=0.024
p=0.03
t=0.027
p=0.03
Medeni Durumu
Evli
Bekar
Eğitim Durumu
Okur-yazar değil
Okur-yazar
İlkokul
Ortaokul
Lise
Üniversite
Gelir Düzeyini
Algılama
Kötü
Orta
İyi
İşte Çalışma
Evet
Hayır
Hastalık Yılı
0-5 yıl
6-11 yıl
12 yıl ve üzeri
119
F=2.729
p=0.000
F=0.882
p=0.134
Tablo 2. Hastaların Ölçek Toplam Puan Ortalamaları
n=251
Ölçek
Min - Max
X ± SD
BUÖ
2.53 ±0.93
0-5
Motivasyon
Kaybı
4.84±2.87
0-33
Gelecekle
İlgili Beklentiler
2.30±2.24
0-7
9.57 ± 2.46
1 - 19
Sağlık
22.21±5.27
9-36
Fiziksel Aktivite
14.50±5.27
8-34
22.73±4.47
13-36
25.05±5.49
11-38
26.39±13.74
13-226
Gelecekle
İlgili Duygular
Toplam Puan
SYBDÖ
Beslenme
Maneviyat
Kişilerarası
İlişkiler
Stres Yönetimi
19.52±4.45
9-35
Toplam Puan
130.43 ± 24.73
69 - 223
120
Tablo 3’te hastaların SYBDÖ ve
Sağlıklı yaşam biçimi davranışları azaldık-
BUÖ ölçeğinden aldıkları toplam puan
ça umutsuzluk artmaktadır. Hastaların sağ-
arasındaki ilişkileri verilmiştir.
lıklı yaşama biçimi davranışlarını yapa-
Araştırmada BUÖ ve SYBDÖ ara-
maması umutsuzluğu etkilemektedir.
sında negatif yönde ilişki saptanmıştır.
Tablo 3.Beck Umutsuzluk ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçekleri Arasındaki İlişki
Sağlık
r
BUÖ
Gelecekle Motivasyon Gelecekle
İlgili
Kaybı
İlgili BekDuygular
lentiler
.168**
.323**
.416**
Fiziksel
Aktivite
Beslenme
r
.405**
.422**
.416**
.163**
r
.416**
.426**
.531**
.666**
Maneviyat
r
.578**
.459**
.405**
.172**
Kişilerarası r
İlişkiler
Stres Yöne- r
timi
TOPLAM r
.273**
.274**
.169**
.217**
.780**
.422**
.176**
.273**
.380**
.780**
.649**
.586**
SYBDÖ
ÖLÇEKLER
TOPLAM
.382**
*p<0.001
TARTIŞMA
hastalarda bayan hastalara göre, evlilerde
Araştırmaya katılan hastaların yaş
bekârlara göre, eğitim düzeyi yüksek olan-
ortalaması 61±14, % 63.3’ü erkek ve %
larda düşük olanlara göre sağlıklı yaşam
86.1’i evlidir (Tablo.1). Araştırmada hasta-
biçimi davranışı daha yüksek bulunmuştur
ların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları
(Tablo.1). Kang ve arkadaşlarının yaptığı
Ölçek Toplam puan ortalaması 130±24
çalışmanın sonucunda benzer şekilde yük-
olarak saptanmış olup, bu değer ortalama
sek eğitim seviyesine sahip olan hastaların
puanın üzerindedir (Tablo.2). Araştırmada
daha fazla sağlıklı yaşam biçimi davranışı
cinsiyet, medeni durum ve eğitim düzeyleri
gösterdiği belirtilmiştir.[27] Yüksek eğitim
ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları ara-
seviyesine sahip kişilerin daha iyi kavrama
sında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Erkek
ve anlama yeteneğine sahip olduklarından
121
ihtiyaçları olan yaşam biçimi değişimi,
haftanın yarısından fazla günde umutsuz-
motivasyon ve performansa daha sıklıkla
luk, depresyon veya hayal kırıklığı bulunan
sahip olabildikleri düşünülebilir.
