KALP DIġI CERRAHĠ GĠRĠġĠM YAPILACAK KARDĠYAK HASTALARIN OPERASYON ÖNCESĠ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Prof. Dr. Hasan Kudat AMAÇ Medikal durum saptaması Klinik risk durumunun ortaya konması Perioperatif dönemde alınabilecek önlemler DeğiĢtirilebilir risklerinin tedavisi EKĠP Kalp hastasının perioperatif değerlendirmesinde: ĠĢlem yapılacak hasta Hastayı izleyen hekim Anestezi Uzmanı Konsultan Hekim GiriĢimi yapacak Cerrah I. GENEL DEĞERLENDĠRME GiriĢim yapılacak hastanın kardiyak durumunun saptanması Uygulanacak cerrahi giriĢimin durumunun değerlendirilmesi ( Acil vb ) Risk Faktörleri Hasta değerlendirilirken ileri kardiyak tetkik yapılmasında cerrahi giriĢim yapılan ve yapılmayan kalp hastaları arasında fark yoktur. Buradaki önemli nokta zamanlamanın nasıl olacağıdır. Bunu belirleyecek unsurlar: Cerrahinin aciliyeti Hastanın taĢıdığı risk Özel cerrahi giriĢim Nonkardiyak cerrahi öncesi koroner revaskülarizasyon zorunluluğu duyulan hasta sayısı oldukça azdır. Çok yüksek riskli hastaları içerir GiriĢim öncesi yapılacak tetkiklerin seçiminde Ucuz ve kolay tetkikler olmalı Hastanın operasyondan çıkıĢı ve tedavisini etkileyen tetkikler PREOP KLĠNĠK DEĞERLENDĠRME Ġyi bir anamnez Ġyi bir Fizik Muayene Ġyi bir EKG değerlendirmesi Anamnez Ciddi bir kardiyak hastalık ( Koroner arter hastalığı, GeçirilmiĢ MĠ, Angina ) öyküsünün olup olmadığı Kalp yetersizliği Semptomatik aritmi Pace veya ICD bulunup bulunmadığı Anemi varlığı Hastalık varlığı öğrenildiğinde Ciddiyeti Stabil olup olmadığı Önceki tedavisi Klinik Risk Faktörleri Ġskemik kalp hastalığı ( Angina pektoris ve/veya geçirilmiĢ miyokard infarktüsü Kalp Yetersizliği Strok veya geçici iskemik atak Renal disfonksiyon ( kreatinin >2mg/dl veya K. Klerensinini <60ml/dk/1.73m2 olması) Ġnsülin tedavisi gerektiren Diyabetes Mellitus II. Koroner Risk Değerlendirmesi Temel strateji Klinik değerlendirme Öncesinde KAH ve tedavi öyküsü Fonksiyonel kapasite Cerrahiye özel riskler KARDĠYAK AÇIDAN RĠSK DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Stabil Olmayan Kardiyak Durumlar Stabil Olmayan Angina Akut kalp Yetersizliği Ciddi Kardiyak Aritmi Semtomatik Kalp kapak Hastalığı Yakın tarihli MI ve rezidüel iskemi varlığı CERRAHĠ GĠRĠġĠM AÇISINDAN RĠSK DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Uygulanacak Cerrahi açısından Riskler (DüĢük <%1) Yüzeysel cerrahi giriĢim Meme Cerrahisi DiĢ cerrahisi Endokrin: Tiroid Göz op. Rekonstrüksiyon cerrahisi Karotis asemptomatik( Endarterektomi veya Stent) Jinekolojik: Minor giriĢimler Ortopedik: Minor (Menisküs op) Ürolojik: Minor ( TUR ) Uygulanacak Cerrahi açısından Riskler (Orta %1-5) Ġntraperitoneal: Splenektomi, kolesistektomi, hiatal herni tamiri Karotis semptomatik( Endarterektomi veya Stent) Periferik arter anjiyografisi Endovasküler anevrizma tamiri BaĢ ve boyun cerrahisi Nörolojik veya Ortopedik: Major ( kalça omurga cerrahisi) Ürolojik veya Jinekolojik: Major op Böbrek nakli Ġntratorasik: Non-major op Uygulanacak Cerrahi Açısından Riskler (Yüksek>%5) Karaciğer veya Akciğer nakli Total sisteketomi Pnomektomi Adrenal Rezeksiyon Perfore barsak tamiri Özefagektomi Karaciğer rezeksiyonu, safra yolları cerrahisi Duodeno-Pankreatik cerrahi Açık alt ekstremite; damar revaskülarizasyonu, amputasyon veya tromboembolektimi op. Aort veya major damar cerrahileri YAPILACAK ĠNCELEMELER Öneri Sınıfı Tanım Sınıf I Belli bir tedavi veya iĢlemin yararlı, kullanılıĢlı, etkili olduğu konusunda kanıt ve/veya genel kanının bulunması Sınıf II Belli bir tedavi veya iĢlemin yararı/etkinliği hakkında çeliĢkili kanıtlar olması ve/veya fikir ayrılığının ortaya çıkması Sınıf IIa Kanıt/görüĢlerin ağırlıklı olarak yarar/etkinlik yönünde olması Sınıf IIb Yararlılık/etkinliği destekleyen kanıtların/görüĢlerin daha az olması Sınıf III Belli bir tedavi ya da iĢlemin