Yrd. Doç. Dr. Müge SEVAL

Yrd. Doç. Dr. Müge SEVAL
İlk 24 saat
Biyolojik uyum dönemi;
I. Reaktif dönem (15-30 dk)
İnaktif dönem (30 dk-6 saat)
II. Reaktif dönem (2-6 saat)
Bulgular
I. Reaktif dönem
İnaktif dönem
II. Reaktif dönem
Solunum
Düzensiz, 60-69 dk, akc
geçici ral, torasik
retraksiyon
Solunum hızı azalır,
dispne, göğüste fıçılașma
Apneli düzensiz
solunum, solunum hızı
artar
Kalp hızı
Tașikardi 180/dk
120-140/dk
Düzensiz
Renk
Siyanoz, akrosiyanoz
Ağladığında kızarma
Ani renk değișikliği
Vücut ısısı
Ani düșüș
Düșmeye devam
Yükselmeye bașlar
Bağırsak sesleri
İll 15 dk yok,
Barsak sesleri +,
mekonyum -
Mekonyum +
Oral sekresyon
görülebilir
Az miktarda
Öğürme refleksi +, gaz
çıkarabilir seresyonlar
artabilir
Aktivite
Uyanık, çevre ile ilgili,
bașını sağa sola
çevirebilir
Uyur, aktivite azalır
Uyanık, aktif, çevre ile
ilgili
Uyaranlara yanıt
Etkin
Az ya da yanıt yok
Çok iyi
Olası hastalık bulguları
Hızlı yüzeyel solunum,
Kanama
Apne
Fontanelde dolgunluk
seğirme
RDS belirtileri
Vücut ısısında düșme,
Hipoglisemi
Siyanoz
Laterji
Apne
Yenidoğanın fiziksel özellikleri
Vücut baş oranı, abdomen, ekstremiteler, genitaller
Vücudunda lekeler
YENİDOĞAN BEBEĞİN BAKIMI
*Hava yollarının açıklığının sağlanması
*Vücut ısısının korunması
*Apkar skorunun değerlendirilmesi
*Enfeksiyonun önlenmesi
(Göz bakımı, Göbek bakımı, Sünnet bakımı)
*YD da distresin erken tanımlanması
*Bebeğin kimliğinin belirlenmesi
*Anne bebek ilişkisinin kurulması
*Beslenmesin sağlanması
*Ebeveyn eğitimi
HAVA YOLLARININ AÇIKLIĞININ SAĞLANMASI
Doğumdan sonra yenidoğanın nefes almasını
kolaylaştırmak için ağız ve burun içindeki müküs ve sıvının
boşaltılması gerekir!!!!!!!!!!!!!
* Bunun için ilk işlem başın doğumundan sonra, ağız
boşluğunun spançla silinmesidir.
* Doğumdan sonrada bebek başı 10-15 derece
ekstansiyona getirilerek, ince nelaton bir sonda ile ağız ve
burun boşlukları aspire edilir.
VÜCUT ISISININ KORUNMASI
Yenidoğan vücut ısısını düzenleme kapasitesi yetersizdir.
Soğukta strese girer.
Yüzey alanları
Subcutan yağ dokusu
YD doğumda ısı kaybının önlenmesi !!!!!!!!!!!
Isı kaybı kalori kullanımı ve oksijen tüketimi
VÜCUT ISISININ KORUNMASI
Yenidoğan vücut ısısı; buharlaşma, hava akımı, iletim ve ışıma
ile kaybedilir.
Bebeğin vücut ısısının korunmadığı durumlarda HİPOTERMİ
ye bağlı aşağıdaki komplikasyonlar gelişir.
* Yenidoğanın O2 ihtiyacı artar,
* İlk dakikalar solunum ve dolaşımı tam
gerçekleşmeyen bebek, artan O2 ihtiyacını karşılayamaz,
* Soğuğa bağlı olarak vazokontrüksiyon gelişir.
