MS ve Ruhsal Sorunlar Dr. Levent Tokuçoğlu 2004 Tanı MS tanısı bir kayıp olarak algılanır Yas ortaya çıkar: Yadsıma, kızgınlık ve öfke, pazarlık ve uzlaşma yaşantılanır Bazılarında depresyon görülür Tanı sonrası tepkiler Hastalar bu yas sürecinin normal olduğu konusunda bilgilendirilmelidir Üzüntü, öfke, kızgınlık, umutsuzluk…hatta depresyon beklenen, olağan duygulardır MS derneğine başvurunuz Aile üyeleri MS tüm aileyi etkiler İş/maddi sorunlar, bakanın gereksinimleri, kendilik algısı, aile bireylerinin rolleri, cinsellik… Aile üyeleri de hastaya benzer bir süreç yaşantılar Kapı kapı dolaşıp bilgi, umut ararlar MS ve Bilişsel Bozukluklar %30-50’ sinde hafif %20-30’ unda ağır bozukluk MS ve Bilişsel Bozukluklar Bilgi işleme sürecinde yavaşlama Dikkat ve konsantrasyonda bozulma Bellekte, özellikle yakın bellekte bozulma Yürütücü işlevlerde bozulma (kavram, akıl yürütme, sorun çözme, plan yapma vs) MS ve Bilişsel Bozukluklar Plaklar temporal ve diensefal bölgesindeyse bellek bozukluğu daha belirgindir Anlık bellek ve gecikmiş anımsama daha bozuk; sayı sıralama daha korunmuş MS ve duygusal sorunlar Hastalık sürecinde depresyon görülme olasılığı % 50! %25 olguda öfori Yorgunluk depresyona eşlik eden en ilk belirtilerdendir. Depresyon tanısı-1 En az iki haftadır mevcut olan…… Çökkün duygudurum, umutsuzluk ve karamsarlık İştahta değişme, kiloda değişme Uykusuzluk, aşırı uyuma Aşırı huzursuzluk ya da uyuşukluk Depresyon tanısı-2 Yorgunluk ya da enerji kaybı Değersizlik ya da uygunsuz suçluluk duygusu Düşünebilme, yoğunlaşabilmede güçlük ya da kararsızlık Sürekli ölümü ya da intiharı düşünme MS ve Özkıyım Toplum ortalamasından daha yüksek Erkeklerde, erken başlayan (30 yaş öncesi) ve geç tanı almış kişilerde daha fazla MS ve Kişilik değişimleri %20-40 olguda irritabilite ya da apati MS ile başaçıkabilmek Destek Yakın bağlantılar/ilişkiler Mizah duygusu Maneviyat Açıklık/içtenlik MS ile başaçıkabilmek Bilgi güçtür. MS Derneği ile bağlantı kurunuz.