yararsız/etkisiz ve/veya bazı olgularda zararlı olabileceği konusunda kanıt veya genel kanı bulunması Kanıt Düzeyleri Kanıt düzeyi Kanıt Düzeyi A Çok sayıda randomize klinik çalıĢma veya meta-analizden elde edilen veriler Kanıt Düzeyi B Tek bir randomize klinik çalıĢma ya da geniĢ randomize olmayan çalıĢmalardan elde edilen veriler Kanıt Düzeyi C Uzman görüĢleri ve/veya küçük çalıĢmalar, retrospektif çalıĢmalar veya kayıtlarda görüĢ birliği Rutin Pre-op EKG çekilmesi Yukarıda verilen klinik risk göstergeleri bulunan ve orta veya yüksek riskli cerrahi giriĢim uygulanacak hastalara EKG çekilmelidir ( Sınıf I Kanıt C) Ekokardiyografi Kalp hastalığı bulgusu veya EKG anormalliği bulunmayan asemptomatik hastalarda, yüksek riskli cerrahi giriĢim söz konusu ise “Ġstirahat Ekokardiyografisi” yapılabilir ( Sınıf Iıb Kanıt C) Stres Test Uygulanması Fonksiyonel kapasitesi düĢük ( <4 MET) ve 2 den fazla risk göstergesi olan ve yüksek riskli cerrahiye gidecek hastalarda stres test uygulanmalıdır ( Sınıf I Kanıt C) Peo-Op Koroner Anjiyografi Hipertansiyon Avrupa Kardiyoloji Derneği (ESC) kılavuzunda belirtilen Evre 3 Hipertansiyon ( Sistolik KB ≥180 mmHg ve Diyastolik KB ≥110 mmHg) operasyon öncesi tedavi edilmelidir. Tedavide izlenecek yol operasyonun aciliyetine göre değerlendirilir. Miyokard Hastalıkları Dilate veya Hipertrofik Kardiyolmiyopatili hastalar perop kalp yetersizliğine girebilirler. Bu hastaların preop medikal tedaviyle stabilize edildikten sonra opere edilmeleri ve postop yakın takipleri yararlı olur. Kapak Hastalıkları *Darlık Kapak hastalığı değerlendirmesinde cerrahi giriĢim yapılacak olanlar ile yapılmayacak olanlar arasında fark yoktur Semptomatik kapak darlığı olan olgularda perop kalp yetersizliği ve Ģok geliĢme eğilimi artmıĢtır. Bu yüzden genellikle operasyon öncesi müdahale ( Kapak replasmanı veya valvüloplasti) Kapak Hastalıkları * Yetersizlik Kapak yetersizlikleri genellikle iyi tolere edilir. Bekletilmesinde sakınca olan hastalar iyi bir medikal tedaviden sonra monitörize edilerek operasyona verilebilir. Kapak yetersizliklerinin bir istisnası: Beraberinde sol ventrikül disfonksiyonu olmasıdır. Bunlar perop dekompanze olabilirler. Preop Tedavi 1 CABG operasyonu: Bu konuda yeterli kanıt sunacak klinik randomize çalıĢma yoktur. Yüksek riskli koroner anatomiye sahip hastalarda CABG uzun dönemde yararlı olabilir. Elektif nonkardiyak cerrahi uygulanacak orta veya yüksek riskli hastalarda Perioperatif Tedavi 2 Medikal Beta Bloker: Kullanıyor ise devam etmeli, yeni baĢlanacak ise titre edilerek baĢlanmalı Statin: Kullanan hasta ilaca devam etmeli, uzun etkili ya da yavaĢ salınımlı preparatlar tercih edilmeli ACE/ARB: Kullanan hastalar ilaca devam etmeli ( özellikle Kalp yetersilziği ve LV disfonskiyonu olanlar) SONUÇ 1 Bu bir ekip iĢidir Kardiyak değerlendirme ameliyat olmayacak bir hastayla aynıdır. Aradaki fark; araya bir cerrahi giriĢimin girmesi ve zamanlama sorunudur. Hasta değerlendirmesinde Öykü ve Fizik Muayene temel alınmalıdır. Testler ek bilgi ihtiyacında kullanılır. SONUÇ 2 Birçok hasta için preop yapılacak değerlendirme ilk kardiyak değerlendirme olabilir. Bundan dolayı hasta bir yandan ameliyata hazırlanırken diğer yandan uzun dönem takip ve tedavisi de planlanmalıdır. SORU ÖRNEKLERĠ Bir kalp hastasını yüksek riskli gruba sokan cerrahi durumlar aĢağıda verilmiĢtir. YanlıĢ olanı seçiniz. a. Özellikle acil cerrahi giriĢim gerektiren yaĢlı hastalar b. Aort ve diğer büyük damar giriĢimleri c. Karotis arter darlığı nedeniyle ameliyat olması gereken hasta d. Batında kitle nedeniyle incelenen ve abdominal aort anevrizması tanısı konarak operasyonu planlanan hasta e. Uzun sürebilecek ve özellikle fazla kan kaybı veya sıvı kayması beklenen durumlar Yanıt: c Kaynak Avrupa Kardiyoloji Derneğinin 2014 yılı Preop değerlendirme klavuzu.