Vazokontrüksiyon hipoksiye neden olur ve yenidoğanın
asidoza yatkınlığı artar,
* Sonuçta enerji kaybı olur. Enerji için glikoz kullanımı
artar ve yenidoğanda hipoglisemi gelişir
VÜCUT ISISININ KORUNMASI
Isı üretimi ve ısı retansiyonu
Isı üretim mekanizmaları;
• kas aktivitesi,
• pozisyon değişikliği,
• vücut yağ metabolizması
•
•
•
•
Nötral çevre ısısının sağlanması önemlidir, bunun için;
Yenidoğanın vücudunu kurulama
Küvöz kullanımı
Radyan ısıtıcı
VÜCUT ISISININ KORUNMASI
Aksiller ısısı 36.5-37 C
10 saatte
37.7 C üzeri
36.1 C altı
APGAR SKORUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
Belirti
0 Puan
1 Puan
2 Puan
Activ
ity
Kas Tonusu
Gevşek
Kollar ve bacaklar öne
doğru bükülü
Aktif hareketli
Pulse
Kalp Hızı
Yok
Dakikada 100 atımın
altında
Dakikada 100 atımın
üstünde
Grim
ace
Uyarılara cevap
Yok
Buruna kateter
sokulunca yüzünü
buruşturma
Buruna kateter
sokulunca öksürme
ağlama
Appe
aranc
e
Cilt rengi
Soluk, mor
Vücut pembe, kol ve
bacaklar mor
Tüm vücut pembe
Respi
ration
Solunum
Yok
Yavaş ve düzensiz
solunum, cılız sesli
ağlama
Düzenli soluk alıp
verme, kuvvetli
ağlama
APGAR DEĞERLENDİRİLMESİ
Parametre
Değerlendirmede verilecek puan
1
2
Yüzeyel düzensiz,
Düzenli,kuvvetli
Balık solunumu
ağlamalı
Solunum
0
Yok
Kalp ritmi
Kalp sesleri yok <100/dak
Deri rengi
Siyanozlu veya Gövde pembe,
Gövde ve
beyaz
ekstremiteler siyanozlu ekstremiteler pembe
Kas tonusu
Genel hipotoni
Uyarıya yanıt
Yok
>100/dak
Ekstremitelerde hafif
fleksiyon
Hareketli, ekstremiteler
fleksiyon durumunda
Yüzde hafif mimik
Hareket, öksürük,
aksırık ağlama
8-10 arası puan bebeğin iyi durumda olduğunu gösterir.
7-4 arası puan, çocuğun tehlikede olduğunu gösterir.
4 ün altında puan, durumun çok ağır olduğunu gösterir.
8’ in altında puanı olan yenidoğanlarda izleme ve özel bakım gereksinimi vardır.
GÖZ BAKIMI
Doğum esnasında serviks ağzında gonokoksik
mikroorganizmalar varsa, yenidoğanın bu
mikroorganizmalarla teması sonucu gözlerinde körlük
meydana gelebilmektedir.
Bu durumun önlenmesi için yenidoğanın gözlerine
gümüş nitrat (AgNO3) solüsyonu damlatmak gerekir.
* Göz kapakları, göz çevresi steril su veya SF le içten
dışa doğru silinir.
* Bebeğin göz kapakları açılır, konjektivaya 2 damla
gümüş nitrat damlatılır.
* Göz kapaklarından taşan gümüş nitrat SF pamuk ile
hafifçe silinir.
GÖBEK BAKIMI
*Göbek kesimi steril şartlarda yapılır.
*Karın duvarından yaklaşık 1-2 cm ilerisinden sıkıca
bağlanır, kesilir ve kanama kontrolü yapılır.
*Kesilen bölgeye alkol, iyot veya batikon gibi antiseptik
solüsyon damlatılır.
*Göbeği kuru tutmak oldukça önemlidir
*Göbek düşene kadar silme banyo, düştükten sonra
normal banyo yapılmalıdır.
*Göbekte kızarıklık, akıntı, kanama, hassasiyet, koku
gibi durumların oluşmasında mutlaka bir doktora başvurması
gerektiği annelere söylenmelidir.
