Alt Gastrointestinal Sistemin Endoskopik İncelemesi

İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri
Gastroenterolojide Klinik Yaklaşım
Sempozyum Dizisi No: 38 • Mart 2004; s. 89-99
Alt Gastrointestinal Sistemin
Endoskopik İncelemesi
Prof. Dr. Kadir Bal
Alt gastrointestinal sistemin endoskopik incelemesini ince barsağın (enteroskopi) ve kalın barsağın (kolonoskopi) incelemesi olarak ikiye ayırabiliriz.
Kolonoskopi rutin olarak yıllardan beri yapılmaktadır. Enteroskopi ise az sayıda özel merkezde yapılırken günümüzde rutin endoskopik işlemler arasına
girmiştir.
İNCE BARSAK ENDOSKOPİSİ: ENTEROSKOPİ
Endİkasyonları
1. Gizli GİS kanaması olarakta bilinen açıklanamayan gastrointestinal
kanamalar.
2. Açıklanamayan kr. diareli seçilmiş hastalar.
3. İnce barsağın radyolojik olarak tanımlanamamış anormallikleri.
4. Önceden bilinen ince barsak hastalıklarının takibinde kullanılır.
İnce barsak hastalıkları nadirdir. Bu nedenle endoskopik incelemede kısıtlıdır. İnce barsağın distal uçu yani terminal ileumun küçük bir bölümü normal
kolonoskopi sırasında ileoçekal valv geçilerek incelenip biyopsi alınabilir.
Yine standart üst GİS endoskopisi sırasında duodenumun II. ve III. kısımlarına girilerek incelenebilir.
İnce barsağın Treitz ligamanı altının incelenmesi zordur. Uygulanan ilk
teknik guide’lı enteroskoptur. Hastaya rehber tel yutturularak pasajı takip edilir. Anal kanaldan çıkan tel üzerinden teflon tüp ve onun üzerindende endoskop kaydırılarak geçirilir. Gerek anal, gerekse oral yoldan inceleme yapılır.
Bu metod hastalar için travmatik olduğundan çabuk terkedilmiştir. Bunun
yanında zamana bağlı ve sıklıkla anestezi gerektirmektedir.
89
• Kadir Bal
Dört enteroskopi tekniği geliştirilmiştir.
1. Push enteroskopi tekniği,
2. Sonda enteroskopi tekniği,
3. İntraoperafif enteroskopi,
4. Kordonsuz yani kapsül enteroskopi.
1. Push Enteroskopi
İnce barsağın incelenmesinde son zamanlarda en yagın kullanılan metoddur. Yapılışı gastroskopiye benzer. Daha hızlıdır, biyopsi ve tedaviye olanak
sağlar, orta derecede İV sedasyonla (3-10 mg midazolam) yapılır ve taşınabilir.
Gizli kanaması olan hastalarda pozitif tanı konma oranı % 55 civarındadır (%
30-70). Uygun şartlarda sterilize edilen yetişkin veya çocuk kolonoskopları
jejunoskopi için kullanılabilir. Bunlar gastroskoplardan daha fleksibil olup jejunoskopiye uygundur. Enteroskopi için daha fleksibil ve daha uzun şaftlı özel
enteroskoplar imal edilmiştir. Bunlar gerek fiberoptik gerekse video temellidir. Uzunluğu 250 cm, çapı 10.5 cm.dir. Over tüp 1987 de Japon Shimizu ve
arkadaşlarınca dizayn edilmiştir. 11-15 mm çaplı, yarı fleksibil, 85-100 cm
uzunluğunda, distal uçu yumuşak, alt ve üst uçlarında radyoopak göstericiler vardır. Amacı mideden geçişte oluşan loopları ortadan kaldırmaktır.
Aynı şekilde over tüp ile anal kanaldan girilerek
distal bölgenin bir bölümü incelenebilir.
İşlem sırasında nabız, kan basıncı, ve arteriel
oksijen satürasyonu gibi vital parametreler takip
edilmelidir. Fluoroskopik takip yapılabilir. Bazı
merkezlerde iki yönlü enteroskop kullanılır. Buna
kolo-ileoskopi denirki az sayıda yapılmaktadır.