kişilerde, koroner arter hastalıkları görülme
Hastaların en fazla puan aldıkları
sıklığının arttığı saptanmıştır. [31] Umutsuz-
sağlıklı yaşam biçimi davranışları sırasıyla
luk kalp hastalarında yaygın olarak görül-
kişilerarası ilişkiler, maneviyat ve sağlık
mekte, depresyon ve anksiyete ile birlikte
sorumluluğu alt boyutları olmuşken, en
görülerek hastaların hastanede kalış süresi-
düşük puanı fiziksel aktivite alt boyutunda
ni uzatmakta, sağlıklı davranış geliştirme-
aldıkları saptanmıştır. Chiou ve arkadaşla-
lerini etkilemekte, hastalığın prognozunu
rının (2015) Tayvan’da 200 koroner kalp
kötü yönde etkileyerek mortaliteyi arttırdı-
hastasıyla sağlığı yükselten davranışların
ğı görülmektedir.[10, 32]
belirleyicilerini
araştırdıkları
çalışmada
Araştırmada Beck Umutsuzluk Öl-
benzer şekilde kişilerarası ilişkiler ve ma-
çeği ve SYBDÖ arasında negatif yönde bir
neviyat puanları yüksek saptanmışken,
ilişki saptanmıştır (Tablo.3). Hastaların
fiziksel aktivite puanının en düşük olduğu
sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını yapa-
saptanmıştır.[28] Bu sonuca göre araştırma-
maması
ya katılan hastaların sağlıklı yaşam biçimi
Literatüre bakıldığında yakın zamanda
davranışı olarak duygusal ve spirütüel iliş-
yapılan bir meta analiz çalışmasına göre
kileri daha fazla önemsedikleri, spor, eg-
umutsuzluğun bir semptomu olduğu dep-
zersiz gibi bedenin aktifleştirilmesine da-
resyon ile kronik kalp yetersizliği hastala-
yanan fiziksel aktivitelerden uzak durduk-
rının hastanede kalış süresi ve mortalite
ları; bu durumun nedeni olarak araştırmaya
oranları arasında önemli bir ilişki olduğu
katılanların gelir ve eğitim durumları ile
saptanmıştır.[33] Savaşan ve arkadaşlarının
ilişkili oldukları düşünülebilir.
çalışmalarında da araştırmaya benzer ola-
umutsuzluğunu
etkilemektedir.
Araştırmaya katılan hastaların Beck
rak umutsuzluk azaldıkça fiziksel aktivite,
Umutsuzluk Ölçek puan ortalaması 9±2
manevi gelişim, kişilerarası ilişkiler ve
olarak saptanmış olup, bu bulgu kalp yeter-
stres yönetimi artmaktadır.[3] Kalp hastalığı
sizliği olan bireylerin orta düzeyde umut-
ile birlikte sağlıklı yaşam biçimi davranış-
suzluk yaşadığını göstermektedir. Literatür
larından sağlık yönetimi, fiziksel aktivite,
incelendiğinde, yapılan çalışmalarda araş-
beslenme, maneviyat, kişilerarası ilişkiler
tırmaya benzer olarak kalp yetersizliği olan
ve stres yönetimi olumsuz etkilenmekte, bu
hastaların umutsuzluk düzeylerinin yüksek
durum hastanın kendisini yetersiz görme-
bulunduğu görülmüştür.[9, 29, 30] Loomba ve
sine ve bağımlı hissetmesine yol açarak
arkadaşlarının yaptığı araştırmaya göre bir
umutsuzluğu arttırdığı düşünülebilir.
122
SONUÇ VE ÖNERİLER
4.
Küçükberber N, Özdilli K, Yorulmaz
Kalp yetersizliği olan hastalarda
H. Kalp hastalarında sağlıklı yaşam
yapılan araştırmanın sonucunda sağlıklı
biçimi davranışları ve yaşam kalitesine
yaşam biçimi davranışlarının azalması
etki eden faktörlerin değerlendirilmesi.
umutsuzluğu artırmaktadır.
Anatol J Cardiol. 2011;11:619-26.
Kalp yetersizliği olan hastalara has-
http://dx.doi.org/10.5152/akd.2011.16
talıkla ve sağlıklı yaşamla ilgili eğitim verilerek, hastalıklarını daha iyi tanımaları
ve bilinçlenmesi sağlanabilir.
