Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 BÖLGESEL KALKINMADA TURİZMİN ROLÜNÜN YEREL HALKIN GÖRÜŞLERİ ÇERÇEVESİNDE BELİRLENMESİ: AYVACIK (ASSOS) ÖRNEĞİ * Bedriye TUNÇSİPER Erdem TEMELOĞLU * Özlem ALTUNÖZ * ÖZET Turizmin ülke ve bölge ekonomisine sağladığı katkılar sayesinde turizmin yapıldığı bölg lerde ekonomik bir canlanma olduğu bilinmektedir. Turizmin ıcı etkisinin yanında istihdama katkı sağlamakta ve yatırımları hı landırmaktadır. Fakat kalkınma sadece ekonomik olarak değil, sosyal ve çevresel unsurlar ile birlikte ele alınmalıdır. Bu açıdan, bir bölgenin kalkı mada turizmin rolü incelenirken, o bölgenin sosyal yaşantısı içerisinde yer alan yerel halkın turizmden sağladığı faydaların bilinmesi ve bu doğrultuda turizm politikaların oluşturulmasının önemli olduğu düşünülmektedir. Bu noktadan hareketle; çalışmanın amacı, kırsal ve aynı zamanda antik bir s hil bölgesi olan Çanakkale/Ayvacık ilçesinin kalkınmasında turizm sektörü nün rolü yerel halkın görüşleri çerçevesinde belirlemektir. Uygulama son cunda, Ayvacık halkının bölgesel kalkınma için en önemli gördükleri sektö lerin başında turizm sektörünün geldiğini, turizmin bölgesel gelişimi olumlu yönde etkileyeceğini ve yörelerine daha fazla turistin gelmesini istedikleri sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca, ulaşım, konaklama olanaklarının arttırılırsa turizmin gelişeceğine inanmaktadırlar. Bunun yanında, esna ! emeklilerin bölgesel kalkınmada turizmin büyük bir rol oynadığına daha fa la inanmaktadırlar. Son olarak ise, yöre halkının eğitim düzeyi ve gelir düzeyi arttıkça turizmin bölgesel kalkınmadaki rolüne ilişkin görüşleri de olu lu yönde artmakt " # $ % & $ ' ( ) * + , ) * ) ır. ' - Bölgesel Kalkınma, Turizm, Yerel Halk, Ayvacık * Balıkesir Üniversitesi, İİBF İktisat Bölümü (Prof.Dr.) Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ayvacık MYO (Öğr. Gör.) * Gazi Üniversitesi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi (Araş. Gör.) * Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 / 5 6 0 1 5 2 3 / 4 2 5 7 5 5 6 ! ! ; 5 8 6 < ! 6 ; : 5 ! 9 5 : 5 ; ! 5 ; : ; ! ! 9 5 = 5 9 6 7 ! 9 5 5 8 9 ; ; : > 5 ; ; 6 ? ; 5 ! 5 ; ! 9 ! 5 ; ; ; 5 : A ; ; ; 5 8 = 8 @ 9 5 A ! A ! 8 5 8 5 ; ! 9 5 ! ; 5 ! 6 9 ! ; 5 ! ; : B ; ; ! C ; : < ! ; ! 5 ; ; ! : 5 6 5 ! ! ; ! ; ! : ( ) D E F ' G H - I J ! ; K L ; A ! 8 . Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 1. GİRİŞ Kalkınmanın en önemli amaçlarından biri, ülkenin tüm insanlarına iş i kanı sunmak ve gelir kazanmalarına olanak sağlamaktır. Bu amacı bölgesel düzeye indirgediğimizde, bölgesel kalkınmanın en önemli amaçlarından biri de bölgede istihdam sağlamak ve bölge halkının gelir kazanmasını sağlayarak bölgesel eşitsizliği azaltmaya çalışmaktır. Ancak kalkınma ile bölge yalnızca gelir düzeyi bakımından değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel açıdan da olumlu anlamda değişmelidir (Sezer ve Çakır, 2009:271). N O Bu anlamda özellikle kırsal alanlarda yapılan turizm faaliyetleri kırsal alanların gelişmesi açısından önemlidir (Soykan,2003). Bu açıdan incelend ğinde, kalkınma düzeyi düşük ve turistik değerleri barındıran bölgelerde turi min teşvik edilmesi bölgenin kalkınmasını sağlayabilir. P Q R S O O BÖLGESEL KALKINMA Kalkınma, yoksul ülkelerin en temel hedefidir (Nafziger, 2012; s. 14). B na karşın ülkelerin ve toplumların ekonomik durumlarını anlatmak için kalkı ma, büyüme ve gelişme gibi terimler çok değişik şekillerde kullanılmaktadır. Örneğin belli bir bölgenin, ülkenin veya toplumun fakir, yoksul, kalkı mamış, az gelişmiş ya da kalkınmakta olması ile kalkınmış, zengin ve sanay leşmiş ülke tanımlamalarının tam olarak ne ifade ettiğinin kesin kıstasları bulunm maktadır (Karagül,2002:8). Ekonomik kalkınmanın ardında insan uns yapılan yatırımlar ve genel olarak yaşam standartlarının gelişmesi vardır. Bu nedenle de gelişmekte olan ülkelerin kalkınması genellikle ekonomik kalkınma lişme biçiminde olmaktadır. Ekonomik kalkınma genellikle bir ülkenin kişi başına düşen üretim veya gelirinde meydana gelen artışı ifade etmekt dir(Nafziger, 2012; s. 14). Gerçek bir kalkınmadan söz edebilmek için ise yazma oranının yükselmesi, eğitilmiş ve uzmanlaşmış işgücünün ar ması, tüm nüfusun sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınabilmiş olması ve işlik oranının % 1 2 dolaylarında olması gerekir (Kongar, 2009). T O U O V O U P T X Y Z W T U V Y Y O [ \ T N V O ] O ^ P Q O İktisadi ve buna paralel olarak bölgesel kalkınma aşamalarına bakıldığı da, önceleri tarım sektörünün ekonomi içinde büyük bir paya sahip olduğu, zamanla sanayi ve hizmet sektörlerinin paylarında da önemli oranla artışın söz konusu olduğu görülmektedir. Küreselleşme olgusu, ulaşım, iletişim ve bilgi teknolojisindeki baş döndürücü gelişmeler, iktisadi kalkınmanın ne tarım ve ne de sanayi sektörü ile gerçekleştirilemeyeceğini göstermiştir. Bu bağla da, sektörel bazda zenginlik ve katma değer yaratan en önemli sektör U W _ V ` N M O P W Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 artık hizmetlerdir (Dülgeroğlu, 2000: 10). Diğer bir deyişle, turizminde yer aldığı hizmetler sektörü bugün kalkınmanın en önemli dinamikleri arasında yer maktadır (Sharma,2004;s.276). V b Günümüzde yüksek gelirli ülkelerin GSYİH’lalarının sektörel dağılımına bakılacak olursa, hizmet sektörünün % 70’in üzerinde bir paya sahip olduğu örülmektedir (Kaynak 2005: 7). Z Gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeler arasında hem sosyal hem de ekonomik anlamda ciddi uçurumlar bulunmaktadır. Az gelişmiş ve gelişme yolundaki ülkelerin sadece ekonomik olarak büyümeleri kalkınma için yeterli değildir. Kalkınma sadece toplam