Sünnet bakımı,
Sünnetin yararları
Sünnet yapılmaması gereken durumlar
Ailelere sünnet hakkında verilen bilgiler
(erken dönemde kanama, enfeksiyon, idrar yapmada güçlük,
rahatsızlık, kızarıklık;
geç dönemde üretral açıklık ve glans penisin irritasyonuna bağlı
inflamasyon, ülserleşme,ilerleyici stenoz)
Sünnetsiz yenidoğanların hijyeni
Sünnete hazırlanma,
İşlem sonrası idrar takibi, kanama takibi, pomadlar, irritasyonu önleme
Neonatal distresin erken tanılanması
İlk 24 saat önemlidir
Bulguları;
Solunum hızının 60/dk üzeri ve dispne
Strenal retraksiyon
Burn kanadı solunumu
Aşırı sekresyon
Yüzde buruşma
Siyanoz
Abdominal distansiyon ve kitle
Safra içerikli kusma
İlk 24 saatte mekonyum geçişi olmaması
İlk 24 saatte idrar çıkışı olmaması
İlk 24 saatte sarılık ve hemolitik sorunlar
Vücut ısısının stabil olmaması
Kan glukozunun %40’ın altında olması
BEBEĞİN KİMLİĞİNİN BELİRLENMESİ
Bebeğin boyu ve kilosunun
ölçülmesi
ANNE-BEBEK İLİŞKİSİNİN KURULMASI
Ebeveyn eğitim gereksiniminin
karșılanması
Kucağa alma tutma pozisyonları
 Ağız ve burun içindeki sekresyonların
temizlenmesi
 Sünnet bakımı
 Kord bakımı
 Banyo ve cilt bakımı
 Tırnak bakımı
 Beslenme ve boșaltm

Ebeveyn eğitim gereksiniminin
karșılanması
Gaz çıkarma
 Biberon kullanımı
 Bez kullanımı
 Girdirme ve sarma
 Vücut ısısını ölçme
 Uyku düzeni

Banyo
Silme
Yıkama banyosu
Yenidoğanda kalp hızı ve kan basıncı
Yenidoğan kalp hızı 120-160 dk
Ağladığında 180/dk
Uykuda 70-100/dk
Miadında ort 116/dk
Sürmatüre 141/dk
Geçici üfürümler
İlk 12 sa ort KB 67-41 mmHg
Hematolojik Sistem:
Kan volümü kg başına 80-120 cc
Birinci yılın sonunda 2 katına
Kan volümü ve kırmızı kan hücreleri yetişkinlere göre
Prematüre bebeklerde
Miadında plesantal damarlar 75-125 cc kan içerir
Umblikal kordun klemplenmesi sırasında yenidoğan
plesantadan aşağıda tutulursa, kan volümü
Fetal dolaşımda
Yenidoğanda hb hct yüksektir
Doğum sonrası
Hematolojik Sistem:
İlk 4 haftada ortalama Hb konsantrasyonu 14gr/100ml
iken 8. haftada 12gr/100ml dir.
Fetal hb % 80’i, hemoglobin F
Fizyolojik anemi
Eritropoetin
Doğumda hemoglobin yıkım ürünü olan bilurubin 14mg/100ml dir. Bunun üzeri yıkımı gösterir.
Hematolojik Sistem:
Doğumda yenidoğanın lokositleri 15.00025.000/mm3 düzeyindedir. Yaşamın ilk 5 yılı yükselmeye
devam eder ancak yenidoğan enfeksiyonlara karşı yinede
kendini koruyamaz(özellikle sepsis).
Trombosit miktarı 150.000-250.000/mm3 dür.
Çocukluk ve yetişkinlikle aynı düzeydedir.
Yenidoğan faktör eksikliği nedeni ile kanamaya
yatkındır!!!!
Yenidoğanda Kvit
PIHTILAŞMA VE PROTROMBİN ZAMANI
Solunum Sistemi: Fetal hayatın 24. Haftasında alveoler hücreler,
28. Hft tip I, Tip II hücreler farklılaşır
Tip I hücreler
Tip II lipit türevi bir madde olan surfaktan salgılamaya başlar.Bu madde
alveollerin kollebe olmasını önler.
26-28. Haftaya kadar pulmoner alveoller ve kapillerdede artma görülür.
