2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

2013
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması
Ulusal Toplantı
TNSA-2013 Sonuçları
Doç. Dr. A. Sinan Türkyılmaz
Doç. Dr. Alanur Çavlin
2 Aralık 2014,
Rixos Grand Ankara Oteli, Ankara
Sunuş Planı
• Hanehalkı nüfusunun ve kadınların temel
özellikleri
• Doğurganlık ve doğurganlık tercihleri
• Gebeliği önleyici yöntem kullanımı
• Düşükler ve ölü doğumlar
• Doğum öncesi ve sonrası bakım
• Erken yaş ölüm hızları
• Aşılanma
• Emzirme
• Beslenme yetersizliği-beslenme bozukluğu
2
Hanehalkları ve Hanehalkı Nüfusu
Yerleşim yeri ve bölgeye göre hanehalklarının ve hanehalkı nüfusunun yüzde dağılımı,
TNSA-2013 (de jure)
Temel Özellikler
Yerleşim Yeri
Kent
Kır
Hanehalkları
Ağırlıklı
Ağırlıklı
Yüzde
Sayı
Ağırlıksız
Sayı
Hanehalkı Nüfusu
Ağırlıklı
Ağırlıklı
Ağırlıksız
Yüzde
Sayı
Sayı
79.1
20.9
9,325
2,469
8,482
3,312
78.1
21.9
32,391
9,085
30,239
12,612
Bölge
Batı
Güney
Orta
Kuzey
Doğu
45.1
12.4
21.8
7.4
13.5
5,314
1,457
2,566
869
1,588
3,473
1,649
2,480
1,776
2,416
41.5
12.5
20.0
7.1
18.8
17,231
5,191
8,297
2,957
7,801
10,835
5,845
8,356
6,023
11,792
Toplam
100.0
11,794
11,794
100.0
41,476
42,851
3
Hanehalkı Nüfusunun Yaş Yapısı
Yaş
80+
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-9
0-4
Erkek
6
4
Kadın
2
0
2
4
6
Yüzde
4
Hanehalkı Nüfusunun Yaş Yapısı
6,6
12,8
7,9
7,7
67,5
59,9
65,8
67,7
25,9
27,2
26,2
24,6
Kent
Kır
Türkiye
ADNKS 2013
0-14
15-64
65+
5
Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü
6
5,3
4,8
5
4,5
4,3
4,1
4
3,9
3,6
3
2
1
0
1983
1988
1993
1998
2003
2008
2013
6
Hanehalkı Nüfusunun Eğitim Durumu
(6 ve üzeri yaşlar)
40
34
35
30
36
29
28
25
20
21
20
16
15
15
10
5
0
Eğitimi yok/ilkokulu
bitirmemiş
İlkokul
Ortaokul
Erkek
Lise ve Üzeri
Kadın
7
Okullaşma Oranları
120
100
94
95
94
101
80
98
77
76
76
Erkek
Kadın
Toplam
60
40
20
0
Erkek
Kadın
Toplam
ilkokul ve ortaokul
Cinsiyet
Farklılığı
Endeksi
Cinsiyet
Farklılığı
Endeksi
lise
Cinsiyet farklılığı endeksi :
• Kırda 0,83, Doğu Bölgesinde 0,80, en düşük refah düzeyinde 0,72
8
Kadınların Temel Özellikleri
90
18
81
80
16
70
14
60
12
50
16
15
16
16
14
13
11
10
43
40
8
30
20
13
10
6
21
19
17
7
0
4
2
0
Kent
Kır
Lise ve üzeri
31
Ortaokul
22
Batı Güney Orta Kuzey Doğu
Eğitimi
yok/ilkokul
bitirmemiş
12
İlkokul
35
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
Hiç evlenmemiş
28
Boşanmış/Ayrı
yaşıyor
3 Dul 1
Halen evli 68
9
Çalışma Durumu ve Sosyal Güvence
80,0
75
74
%17
70,0
61
60,0
%50
%60
50,0
41
40,0
30,0
31
29
24
10,0
20
17
20,0
14
9
6
0,0
Kent
Kır
Halen çalışıyor
Tarım
Toplam
Sanayi
Hizmet
10
DOĞURGANLIK
• Toplam Doğurganlık Hızı
Günümüzdeki yaşa özel doğurganlık hızlarına
göre beklenen kadın başına düşen ortalama
canlı doğum sayısıdır.