üretimin ve kişi başına düşen gelirin artması değil toplumlarda ekonomik ve sosyal yapının dönüştürülmesi, sürdürülebilir büyüme sağlanırken sanayi kesiminin, bilgi ve teknoloj nin üretim ve ticaret içindeki ağırlıklarının artması ve ülkelerde yaşam standardı ve ka tesinin yükseltilmesini içermektedir. “Bölgesel Kalkınma” kavramını tanımsal düzeyde incelersek, bu kavrama yüklenilen anlam bölge tanımına bağlı olarak değişebilmektedir. Örneğin, gelişme düzeyi farkı, dünyada kıtalar arasında, ülkeler arasında, aynı ülkede bölgeler arasında ve bir kentin semtleri arasında ortaya çıkabilir (Yıldız,2007:26). P b P O 3. TURİZMİN BÖLGESEL KALKINMADAKİ ROLÜ Bölgesel politikaların amaçlarından birisi, bir ülkenin ekonomik ve sosyal birlikteliğini sağlamak için bölgeler arasındaki eşitsizlikleri azaltmaktır. Turizm ile bölgesel kalkınma politikalarının yakın ilişki içinde olduğu ise açıktır. Bunun en açık örneği, AB tarafından onaylanan yapısal fonların içinde turizmi kaps yanların sayısının artmasıdır. Bunun yanında OECD Bölgesel Kalkınma Serv si tarafından yapılan ekonomik çalışmalarda turizmi sık sık muhtemel bir ka kınma stratejisi olarak tanımlaması da turizmi bölgesel kalkınma ile ilişkisini açıkça ortaya koymaktadır (Yıldız, 2007:216). V O P O b O Turizmin, sürekli çalışan, monoton bir is yaşantısı sürdüren insanların lenme ve enerji kazanarak islerine tekrar dönmek için tatil yapma ihtiy cını gideren bir olgu olduğu kadar, dünya barısına katkısı ve iktisadi yönden gelir arttırıcı, istihdam yaratıcı özellikleri de vardır. _ P U V Küreselleşme sonucu ülkeler ve bölgeler arasında oluşan gelir dağılımı daki bozulmanın normalleşebilmesi amacıyla turizmin gelir artırıcı ve istihdam tıcı özellikleri kullanılabilir (İzgi,2007:8). U c V W a V O Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 Ayrıca, günümüzde her ülkenin bölgeleri arasında büyük ya da küçük da dengesizlikler bulunmaktadır. Bölgesel dengesizlik; farklı bölgele insanların iş bulma, eşit işe eşit reel ücret elde etmeme gibi ekonomik boyutta olabilirken, farklı bölgelerdeki insanların eğitim, sağlık, kültürel olana aynı derecede yararlanamamalarını ifade eden sosyal fırsat dengesizliği şe linde de karşımıza çıkabilmektedir(Tunçbilekli, 2006). Tarım veya sanayi ür ı sahip bölgelerde turistik arz kaynaklarının planlı ve etkili politikalarla turizm endüstrisi içerisinde değerlendirilmesi bölgeler arasında ortaya çıkan bu de gesizliği azaltabilmektedir (Braden ve Wiener, 1980). Çeşitli ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de bölgelerarası dengesizlikler mevcuttur. Gelişmenin bütün nimetlerinden her bölgenin aynı derecede yararlanamadığı bir gerçektir. G lişmelerden bir milletin ya da bölge halkının yararlanabilmesi, o milletin ya da bölgenin kalkınma seviyesine bağlıdır. Türkiye’de de bölgeler karşılaştırıldığında, bazı bölgelerin ekonomik ve sosyal alanlarda daha geri olduğu görü mektedir (Tunçbilekli, 2006). [ \ Y W V U W _ P \ b V W _ V U \ O Y O Y ] P N P c U [ Z T T \ U b V U ^ V b V W V [ V e P \ c f b N V V U g Y V V ] ^ Z Q U P U ] T W \ P ] \ P V W Q \ c V U V b V U W V U O Y O b O Turizm sayesinde ihracı mümkün olmayan jeo ekonomik varlıklar, sosyo kültürel varlık, değer ve olaylar ile spesifik bazı hizmetler bölge için döviz ka nağı haline gelmektedir (Olalı ve Timur, 1998:97). Turizmin önemli bir özelliği, doğa ve iklimin yarattığı, tarih, folklor, uygarlık ve kültürün işlediği değerler bütününe büyük ölçüde bağımlı olmasıdır. Zira turizm endüstrisinin ana ha maddesi bunlardır. Bu zenginlikle liği kazanabilirler (Yıldız, 2007:219). Doğal güzellikler ve kültürel ze doğru ve akılcı politikalarla pazarlandığında ülkelerin ve bölgelerin ekonomik dengelerini olumlu yönde etkileyen vazgeçilmez bir gelir kaynağı olmaktadır O c O N \ W V U h ^ V ] T W P Q c N ^ Y Y V P U _ Y \ [ [ U N Y P N V b U P ] O \ Z U i O \ P U b P Y b W j Z T W T U k l m m n o p q r s Turizm, gelir ve istihdam kaynağı olmanın yanı sıra, özellikle turizm bö gesi halkı için altyapı ve üstyapı olanaklarının da gelişmesi anlamına gelir. Bölgeye turistlerin gelmesi ile bölge halkı kitle ulaştırma sistemlerinde yüksek lara, elektrik su ve benzeri altyapı hizmetlerinde üstün bir düzeye ve bir başka türlü elde edemeyecekleri alışveriş, yeme içme ve eğlence gibi ol naklara kavuşurlar. Turizmin gelişmesi sonucunda bölgede, kalkınma hızı ile nüfus artış hızı arasındaki dengesizliğin sebep olduğu iç göçler, turizm ned niyle yer yer azalacak veya duracaktır. Bu süreç kentlerin gecekondulaşmasını veya çarpık kentleşme hızını yavaşlatacaktır. Turizmin, çözümü güç ve aşılması zor olan bu toplumsal sorunların çıkmasını önleyici ve azaltıcı bu b O ^ ] V U _ V W ] O V O Y O d Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 fonksiyonu, ülkenin kalkınmasına bir katkı olarak değerlendirilmektedir (Ç \ Y O Y U k l m m p r s 4. AYVACIK VE TURİZM Assos, günümüzdeki yerleşim yeri Behramkale köyü ile iç içe, Çanakk le’nin Ayvacık ilçesinde, M.Ö. VII. yy.’dan bu yana, kesintisiz olarak yaklaşık 2700 yıldır yaşamını sürdürmeye çalışmaktadır. Bölgede bulunan çok sayıda antik yerleşme merkezinin en önemlilerinden birisidir. Assos, ünlü filozof Ari to’nun burada evlenmesine neden olacak güzellikte saklı bir cen V O ^ O Y U ] ] P W i \ e ] ] f o u u v v v s h V U \ Y V V c b O \ X V V h [ Z P X s s ] W r s 5. ARAŞTIRMANIN AMACI VE ÖNEMİ Günümüzde iletişim ve ulaşım teknolojilerinin getirdiği olanaklar, sermaye ve bilginin küresel ölçekte hareket etmesini kolaylaştırmaktadır. Ul sal sınırları aşan yatırımları kendi coğrafyalarını çekebilmek için kentler birbiri ile rekabet etmektedir. Bunun sonucu olarak da, bazı bölgeler yüksek kalkı ma düzeyi gösterirken bazı bölgeler bu yarışta geri kalabilmektedir. Turizm sektörü, bö geler veya kentler arası kalkınma hızı dengesizliğini azaltmada ya da yok e mede kullanılabilir. Bu noktadan hareketle; çalışmanın amacı, kırsal ve aynı zamanda antik bir sahil bölgesi olan Çanakkale/Ayvacık ilçesinin kalkınması da turizm sektörünün rolü yerel halkın görüşleri çerçevesinde beli T U b O ] O U Y W b O \ Y N ] P W s 6. ARAŞTIRMA YÖNTEMİ 6.1. Evren ve Örneklem Araştırmanın evrenini Çanakkale iline bağlı Ayvacık ilçe merkezinde y şayan yerel halk oluşturmaktadır. 