Tanı ve Tedavi Seçenekleri
1. Biyopsi alınabilir.
2. Kanayan lezyonlar koagüle edilebilir (Bipolar prob, heater prob,).
3. İntestinal polipler snare’le çıkartılabilir.
4. Darlıklar balon ile dilate edilebilir.
İnceleme uzunluğu aletin total uzunluğundan
60 cm kısad veya oluşacak looplara göre değişebilir. Komlikasyon nadirdir. Çoğu over tüpe
bağlıdır.
2. Sonda Enteroskop
Çok uzundur. (çalışma uzunluğu 270 cm),
Resim 1. Push enteroskop
inceleme tüpü 5.1, uç ise 5.4 mm çapındadır. Hava ve su için iki ince kana-
90
Alt Gastrointestinal Sistemin Endoskopik İncelemesi •
lı vardır. Uçta 12-20 ml hava ile şişen balon vasıtasiyle barsağın peristaltik
hareketleriyle ileuma doğru taşınır. 2-10 mg midazolam ile sedasyon yapılır.
İnceleme genellikle sabah başlar. Hasta akşamdan aç bırakılır. Lidokain jelle
enteroskop burundan nazikçe geçirilerek işlem başlatılır. Push enreroskop ise
ağızdan yerleştirilir. İşlem 8 saatte biter. Pasif yerleştirme işlemi enteroskop
uzunluğu tamamiyle bittiği zaman veya şüpheli ve gözlenmesi gereken bölgeye geldiği zaman sonlandırılır. İnceleme döneminde alet geri çekilirken loop
olasılığına karşılık aletin ucu fluoroskopik olarak takip edilmelidir. Hasta
yüzü yukarı yatırılır. Eğitilmiş hemşire ve doktor kontrolünde inceleme yapılır. Endoskopik inceleme ve çıkarılması 30-45 dakika sürer. İnceleme sırasında
uçtaki balon tedricen söndürülür. Bu sırada sedasyon yapılmaz. Peristaltizmin
yavaş olduğu hastalarda Glukagon ve antispazmodik ilaçlar verilebilir. Hareket kabiliyeti, biyopsi alma ve tedavi kapasitesi yoktur. Parsiyel inceleme ve
ağırlığı nedeniyle nadir kullanılır. % 10 oranında burun kanaması görülebilir.
Nadirde olsa perforasyon görülebilir. En büyük dezavantajı burundan geçtiği
için hastaya rahatsızlık vermesidir.
3. Kordonsuz veya Kapsül Enteroskopi
İnce barsağın tamamının incelenmesi mümkündür. 11x33 mm boyuların-
Şekil 2. Sonda enteroskop
91
• Kadir Bal
Resim 3. Sonda enteroskop (uç balonun şişirilmiş hali).
da imaj çipi, minyatür prosesör, beyaz ışık veren diyot lamba, lens, minyatür
transmiter ve pilden oluşan bir kapsülle inceleme yapılır. Elde edilen video
görüntüleri saniyede iki resim olarak vücud dışında görüntüyü kaydeden sisteme aktarılır. Bu görüntüler daha sonra deneyimli elemenlar trafından değerlendirilir. İnceleme 6-8 saatte tamamlanır.45
Dakikalık video kaydı yapılır. Lezyonlar ve yeri belirlenebilir. Teknik giderek geliştirilmekte ve daha yaygın kullanılır hale gelmektedir. Pratikte 12 saat-
Resim 4. Kapsül endoskopi
92
Alt Gastrointestinal Sistemin Endoskopik İncelemesi •
lik açlık gereklidir. Kapsül çok az su ile kolayca yutturulur. Hasta 1 saat ve 3
saat sonra su içebilir. İşlem sırasında hastane dışına gidebilir. Dezevantajları
ise biyopsi alamaması ve tedavi işlemlerinin yapılamamasıdır.