• TNSA-2013’de tüm doğurganlık hızları
araştırmadan önceki 3 yıl için hesaplanmıştır.
• Doğurganlık hızlarının yaklaşık referans tarihi
Mayıs 2012’dir.
11
Toplam Doğurganlık Hızı
4,0
3,41
3,5
3,0
2,73
2,48
2,5
2,16
2,08
1,93
2,0
2,26
1,89
1,5
1,0
0,5
0,0
Kent
Kır
Batı
Güney
Orta
Kuzey
Doğu
Türkiye
12
Toplam Doğurganlık Hızı (Eğitime Göre)
4,0
3,76
3,5
3,0
2,75
2,45
2,5
2,0
1,66
1,5
1,0
0,5
0,0
Eğitim yok/ilkokulu
bitirmemiş
İlkokul
Ortaokul
Lise ve üzeri
13
Toplam Doğurganlık Hızındaki Değişimler
Toplam Doğurganlık Hızı
7
6
5
4
3
2
1
0
1963 1965 1967 1969 1971 1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013
TNSA 1978-2008
Sayımlar
Sayıma dayalı tahminler
TNSA 2013
14
Toplam Doğurganlık Hızı
5,0
4,5
4,33
4,04
4,0
3,5
3,02
3,0
2,65
2,61
2,5
2,23
2,16
2,26
TNSA
2003
TNSA
2008
TNSA
2013
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
TNSA
1978
TNSA
1983
TNSA
1988
TNSA
1993
TNSA
1998
15
Toplam Doğurganlık Hızındaki
Değişimler: Kır-Kent
3,5
3,10
3,08
3,0
2,65
2,5
2,37
2,67
2,73
2,39
2,06
2,0
2,00
2,16
1,5
1,0
0,5
0,0
Kent
TNSA 1993
TNSA 1998
Kır
TNSA 2003
TNSA 2008
TNSA 2013
16
5,0
Toplam Doğurganlık Hızındaki
Değişimler: Bölgeler
4,4
4,5
4,19
4,0
3,65
3,41
3,5
3,26
3,15
3,0
2,55
2,5
2,37
2,44
2,3
2,2
2,09
2,03 2,03
2,0
2,48
2,68
2,56
1,93
1,88
1,86
2,08
1,89
2,08
1,94
1,73
1,5
1,0
0,5
0,0
Batı
Güney
TNSA-1993
Orta
TNSA-1998
TNSA-2003
Kuzey
TNSA-2008
Doğu
TNSA-2013
17
Yaşa Özel Doğurganlık Hızları, Kent/Kır
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
15-19
20-24
25-29
Kent
30-34
Kır
35-39
40-44
45-49
Toplam
18
Yaşa Özel Doğurganlık Hızları
300
250
200
150
100
50
0
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
TDA 1978
TNSA 1988
TNSA 1993
TNSA 2003
TNSA 2008
TNSA 2013
40-44
45-49
TNSA 1998
19
Ortanca İlk Evlenme ve Doğum
Yaşı (25-49 yaş)
25
20
19,0
20,8
19,5
21,3
20,0
21,8
20,8
22,3
22,9
21,0
15
10
5
0
TNSA-1993
TNSA-1998
TNSA-2003
İlk evlenme yaşı
TNSA-2008
TNSA-2013
İlk doğum yaşı
Kadınların:
15-19 yaş grubunda %7’si, 15-49 yaş grubunda %73’ü, 45-49 yaş grubunda %97’si evlenmiş
20
Adölesan Annelik
12
10,2
10
9,3
7,5
8
5,9
6
4,6
4
2
0
1993
1998
2003
2008
2013
21
Doğurganlık Tercihleri, 2003-2013
Gebe
kalması