2008 yılında yapılan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre ilçenin toplam nüfusu 30.409’dur. Bu nüfusun 7.642’si ilçe merkezlerinde, 22.767’si belde ve köylerde yaşamaktadır ayvacik.gov.tr). Söz konusu verilere göre, araştırmanın evrenini 7.642 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada zaman, maliyet ve ulaşılabili inden dolayı evrenin tamamına ulaşmak yerine örneklem alma yoluna gidilmiştir. Karatay (2012) çalışmasında 0,05 hata düzeyinde 10.000 evren hacmi için 370 örneklemin yeterli olacağını belirtmektedir V O i \ e ] ] f o u u v v v s h V U \ Y V V b O W \ b ^ Y Y P O Y ` f b W i [ Y e ] ] f o u u p m s l w q s x m s w y u _ T h V ] \ P U s V \ Y U V W V s _ T s ] W u ^ [ c Y V \ c u V u [ c N V W V ] V s _ h r s z noktadan hareketle, Kolay Örnekleme Yöntemi ile 378 kişiye anket uygula mıştır. t T U O Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 6.2. Veri Toplama Yöntemi Araştırmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Anket kull nılmasının sebebi, araştırmanın amacına yönelik çok fazla veri toplan daha geniş kitlelere ulaşılabileceği için daha büyük örneklem ile evrene ya laşmanın mümkün olabilmesi böylece verilerin güvenirliliğinin ve geçe liğinin ması, bireylerin davranışsal, tutumsal, düşünsel, duygusal, inançsal, güdüsel ve algısal özelliklerine ilişkin bilgilerin sağlanabilmesi, verilere çok hızlı ulaşma imkanı olması ve sonuçlar üzerinde istatistiki değerlendirmelerin yapıV V ` P b O ^ Y N P k \ O W V W ] i V ` P b { ^ Y b ^ N P _ P W V W V V W k l m m w o q | n r s Veri toplama aracı olarak hazırlanan anket üç bölümden oluşmaktadır. Anketin birinci bölümünde katılımcıların demografik özelliklerine (cinsiyet, yaş, meslek, eğitim durumu, aylık gelir düzeyi, yörede yaşama süresi) ilişkin kapalı uçlu sorular yer almaktadır. Anketin ikinci bölümünde ise, bölgesel ka kınma ile ilgili dokuz adet kapalı uçlu sorular yer almaktadır. Anketin son bölümünü oluşturan üçüncü bölümde ise, turizmin bölgesel kalkınmadaki rolünü belirlemeye ilişkin 18 adet 5’li Likert ölçeğinde yargı yer almaktadır. b 6.3. Veri Çözümleme Yöntemi Araştırmada öncelikle katılımcıların demografik özellikleri ve bölgesel kalkınmaya ilişkin görüşleri yüzde ve frekans dağılımları alınarak verilmiştir. Ayrıca, turizmin bölgesel kalkınmadaki rolüne ilişkin yargılara verilen c yine yüzde ve frekans dağılımlarının yanı sıra ortalama ve standart sapmaları saplanarak sunulmuştur. Y X V f b V W Y e Bunun yanında, yerel halkın turizmin bölgesel kalkınmaya etkilerine yölik görüşlerinin demografik özelliklerine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği Bağımsız Örneklemler İçin T Testi ve Tek Faktörlü Varyans An lizi ile test edilmiştir. Y U O V Son olarak, yöre halkının bölgesel kalkınma hakkındaki görüşleri demo rafik özelliklerine göre C square (χ karşılaştırma yapılmıştır. O Z O Y e S ~ 0 / P O } r V U V b P Q P P b 3 7.1. Demografik Özelliklere İlişkin Bulgular Bu bölümde, araştırma kapsamındaki deneklerin demografik özelli ilişkin bulguların frekans ve yüzde dağılımları tablolar ile verilmektedir. \ Y Y b W P U Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 Buna göre, katılımcıların % 63,5’i baylardan, % 35,5’i bayanlardan oluşmaktadır. Ayrıca, katılımcıların % 31,7’si 36 45 yaş grubunda yer alırken % 25,4’ü 46 yaş ve üzeri grupta yer almaktadırlar. Mesleklere göre dağılım inc lendiğinde, katılımcıların mesleklere göre dağılım eşit olduğu görülmekt Buna ek olarak, katılımcıların % 41,8’i ilköğretim düzeyinde eğitime sahi % 66,1’, 11 yıl ve üzeri süredir Ayvacık’ta ikamet etmekte ve % 32,3’ü 500 TL ve altı aylık gelir düzeyine sahiptirler. O Y O Y _ P W s Y f Son olarak katılımcıların % 82’s 18’i ise turizmden gelir elde edenle den oluşmaktadır Y P ] T W P Q N _ Z Y U b P Y Y W b Y Y _ ] c Y ] Y N U P W b W k Y b W _ U k W : Demografik Özelliklere İlişkin Frekans ve Yüzde Analizi Sonuçları Demografik Özellikler – 25 yaş – 35 yaş – 45 yaş 46 yaş ve üzeri Yaş ¢ ¡ ¥ ¡ ¢ ¦ § ¡ ¨ © ª « ¬ ¢ ¢ ¢ ¡ £ Ev Hanımı İşçi ¤ ¥ ª © ­ ® ¡ ¯ Öğrenci İşsiz Eğitimsiz İlköğretim Eğitim Durumu ° ¯ ¦ Üniversite – 5 yıl – 10 yıl 11 yıl ve üzeri 500 TL ve altı – – – 1251 TL ve üzeri ¢ © İkamet Süresi ¢ ¡ ° ³ ¢ ¡ ± ² ° ¡ ³ ° ¥ ² ´ µ ¶ · ± ² ¸ · ¸ · º © ³ ¡ ´ ´ ´ µ ¡ » ² ¶ ¡ ¹ Hayır 7.2. Bölgesel Kalkınmaya İlişkin Bulgular Tablo 2’de ekonomik kalkınmaya ilişkin genel sorulara ve turizmin bölg sel kalkınmaya etkisini belirmeye ilişkin sorulara verilen cevapların yüzde ve nalizi sonuçları yer almaktadır. ¼ ¾ ¿ ¼ À Á  à Á ½ Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 Tablo 2 de yer alan sonuçlara göre, Ayvacık ilçesinin ekonomik yönden kalkınmasında en önemli gelir kaynağı olarak sırasıyla “turizm”, “ha vancılık” ve “tarım” olduğu belirtilmektedir. Ayrıca, katılımcıların % 88,4’ü A ık’a daha fazla turist gelmesini istediklerini belirtmişlerdir. â â ã Buna yöre Ayvacık’ta yerel halk turizmi bir gelir kaynağı olarak gö ve gelişmesini ist å ¿ ¼ ê ë ì í î ï ð ¼ À æ ¼ ç Á ¿ ä å ¼ Tarım Hayvancılık ¿ Ayvacık’ı kalkınması için en önemli gelir kaynağı hang  ¼ À ó Â