T.B.M.M. B : 88 25 . 6 . 1992 O : 1 Çay

T.B.M.M.
B : 88
25 . 6 . 1992
O:1
Çay-Kur Genel Müdürlüğünün 45 çay fabrikası için, mevcut teknolojiye göre, norm kad­
rosu toplamı 22 518'dir. Eskiden çalışmakta olan işçiler içerisinden bu yıl işbaşı yapan işçi sa­
yısı ise 22 312'dir; yani, bugün, eski işçileri ile Çay-Kur'un mevcut norm kadrosu birbirine denk
durumdadır; ancak, fabrikalar arasında işçi dağılımında bir miktar dengesizlik bulunduğu için,
bazı fabrikalarda bir miktar fazlalık, bazılarında noksanlık ve bazılarında da norm kadroya
uygunluk vardır. Bu tespitlerimle ilgili bilgileri, Çay İşletmeleri Genel Müdürünün iki ay önce
KİT Komisyonuna takdim etmiş olduğu rapordan almıştım.
Şimdi, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğüne ait fabrikalarda, 5 Hazirandan başlamak üze­
re, sezonluk işçi alımları halen devam etmektedir. Bugüne kadar alınmış işçi sayısı beş bini
geçmiştir. Bu sayıyı kesin olarak bilen -şu ana kadar- hiç kimse de bulunmamaktadır, genel
müdür de dahil.
Değerli milletvekilleri, bu işçilerin işe alımından, fabrikalar arasında büyük dengesizlik­
ler, büyük usulsüzlükler, yolsuzluklar ve eşi emsali bugüne kadar hiç görülmemiş ölçüde parti­
zanlıklar yapılmaktadır. Şimdi, bu alımlardaki usulsüzlükleri sırayla anlatacağım.
Değerli milletvekili, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğünün almış olduğu işçi miktarının
fabrikalara dağılımında, fabrikaların ihtiyaç duyduğu işgücü gözetilmemiş,, fabrikaların bu­
lunduğu ilçe ve beldelerdeki siyasî talepler ön planda tutulmuştur. Fabrikaların norm kadrola­
rına göre eski işçi miktarları dikkate alındığında, en az işgücü açığı bulunan, yani en az işçiye
ihtiyacı olan fabrikalara en fazla işçi alınmış; işçiye daha çok ihtiyacı olan fabrikalara ise, en
az işçi alınmıştır, örnek vermek gerekirse; norm kadroya göre 16 işçiye ihtiyacı olan lyidere
Çay Fabrikasına 357 işçi alınmış, hemen yanı başındaki Derepazarı Çay Fabrikasına, sadece
28 işçiye ihtiyaç gözükürken, 85 işçi alınmıştır; yine, norm kadroya göre 116 fazlalık olan Ardeşen Çay Fabrikasına 178 işçi daha alınmış; ama, 50 kişi noksanı olan Camidağı Çay Fabri­
kasına da 170 işçi alınmıştır; yine, 104 fazlalık olan Hopa Çay Fabrikasına 80 kişi alınmış, 38
noksanı olan Kalecik Fabrikasına da 80 işçi alınmıştır. Bu çarpıklık, hemen hemen bütün işlet­
melerde mevcuttur; yani, kadronun fabrikalar arasındaki dağılımı, fabrikaların işçi ihtiyaçları­
na göre değil, fabrikaların bulunduğu yöredeki siyasî taleplere göre değerlendirilmiştir.
Şimdi bunun ne önemi vardır: Bunun ne önemi olduğunu, Çay Kurumu Genel Müdürü­
nün, iki ay önce KİT Komisyonuna sunmuş olduğu rapordaki kendi ifadelerinden aktarmak
istiyorum: "Mevcut işçi dağılımına göre 18 adet kuru çay üretim fabrikasında 1 147 kişi fazla­
lık olarak istihdam edilirken, diğer fabrikalarda bu kadar az işçi istihdam edilmektedir. Bu
fazlalık personel, münhal olan eski işyerlerine aktarılmadığı takdirde, Çay Kurumunun 1992
yılındaki üretim kaybı ve fazladan ödenecek işçilik bedeli 150 milyar liraya ulaşacaktır" de­
mektedir. Bu 1 147 kişinin dengesiz dağılımından, eğer, Çay Kurumu, 150 milyar lira fazla öde­
meye muhatap oluyorsa, bu 5 bin kişinin dengesiz dağılımından, Çay Kurumunun uğrayacağı
zararın hesabını size bırakıyorum. Fazla mübalağalı olarak değil, ama bu 5 bin kişi, Çay Kuru­
muna, sadece bir yıl için, 100 milyar liralık ek ödeme getirecektir.
Yine, bu işçi alımının, üretimle hiçbir bağlantısı yoktur; yani, işçi alınmasıyla, Çay Kuru­
munun üretiminde bir artış meydana gelmemiştir. En yoğun biçimde işçi alınan fabrikalardaki
üretim miktarını incelediğimiz zaman, üretimlerinde ve günlük işleme kapasitelerinde artış ol­
madığını görmekteyiz; hatta, birçok işletmede bu işçi alımından sonra, günlük üretim kapasi­
tesinin azaldığını da müşahade etmekteyiz. Bu bilgileri ve rakamları, Çay Kurumunun bilgile­
rinden almış bulunuyorum. Bu işçiler işe alınmadan önce günlük işleme1 kapasitesi
— 16 —