mümkün
değil 3
Cevapsız 0
Hemen
istiyor 10
Gebe
kalması
mümkün
değil 4
Daha sonra
istiyor 14
İstiyor, zam
anı bilmiyor
1
Tüpleri
bağlanmış 6
Tüpleri
bağlanmış 8
Daha sonra
Hemen istiyor 14
istiyor 12
İstiyor, zama
nı bilmiyor 1
TNSA-2003
TNSA-2008
Başka
istemiyor 59
Kararsız 3
Başka
istemiyor 63
Cevapsız 0
Gebe
kalması
mümkün
değil 7
Kararsız 3
Cevapsız 0
Hemen
istiyor 14
Tüpleri
bağlanmış 9
Daha sonra
istiyor 18
TNSA-2013
TNSA-2013
Başka
istemiyor 47
İstiyor, zama
nı bilmiyor 1
Kararsız 3
22
İdeal Çocuk Sayısı (Evli Kadınlar)
3,5
2,9
3
2,5
2,4
2,5
2,5
2,5
TNSA 1998
TNSA 2003
TNSA 2008
2
1,5
1
0,5
0
TNSA 1993
TNSA 2013
23
İstenen ve Toplam Doğurganlık
4
3,4
3,5
3
2,7
2,5
2
2,5
2,2 2,2
1,8
1,7
1,9
2,5
2,1
1,9 1,9
2,1
2,3
1,9
1,6
1,5
1
0,5
0
Kent
Kır
Batı
Güney
İstenen doğurganlık hızı
Orta
Kuzey
Doğu
Total
Toplam doğurganlık hızı
24
GEBELİĞİ ÖNLEYİCİ YÖNTEMLER
• Modern Yöntemler
Tüplerin bağlanması, Hap, RİA,
Kondom, Enjeksiyon, İmplant,
Diyafram / Köpük/ Jel, Kadın
kondomu, Erkeğin kanallarının
bağlanması, Vajinal halka, Emzirme
ve Acil korunma hapı
• Geleneksel Yöntemler
Geri çekme ve Takvim
25
Yöntem Duyma ve Kullanma
100
100
100
95
92
90
77
80
70
74
66
60
47
50
40
30
26
20
10
0
Yöntem biliyor
Herhangi bir yöntem
Yöntem Kullanmış
Modern yöntem
Halen yöntem kullanıyor
Geleneksel yöntem
26
Yöntem Kullanımı
100
90
25
80
32
24
29
70
60
21
25
27
38
22
25
29
23
29
50
26
33
23
40
30
20
49
40
47
48
Batı
Güney
56
42
39
Kuzey
Doğu
47
10
0
Kent
Kır
Modern yöntem
Orta
Geleneksel yöntem
Türkiye
Yöntem kullanmıyor
27
Yöntem Kullanımındaki
Değişimler, 1993-2013
100
90
80
37,4
36,1
29
26,9
26,5
42,5
46
47,4
70
60
50
34,5
37,7
28,1
26,2
28,5
27,1
26
TNSA-1993
TNSA-1998
TNSA-2003
TNSA-2008
TNSA-2013
40
30
20
10
0
Geleneksel yöntem
Modern yöntem
Yöntem kullanmıyor
28
Yöntem Kullanımındaki Değişimler:
Bölgeler, 2008 ve 2013
100
90
24
80
30
25
24
24
39
29
21
25
38
70
60
50
48
46
49
41
47
38
40
48
56
42
39
30
20
10
28
25
27
Batı
Güney
Orta
34
24
29
23
22
Doğu
Batı
Güney
Orta
33
23
0
Kuzey
2008
Geleneksel yöntem
Kuzey
Doğu
2013
Modern yöntem
Yöntem kullanmıyor
29
Yöntem Kullanımındaki
Değişimler, 1993-2013
30
26,4 26,2
26,2
25,5
24,4
25
20
18,8
19,8 20,2
16,9 16,8