ó ¿ è à è ç è À ó ô Á Á þ ÿ ö ÷ ù ú û ü ú ú ù ¿ è è à æ ý ø ÷ ö ú ù ÷ ú ü ù ø û ú ù û ø û ù ý è å ú ô ú ÷ è à è  è Hayır Faydalı Faydalı Değil Yatırım Yapılırsa Faydalı ÷ ÷ ü ú ý ¼ ¿ ù ÷ ù ý ÷ þ ÿ Yabancı Turist õ ù ù ý ù ý ö ÷ ý ÷ ö û ü ù ü ú ü û ù û û û ü ù ÷ ö ý ù ý ú ù ö ù ú ø ½ û û ø û ø Ayvacık turizminin gelişmesinde hangi turist tipine ağırlık verilm ç õ ¼ è ½ Turizm Ayvacık’ın kalkınması için ne ölçüde faydalıdır? ô ø Halıcılık õ  ÷ À Ayvacık’a daha fazla turist ge è ò ø Diğer à ¼ Bölgesel Kalkınmaya İlişkin Frekans ve Yüzde Analizi Sonuçları å ¼ æ è ñ å À é û è Hizmetler Oldukça Yeterli Ayvacık’ta sunulan turizm hi metleri Ulaşım Konusunda Görüşler Ayvacık’ta sunulan turizm hi å ¿ ø û ù ý ½ ø û Hizmetler Oldukça Yete Hizmetler Oldukça Yeterli ø ö û ø ø û ú ù û ½ å ÷ û ÷ ù ö ü ù ÷ ù ¼ æ ô ¼ è ó  Á À ô Á Á ó  à  ç Á örüşler û Ayvacık’ta sunulan turizm hi İçecek Kon örüşler å Hizmetler Oldukça Yete Hizmetler Oldukça Ye ø ý ø ö ý ø ø ÷ ù ½ ¿ ¼ æ ô ¼ è è â ¼ ä ¼ À ½ ø ý ÷ ÷ ú ù ÷ ø ÷ ú ü ù ù ù û ù ý ½ à  ç Hizmetler Oldukça Yete Tesis Sayısının Arttırı ması Á ö ý ú ø ü ÷ ù û û ö ù ú ý ù ö Ayvacık’ın turizm potansiyelinin ırılmasına yönelik yapılması gereken en önemli düzenleme þ ÿ ¿ Á æ æ ¿ õ Á  è à è ç Çevre Düzenlemesinin pılması Daha Fazla Tanıtım è ! û ø û ø ö ö Diğer taraftan, katımcıların % 64,6’sı eğer yatırım yapılırsa turizm sektörünün Ayvacık’ın kalkınmasında faydalı olabileceğini belirtmişl ¿ ¼ Ä Å Æ Ç È É Ê Å Ë Ì Å Í Í Î Ç Ï Î Ð Ñ Å Æ Ç Ò Ó Í Ô Õ Æ Ï É Ö Ò Å È × É Ï Æ Ê Ö Ø Ù Ú Î É Ç Û Ü Ý Þ Þ ß Å Û Ü ¿ ç è é ¿ " Á à ç á Á à  Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 yola çıkarak, yerel halkın turizm alanındaki yatırımları az ve yetersiz görmekte; yeni yatırımların yapılmasını istemektedirler. Ayvacık turizminin gelişmesinde katılımcıların % 72,2’si yabancı t % 27,8’i yerli turiste ağı lık verilmesi gerektiğini vurgulamışlardır. ¿ è Ã æ ¼ $ ¿ Turizmin üç ana bileşeni olan ulaşım, konaklama ve yeme içme hizmetl rinin yeterliliğini ölçmek amacıyla yerel halka yöneltilen sorulara ilişkin geri dönüşlerde, katılımcıların büyük bir çoğunluğu ulaşım ve konaklama hizme rinin yetersiz olduğunu belirtmişlerdir. Yeme içme hizmetlerinde ise katılımcıların yarısının yetersiz yarısı ise yeterli bulduğunu ortaya koymuşlardır. ½ ¼ æ ô ½ ¼ ½ ½ Son olarak, Ayvacık turizm potansiyelinin arttırılmasına yönelik y pılması gereken düzenlemeler olarak katılımcıların büyük çoğunluğu hepsi seçeneğini tercih ederek “tesis sayısının arttırılmasını”, “tesislerin rehabilita yonunu”, “çevre düzenlemesi yapılmasını” ve “daha fazla tanıtım yapılmasını” isteme tedirler. Bu sonuca göre, Ayvacık’ta turizm konusunda çok kapsamlı bir proje hazırlanması ve turizm yönünden büyük ölçekli bir yatırım yapılması gere Á à À ½ À å ¿ ¼ À æ ¼ ç è 7.3. Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolünü Belirlemeye İlişkin Bu ' ½ é % & ( % ) * Tablo 3’de turizmin bölgesel kalkınmadaki rolünü belirlemeye yönelik yargılara ilişkin yüzde ve frekans analizinin sonuçlarının yanı sıra ortalama ve standart sapma sonuçları yer almaktadır. Tablo 3’de belirtilen sonuçlara göre; yerel halkın çoğunluğu Ayvacık’ta t rizm gelişmesi para girişini arttırarak bölgesel kalkınmayı olumlu yönde etkil yeceğini ( C 4,20), bölgeye yönelik yabancı sermaye girişini arttırarak bölg ½ ¼ ½ ¼ ½ + sel kalkınmayı olumlu yönde etkileyeceğini ( C 4,16), bölgeye yön lik yatırım ¼ + artışı sağlayarak bölgesel kalkınmayı olumlu yönde etkileyeceğini ( C lişmesi, kişi başına düşen geliri arttırdığı için bölgesel kalkınm $ + ¿ ã ¼ æ - è è  ¼ yı olumlu yönde etkileyeceğini ( C 4,07) belirtmişlerdir. + à á Ä # . / , å Å Æ Ç È É Ê Å Ë Ì Å Í Í Î Ç Ï Î Ð Ñ Å Æ Ç Ò Ó Í Ô Õ Æ Ï É Ö Ò Å È × É Ï Æ Ê Ö Ø Ù Ú Î É Ç Û Ü Ý Þ Þ ß Å Û Ü Á ½ Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 ê ë ì í î ð 1 2 ÿ Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolünü Belirlemeye İlişkin Bu : ; 8 6 7 3 4 5 B Katılmıy Katılmıy 6 İfadeler > = < C > = < B C B 4 : Katılıyorum ; 9 ; 8 9 Katılıy : Kararsızım 4 8 C > 6 8 = < 6 7 3 4 5 B C B ? C B C C @ A @ A D 1. Ayvacık’ta turi min gelişmesi para girişini arttırarak bölgesel kalkınmayı olumlu yönde etk ø û ù ý ÷ ø ù ø û ý ý ù ø ý ö ø ù ø ÷ û ú ü ù ý ú ü ø ÷ ù û ù û D E 2. Ayvacık’ta turi min gelişmesi, bö geye yabancı se maye girişi sağladığı için bölgesel kalkı mayı olumlu yönde etkiler. 3. Ayvacık’ta turi min gelişmesi, bö geye yönelik yatırım artışı sağlayarak bölgesel kalkınmayı lumlu yönde etk D D D ý ø ù ý ý ø ù ý ú û ù ö û ö ö ù ø û ý ú ú ù ú ú ü ø ÷ ù ø ý ù ü ü ý ø ù ý ý ø ù ý û û ö ù û û ö ù û ø û ÷ ú û ù ú ü ø ÷ ù ø ù ü ÷ ù û ú ü ú ÷ ö ù ø ú ü ú ý ù û ú ü ø ÷ ù ü ù ö ø ö ý ÷ ù ú ú ü ø ÷ ù û ù ú ø û û ù ú ü ø ú ù ù ú D D D E 4. Ayvacık’ta turi min gelişmesi, kişi başına düşen geliri arttırdığı için bölg sel kalkınmayı olumlu yönde etk D D ø û ú ø ý ÷ ù û ÷ ø ù ý ø û ú ù û ÷ ø ù ý ø ý ý ÷ ú ù ø ÷ ù ý ø ö ù ø ü ÷ ü ù D E E ö D Ayvacık’ta turi min gelişmesi yeni işletmeler kurulm sını sağladığı için iş nı yaratır. 6. Ayvacık’ta turi min gelişmesi alt ve üst yapı olanaklarını geliştirdiği için bö gesel kalkınmayı D ÷ ø ù ø ø ø D D Ä Å ÿ Æ Ç È É ö ù ú ø ü ö ø ÿ û Ê Å Ë Ì Å E Í Í Î Ç Ï Î Ð Ñ Å Æ Ç Ò Ó Í Ô Õ Æ Ï É Ö Ò Å È × É Ï Æ Ê Ö Ø Ù Ú Î É Ç Û Ü Ý Þ Þ ß Å Û Ü à á 0 Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 D 7. Ayvacık’ta turi min gelişmesi bö gede kültürler arası etkileşimi sağlay rak bö açıdan kalkınmasını D D 2 ÿ û ö ù ú û ö ù ú ÷ û ø ø ÷ ù ú ÷ ù ö ø ø û ù ý ü ù ú û ù ÷ û ø ù ø ø ü ÷ ü ù ø ø ø ý ÷ ÷ ú ù ÷ ø ø ú ÷ û ø ù û ú ü ø ú ù ú ø ù ö ü ù ö ú ü ø ú ù ü ø ù ý ù ú ü ø ÷ ù û ý ù ù ú ü ø ÷ ù û ö ù û ÷ ù ü ÿ E D 8. Ayvacık’ta turi min gelişmesi doğal alanların korunm sında bölge halkının ılığını arttırır. 