İntrauterin hayatta gaz değişimi
Akciğer sıvısı
Normal vaginal doğumda
Sezeryanla doğan bebekler
Doğumdan sonra gaz değişimi
Solunumun başlaması;
UYARAN
CEVAP
MEKANİK
• Doğum sırasında fetal göğüse baskı • İntratorasik basınç artar ve akc lerden 30-35 cc sıvı
• Göğüste geri çekilme
dışarı atılır
• Nefes verme (ağlarken)
• Çok az inspirasyon görülür, akc lere bir miktar hava
girer, hava-sıvı yüzeyi oluşur
• (+) intratorasik basınç, yeterli fonksiyonel kapasite,
diyafragmanın inişiyle (-) intertisiyel basınç gelişir,
alveollerdeki basınç artar, alveoler alandan
intertisiyel alana sıvı geçişi olur
KİMYASAL
• Uteroplesantal dolaşımın kesilmesi • PCO2 artma, PO2 azalma
• PCO2 artma, PO2 azalma
• Periferal ve santral kemoreseptörler
• PO2 de artmave pulmener vasküler • Pulmoner arter kan akımı artar
rezistanta azalma
DUYUSAL
• Doğum odasının soğukluğu
• Işık, koku, ağrı
• Yüzün trigeminal alanındaki duyusal impulslar
uyarılır. İmpulslar solunum merkezine taşınarak
solunumu başlatır
Solunum Sistemi:
*Yenidoğan burundan nefes alır
*Yenidoğanın dili daha geniştir. Glotis ve trakeası
küçüktür.
*Solunum sekresyonları daha fazladır.
*Mukozmembranları daha incedir. Bu yüzden
kolaylıkla zedelenebilir.
*Yenidoğanın alveolü basınç değişikliklerine daha
duyarlıdır.
*Kapiller ağı daha az gelişmiştir. Kapillerin
konstruksiyon ve dilatasyon yeteneği daha azdır.
*Solunum kasları iyi gelişmemiştir.
Böbrek Fonksiyonları:
* sağlıklı miadında YD günlük sıvı gereksinimi
125 ml/kg/gün
Prematüre bebeklerde 150 ml/kg/gün
YD idrarında az miktarda protein fazla miktarda ürat
İdrar renksizdir
İdrar dansitesi 1008-1010 dur
Mesane kapasitesi 15 cc
İlk 24 saatte
30-60 cc 300 cc
Böbrek Fonksiyonları:
* Böbrek tübülleri tam olgunlaşmadığından suyun geri
emilimi sınırlıdır.
* Glomerül filtrasyon hızı düşüktür. İdrarı konsantre
etme yetenekleri azdır.
* Yaşamın 2. yılına kadar YD’ın böbrek fonksiyonu
yetişkinlerle karşılaştırılamaz.
* İshal, enfeksiyon, gereksiz yeme gibi durumlar
yenidoğanın kısa sürede asit baz dengesini bozar.Sıvı
dengesizliğine bağlı ödem veya dehidratasyon gelişebilir.İlaç
uygulamalarında YD’ın ilaçları atabilme yeteneğide sınırlıdır.
* YD doğar doğmaz idrarını yapar.
* Açık sarı renklidir, günde 6-10 kez idrar yapımı
yeterli sıvı olduğunu gösterir.
Endokrin sistem
* adrenal bezler
Adrenal androjenler
Fetal troid bezler 12. hft
Gastrointestinal sistem:
*Regürjitasyon, distansiyon, gaz çıkarma problemleri
*Normal yenidoğan protein, karbonhidrat veya sindirimini
yapabilecek yeterli enzimlere sahiptir.
*Mide kapasiteleri doğum 30-60 cc, 2. haft 90 cc, 5. ayda
210 cc10 ayda 300 cc
* YD’ın gastrik asidi doğumda yetişkininkiyle aynı iken ilk
bir hafta içinde azalır.2. ve 3. aylarda azalma durur. Buna
bağlı olarak ilk 3 ayda karın ağrısı olabilir
Gastrointestinal sistem:
* YD’da kalın barsak mekonyumla doludur.
Mekonyum(barsak sekresyonlları, bilurubin, tuz, pankreatik
sekresyon, epitel hücreleri, amniyotik sıvıdan oluşur.)
sterildir, fakat zamanla bakteri içerir.
* YD’da ilk dışkılama 24-36 saat içinde görülür.48 saat
dışkı yapmayan bir bebekte obstriksiyon düşünülür.
* Anne sütüyle beslenen bebeğin dışkısı gevşek, akıcı,
altın sarısı renkte ve cildini tahriş etmez.