15,8
14,3
15
10,8
9,4
10
8,3
5,7
5
4,2
8,2
6,6
4,9 4,4 4,7
5,3
4,6
2,9
0
Tüplerin
bağlanması
TNSA-1993
Hap
TNSA-1998
RİA
TNSA-2003
Kondom
TNSA-2008
Geri çekme
TNSA-2013
30
Yöntemlerin Temin Edildiği
Kaynak, 2008-2013
Market/dükkan
4
Diğer 1
Market/
dükkan 7
Diğer 1
Devlet
hastanesi
17
Devlet hastanesi
15
Eczane 23
Doğumevi 7
AÇSAP 3
Eczane 23
Doğumevi 8
AÇSAP 2
Doktor
muayenehanesi
4
Sağlık ocağı/evi
33
Özel hastane
/poliklinik 12
Sağlık ocağı/evi
24
Özel hastane
/poliklinik 7
Diğer kamu 4
TNSA-2008
Doktor
muayenehanesi 2
Diğer kamu 6
TNSA-2013
31
Gelecekte Yöntem Kullanımı
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
45
26
21
2
12 ay içinde
kullanmak
istiyor
Daha sonra
kullanmak
istiyor
İstiyor, zamanı
konusunda
kararsız
5
Kullanmak
konusunda
kararsız
Kullanmak
istemiyor
Gelecekte kullanmak için en çok tercih edilen yöntemler sırası ile:
RİA, kondom ve geri çekme
32
Karşılanmamış Aile Planlaması
İhtiyacında Değişimler (1993-2013)
16
15
14
14
12
10
10
8
8
6
6
4
2
0
TNSA-1993
TNSA-1998
TNSA-2003
TNSA-2008
TNSA-2013
33
Düşükler ve Ölü Doğumlar
• Kendiliğinde düşük
• İsteyerek düşük
• Ölü doğum
34
Düşükler ve Ölü Doğumlar
30
25
28
24
21
23
21
(Yaşam Boyu))
27
24
22
20
20
15
14
10
6
5
5
4
4
3
0
Kendiliğinden Düşük
TNSA-1993
İsteyerek Düşük
TNSA-1998
TNSA-2003
Ölü Doğum
TNSA-2008
TNSA-2013
35
Düşükler ve Ölü Doğumlar
(100 Gebelikte))
20,0
18,0
18,0
16,0
14,0
14,0
12,0
10,0
14,5
11,3
10,0 10,5
10,0
8,9 8,7
8,0
6,0
4,7
4,0
1,9 1,5
1,3 1,1 0,9
2,0
0,0
Kendiliğinden Düşük
TNSA-1993
TNSA-1998
İsteyerek Düşük
TNSA-2003
Ölü Doğum
TNSA-2008
TNSA-2013
36
Toplam Düşük Hızı
0,9
(Kadın Başına İsteyerek Düşük Sayısı)
0,84
0,8
0,7
0,64
0,6
0,5
0,38
0,4
0,29
0,3
0,2
0,14
0,1
0
TNSA-1993
TNSA-1998
TNSA-2003
TNSA-2008
TNSA-2013
37
İsteyerek Düşüğün Yapıldığı Yer
90
77,4
74,1
70,2
67,4
61,9
80
70
60
50
40
30
20
31,7
25,8
27,4
22,4
18,8
10
0,9 1,4 1,9 1,1 1,9
4,5
4,3 2,2
2,0 2,9
0
Kamu sağlık
kurumu
TNSA-1993
Özel sağlık kurumu
TNSA-1998
Üniversite
hastanesi
TNSA-2003
TNSA-2008
Diğer/bilinmiyor
TNSA-2013
38
DOĞUM ÖNCESİ VE SONRASI BAKIM
•
Doğum Öncesi Bakım
TNSA-2013 öncesindeki beş yıl içinde meydana gelen son
doğumlar temel alınarak hesaplanmıştır.