9. Yeterli tanıtım pıldığı takdirde cık’a yönelik D G ÿ ù ú H ö ÿ ø ø ù û ø ö ú ÷ ù ö ø ü ü ÷ ÷ ý ù ú ø ÷ ü ù ý ø ö ÷ ý ù ø ÷ ù ü ø ú ú ý ù ö ú ü ø ÷ ù ø ú ÷ ù ÷ ø ö û ü ù ú ü ø ú ù û ù ÷ ö ö ù ú ø ý ú ù ü ú ü ø ÷ ù ù ö ú ù ú ú ü ø ÷ ù ú ù ü ý ù ü ú ü ø ú ù ý ù ù ü ú ü ø ÷ ù ü ù ú ! E 10. Ulaşım imkanl rı geliştiği takdirde vacık’a yönelik D H ÿ ü ø ù ý ø ù ý ø ! E 11. Altyapı olana ları geliştiği takdirde vacık’a yönelik D H ÿ û ö ù ú û ý û ý ý ù ö ý ø ÷ ÷ ù ú ø û ú ù û ö û ø ú ù ø ÷ ù ü ø û ý ú û ù ö ÷ ý ø û ù û ø ü û ÷ ö ù ö ø û ú û ù ú ø ü û ÷ ö ù ö ø ö ÷ ÷ ø ! E 12. Turistlere yön lik eğlence olana ları geliştiği takdirde vacık’a yönelik D D û ù ø û ù ø ø ÷ ù H ÿ þ E ø ÿ ! E ú ısı arttırıldığı takdirde Ayvacık’a yönelik turistik talep ù û ø E ÿ ü 14. Ayvacık’ta t rizme yönelik eğitim larının varlığı nitelikli işgücü tal bini karşı Ayvacık’a yönelik ÿ ÿ D D D D ÿ ø D masını sağlar. 15. Ayvacık halkı ÿ ÿ ÿ G D bilinçlendiği takdi de Ayvacık’a yön ÿ D û ù ú ù ø ú ø ! E ÿ D 16. Ayvacık’ta t I ø 2 à á G G ÷ ø ü ù ø E Ä F ü Å Æ Ç È É Ê Å Ë Ì Å Í Í Î Ç Ï Î Ð Ñ Å Æ Ç Ò Ó Í Ô Õ Æ Ï É Ö Ò Å È × É Ï Æ Ê Ö Ø Ù Ú Î É Ç Û Ü Ý Þ Þ ß Å Û Ü Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 ÿ 2 D 17. Ayvacık’ta t rizmin gelişmesi mi arttırır. 18. Yerel yönetimler ú û ö ù ö ú û ù ö ö ÷ ø ÷ ù ú ù ü ø ý ÷ û ù ú û ú ù ú ø û ý ù ö ú ü ø ú ù ý ø ù ù ý ú ü ø û ù ø ù ø K G D ù 2 kamlık v.b.) turizmin lişmesinde etkin olarak çalışmakt dır. ø ú ù û ø ù û ø ø ý ú ÷ ÷ ø ø û û D Buna ek olarak, yine katılımcıların büyük bir çoğunluğu Ayvacık’ta turi min gelişmesi yeni işletmeler kurulmasını sağladığı için iş imkanları yaratac ½ Á ½ ğını ( C 4,21) ve turizmin gelişmesi alt yapı ve üst yapı olanaklarını geliştird è ½ + ği için bölgesel kalkınmayı olumlu yönde etkileyeceğini ( C 3,85) vurgulamışlardır. + Ayrıca, katılımcıların çoğunluğu, Ayvacık’ta turizmin gelişmesi bölgede kültürlerarası etkileşimi sağlayacağını ( C 3,93) ve doğal alanların k runması ó + konusunda bölge halkının duyarlılığını arttıracağını ( C 3,79) düşünmektedi ¿ ½ + ¿ ô é ¼ Ayrıca, yine katılımcıların büyük bir çoğunluğu yeterli tanıtım yapı dığında ô C 4,26), ulaşım imkanları ( C 4,25), alt yapı olanakları ( C yönelik eğlence olanakları geliştirildiği ( C 3,92), turistik tesis sayısı arttırıldığı C 4,08) ve yöre halkının turizm konusunda bilinçlendirildiği ( C ¿ L $ + + + - / , æ $ ¿ è à æ ô ¼ ¼ , + L $ + + tirde Ayvacık’a yönelik turistik talebin artacağını düşünmektedi ¿ ¿ ô . N æ / Á À ½ M é ¼ Bunun yanında, katılımcıların yine büyük bir çoğunluğu Ayvacık’ta turizm faaliyetlerinden gelir elde edilebileceğini ( C dıklarını ortaya koyarlarken turizmin gelişmesi ile birlikte kendi gelirlerinin de ¿ $ + - O / ¼ P ô è ¿ æ ¼ ¿ ¼ À À å Á ¿ Á à å Á ó ô Á ½ , artacağına ( C 9) inanmaktadırlar. Fakat katılımcıların net olarak ort koydukları önemli bir nokta ise, yerel yönetimlerin (belediye, kaymakamlık $ + Á N v.b.) turizmin gelişmesinde etkin olarak çalışmadıklarını ( C ¿ ô ¿ ¼ ç â Á M ¾ $ + . R / è å Á ç ¼ ¼ æ ş- è Q é è 7.4. Yöre Halkının Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolüne İlişkin Görüşlerinin Demografik Özelliklere Göre Karşılaştırılmasına İlişkin Bu ' % & ( % ) * Aşağıdaki tablolarda turizmin bölgesel kalkınmadaki rolünün d å ¼ ¿ ó ¾ Á è À özelliklere göre Bağımsız Örneklemler İçin T Testi ve Tek Faktörlü Varyans ½ alizi yöntemleri ile karşılaştırılmıştır. Cinsiyet, yörede yaşam süresi S Â Ä Å Æ Ç È É Ê Å Ë Ì Å Í Í Î Ç Ï Î Ð Ñ Å Æ Ç Ò Ó Í Ô Õ Æ Ï É Ö Ò Å È × É Ï Æ Ê Ö Ø Ù Ú Î É Ç Û Ü Ý Þ Þ ß Å Û Ü à á J Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 ê ë ì í î ð U Yöre Halkının Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolüne İlişkin Görüşlerinin Yaşa Göre Karşılaştırılması Bağımsız Örneklemler İçin Tek Faktörlü Varyans Analizi Sonuçları D í Aylık G W X Y C V \ ] ^ f \ _ b ] i j k l a @ Z ^ b a c _ [ _ a ` a b g b a _ _ g _ b a _ _ ^ a b g b a _ _ a b b b a _ ] d h ` f d ` @ ] – 25 yaş – 35 yaş – 45 yaş 46 yaş ve üzeri _ a c b d b a b b _ e f g d m ] ` n o p q r q ^ ^ s Tablo 4’de gösterilmekte olan sonuçlara göre, yöre halkının turizmin bö alkınmadaki rolüne ilişkin görüşlerinin yaşa göre 0,05 anlamlılık düz yinde önemli bir farklılık göstermektedir (F=4,506; p<0,05). v w x w t h t u w z { y u Yöre Halkının Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolüne İlişkin Görüş Yaşa Göre Çoklu Karşılaştırılması sti Sonuçları Yaş – 25 yaş – 35 yaş – 45 yaş 46 yaş ve üzeri – 25 yaş – 35 yaş – 45 yaş 46 yaş ve üzeri | } ~ \ ] f d \ ` d ] e e f d ` e d e Farklılıkların hangi ikili gruptan kaynaklandığını gösteren çoklu karşılaştırma testi (Tukey testi) sonuçlarına ilişkin Tablo:5 incelendiğinde, 18 25 yaş 35 yaş ve 18 25 yaş ile 46 yaş ve üzeri gruplar arasında anlamlı bir fark olduğu görülmektedir. u w t u u Buna göre, en yüksek önem düzeyi ( C 35 ve 46 ve üzeri yaş u grubunda yer alan yöre halkı olup, en düşük önem dü C yaş grubundakiler aittir. Bu sonuca göre, yaş düzeyi arttıkça turizme yönelik görüşlerin olumlu yönde değiştiği söylenebilir. w x w u Tablo 6’da gösterilmekte olan sonuçlara göre, yöre halkının turizmin bö gesel kalkınmadaki rolüne ilişkin görüşlerinin mesleklerine göre 0,05 a lamlılık düzeyinde önemli bir farklılık göstermektedir (F=4,509; p<0,05). t à á Ä T Å Æ Ç È É Ê Å Ë Ì Å Í Í Î Ç Ï Î Ð Ñ Å Æ Ç Ò Ó Í Ô Õ Æ Ï É Ö Ò Å È × É Ï Æ Ê Ö Ø Ù Ú Î É Ç Û Ü Ý Þ Þ ß Å Û Ü u Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 ½ ¾ ¿ À Á Â Ã Ä Å Æ Ç È Ç È Ç È Yöre Halkının Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolüne İlişkin Görüş Mesleklerine Göre Karşılaştırılması ağımsız