*Barsak hareketleri ilk beslemeden hemen sonra başlar
Karaciğer Fonksiyonları:
* Fetüste 3. ve 6. aya kadar kanın yapımından sorumlu
başlıca organdır.
* En önemli fonksiyonlarından biride bilirubinin
dolaşımdaki miktarını kontrol etmektir(ürobülün, storkabülün)
* Doğum sonrası ilk 4-5. günde karaciğer hüc. İndirek
bilürübin direk bilürubine dönüşemez ve kanda birikir.Bu
duruma fizyolojik sarılık denir.
* Karaciğerin kan şeker konsantrasyonunu düzenleme
yeteneği azdır.Glikojenden glikoz oluşumu ve aminoasitlerden
glukoz sentezi yetersizdir.(Neonetal Hipoglisemi)
*Karaciğerde yapılan protrombin ve diğer koagülasyon
faktörlerinin yapımı vit. K senteziyle olmaktadır.Vit. K ilk
günlerde barsakdaki bakteriyel floranın olmaması sonucu
sentez edilemez.(YD’a K vit. yapılır)
Emzirme anne sütü sarılığı
Immün Sistemi:
Yenidoğanda antikor yapımı ve enfeksiyonları lokalize
edebilme yeteneği iyi gelişmemiştir. Bu nedenle yenidoğan
enfeksiyonları ölümle sonuçlanabilir.
Anneden çocuğa geçen IgG tipindeki antikorlarla bir
çok viral ve bazı bateriyel hastalıklara karşı bir ölçüde
korunma mümkün olabilmektedir.
( kızamık, kızamıkçık,polismyelit, difteri v.b gibi)
Doku sistemi;
Miyadında doğan bebeklerde cilt yapısı ve tonüsü,
Doğum sonnu ilk haftada cilt kurur ve pul pul dökülür
Ter bezleri vardır ancak fonksiyonel değildir, ter yoluyla ısı kaybı azdır
Verniks kaseoza
Miadında ve prematüre bebeklerde cilt altı yağ dokusu
Üreme sistemi,
Kız bebeklerin overlerinde
Anneden geçen hormonların etkisiyle
Erkek bebeklerde
Nöromüsküler Gelişim
Motor davranış ve refleksler
*Moro refleksi
*Tonik boyun reflleksi
*Yakalama refleksi
*Arama refleksi
*Emme refleksi
 Yakalama:
28 gest haftada bașlar, 2-4 ayda
ellerde, 10. ayda ayak tabanında kaybolur.
 Zayıf olması yada hiç olmaması; nörolojik
bozukluk, kas hasarı
 Arama: 3.-4. aylarda
kaybolmaya bașlar
 Zayıf olması yada hiç olmaması;prematürelik,
nörolojik bozukluk, maternal ilaç kullanımı
YENİDOĞAN REFLEKSLERİ
03.04.2017
56
 Emme:
28-30. gestasyon haftasında zayıf, 3234. gestasyonal haftalarda daha kuvvetli, 36.
haftada tam gelișmiștir.
 Zayıf olması yada hiç olmaması;prematürelik,
nörolojik bozukluk, maternal ilaç kullanımı
 Tonik-ense:34-36. haftada
bașlar doğumdan
sonra 4-6 haftalarda belirgin ,4.-6. aylarda
kaybolmaya bașlar
Pozisyonun devam etmesi;nörolojik bozukluk
 Adım
atma refleksi: doğumdan sonra 3-4.
ayda kaybolur
Asimetri: Anormal, ekstremite kırığı, nörolojik
bozuklu
 Yutma: 28-30. gest
haftasında daha zayıf , 36.
haftada tam bașlar. Uyanık, 4. ayda, uykuda 7.
aya kadar devam eder.
Reflex
Başlama
Kaybolma
Moro
Yenidoğan
(32 hf)
3 ay
Yakalama
Yenidoğan
3 ay
Emme
32-34 hf
Uyanık 4 ay,
uykuda 7 ay
Extensor plantar
Yenidoğan
8-12 ay
Basma otomatik yürüme
Doğumda
1-2 ay
Asimetrik Tonik Ense Refleksi
Yenidoğan
3 ay
Duyular;
Görme; siyah beyazı ve 20 cm uzaktaki nesneleri görebilir.
