YATIRIM KANUNU

Ashraf Jafari
Analysis & System Mofid A.Ş
Konu Başlıkları
 Iran Ekonomisinin özellikleri hakkında kısa bilgiler
 Iran Ticaret Kanunu
 Yabancı yatırımı Teşvik ve Destekleme Kanunu
 Yabancıların Şirket Kurma ve Şube Açması ile İlgili Kanunlar
 Dolaysız Vergi
 Katma Değer Vergisi Kanunu
Iran Ekonomisinin Özellikleri

İran ekonomisi ve bankacılık sektörüne uygulanan
ambargoların kalkması ile, İran’da bilim, üretim,
mühendislik ve teknoloji konularında yatırım ve ticaret
için olumlu bir ortam sağlanmıştır.
 Yabancı sermayelerden yararlanmak, İran devletinin
önceliklerinden birisidir ve İran cumhur başkanı sayın
Ruhani yaptığı konuşmalarda sıkıca bu konuya vurgu
yapıyor.
 İran'ın en çok ithalat yaptığı alanlar;
Mekanik ve elektrikli makineler, demir ve çelik, kimyasal ürünler, ulaşım
araçları ve ekipmanlardır.
İlaveten İran pazarı enerji ve havayolu ulaşım sektörleri ve tüketimi hızla
artan tekstil ürünleri, hazır giyim ve elektirik ev eşyaları pazarında yatırım
fırsatlarına sahiptir
Ayrıca gelecek 10 yıl içersinde İran altyapılarında bir trilyon Dolardan fazla
yatırım yapmalıdır.
İran Devleti Yukarıda belirtilen tüm sektörlerde doğrudan yabancı yatırıma
sıcak bakıyor.
Yabancı Yatırımın Yararları ve Gereksinimleri
Mikroekonomi ve Özel Sektör Açısından
 Yerli ve dünya pazarları ile rekabet edebilecek kaliteli ürünlerin üretimi
 Projelerin gerçekleşmesi için gereken finansal kaynakların sağlanması
 Yeni İhracat pazarlarına erişim
 Yöneticilik maharetlerinin gelişmesi
 Teknoloji transferi ve üretimde dünya standarlarına erişebilmek
Makroekonomi ve Devlet Açısından
Ülkenin kalıcı ekonomik gelişmesine ve uluslararası statüsünün artmasına yardımcı olacak
Yeni iş fırsatları yaratacak
İhracat miktarının artması
Vergi gelirinin artması
Yerli projeler için gerekli finansal kaynakların bir bölümünü temin ederek, yerli kaynakların alternatifi
veya tamamlayıcısı olacak
Kobilerde Kurumsal kapasitelerin oluşumu ve büyük şirketlere dönüşme fırsatı.
İran Ticaret Kanunu
İran İslam Cumhuriyeti Ticaret Kanunu 1931
yılında yazıldı ve 1968 yılında anonim şirketler
hakkında bazı reformlardan geçti.
Halıhazırda İran'da ticaret kanunu ile ilgili henüz
yazım aşamasında olan yeni bir kanun tasarlanıyor.
Ayrıca Ticaret kanununun yanı sıra,
kooperatif şirket için de ayrı kanun mevcuttur ve
devlete bağlı şirketlerin de genelde kendine özel
kanunları var.
En Uygun Tüzel Kişi Türleri;
Anonim Şirket
Anonim şirket kurmak, karmaşık bir prosedür ve bir sürece sahiptir.
Anonim şirketler ile ilgili İran Ticaret Kanununda onlarca madde mevcuttur.
Limited şirket
Limited şirket kurmak daha basit ve az kanunlara tabii olduğu için,
az ortaklı şirketler için daha uygun bir şirket türüdür.
•
•
•
•
Şirket açma işlemleri,
kişiye ait temiz özgeçmiş belgesinin alımından,
isim belirleme ve resmi gazetenin yayımlanması ,
maliye bakanlığı
ve sosyal güvenlik kurumunda kayıt işlemlerinin yapılmasına kadar,
15 gün- 1 ay gibi bir süre alıyor.