4. İntraoperatif Enteroskopi
İnce barsağın tam değerlendirilmesi için yapılan tanısal işlemdir. Bazı
otörler obscure GİS kanamasında bunun hala altın standard olduğunu düşünmektedir. Özellikle push enteroskop, pediatrik veya normal kolonoskop kullanılır. Ağız, anal veya cerrahi enterostomiden yapılır. Lapatomi sırasında veya
laporoskopik olarakta yapılabilir. Mide, duodenum ve ince barsak hatta kalın
barsak palpasyonla yardımla dikkatle incelenir. Cerrah elle yardım ederek skobun geçişini kolaylaştırır. Loop oluşması ve mukoza hasarı önlenir. İntestinal
tümörler, Meckel divertikülü veya intestinal angiektaziler tanımlanabilir. Morbiditesi yüksektir (%30). Serozal yırtılma olabilir.
İnce barsak lezyonlarının endoskopik görünümleri:
1. Vasküler Anormallikler: Tanısı güç, nadir görülen GİS kanamalarını yaklaşık % 50’sini mukozal vasküler anormallikler oluşturur. Angiodisplazi veya
vasküler ektazi tanımlanabilir. Endoskopik olarak angioektazi düz, hafifce
mukozadan kabarık, kırmızı ve genellikle 2-10 mm çaplı lezyondur. İzole olabilir veya çok sayıdadır. Ör. Osler-Weber Rendu hastalığı.
Ekstraözefageal veya ektopik varisler özellikle duodenum ve proksimal
jejunumda olabilir. Daha nadir olarak kanamalar splenik dolaşım vaskülitleri,
kr.mezenterik tetersizlik veya radyasyon enteritinde olabilir.
2. Tümörler: GİS kanserlerinin % 3’ü ince barsaktadır. Bunların % 5-10’u
GİS kanaması yapar. Leiomyom ve leiomyosarkomlar (stromal tm.ler) sıklıkla kanayan lezyonlardır. Leiomyom selim, karsinoid tümör en yaygın maliğn
tümördür. Bunların % 40’ı ileoçekal valvten itibaren 60 cm.lik alanda gelişir.
Adenokarsinomların % 54’ü dudenumda ve sadece % 18’i ileumdadır. Lenfoma sistemik veya primer olabilir. İnce barsağın primer lenfomaları % 35 ileumda, % 35 jejunumda ve sadece % 12 si duodenumdadır. Genellikle B hücre
tiplidir. Melanom, akciğer karsinomu, renal hücreli karsinom en sık metastaz
yapan tümörlerdir.
3. Ülseratif Lezyonlar: Crohn hastalığı en çok kanama yapan en yaygın ülseratif lezyondır. Ülseratif jejunit çölyak hastalığın komplikasyonu olabilir. İnce
barsak infeksiyonları (tbc., tifo, sifiliz ve histoplazmoz) kanama ve malabsorbsiyona sebeb olur. Potasyum, NSAİ ilaçlar ve 6-mercaptopurine ince barsakta
ülserasyon ve kanamaya sebeb olur.
4. Divertiküller: Meckel divertikülü çoçuklukta en çok kanama yapan sebebtir. Divertiküller en çok duodenumda olmak üzere ince barsağın her tarafında
görülebilir. Kanama olduğu zaman genellikle abondandır ve yüksek mortalite
riski vardır.
93
• Kadir Bal
5. Çeşitli indikasyonlar: Familyal adenömatöz polip sendromlu hastaların
takibinde enteroskopi kullanılır. Jejunumda polip sıktır. Gastrointestinal amiloidoz olabilir. İzole veya çok sayıda lenfenjiektazi 60 yaşın üstünde hastaların
yaklaşık % 10’unda gözlenir.
KOLONOSKOPİ
Fleksibl kolonoskopi ilk 1958 de gastro kamera ile Japonyada başladı. 1969
da total kolonoskopi Wolff ve Shinya tarafından kolon hastalıklarının tanı
ve tedavisinde yeni amaç olarak tanımlamıştır. Günümüzde modern video
kolonoskop kolon ve terminal ileum mukozasını direkt olarak görüntülerini
sağlamaktadır. Tanı ve tedavi yeteneğinden dolayı kolon incelemesinde diğer
yöntemler arasında kolorektal kanser önlenmesi ve tayininde altın standard
olarak kabul edilmektedir. Çok açık avantajlarına rağmen çekuma girmek bazı
hastalarda teknik olarak güçtür. Kolonoskopi giderek daha güvenli, rahat ve
tam muayene olanağı veren yöntem olmaya adaydır.