•
Doğum Sırasında Yardım
TNSA-2013 öncesindeki beş yıl içinde meydana gelen tüm
doğumlar temel alınarak hesaplanmıştır.
•
Doğumun Yapıldığı Yer
TNSA-2013 öncesindeki beş yıl içinde meydana gelen tüm
doğumlar temel alınarak hesaplanmıştır.
•
Doğum Sonrası Bakım
TNSA-2013 öncesindeki beş yıl içinde meydana gelen son
doğumlar temel alınmıştır. Doğumdan sonraki kırkbir gün
içinde bakım alınıp alınmadığı sorulmuştur.
39
Gebelik ve Doğumda Bakım
120
100
97
95
79
80
60
40
19
20
3
2
0
Doktor
Ebe/Hemşire
Doğum öncesi bakım
Doktor
Ebe/Hemşire
Doğumda yardım
Sağlık
kuruluşu
Ev
Doğumun yapıldığı yer
40
Doğum Öncesi Bakım
120
1,7
100
7,0
1,0
1,3
2,3
1,6
2,7
2,7
1,6
3,8
3,8
5,9
4,3
4,9
2,7
2,5
80
60
95,8
40
88,9
97,7
95,7
95,5
91,6
88,3
Batı
Güney
Orta
Kuzey
Doğu
94,5
20
0
Kent
Kır
Doktor
Hemşire/Ebe
Türkiye
Bakım almamış
41
Yeterli Sayıda (4+)
Doğum Öncesi Bakım Alan Kadınlar
89
90
80
74
70
60
54
50
40
42
36
30
20
10
0
TNSA-1993
TNSA-1998
TNSA-2003
TNSA-2008
TNSA-2013
42
Doğumun Yapıldığı Yer
100
1,0
6,9
0,2
2,0
0,4
0,9
99,8
97,9
99,1
98,8
Batı
Güney
Orta
Kuzey
6,9
2,3
90
80
70
60
50
98,7
91,7
91,7
97,2
40
30
20
10
0
Kent
Kır
Sağlık kuruluşu
Ev
Doğu
Türkiye
43
Doğum Sırasında Yardım
100
90
10,8
16,6
80
20,4
14,5
19,9
26,7
18,7
31,3
70
60
50
40
89,1
82,2
77,8
84,1
79,2
65,6
30
78,7
61,1
20
10
0
0
Kent
Kır
0
Batı
Güney
Doktor
Orta
Kuzey
Doğu
Türkiye
Hemşire/Ebe
44
Doğum Öncesi Bakım, Doğuma Yardımcı Olan Sağlık
Personeli ve Doğumun Yapıldığı Sağlık Kurumu
Oranlarındaki Değişimler, 1993-2013
120
100
92
97
91
90
83
81
76
80
62
97
97
68
78
73
73
60
60
40
20
0
Doğum öncesi bakım
TNSA 1993
TNSA 1998
Doğuma yardımcı olan
TNSA 2003
Doğumun yapıldığı yer
TNSA 2008
TNSA 2013
45
Doğum Sonrası Bakım
120
100
94 95
96 98
96 95
95 96
89 87
94 93
93 94
85 85
80
60
40
20
0
Kent
Kır
Batı
Güney
Anne
Orta
Kuzey
Doğu
Türkiye
Bebek
46
120
100
Doğum Sonrası Bakımda Değişimler –
Anneler, 2008-2013
96
96
91
92
95
94
93
86
84
85
85
80
68
60
40
20
0
Batı
Güney
Orta
TNSA 2008
Kuzey
Doğu
Türkiye
TNSA 2013
47
120
100
Doğum Sonrası Bakımda Değişimler –
Bebekler, 2008-2013
96 98
95
95 96
89
96
93
85
80
90
94
73
60
40
20
0
Batı
Güney
Orta
TNSA 2008
Kuzey
Doğu
Türkiye
TNSA 2013
48
Sezaryen Doğumlar, 1993-2013
48
50
45
40
37
35
30
25
21
20
14
15
10
7
5
0
TNSA-1993
TNSA-1998
TNSA-2003
TNSA-2008
TNSA-2013
49
ERKEN YAŞ ÖLÜM HIZLARI
• TNSA-2013’deki ölüm hızları araştırmadan önceki beş yıllık ve on
yıllık dönemler için hesaplanmıştır.