Tek Yetkili Yabancı Yatırımcıları Teşvik Kurumu
İran Yatırım, Ekonomik ve Teknik Yardım Örgütü
Yabancı Yatırımcılar ile İlgili İşlemlerden Sorumlu Merkez
Yatırım Kabulu
Giriş
Kullanım Şekli
Çikiş
Yabancı sermaye kabulu ve gerekli izinlerin çıkma sürecini
kolaylaştırmak ve hızlandırmak
Yabancı
yatırımcının
başvurması
Yatırım
Teşkilatı
Projeyi yabancı
sermaye
masasına
sunmak
Yabancı
Sermaye
masasının kararı
Masanın kararını
yabancı
yatırımcıya
iletmesi
Gereken
izinlerin
imzalanması
ve iletilmesi
İki Tür Yatırım Kabulleniliyor:
 İran özel sektörünün çalşma izni olduğu tüm alanlarda doğrudan yabancı
yatırım
 Finans Temini, Yapı-İşlet-Devret ve Karşılıklı Satış şekillerinde yatırımlar
• Bu kanuna tabi yabancı yatırımcılar, devletin yerli yatırımcılar için
öngördüğü destek ve teşvik imkanlarından eşit şekilde yararlanabilir ve
Kamulaştırma ve devletleştirme tehlikesi yaşamıyacaklar.
Yabancı
yatırımcının katılım oranı ve yatırım miktari ile ilgili bir sınırlandırılma yok .
Sermaye ve sermaye gelirlerinin İran'dan döviz veya İhracat şekillerinde
çıkışı, yabancı yatırımcıya verilen izinlerde belirtilir.
Teşvikler ve Fırsatlar
1) Yabancıların şirketlerde hisse oranları için bir kısıtlama getirmemesi,
2) İranlı bir şirketin %100 yabancı sermaye ile kurulabilmesi,
3) Ana sermaye ve karların ürün ve döviz yoluyla transferi mümkün kılması,
4) Yabancı yatırımcı ile yerli yatırımcı arasında ayrım yapmaması,
5) İran’da yaşama gereği olmaksızın İran’da yatırım yapmayı mümkün kılması,
6) Yabancı yatırımcılar için sektör kısıtlamasına gitmemesi,
7) Devletin doğrudan taahhüt kabul etme yoluyla yabancı yatırımcıların temel
haklarının resmiyette tanıması ve yatırımcıların düşündüğü güvenliğin sağlanması,
8) Yabancı yatırımcılar, yöneticiler, uzmanlar ve yakın aile fertleri için üç yıl
o
oturma izni verilmesi uygulanması
9) VE ……
•
Devlet Vergi Dairesi
•
•
Iran İslam Cumhuriyeti Gümrüğü
Dışişleri Bakanlığı
•
•
•
•
Iran Tarım Bakanlığı
Iran Kooperatifleri, Çalışma ve Sosyal Refah Bakanlığı
Iran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanlığı
Çevre Koruma Kurumu
•
•
Şirketler ve Sanayi Mülkiyet Tescil İdaresi
Iran İslam Cumhuriyeti Merkez Bankası
•
Iran ekonomi ve maliye bakanlığı tarafından belirlenen diğer kurumların temsilcileri
Sermaye ve kar konusu sermaye değerinin artışından kaynaklanan gelirlerin nakline neden olan
taleplerin tamamı, İran resmi muhasebeciler birliği üyesi denetleme kurumu’nun raporuyla
desteklenmelidir. Bu tür nakiller denetleme kurumu’nun teyit ettiği miktarda yasal küsüratların
tamamı çıkarıldıktan sonra gerçekleşebilir.
Yabancı Şirketlerin Temsilciliği veya Şube Tesciline İlişkin Kanunlar
•
Yabancı şirketler, tescil oldukları ülkenin kanunlarına göre, İran'da da kanuni şirket
olarak tanımlanıyorlar .
•
Yabancı şirketlerin şubeleri, her yıl ana şirketin faaliyet raporunu, bilhassa kendi
ülkelerinin resmi muhasebeciler birliği tarafından hazırlanan hesap bilenço
raporunu, İran'daki ilgili kuruma sunmalılar. Ayrıca temsilcilik veya yabancı şubeler,
kendileri ile ilgili faaliyet raporları ve İran resmi muhasebeciler birliği veya
Denetleme Kurumu tarafından düzenlenen hesap bilançosunu ilgili kurumlara
sunmalılar.
Yabancı şirketin İran’da şube tesisi için gerekli dokümanlar;
1) Şirket tarafından yazılı başvuru,
2) Şirketin faaliyeti hakkında tanıtım yazısı.
Tanıtım yazısı aşağıdaki bilgileri kapsamaktadır;




Şirketin hangi konularda faaliyet yaptığı hususu,
Şirketin neden İran’da tescil ettirmek istendiğine dair açıklamalı sebepler
Iran’da kaç tane yabancı elemana ihtiyaç duyulacağı,
Şirketin mali kaynakları.