Endikasyonları
Kolonoskopi, detaylı renkli görüntüsü, biyopsi ve tedavi potansiyeli ile
inflamatuar değişiklikler, vasküler lezyonlar ve neoplazilerin tanısında ideal
inceleme yöntemidir. Bu nedenle diareli, anemili ve rektal kanamalı hastalarda ve kolorektal kanser gelişme riski yüksek durumların takibinde seçilecek
yöntemdir. Yüksek risk taşıyanların kontrol edilme zamanları tartışmalıdır.
1 cm.den büyük adenomlar, ciddi displazi veya villöz histoloji gibi hallerde
kolonoskopik takip 1-3 yıllık aralıklarla yapılması önerilmektedir. Kolorektal
kanser aile hikayesi olmayanlarda bir veya iki küçük tubuler adenomu olanlarda normal ve tam incelemeden sonra 5 yılda veya daha uzun zamanda
bir inceleme yapılır. Diğer taraftan ciddi displazi, çok sayıda adenom, aile
hikayesi ve villöz histoloji gibi yüksek riskli adenomu olan hastalarda 3 yılda
bir ve daha sık aralıklarla inceleme önerilmektedir. Amerikada kanser önleme stratejisi olarak, kolorektal kanser riski olanlarda 50 yaşından sonra 10
yılda bir tarama önerilmektedir. Kolon kanserli hastalarda operasyon öncesi
veya tıkanma varsa cerrahiden sonra 6 ay içinde kolonoskopi yapılmalıdır.
Bu nedenle kolonoskopik takip adenom bulunması durumunda standard olarak 3-6 yılda bir yapılmalıdır. Yüksek risk gruplarında ise (kolorektal kanser
aile hikayesi major risk faktörüdür, herediter nonpolipozis kolorektal kanser
hikayesi) takip 25 yaşından itibaren 1-3 yılda bir yapılmalıdır. Birinci derece
akrabalarında 60 yaş altında kolorektal kanser olanlarda veya ikinci derecede
akrabalarında indeks hastadan 10 yıl önce başlayarak 5 yılda bir tarama önerilmektedir.
94
Alt Gastrointestinal Sistemin Endoskopik İncelemesi •
Tablo 1. ESGE ve ASGE’ye göre kolonoskopinin indikasyonları şu durumlardır.
A. Baryumlu incelemede dolum defekti veya darlık gibi klinik olarak önemli olması muhtemel anormallik varsa,
B. Açıklanamamış GİS kanamasının değerlendirilmesi:
• Anorektal kanama kaynağı olmayan hematokezyada,
• Üst GİS kanama kaynağı dışlandıktan sonra melenada,
• Fekal gizli kanama varlığında.
C. Açıklanamamış demir eksikliği anemisinde,
D. Kolonda neoplazi taramasında,
• Tedavi edilebilir kanser veya neoplastik polipli hastada senkron kanser veya
neoplastik polipler için kolonun değerlendirlmesi için.
• Metakron kanser tanısı için 3-5 yıl sonra ve kanser rezeksiyonundan sonra 3 yıllık
kolonoskopik takipler veya kolonoskopik tarama.
• Neoplastik poliplerin yeterince ctemizlenmesinden sonra 3-5 yıllık aralıklarla tarama
işlemi,
• Önemli aile hikayesi olan hastalarda:
1. Herediter nonpolipöz kolorektal kanser: Kolorektal kanser tanısı
erken yaşlardan beş yaş daha genç veya 25 yaşından genç başlangıcı
olanlarda her iki yılda kolonoskopi. Geleneksel kolonoskopi
40 yaşında başlamalıdır.
yıl
duysa
2. 60 yaşından önce sporadik kolorektal kanser: akrabalarında varsa 10
daha erken yaşta, başlangıçta 5 yılda bir veya adenom bulunher üç yılda bir kolonoskopi.