Örneklemler İçin Tek Faktörlü Varyans Analizi Sonuçları É Ê É Aylık Gelir Ï Ð Ü Å È Ñ Ý Þ Æ Ev Hanımı İşçi Ï Ý Å á Ä ã ä å æ ½ ¾ ¿ é À ê ë Á ì î ë Ô Õ Ö × Ó Ù Õ Ö Ø × à Ö Ú Ó Ù à Ö Ø × Õ à â Ù × Ì Ì Í Ø × Ö Ø Ù Ô × Ö Õ Ô Ù × Ö à Õ Ú Ô × Ö Ø × Ö × à × Ö Õ à Ö Ó Ù × Ö Õ Ó à Ö Ú × Ö à Ø Õ Ö × × Ö Õ Ó ß ß Ö Î Ø × Ú × × × Ó Ô × Ä ï ð × Û í Yöre Halkının Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolüne İlişkin Görüş Mesleklerine Göre Çoklu Karşılaştırılması Tukey Testi Sonuçları à ç Ö ß ç à è Ó Õ Ç Öğrenci İşsiz ½ C Ë Ò À ð Å Æ Ç È ï ñ Ï Ð È Ñ Ò Ü Å Ý Þ Ev Hanımı Æ İşçi Ï Ý Å á Ä Öğrenci Ç İşsiz Ì Ï Ð Ü Å È Ñ Ò Ý Û Þ Ý Å á É É É É Æ Ä É É É É É É É É Û Ev Hanımı İşçi Ï É Û É Û É É É É É É É É É É É É É É É Ç É É É É Û Öğrenci İşsiz Û Û É Û É É É É É É É Farklılıkların hangi ikili gruptan kaynaklandığını gösteren çoklu karşılaştırma testi (Tukey testi) sonuçlarına ilişkin Tablo:7 incelendiğinde, öğrenci ile memur, esnaf, emekli arasında ve memur ile ev hanımı arasında anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir. Buna göre, en yüksek önem düzeyi, ( C ò ó ô õ ö ÷ ø ù ø ú û ü ý û ý ý þ ÿ ü ú ô düşük önem düzeyi ise ( C 3,72) öğrencil ve emekli olanlar öğrenci ve ev hanımlarına göre turizmin bölgesel kalkınm daki rolüne ilişkin görüşleri daha olumlu yö ò ù û ù ý þ ÿ ÿ þ û ù ü ù ü ù û þ ø ù ø ú û ô ù ù ý Tablo 8’de gösterilmekte olan sonuçlara göre, yöre halkının turizmin bö gesel kalkınmadaki rolüne ilişkin görüşlerinin eğitim düzeylerine göre 0,05 anlamlılık düzeyinde önemli bir farklılık göstermektedir (F=4,509; p<0,05). ¡ ¢ £ ¤ ¥ ¦ § § ¨ ¡ © ¨ ª « ¡ ¬ ­ § ® ¯ © £ ° ¬ ¢ ± £ © ¤ ° ² ³ ´ ¨ £ ¡ µ ¶ · ¸ ¸ ¹ µ ¶ º » ¼ Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 0 1 2 3 4 5 6 7 Bağımsız Örneklemler İçin Tek Faktörlü Varyans Analizi Sonuçları < Aylık Gelir M : N C = Eğitimsiz İlköğretim A B A K Üniversite 0 O P Q R A F 0 1 2 V 3 4 W X Z W 6 > C D E F G D H I C D F L G D H B B C D F F G D K B H D G F G D H F H D G G G D H L : ; : ; < ? I E @ C D G H A G D G B F J S C U > 9 8 A T 8 Yöre Halkının Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolüne İlişkin Görüş Eğitim Düzeylerine Göre Karşılaştırılması L I Y 7 8 Yöre Halkının Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolüne İlişkin Görüş Eğitim Düzeylerine Göre Çoklu Karşılaştırılması Eğitimsiz İlköğretim \ Üniversite ; : ; < Eğitimsiz [ : Tukey Testi Sonuçları < Eğitim 9 İlköğretim [ \ Üniversite ] ] Farklılıkların hangi ikili gruptan kaynaklandığını gösteren çoklu karşılaştırma testi (Tukey testi) sonuçlarına ilişkin Tablo:9 incelendiğinde, eğiti üniversite düzeyinde eğitime sahip grup arasında anlamlı bir farklılık olduğu ^ \ _ görülmektedir. Buna göre, en yüksek önem düzeyi, ( C 4,09) üniversite dü` zeyinde eğitime sahip olanlara ait olup, en düşük önem düzeyi ise ( C eğitimsiz yöre halkına aittir. ` a b c d e Bu sonuca göre, eğitim düzeyi arttıkça eğitim düzeyi arttıkça turi min bölgesel kalkınmadaki rolüne ilişkin görüşleri olumlu yönde değişmektedir. _ Tablo 10’da gösterilmekte olan sonuçlara göre, yöre halkının turizmin bölgesel kalkınmadaki rolüne ilişkin görüşlerinin eğitim düzeylerine göre 0,05 anlamlılık düzeyinde önemli bir farklılık göstermektedir (F=4,012; f g h h i b ! " # $ % & " ' & ( ) * + , e - . . / + , Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 0 1 2 3 4 k l 6 Yöre Halkının Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolüne İlişkin Görüşlerinin Gelir Düzeylerine Göre Karşılaştırılması Bağımsız Örneklemler İçin Tek Faktörlü Varyans Analizi Sonuçları < Aylık Gelir C = 500 TL ve altı – – – 1251 TL ve üz A B B C D F > A > < ? G D H L @ M K G A L K G m F A H D G H G D H H I A C D F L G D H K C D F H G D C F H D B G G D K H H D G G G D H L M L K A A G G G m M A G G A A B K G H m B 8 0 O P Q R 9 L 0 1 2 U V 3 W 4 X k W k G A B G D G G C J K L S C T D : L I Y 6 Yöre Halkının Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolüne İlişkin Görüşlerinin r Düzeylerine Göre Çoklu Karşılaştırılması n 8 7 : Tukey Testi Sonuçları < < M o p 3 q s 8 K G G m K G A L K – G M altı 500 TL ve altı – – – 1251 TL ve üzeri M – r L K A s 8 M A A G m < < < < < < < < < < < < G G m B K A m üzeri J M K G A L K G < m M L K A A G G G m J M A G G A A B K G < m < < J J klılıkların hangi ikili gruptan kaynaklandığını gösteren çoklu karşılaştırma testi (Tukey testi) sonuçlarına ilişkin Tablo:11 incelendiğinde, 500 TL ve altı ile 1251 TL ve üzeri ve 751 – 1000 TL ile 1251 TL ve üzeri gelir grupları arasında anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir. Buna göre, en yüksek t önem düzeyi, ( C 4,20) 1251 TL ve üzeri gelir grubuna sahip olanlara ait ` olup, en düşük önem düzeyi ise ( C 3,91) 500 TL ve altı gelir grubuna sahip ` u v v Bu sonuca göre, gelir düzeyi arttıkça turizmin bölgesel kalkınmadaki r lüne ilişkin görüşleri olumlu yönde değişmektedir. u Tablo 12’de belirtilen sonuçlara ilişkin olarak, yöre halkının turizmin bö gesel kalkınmadaki rolüne ilişkin görüşleri turizmden gelir elde etme duruml rına göre 0,05 anlamlılık düzeyinde önemli bir farklılık göstermektedir (t=2,969; p<0,05). Buna göre, turizmden gelir elde etmeyen yöre halkı turizmin bölgesel kalkınmada rolüne ilişkin daha olumlu görüş ortaya koymuşlardır. ! " # $ % & " ' & ( ) * + , - . . / + , j Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 0 1 2 3 4 k w 6 Yöre Halkının Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Rolüne İlişkin Görüşlerinin Durumuna Göre Karşılaştırılması 9 m : y z { 8 ~ r q 8 7 : 9 | 7 { 8 | } z 8 Bağımsız Örneklemler İçin T Testi Sonuçları < 0 n ; x p o p 3 q r 3 p < p 0 ~ r ~ C ~ = | s 8 > > @ } E I C D I H G D K L H D G C G D H H B Hayır T U V W X