• Ölüm hızlarının (ilk beş yıllık) yaklaşık referans tarihi Mayıs
2011’dır.
– Neonatal Ölüm Hızı, doğumdan sonraki bir ay içinde ölme
olasılığı
– Postneonatal Ölüm Hızı, doğumdan sonraki bir aydan sonra
ancak 1 yıldan önce ölme olasılığı
– Bebek Ölüm Hızı, doğumdan sonraki bir yıl içinde ölme
olasılığı
– Çocuk Ölüm Hızı, birinci ve beşinci doğum günleri arasında
ölme olasılığı
– Beş-Yaş altı Ölüm Hızı, doğumdan sonraki beş yıl içinde
ölme olasılığı
50
Araştırmadan Önceki Dönemler İçin Ölüm
Hızları
35
32
30
26
25
25
22
20
15
15
13
10
5
5
4
2
0
Bebek ölüm hızı
Çocuk ölüm hızı
Araştırmadan önceki 10-14 yıl
5 yaş altı ölüm hızı
Araştırmadan önceki 5-9 yıl
Araştırmadan önceki 0-4 yıl
51
Bebek Ölüm Hızları (10 yıllık)
30
25
24
22
21
20
17
16
15
15
13
13
10
5
0
Kent
Kır
Batı
Güney
Orta
Kuzey
Doğu
Türkiye
52
Bebek Ölüm Hızındaki Değişimler
300
250
200
150
100
50
0
1940
1950
1960
1970
1980
1990
2000
Araştırmalar
Dolaylı tahminler (Macura)
Dolaylı tahminler (Hancıoğlu)
TNSA-2013
2010
53
Erken Yaş Ölüm Hızlarında
Değişimler, 1993-2013
70
61
60
53
52
50
43
40
30
37
29
24
18
20
15
13
9
10
10
9
6
2
0
Bebek ölüm hızı
TNSA 1993
Çocuk ölüm hızı
TNSA 1998
TNSA 2003
Beş yaş altı ölüm hızı
TNSA 2008
TNSA 2013
54
Perinatal Ölüm Hızında
Değişimler, 1993-2013
50
45
43
39
40
35
30
24
25
19
20
15
11
10
5
0
TNSA-1993
TNSA-1998
TNSA-2003
TNSA-2008
TNSA-2013
55
ÇOCUKLARIN AŞILANMASI
• TNSA-2013’te aşılanma bilgisi 2010-2013
yıllarında doğan tüm çocuklar için toplanmıştır.
• Aşılanma bilgisi iki kaynaktan toplanmıştır: Aşı
kartı ve annenin beyanı
• Aşılanma hızları araştırma tarihinde 12-23 ve 1526 aylık olan çocuklar için hesaplanmıştır.