• 8 yıl veya daha çok süreli ülseratif koliti olan hastalarda veya 15 veya daha çok
hastalık süresi olan sol kolon kolitlerinde displazi tayin etmek için sistematik
biyopsili her 1-2 yılda bir kolonoskopi yapılmalıdır.
E. Kolonun kronik inflamatuar barsak hastalığı, eğer acil tedaviyi etkileyecek hastalığın
aktivite ve yaygınlığının tayini veya daha doğru tanısı için.
F. Orijini açıklanamamış klinik olarak önemli diare,
G. Cerrahide görülmeyen lezyonların intraoperatif tayini için (polipektomi yeri, kanama
yerinin lokalizasyonu)
H. Ülserasyon, neoplazi, vasküler malformasyon ve polipektomi yerinden kanamanın
tedavisi (elektrokoagülasyon, heater prob, laser veya injeksiyon tedavisi)
I. Yabancı cisim çıkarılması,
J. Kolon polipi çıkarılması,
K. Akut nontoksik megakolon veya sigmoid volvulusun dekompresyonu için
L. Darlıkların balon dilatasyonu için (anastomoz darlıklarının),
M. Darlık veya kanayan neoplazmaların palyatif tedavisi (lazer, eloktrokoagülasyon,
stentli olan)
N. Neoplazmaların yerini işaretlemede kolonoskopi yapılmalıdır.
Kolonoskopinin genel olarak kontrendike olduğu durumlara tablo II’ye
95
• Kadir Bal
Tablo 2. Kolonoskopinin endike olmadığı haller;
A.
Kronik, stabil, irritabl barsak hastalığı veya kr. karın ağrısı: özellikle eğer semptomlar tedaviye yanıtsızsa, kolonoskopinin hastalığı dışlayamayabildiği kabul edilir.
B.
Akut diarede,
C.
Kolona ait semptom ve belirtilerin olmadığı hallerde, tedavinin etkilenmeyeceği
zaman, primeri bilinmeyen metastatik adenokarsinoma,
D.
Ülseratif kolit hariç inflamatuar barsak hastalığı takibinde.
E.
Üst gastrointestinal sistemde kaynağı belirlenmiş melena veya üst GİS kanamasında.
fulminan kolit ve belirlenmiş akut divertikülit eklenebilir.
Kolonoskopi hamilelikte güvenli ve tolere edilebilir. Gerektiği zaman yapılmalıdır. Myokard infarktüsünde 3 hafta kolonoskopiden kaçınılmalıdır.
Barsak Hazırlanması
İşlemden önce tam barsak temizliği gerekmektedir. Bu işlemin en can sıkıcı parcasıdır. Açık yazılmış tarifler önemlidir. Kötü hazırlanmış kolon işlemi
teknik olarak güçleştirir, hatta çekuma ulaşılamayabilinir. Özellikle diatermi
kullanılacak hastalarda yetersiz temizlenme tehlikelidir. Bu hastalara diyet
uygulanabilir. Demir ilaçları 7 gün önceden kesilir. Hastalara iki gün önceden
az posalı yiyecekler önerilir. Kabızlık yapan ilaçlardan kaçınılmalıdır. Düşük
doz aspirinden polipektomi kanaması ihtimali yoktur. İlaça devam edilebilir.
Hasta uzun zaman antikoagülan kullanıyorsa kolonoskopiden 3-4 gün önce
warfarin kesilebilir. İşlemden sonra hemen ilaça başlanmalıdır. Eğer hastada
yüksek riskli metal kapak varsa hastanede gözlem altında heparine dönülmeli
ve işlemden 3 saat önce heparin durdurulmalıdır.
Pek çok barsak hazırlığı rejimi vardır. Fakat hastaların tamamı için ideal
rejim yoktur. Kuvvetli oral laksatifler kolonoskopiden bir gün önce verilir.
Solid posa bırakan gıdalardan kaçınılmalıdır. Temiz sıvı hasta dehidratasyona
girmemesi için verilmelidir. Temizlik için poliethylene glycol-balanced electrolyte solusyonu (PEG-ELS) ve sodyum fosfat (Phoshpo-Soda) yaygın olarak
kullanılır. PEG-ELS oral lavaj solüsyonu büyük hacimde (3-4 litre) hızlı barsak
temizlenmesini sağlar. En önemli dezevantajı çok miktarda olması ve tadıdır.