6
5.
hemşirenin sorumlulukları. Turk J
KAYNAKLAR
1.
Card
hemşirelik bakımı: Olgu sunumu. Türk
6
Dern
Kardiyovasküler
6.
nleri.do?id=18855.
Değertekin M, Çetin Erol D, Ergene
O, Tokgözoğlu L, Aksoy M, Erol MK,
et al. Türkiye'deki kalp yetersizliği
ve
7.
tarihi:
Juenger J, Schellberg D, Kraemer S,
al. Health related quality of life in
patients with congestive heart failure:
Arş.2012;40(4):298-308
comparison
with
other
chronic
diseases and relation to functional
031
variables. Heart. 2002;87(3):235-41.
Savaşan A, Ayten M, Ergene O.
Koroner arter hastalarında sağlıklı
biçimi
davranışları
ve
umutsuzluk. J Psy Nurs. 2013;4(1):16.
http://dx.doi.org/10.5505/phd.2013.07
279
Erişim
Haunstetter A, Zugck C, Herzog W, et
öngördürücüleri:
http://dx.doi.org/10.5543/tkda.2012.65
yaşam
adresi:
06.06.2016.
HAPPY çalışması. Türk Kardiyol
Dern
Erişim
http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBulte
4
prevalansı
TUİK. Ölüm Nedeni İstatistikleri,
2014.
http://dx.doi.org/10.5543/khd.2014.00
123
2012;3(3):49-59.
http://dx.doi.org/10.5543/khd.2012.00
Hemşirelik Dergisi. 2014;5(7):32-40.
3.
Nur.
Alkan Öz H. Kalp yetersizliğinde
Kardiyol
2.
Uysal H. Kardiyak rehabilitasyon ve
8.
Rodríguez-Artalejo
F,
Guallar-
Castillón P, Herrera MC, Otero CM,
Chiva MO, Ochoa CC, et al. Social
network as a predictor of hospital
readmission and mortality among
older patients with heart failure. J Card
Fail. 2006;12(8):621-7.
9.
http://dx.doi.org/10.1016/j.cardfail.200
güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Hem
6.06.471
Der. 2008;12(1):1-13.
Yılmaz EB, Ergun A. Kalp yetmezliği
15. Uysal
H,
Enç
N.
Kronik
kalp
olan hastalarin algilanan sosyal destek
yetersizliği olan hastaların uyumu için
ile
motivasyonel görüşme. Türk Kardiyol
umutsuzluk
düzeyleri
ve
ölüm
arasindaki
kaygisi
ilişki.
Ege
Dern
Kardiyovasküler
Hemşirelik
Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu
Dergisi.
Dergisi. 2010;26(3):1-10.
http://dx.doi.org/10.5543/khd.2012.00
10. Kinley DJ, Lowry H, Katz C, Jacobi F,
Jassal DS, Sareen J. Depression and
2012;3(3):33-38
4
16. Strömberg A, Mårtensson J, Fridlund
L-Å,
J-E,
B,
physician diagnosed cardiac disease
Dahlström U. Nurse-led heart failure
and metabolic risk factors. Gen Hosp
clinics improve survival and self-care
Psychiat.
behaviour in
2015;37(4):288-93.
Levin
Karlsson
anxiety disorders and the link to
patients
http://dx.doi.org/10.1016/j.genhosppsy
failure.
ch.2015.03.022
2003;24(11):1014-23.
11. Oğuz S, Kara N, Araç V, Karataş A.
Pacemaker
takılmış
hastalarda
Eur
with
heart
Heart
J.
http://dx.doi.org/10.1016/S0195668X(03)00112-X
anksiyete ve depresyonun incelenmesi.
17. Redfern J, Ellis E, Briffa T, Freedman
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler
S. Modular prevention of heart disease
Hemşirelik Dergisi. 2014;5(7):22-31.
following acute coronary syndrome
12. Karadakovan A, Aslan, FE. Dahili ve
Cerrahi Hastalıklarda Bakım: Nobel
(ACS)[ISRCTN42984084].
Cardiovasc
Disord.
BMC
2006;6(1):26.
http://dx.doi.org/10.1186/1471-2261-
Kitabevi; 2010.