• Tam aşılılık: 1 doz BCG, 3 doz DTaP-IPV-Hib, 1 doz
KKK, 3 doz Hepatit B ve 3 doz KPA
56
Aşı Kartı Görülen Çocukların Yüzdesi
(15-26 aylık)
100
90
80
84
86
77
70
70
75
72
71
68
60
50
40
30
20
10
0
Kent
Kır
Batı
Güney
Orta
Kuzey
Doğu
Türkiye
57
Aşılanma Oranları (15-26 aylık)
BCG
94
DBT 1
94
DBT 2
89
DBT 3
86
Kızamık
90
Hepatit 1
96
Hepatit 2
92
Hepatit 3
87
Pnömokok 1
90
Pnömokok 2
85
Pnömokok 3
82
Tam aşılı
Aşısız
74
3
58
EMZİRME
• TNSA-2013 kapsamında beş yaş altındaki çocuklar
için annelerinden;
– Emzirmeye başlamanın zamanlaması
– Emzirme süresi ve
– Ek gıdaya başlama ve zamanlamasına ilişkin
bilgiler toplanmıştır.
• Analizlerde üç yaşın altındaki çocuklar ve özellikle de
6 aylıktan küçük çocuklar temel alınmıştır.
59
Emzirmeye Başlama (Beş yaş altı)
Bir süre emzirilen çocuklar
96
Doğumdan sonraki 1 saat içinde emzirilen
çocuklar
50
Doğumdan sonraki 1 gün içinde emzirilen
çocuklar
70
Anne sütünden önce başka gıda alan
emzirilmiş çocuklar
26
0
20
40
60
80
100
60
Yaşa Göre Emzirme Durumu (Son 24 saat)
100
92,7
94,0
90
89,4
82,8
80
72,1
60
68,2
67,0
70
57,9
47,5
50
40
35,4
33,9
30
20
9,5
10
14,1
4,7
0
<2
2-3
4-5
6-7
7,8
0,0
8-9
Emzirilen
0,0
0,2
0,6
0,0
0,0
10-11
12-15
16-19
20-23
24-27
0,0 2,3 0,0
28-31
32-35
Sadece anne sütü
• Ortanca sadece anne sütü ile beslenme süresi 1,2 ay;
• Ortanca emzirme süresi ise 16,7 ay
61
Emzirme ve Ek Gıda
22,5
Emzirilmeyen
8,1
6-9 ay
2,4
Sadece anne sütü
30,1
<6 ay
6,6
Anne sütü ve su
22,6
6,1
Anne sütü ve diğer süt
26,3
0,6
0,6
Anne sütü ve diğer sıvılar
61,9
Anne sütü ve ek gıdalar
12,2
62,8
Biberon kullanan
39,7
0
10
20
30
40
50
60
70
62
Emzirme ve Ek Gıda
70
60
50
17,8
22,6
40
30
20
40,4
30,1
6,6
10
2,6
0
1,7
TNSA-2008
TNSA-2008
TNSA-2013
< 6 Aylık
Sadece anne sütü
2,4
TNSA-2013
6-9 Aylık
Anne sütü ve su
63
BESLENME YETERSİZLİĞİ
BESLENME BOZUKLUĞU
• Görüşme yapılan tüm kadınların ve bu kadınların beş yıl içinde doğan
çocuklarının boy ve kilo ölçümleri yapılmıştır.
• Çocuklar için toplanan antropometrik veriler en yeni uluslararası
referans olan 2006 Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Çocuk Büyüme
Standartları ile karşılaştırılmıştır.
• Referansın ortanca değerinden -2, -3 ve +2 standart sapma (SD)
gösterme temel alınarak 3 endeks hesaplanmıştır:
– Yaşa Göre Boy Endeksi, yetersiz beslenmenin kronik etkilerini
gösterir. Yaşına göre kısa (-2 SD) ya da çok kısa (-3 SD)
– Boya Göre Ağırlık Endeksi, yetersiz beslenmenin akut etkilerini
gösterir. Boyuna göre zayıf (-2 SD), çok zayıf (-3 SD) ya da fazla
kilolu/şişman, boyuna göre kilolu (+2 SD)
– Yaşa Göre Ağırlık Endeksi, yetersiz beslenmenin kronik ve akut
etkilerini birlikte gösterir. Yaşına göre düşük kilolu (-2 SD) ya da
çok düşük kilolu (-3 SD), yaşına göre kilolu (+2 SD)
64
• Kadınlar için Beden Kitle Endeksi hesaplanmıştır.