% 10 hastada kusma olabilir. Phospho-soda oldukça ozmotik katartik etkilidir.
Küçük hacimde iki dozda 45 ml olarak verilir. Her ikisininde etkisi birbirine
benzerdir. Fosfo soda klinik önemi az olan elektrolit eksikliğine neden olur.
Hastalar tarafından iyi tolere edilir. Renal yetersizliği, kalp yetersizliği ve asitli
karaciğer hastalığı olan hiperfosfotemili ve hipokalsemililerde kontrendikedir.
Hipokalsemi kardiak aritmilere sebeb olabilir. Aftöz ülser benzeri mukozal lezyonlara neden olur. İnflamatuar barsak hastalıkları düşünülen hastalarda konfüzyona sebeb olabilir. Bu lezyonlar biyoside her zaman normaldir.
Sedasyon
96
Alt Gastrointestinal Sistemin Endoskopik İncelemesi •
Kolonoskopi invazif bir işlemdir. Ağrıya neden olabilir. Hastaların çoğu
sedasyonsuz veya az sedasyonla inceleneblir. Küçük doz midazolam (1-3 mg),
pethidine (25-75 mg) etkili analjezi ve orta derecede sedasyon sağlar. Ağrı kolonoskopi sırasında her zaman hava ile aşırı distansiyondan kolon mezosunun
gerilmesine bağlıdır. Bu nedenle işlem sırasında çok hava verilmemelidir. Bazı
hastalara propofol ile anestezi yapılabilir.
Kolonoskopi sırasında antispazmodikler kullanılabilir. Her hastada kullanılması şart değildir.
Kolonoskopların Özellikleri
Kolonoskoplar genel olarak gastroskoplara benzerdir. Fakat onlardan daha
fleksibildir. Uzunlukları 130-170 cm, kalınlıklarıda 1.1-1.3 cm arasındadır. Konvansiyonel kolonoskopların yanında son zamanlarda videokolonoskop geliştirilmiştir. Yine çeşitli özellikleri olan kolonoskoplar dizayn edilmiştir. Kanser
taramasında oldukça faydalı çözünürlüğü fazla ve büyütme özellikleri olan
aletler oluşturulmuştur. Kolonoskopi sırasında fluoroskopik takip faydalı olabilir. Özellikle oluşan looplar görmek ve açmada yardımcıdır. Her hastada
kullanmak gerekli değildir. Ayrıca radyasyon riskinide düşünmek gerekir.
Endoskopun yeri ve şeklini belirlemeye yardımcı olan magnetik endoskop
görüntüleme yöntemleri bulunmaktadır. Zor vakalarda kolay ve çabuk incelemeyi sağlarlar. Kolonoskopi yapanın becerisi işlemin başarısında önemlidir.
İşlem sırasında yardımcı tarafından karına kompresyon uygulanabilir.
Hastaya pozisyon verilebilir. İnceleme sol lateral pozisyonda yapılır.
Anüs ve Rektum
Anal kanal 3 cm uzunluğundadır. Eksternal ve internal sfinkterler arasında dentate çizgi vardır. Burada ağrıya hassas squamöz epitel biter. Anal kanal
önceki patolojiden dolayı skarlı veya deforme olabilir. Fibroepitelyal polipler,
hemoroidler bulunabilir. Rektum anal vergeden 15 cm uzunluğundadır. Sigmoid kolon giriş sırasında 40-70 cm arasında geçilir. Çıkışta ise sigmoid kolon
proksimali 40-45 cmde incelenebilir. Splenik fleksura anüsten hiçbir zaman 50
cm.den fazla uzun değildir. Sigmoid kolon ve inen kolonda lümen yuvarlaktır. Geçirilmiş cerrahi girişimler ve divertikülozis sigmoid kolonu fikse edip,
bükülmeler nedeniyle incelemeyi güçleştirebilir. Bu hastalarda çoçuk kolonoskopları denenebilir. İnen kolon 20 cm uzunluğunda bir tüptür. İnceleme
sırasında overtüp kullanılabilir. Transvers kolon karekteristik üçgen şeklinde
haustra yapısına sahiptir. Kadınlarda uzun olup, uzunluğu değişkendir. Grimavi görünüm sağ fleksurada görülür. İleoçekal görünüm değişkendir. Özellikle obezlerde genişlemiş hatta lipomatözdür. %90 vakada ileuma geçilebilir.