6-26
13. Özkan S, Yılmaz E. Hastanede çalışan
hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi
davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri
Dergisi. 2008;3(7):89-105.
18. Kocaman
dayalı
Araştırma
G.
Hemşirelikte
uygulama.
Geliştirme
kanıta
Hemşirelikte
(HEMAR-G)
Dergisi. 2003;5:2-61.
14. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F,
Kıssal A. Sağlıklı
yaşam biçimi
davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve
19. Temel AB, Ardahan M. Hemşirelik
araştirmalarinin kullanimi, engeller ve
araştirma
kullaniminda
değişim
124
modelleri. Turkish Journal of Research
&
Development
in
Nursing.
20. Beck A, Steer R. Manual for the beck
hopelessness
scalePsychological
corporation. San Antonio, TX. 1988.
The
measurement
Derg. 1994;8(32):28-36.
27. Kang Y, Yang I-S, Kim N. Correlates
of health behaviors in patients with
21. Beck AT, Weissman A, Lester D,
L.
İbrikçi S. Sağlığı sürdürme, sağlığı
geliştirme ve hemşirelik. F N Hem
2011;13(3).
Trexler
26. Erdoğan S, Nahçivan NÖ, Esin MN,
of
pessimism: The hopelessness scale. J
Consult Clin Psych. 1974;42(6):861.
22. Duman S, Taşgın Ö, Özdağ S. Beden
coronary artery disease. Asian Nurs
Res.
2010;4(1):45-55.
DOI:
http://dx.doi.org/10.1016/S19761317(10)60005-9
28. Chiou A-F, Hsu S-P, Hung H-F.
eğitimi ve spor yüksekokulu spor
Predictors
yöneticiliği
okuyan
behaviors in Taiwanese patients with
öğrencilerin umutsuzluk düzeylerinin
coronary artery disease. Appl Nurs
incelenmesi.
Res.
bölümünde
Selçuk
Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Bilimi Dergisi.
of
health-promoting
2016;30:1-6.
http://dx.doi.org/10.1016/j.apnr.2015.0
8.008
2009;11(3):27-32.
23. Doğan P. Resim öğretmeni adaylarının
29. Evangelista LS, Kagawa-Singer M,
umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi.
Dracup K. Gender differences in
Atatürk
health perceptions and meaning in
Eğitim
Fakültesi
Eğitim
Bilimleri Dergisi. 2012;36:115-27.
persons living with heart failure. Heart
& Lung: The Journal of Acute and
24. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ.
Critical
Care.
2001;30(3):167-76.
The health-promoting lifestyle profile:
http://dx.doi.org/10.1067/mhl.2001.11
development
4893
and
characteristics.
psychometric
Nurs
Res.
30. Murray SA, Kendall M, Boyd K,
1987;36(2):76-81.
Worth A, Benton TF. Exploring the
25. Esin MN. Saglikli yaşam bicimi
davranislari
uyarlanmasi.
1999;2:87-96.
125
ölçeginin
Hemşirelik
spiritual needs of people dying of lung
Türkçe'ye
cancer or heart failure: a prospective
Bulten.
qualitative interview study of patients
and
their
carers.
Palliat
Med.
2004;18(1):39-45.
http://dx.doi.org/
10.1191/0269216304pm837oa
31. Loomba RS, Aggarwal S, Arora R.
Depressive symptom frequency and
prevalence
of
cardiovascular
diseases—Analysis of patients in the
national
health
and
of
the
epidemiological
explanatory
evidence,
mechanisms
and
management approaches. Clin Psychol
Rev.
2008;28(2):288-306.
http://dx.doi.org/10.1016/j.cpr.2007.05
.005
nutrition
33. Fan H, Yu W, Zhang Q, Cao H, Li J,
examination survey. Am J Ther.
Wang J, et al. Depression after heart
2015;22(5):382-7.
failure and risk of cardiovascular and
http://dx.doi.org/
10.1097/MJT.0000000000000043
32. Goldston K, Baillie AJ. Depression
and coronary heart disease: a review
all-cause mortality: a meta-analysis.
Prev
Med.
2014;63:36-42.
http://dx.doi.org/10.1016/j.ypmed.201
4.03.007
126