W C A G D F E F G D G G C J Y 7.5. Yöre Halkının Bölgesel Kalkınmaya İlişkin Görüşleri İle Demo rafik Özelliklerinin Karşılaştırılmasına İlişkin Bulgular 13’te Ayvacık halkının bölgesel kalkınmaya ilişkin görüşleri ile d mografik özellikleri karşılaştırma yapılmış ve bu değişkenlerin profil öz ne göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği (0,05 ve 0,01 anlamlılık düKare (χ ) analizi ile test edilmiştir. u _ e Tablo 13’e göre, “daha fazla turist gelmesini ister misiniz?” ve “turizmin gelişmesinde ağırlık verilmesi gereken turist tipi” seçeneklerinin cinsiy te göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Buna karşılık, turizmin kalkı fayda düzeyi 0,01 anlamlılık düzeyinde, Ayvacık’ın kalkınması için en önemli gelir kaynağı 0,05 anlamlılık düzeyinde cinsiyete göre farklılık göste Buna göre, bay yöre halkının % 39,7’si, bayan yöre halkının ise % 24,9’u t rizm alanında yatırım yapılırsa bölgesel kalkınmada faydalı olabileceğini b lirtmektedirler. Ayrıca, bay yöre halkının % 22’si hayvancılığı, yine % 22’si Ayvacık’ın kalkınmasında en önemli gelir kaynakları olarak görü bayan yöre halkının % 16,4’ü turizmi belirtmektedirler.Diğer sonuçlar genel olarak incelendiğinde, 46 yaş ve üzeri grupta yer alanların ve ilköğretim düz yinde eğitime sahip olanların, mesleklere göre ise ev hanımları ve işçil gelir gruplarına göre 500 TL ve altı gelire sahip olanların ve 11 yıl ve üzeri süredir yörede yaşayanların genel dağılım içerisinde büyük bir kısmı Ayv cık’ın gelişmesinde en önemli gelir ka nağının hayvancılık olduğunu diğer gruptakilerin ise turizm olduğunu ortaya koymuşlardır. v _ ^ ^ ^ v ! " # $ % & " ' & ( ) * + , - . . / + , Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 0 1 2 3 4 k 6 Yöre Halkının Bölgesel Kalkınmaya İlişkin Görüşleri İle Demografik Özelliklerinin Karşılaştırılmasına İlişkin Bulgular ¥ Turizm Kalkınm daki Fayda Dü Kalkınma İçin Gelir Kaynağı ¤ £ « ¬ ¦ ­ ® § ¯ ¦ ° ¨ ± ¦ ² © ª ª ³ ¦ ² ¯ ® ´ İster misiniz? ® Turizmin Gelişmesinde Ağırlık Verilmesi Düşünülen Turist Tipi ¢ ¡ É · µ ¹ º ¼ » ¶ Á ¼ ¶ À ¿ ¹ Å Ã Ä » ¶ ¹ ¾ CİNSİYET ¸ Ì Î Ï Ð Ï Ñ Ò Ù Í Î Í Ò Ó Ô Ï Ï Ï Ñ Ò Ô Õ Ó Ò Ö × Ò Ð Õ Ò Ö × Ù Ò Ó Õ Ò Ð Ï Ô Ò Ñ Ò Ø × Ó Ï Ã É È ¶ Á À Ç ¶ Æ Ï × Ò Ø × × Ò Ø Ñ Ò Õ Ð Ð Ò Û Ð Û Ò Ù × Ò Û Ü Ô × Û Õ Û Ý Þ ß ß à á â ã – 25 yaş – 35 yaş – 45 yaş aş üzeri í ì Ù Û ë Î ê ä Þ å à å ß å Ü Ý Þ ß å à ã â Ù Ò Ö Ø Ò Ñ Ð Õ Ò Ö Ø Ò Ñ × Ò Ð Õ Ò Ö Ù Ò Ö Ø Ò Ñ Ð Û Ò Ó Ð Ò Ð Õ Ò Ð Ö Ò Ó Ù Ò Ö Ù Ò Ö Ð Ó Ò Û × Ò Û Û Ò Õ Ö Ò Ó Û Ò Õ Õ Ò Ö Ð Ù Ò Õ Ð Ò Ð × Ò Û Ð Ü Ü Ý æ ä Þ è á à ã æ î ä Þ å à å å â Ð Ò Ý Ù Ð Ø EĞİTİM Eğitimsiz İlköğretim ð ñ ò Üniversite Ð Ò Û Ò Ó Ò Þ Ð Ò Ð Ø Þ Ï Õ Ò × Ø å â ã à Ò Ò è Û Ñ Ð Û à å ç Ý Ü Ý Þ ç î à á Û Ø Ñ Ò Õ Ù Ò × × Ö Ò Ñ Ö Ò Ó Õ Ò × Ð Ô Ò Ñ Ö Ò Ù Ø Ò Ñ Ð Û Ò Ó ç ç Ú ò Í ô ö ø ü û Ò Ø Ô Ò Ñ Õ Ò Õ Õ Ò × Ð Ã Ë Ä » Ï Ó Ò Ô Ò Ö Ø Ù Ù Ò Ù × Ö Ò Ð Ð ã ä Þ å à å å Ù Ø Ò Ô Ø Ø Ò Ñ å Ù Þ ß à ã á Ô è ç Ü Þ å à ß ã Ý Õ Ò Ð à å å Ù Ô Ò Ö Ð Ò Ð Ð Ò Õ Ð Ò Û Ö Ò Ù Ø Ò Ñ Ð Ð Ò Ð Ð Ò Ð × Ò Ð × Ò Ð Õ Ò Ö Ñ Ò Õ Ð Ò Û Ñ Ò Ô Ø Ò Ø Ò Ò Ð Ø Ò Ñ Ö Ò Ù Ø Ð Ò Ð Ù Ò × Ò å å é ß ã ä Þ å à è á Ñ Ð Ó Ò Ø Ø Ò Ñ Õ Ò Ö Ð Ñ Ò Ó Ð Ò Û Ø Ò Ñ × Ð Ò Ö Ð Ò Û Ö Ò Ó Ð Ñ Ò Õ Õ Ò Ö Ð Ò Ð × Ñ Ò Ó Ñ Ò Ô Ö Ò Ù × Ù Ò Õ Ð Ò Û Ð Ò Ð × Ð Ò Ö Õ Ò Ö Ô Ò Ö Ð Û Ò Û Ð Ò Û Ò Ñ ä Þ Ü Ý Þ ß á à æ æ å ä Ø Þ å Ø à Ð å å Ò Ý Þ æ à î å æ ä Þ å à å â Ø Ð × Ò Ö Ù Ò Ö Ð Ò Û Õ Ö Ò Ñ Ù Ò × × Ó Ò Ù Ö Ó Ò × Ð Ð Ò Ù × Ò Û Ð Ò Ð × Ñ Ò Ó Õ Ò Ö Û Ò Õ × Õ Ò Õ Õ Ò × Û Ò Õ Ð Ù Ò Õ Ø Ò Ñ Ø Ò Ñ × Õ Ò Õ × Ò Ð Ô Ò Ñ Ð Û Ò Ó Ý Þ â ç à ã ç å ä Þ å à å å à é è Ü Ò Ñ Ö Ò Ó Ó Ò Ñ Ð Ò Û × Ò Ð Ù Ò Ñ Ó Ò Ô Ð Ò Ð Õ Ò × Û Ò Ó × Ò Ð Ð Ò Ð Ñ × Ò Ð Ö Ò Ó Ñ Ò Ô Ð Ò Ð Ð Ò Ñ Õ Ò × Ù Ò Ö Õ Ò × Ð Ò Û Ø Ò Ñ Ð Ò Û Ø Ò Ñ Ñ Ò Ô Ð Ò Ð Ø Ò Ñ Ð Ò Û Ð Ò Ð × Ò Ð Ø Ò Ñ Þ å Ø à å å Ù ß å Ø Ò Û Õ ã × Ò Ò ß Ð × Ò Þ ã á Û Ù Ý á è Û Ü Õ à Ò Ø Ò ß Ø ã × Þ ã Ð Ý Þ â à æ æ ß ä Þ å à ß ã î å Ð Ó Ò Ø Ð Ò Û Ù Ò Ö Ð Ñ Ò Ó Ð Û Ò Ó × Ò Ð Û Ò Õ Ð Ð × Ò Ð Ð Ò Ð Õ Ò Ö Ò Ö Û Ð Ñ Ò Õ Õ Ò Ö Û Ò Ó Ñ Ð Ð Ò Ð × Ò Ð Õ Ò Ó Ó Ò × Ò Ð Ö Ò Ù Ò Ð Ñ Ò Õ ù û ý Ev Hanımı İşçi ÷ Ï Ñ Õ ¹ Ò ä ñ ú Ï Ñ É Ð Ü ø » È Ü å ï ¹ Ê Ú ä Ð » µ Ï × Ë Ä ¿ Ü ì YAŞ Í Ì ¹ ¹ Yabancı ½ Hayır µ lık  Tarım Faydalı Yatırım Değil ılırsa Faydalı Faydalı Özelli Halıcılık ı- º ò þ ÿ ð Ð Ò Ô Ð Ò Ð × Ø Ó Ò Ö Ø Ò Ñ Ø × Ó Ò Ð Ñ × Ò × õ ô Ð Öğrenci İşsiz ó Ø Ø Ü Ü Ý Þ æ è à î á æ ä Þ å à å Ý Þ æ î à İR GRUBU(TL) ö Ñ Ø Ö Ð Ð Ø Ø Ð Ñ Ø Ø Ö Ñ Ð Ø Ð Ø Ø Ð Ø × Ñ Ø ß ß ä Þ Ü Ý Ó Ò Ñ Ù Ò × Þ ß Ø Ð á à ß á × Ø ç Ü å Ñ ç Ø Ð Ð à Ò å Ð å å Õ Ò Ù Õ Ò Ð × Õ Ò Ø × Ò Û Õ Ò Ð Ð Ö Ò Ù Ð Ò Û Ð × Ò Ó × Ò Ð Ñ Ò Õ Û Ò Û Ö Ò Õ Ò × Õ Ò Ð Ð Ù Ò Ñ Ø Ò Ñ Õ Ò Ð Û Ò Ó Ô Ð Ò Ô Ð Ò Ð Ù Ò × Ø Ò Ø Ð Ò Ø Õ Ò Ö Ù Ò Ö Ø Ò Ñ Ó Ò Ô Ø Ò Ø Ð Ò Û Ñ Ò Õ ä Ù Ò Õ Þ å à å â Ý Þ ß è à ã á å ä Þ å à å â × Ò Û Ø Ò Ñ Õ Ø Ò Ð × Ò Ð Ñ Ò Û × Û Ò Ö Ù Õ Ò Ö Ð Ò Ð × Ð Ò Ù × Ò Û Ö Ò Ù Ð Û Ò Ö Ò × Ð Ò Ð Ø Ò Ñ Ð Ö Ò Ö Õ Ò Ö Û Ò Ó Ð Ù Ò Ñ Ð Ò Ô Ø Ò Ø Ø Ò Ñ Ð Ò Ð × Ò Û Ù Ò Ñ Û Ò Û Ø Ò Ñ Ø Ò Ñ × Ò Ð Ñ Ò Õ Ó Ò Ô Ñ Ò Ö Ò Û Ò é ß Ð ô Ð × Ñ Ð Ð × Ò Ó ê Ü Ü Ý Þ á â à å ç ä Þ å à å å ß Ü Ý Þ á ã à â å ä Þ å à å å Ý Þ é à Õ Yörede Yaşama Süresi 5 yıl yıl 11 yıl üzeri Û Ð Ø Ò Ù Ð Ò × Ö Ö Ò Ð Ð Ò Û Û Ò Ô Õ Ò Ð Ð × Ò Ù Ò Ö Ù Ñ Ò Ð Ò Ð × Ò Û Ð Ø Ò Ñ × Ò Û Ñ Õ Ò Ö Ô Ò Ó Õ Ò Ñ Ð Ò × Û Õ Ñ Ò Ó Ò Ð Õ Ò × Ñ × Ò Ñ Ý Þ ß å à ã è ä Þ å à å î â Ü Ý Þ è å à ß ç ä ò Ù Ò × Ø Ò Ñ Ð × Ò Ð Ð Ò Ð Ô Ò Ó Ñ × Ò Ù Ù Ò × × Ò Û Ù Ò × Ó Ü à ã Ò Ø Ð Ø Ò Ñ × Ò Û × Ò Û Ø Ò Ø Ð Ö Ò Ù Õ Ò Ð Ù Ò × Õ Ò Ð Û Ø Ò Õ Ñ Ò Ô à å è Ý Þ é à Ý â è ä Û å à é ß ä Þ å â Ô à å á ß Ò Õ Ñ Ò Û Ù Ð Ù Ò Õ Ñ Ø Ò Ñ Þ Ü å ß Ð ã à Þ ç Ø å Ñ ß Ð Þ Ò Þ Ò å ø ä Ð Ü Ü î ã å Ð ß Ý Þ î à å ã è ä Þ å à å ß ß å Ø Ò Ñ Ø Ò Ñ Ð Ö Ò Ù Ø Ò Ö Ò Ù × Ò Û Ö Ø Ò Ó Ð Ð Ñ Õ Ù Ò × Ð Õ Ò Ö Ñ Ñ Ò Ô Ð Hayır Û Ò Ù Ð Ð Ò Û × Ó Ò Õ × Ô Ò Ô Ò Ð × Õ Ò Ñ Ü Ý Þ é à ß å ä Þ ê Ü Ý Þ â à è ã æ ä Þ å à è á è Ü Ý Þ î à æ ç ä Þ å à å ã