Alet 70-80 cm.de çekumda iken doğru aksta ileuma girmek kolaydır. Eğer iyi
barsak temizliği yapılmışsa ve tıkanma yoksa total kolonoskopi %100 başarılabilinir. Bunun yanında en az %20 hastada eksperler için bile teknik güçlükler
97
• Kadir Bal
vardır. İnceleme ve işlemlerin bir kısmı girişte yapılabilirken çıkıştada pekçok
tanısal ve terapötik işlemler yapılabilir. Dikkatli inceleme için çıkışın 5 dakikadan az olmaması gerekir. Dikkatli inceleme 10 dakika sürer. Riskli hastalarda
antibiyotik kullanılabilir.
Anormal Görünümler:
Resim 5. Kolonoskop ve over tüp
• Polipler: saplı, sapsız, flat adenomlar, selim ve maliğn polipler,
• İnflamatuar barsak hastalıkları: ülseratif kolit, Crohn hastalığı,
• Karsinoma,
• Endometriozis
• Angiodisplazi
• Soliter rektal ülser,
• Fistül,
• Anal fissür,
98
Alt Gastrointestinal Sistemin Endoskopik İncelemesi •
• Hemoroid,
• Darlıklar,
• İskemik kolit,
• Radyasyon koliti.
Kolonoskopi ile Yapılan İşlemler:
• Polipektomi,
• Balon dilatasyonu,
• Tüp yerleştirilmesi,
• Volvulusun düzeltilmesi,
• Angiodisplazi elektrokoagülasyonu,
• Tümör destrüksiyonu,
• Hemoroid band ligasyonu,
Komplikasyonları
Tanısal kolonoskopide komplikasyon sık değildir. Peforasyon giriş sırasında aşırı güç kullanmaya bağlıdır. Genellikle sigmoid kolonun apeksinde
veya sigmoid dessandan kolon geçişinde oluşur. İşlem sırasında karın ağrısı
aşırı hava verilmesine bağlıdır. Pnömotik perforasyon sağ kolonda aşırı hava
verilmesine bağlıdır. Sol üst kadran ağrısı özellikle hemoglobinde düşme ile
beraberse dalak travmasını gösterir. Ciddi koplikasyonların çoğu tedavi ile
ilişkilidir. Polipektomi ve dilatasyon gibi. Kanama polipektomilerden sonra
% 1-2 oranında görülür. 14 güne kadar olabilir. Perforasyon sıklığı polipektomilerin % 0.5-1’den azıdır. Ortaya çıkışı geçikebilir. Polipektomi yapılanlarda
önemli kanama, ciddi karın ağrısı veya ateş perforasyonu gösterir. Lokalize
ağrı, ateş ve lökositoz karekteristiktir. Önemli koplikasyonların hepsi hastanede acil tedaviyi ve gözlenmeyi gerektirir. Postpolipektomi sendromu ve küçük
perforasyonlar geniş spekturumlu antibiyotik, sıvı ve yatak istirahati ile konservatif olarak tedavi edilir. Büyük perforasyonlar için açık veya laparoskopik
acil onarım yapılmalıdır.
KAYNAKLAR
1.
Saunders B P. Colonoscopy: Basic Instrumentation and Technique.
2.
Gossum A V. Enteroscopy Techniques.
3.
Cotton P, Williams C. Colonoscopy and Flexible Sigmoidoscopy. Practical Gastrointestinal Endoscopy, Fourth
edition İngilizce tıpkı basım, Türkiye 1997-2001: 10;187-302.
4.
Cotton P, Williams C. Endoscopy of the Small Bowell. Practical Gastrointestinal Endoscopy, Fourth edition
İngilizce tıpkı basım, Türkiye 1997-2001: 11:302-322.
99