Çocukların Beslenme Durumu
12
10
11
10
8
6
4
3
2
2
2
0,4
0,4
0
-2 SD'nin
altındaki
yüzde
-3 SD'nin
altındaki
yüzde
Yaşa Göre Boy
-2 SD'nin
altındaki
yüzde
-3 SD'nin
altındaki
yüzde
+2 SD'nin
üstündeki
yüzde
Boya Göre Ağırlık
-2 SD'nin
altındaki
yüzde
-3 SD'nin
altındaki
yüzde
Yaşa Göre Ağırlık
65
Çocukların Beslenme Durumunda
Değişimler (NCHS/CDC/WHO)
20
18,9
18
16
16
14
12,2
12
10,3
9,5
10
8
8,3
7,1
5,9 6,1
6
3,9
3,6 3,2
4
3
2,1
2
1,9
2,8 2,6
1,2
0,7 0,9
0
-2 SD'nin
altındaki yüzde
-3 SD'nin
altındaki yüzde
-2 SD'nin
altındaki yüzde
Yaşa Göre Boy
TNSA-1993
0,4 0,4 0,3 0 0,1
-3 SD'nin
altındaki yüzde
-2 SD'nin
altındaki yüzde
Boya Göre Ağırlık
TNSA-1998
TNSA-2003
1,8 1,4
0,6 0,3 0,3
-3 SD'nin
altındaki yüzde
Yaşa Göre Ağırlık
TNSA-2008
TNSA-2013
66
Kadınların Beslenme Durumu
(Beden Kitle Endeksine Göre)
45
40
40
41
35
35
29
30
24
25
27
20
15
10
5
4
2
0
Normal
Zayıf
TNSA-2008
Kilolu
Şişman
TNSA-2013
67
Sonuçlardan öne çıkanlar...
• Türkiye halen genç bir nüfus yapısına sahip…
• Bununla birlikte 65 yaş ve üstü oranı ilk kez %8 oldu…
• Hanehalkı büyüklüğü azalmaya devam ediyor...
• Nüfusa kayıtlı olmayan çocukların oranı çok azaldı...
• Eğitim seviyesinde iyileşmeler var ancak erkek-kadın
farkı lise eğitimde ve kırsal yerleşim yerlerinde devam
ediyor…
68
Sonuçlardan öne çıkanlar...
• Evlenme yaşı değişmiyor...
• Bebek ölümlüğü azalmaya devam ediyor...
• Doğurganlık yenilenme düzeyinin üzerinde
durağanlaştı...
• Gebeliği önleyici yöntem kullanım düzeyi
sabitlendi...
• Doğum öncesi ve sonrası bakım hizmetleri
yaygınlaşmaya devam ediyor…
• Hastane doğumları artarken sezaryen
yaygınlaşıyor…
• İsteyerek düşük azalıyor…
69
Sonuçlardan Öne Çıkanlar...
• Çocukların yüzde 10’unun boyu yaşına
göre kısa...
• Kadınlar arasında obezite artmaya devam
ediyor...
• Kadın istihdamı düşük, sosyal güvenliksiz
çalışma yaygın, kadınlar çocuk bakımı ve
ailenin engel olması nedenleri ile istihdam
dışında…
70
2013
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması
Ulusal Toplantı
TNSA-2013 Sonuçları
Doç. Dr. A. Sinan Türkyılmaz
Doç. Dr. Alanur Çavlin
2 Aralık 2014,
Rixos Grand Ankara Oteli, Ankara