è Ü å à å ß Ý Þ å à æ â ä Þ å à â ç é ß ! " # $ % & " ' & ( ) * + , - . . / + , Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 SONUÇ Bölgesel kalkınmada itici bir güç oynayan ve bölgeler arasını ka kınmışlık düzey farklarını en aza indirgeyen sektörlerin başında turizm sektörü gelme tedir. Bu yüzden, bir bölgenin kalkınmada turizmin rolü incelenirken o bölgenin sosyal yaşantısı içerisinde yer alan yerel halkın turizmden sağladığı faydaların bilinmesi ve bu doğrultuda turizm politikaların oluşturulmasının önemli olduğu düşünülmektedir. Bundan dolayı, kırsal ve aynı zamanda antik bir sahil bölgesi olan Çanakkale/Ayvacık ilçesinin kalkınmasında turizm sektörünün rolü yerel halkın görüşleri çerçevesinde belirlemek amacıyla 378 kişi üzerinde yapılan bu araştırmada turizmin Ayvacık ilçesi için önemli bir sektör olduğu yerel halk tarafından ortaya konmuştur. Ayrıca, Ayvacık halkının bö gesel kalkınma için en önemli gördükleri sektörlerin başında turizm sektörünün geldiğini, turizmin bölgesel gelişimi olumlu yönde etkileyeceğini ve yörelerine daha fazla turistin gelmesini istedikleri sonuçlarına ulaşılmıştır. Diğer taraftan, yöre halkı Ayv cık’ta turizmin gelişmesi için halkın bilinçlendirilmesi gerektiğini inanmaktadır. Turizm geliştiğinde ise Ayvacık’ta altyapı ve üstyapı olanaklarının gelişeceğini ve turizmin gelişmesi ile birlikte yöreye daha fazla turist gel ceği için sosyal ve kültürel anlamda bir bölgesel kalkınma oluşacağını vurg lamışlardır. - . / - 0 / 1 2 yrıca, ulaşım, konaklama olanaklarının arttırılırsa turizmin gelişeceğine inanmaktadırlar. Bunun yanında, esnaf, memur ve emeklilerin bölgesel ka kınmada turizmin büyük bir rol oynadığına daha fazla inanmaktadırlar. Son olarak ise, yöre halkının eğitim düzeyi ve gelir düzeyi arttıkça turizmin bölgesel kalkınmadaki rolüne ilişkin görüşleri de olumlu yönde artmaktadır. 3 - / Ayvacık ilçesi, antik çağdan kalan tarihi şehir ve yapıları ile ve temiz d nizi ile Türkiye’nin önemli turizm destinasyonlarından biridir. Diğ kalkınmışlık düzeyi bakımından oldukça geridedir. Ayvacık’ın kalkınmasını sağlayacak en önemli sektörlerin başında turizm sektörü gelmektedir. 1 1 4 5 0 4 0 6 5 / 0 7 8 Bu araştırmada elde edilen sonuçlara göre, Ayvacık halkı bölgesel ka kınma için turizm sektörünü istemektedir. Fakat görülmektedir ki, ilgili resmi kurumlar, yerel yönetimler ve girişimciler tarafından yeterli yatırımlar yapılm maktadır. Yerel yönetimlerin altyapı ve ulaşım imkanlarını geliştirmesi Ayv cık’a yönelik turizm talebini kısmen arttıracağını söyleyebiliriz. - ! " # $ # % & ' ( ) * + + , ( ) / 0 / 0 / Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 KAYNAKÇA : ; < = > ? @ A B C B D > E B F G > ? > ; H I J K L M B : ; G ? N G ? N O ; < D > P @ O Q R ; G S T < ? = U R “ Resource Activities in Harmony with Regional Economic Development”, \ ] ^ _ ` \ Z F < S i G ? a N b V Q d e ` d f _ ` d ` e ^ c d b ? @ S S l m m n o I ] b c ] ] g Y @ h > Q ; N > F < S i G ? N V Q ? j ? G P V W D R ; X > < P Y ; S G Z V [ k @ b B Çeken, H. (2008). “Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Etkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, cilt:10, sayı:2. Durgun, A. (2006). “Bölgesel Kalkınmada Turizmin Rolü:Isparta Örneği", yınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü p < @ @ q S r < ; V < B Dülgeroğlu E. (2000), Kalkınma Ekonomisi, Beşinci Basım, Bursa: Vipaş A.Ş. Yayın No: 24. İzgi, Mehmet Tevfik (2007). “Osmaniye İlinin Turizm Potansiyelinin Bö gesel Kalkınma Politikaları Açısından Değerlendirilmesi ve Sürdürülebilir T rizmin Gelişimi İçin Bir Model Önerisi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek L sans Tezi, İstanbul. P n R n G n Karagül, M. (2002). Beşeri Sermayenin İktisadi Gelişmedeki Rolü ve Tü , Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları, Yayın No:37. \ Z s s a b u t < ; X < Y S < ; c @ Y v B H w L L x M Bilimsel Araştırma Yöntemi, 14. Baskı. Nobel Y B < n yın Dağıtım, Ankara. n Karatay, M. (Erişim Tarihi: 1.10.2012). “Araştırmada Örnekleme”. H i V V r l y y K L B w x I B o L B x J y > = R z < V G Q ? B < ? { < ; < B > = R B V ; y < { S Q k y > < k Kaynak, Muhteşem (2005), Kalkınma İktisadı Tic.Ltd. Şti. i V V r l y ~ ~ ~ < B } G { N Q ? > ; N < @ ; B B Q ; F N B y H T < w L { I < w P M > P B > ; y T < > S S v > ~ k Q ; { i < ; T < u @ B u B H w L L o H I J K K Q ? S v > ~ > P T ^ G \ B r i | < ? ; { < < V ; < < k B l = Q h z < B } u G G V < r > D G r ^ X r i G M b B \ W M B Y \ W @ { b X d U b c < T ; G = N > j ? G D > ; S V k B Olalı H. ve Timur A. { d X ; T Kongar, Emre (2009). “Ekonomik Büyüme ve Kültürel Kalkınma”, , erişim tarihi: 01.05.2010 y v A y X Y ] ^ d Z a ^ ` d ^ X f \ ] \ X e Z İzmir, Ofis Matbaacılık. \ d b ` X ^ b b X d b c < ; R r B ! " # $ # % & ' ( ) * + + , ( ) 9 Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2011 Sayı: 1 Sezer, Bahadır ve Çakır, Ali (2009). “Turizmin Bölgesel Kalkınmadaki Önemi: Tekirdağ Örneği”, I. Trakya Bölgesi Kalkınma ve Girişimcilik Se ^ [ s ^ X @ Y I ® n I K { G T w L L J @ = G ; ? > B Y Soykan, Fisun (2003). “Kırsal Turizm ve Türkiye Turizmi İçin Önemi”, Coğrafya Dergisi @ U G P V l I w @ S B S B I n I I e b B Tunçbilekli, Pınar (2006). “Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Etkisi: Nevşehir Örneği”, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde. Yıldız, Z. (2007). “Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Sağladığı Katkılar ve Göler Bölgesi Uygulaması”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Ünive imler Enstitüsü, İstanbul. Z ] \ ] c \ ] b s ` \ X ~ ¯ ~ ~ B z < ? t < { { < P > n < k D < z G { B N Q D B V ; ¡ ¢ £ ¤ ¥ ¤ ¦ § ¨ © ª « ¬ ¬ ­ © ª [