3) Şirketin feshini istemeye yetkili şahıslar tarafından şirketin infishahı hallerinde ana şirket kendisine verilen
süre içerisinde şubeyi tasfiye edeceğine dair taahhüt yazısı,
4)Şirket ana sözleşmesi,
5)Şirketin en son hesap bilânçosu,
6)Noterden avukata veya İran’da şirketi temsil edecek kişi adına tanzim edilenvekâletname,
7)Şirket tasdiknamesi belgesi – Şirket kuruluşunun resmi gazetede ilânı ve değişiklikler olmuşsa en son
değişikliğin tescil belgesi,
8)İmza sirküleri,
9)Devlete ait bir kuruluşla ortak olunması halinde anılan kuruluşlar ile ortak faaliyette bulunulacağına dair yazı,
10)Şirketin İran'da şube açma ve temsilci tayini konusunda aldığı Yönetim Kurulu kararı örneği.
Iran’da şübe açan yabancı şirketlerin verebileceği hizmetler;
1-Ana şirket tarafından satılan ürün veya hizmetlerin satış sonrası hizmetleri.
2-Yabancı ve İranlı şirketler arasında imzalanan anlaşmaların operasyonlarını yürütmek.
3-Yabancı şirketin İran’da yatırım yapması için gereken araştırma ve hazırlıkları yapmak.
4-Yerli mühendislik firmaları ile üçüncü ülkelerde yapılacak faaliyetler için işbirliği yapmak.
5-İran İslam Cumhuriyetinin petrol dışı ihracatını artırmak.
6-Teknik ve mühendislik hizmetleri vermek ve teknoloji transferi yapmak.
7-İran İslam Cumhuriyetinin resmi devlet kurumları tarafından verilen izinlere çerçevesinde bazı
hizmetler vermek. Gereken izinler alındıktan sonra hizmet verilebilen bazı alanlar; Lojisti
8- sigorta ve ürün kontrolu,pazarlama vs.
Dolaysız vergi
 İran'nın yeni dolaysız vergi kanunu 2015 yılının Haziran ayında onaylandı ve 21 Mart2016 itibaren icra
ediliyor.
Yeni dolaysız verginin bazı önemli maddeleri şöyledir;
 Bu kanunun birinci madesine göre, tüzel veya gerçek yabancı kişiler, İran'da elde ettikleri gelirler
karşılığında vergi ödemeliler.
 Tarım ve Bahçıvanlık, hayvancılık, arıcılık, ipek böceği ve balık yetiştirme, ormancılık ve mera onarımı
ile ilgili faaliyetlerle uğraşanlar vergiden muaf olacaklar.
 Gerçek veya tüzel kişilerin gayrımenkul kira ve satışından elde ettikleri gelirlerde vergiye tabii
tutulacak.
 Şirketler ve hukuki şahısların geliri, masrafları ve gayri muaf zararları çıktıktan sonra yüzde 25
vergiye tabi tutulmaktadır. Bu miktar vergi 4 ay vergi yılının bitmesinden sonra beyanname ile
ibraz edilmeli ve yatırılmalıdır. Vergi bakanlığı bir yıl içersinde
verilen beyannameleri
değerlendirip ve kesin vergini çıkarır
 Şirketlerin ve hukuki şahısların üretim, madencilik, otelcilik ve benzeri faaliyetlerden beyan
ettikleri kar, ruhsatları olduğu takdirde 5-10 yıllık süre vergiden muafdır.
 Petrol dışı ürün ve hizmet ve ziraii ürünler , ihracatından elde edilen kar tamamen vergiden
muafdır. Ham madde ihracatından elde edilen gelir %20 vergiden muafdır.
 Borsa dışı hisselerin ve şirket hissesi devrinnin vergisi hissenin isim değerinin %4 dür.
Katma Değer Vergisi
•
Hizmet ve ürün tedariki ve ithalat ve ihracat faaliyetleri İran Katma Derğer Vergi
kanununa tabidir. Katma Değer vergisi İran takvimine göre her mevsimin bitimide
muhasebe edilerek, ödeniliyor.
•
Ürün ve hizmetin sunumu konusunda, fatura tarihi, ürün teslim tarihi veya anlaşmanın
sağlandığı tarihlerden hangisi daha erken olursa, o verginin tahakkuk tarihi sayılır.
•
Halıhazırdaki Katma Değer Vergisi yüzde 9'dır
•
işlenmemiş tarım ürünleri, hayvancılık ve kümes hayvanlar, su ürünleri, bal ve ipek
böceği, gübre ve tarım ilaçları, tohum ve fidan, hayvan yemi ve el dokuma halı dışında
birçok ürünün satışı, %9'lık KDV'ye tabidir.
Teşekkürler