İşitme; işitme duyusu, östaki borusu,
Gürültülü seslere duyarlıdır
(düzensiz solunum, gözlerini hareket ettirme, moro refleksi ve ağlama)
Anne sesini
Koku alma;
Tat alma
Dokunma
Davranışsal uyum;
1. Derin uyku
2. Hafif uyku
3. Uyuklama veya yarı uyku
4. Sessiz uyanık
5. Aktif uyanık
6. Ağlama
Yenidoğanın uyuma uyanma döngüsü
YD uyku döngüsü 45-50 dk aralarla hafif
ya da derin uyku halindedir.
Prematüre bebeklerde
Uyku öncesi huzursuzlaşma
Yenidoğana Erken Dönemde Bazı Tarama Testleri Yapılır
Kord kan grubu-Coomb’s testi (kord kanı)
Fenil Ketonüri(FKÜ) testi (topuk)
Galaktosemi testi (topuk)
Sickle-cell hastalığının teşhis testi (topuk)
Hipotroidizm testi (ven kanı)
Sfiliz testi (ven kanı)
İlk işitme testi
YENİDOĞANIN FİZİKSEL DEĞERLENDİRİLMESİ
Boy ve Kilosu Kilo: 2500-4300gr
Boy: 49-54cm
Baş çevresi: 33-35,5cm
Gögüs çevresi: 30-33cm
Postür
Cilt
Baş
Göz
Kulak
Göğüs
Anüs
Yaşam Bulguları
Vücut ısısı: 36.3-37.0 C
Nabız:
90/180/dk
Solunum:
40/80/dk
Kan basıncı: 70/40mmHg
Duyular
Dokunma, Görme, İşitme, Tad alma, Koku alma
Suturlar , fontaneller
Ön fontanel 3-4 cm uzunluğunda,
2-3 cm genişliğinde
12-18. aylarda
Arka fontane 0.5-1 cm uzunluğunda
2-4. aylarda
Büyük olması,
Bombeli olması
NORMAL YENİDOĞAN
Saçlar, yüz, cilt, lanugo, verniks kaseoza, akrosiyanoz
Alacalı-benekli (mottling); ısı değişikliği nedeniyle görülür.
Vücudun bir alanında derin kırmızı renkler.
Peteşi
Eritama Toksikum
Çilek hemanjiyomu
Fizyolojik sarılık
Gözler;
Simetri, renk, kaş kirpik çizgisi
Gözyaşı bezleri
Göz kapaklarında ödem ve akıntı
Konjektiva
Pupillerin büyüklüğü ve eşitliği
Pupil refleksi
Skleranın tam mavi renk olması
Abdomen; abdomen görüntüsü
Umblikal kord
Barsak sesleri
Genitaller; hidrosel
Anüs ve rektum;
Ekstremiteler omurga; sindaktili, polidaktili
Caput sucsadeneum
Cutis Marmaratus
YENİDOĞANIN GÜNLÜK BAKIMI
* Günlük Değerlendirme:
* Bebeğin Cilt bakımı ve banyosu
* Bebeğin beslenmesi
* Göbek Kordonunun bakımı
* Bebeğin giyimi
MİNÖR PROBLEMLER
*Pamukçuk(Moniliyazis)
*Pişik
*Deri döküntüleri
Aşırı sıcağa bağlı döküntü
Alerjik döküntü
Yanakta döküntü
DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI
BEBEK
2500gr. dan daha düşük ağırlıkta doğan
bebeklere düşük doğum ağırlıklı bebek denir
Nedenleri:
1-Prematüre eylem
2-İntrauterin gelişme geriliğidir (IUGG)
PRAMATÜR BEBEK: 37. gebelik haftasından önce
DÜŞÜK D. A. BEBEK: Termde doğmuşlardır.
İUGR BEBEKLERSE: Gebelik yaşına göre %10
daha düşük ağırlıklıdırlar.
Düşük Doğum Ağarlığının Nedenleri
Sosyoekonomik yapı, aşırı sigara içme
İUGR Nedenleri
Plasental yet., çoğul gebelik, annedeki
hast.(preeklemsi,hipertansiyon, KBY, beslenme boz.,
uterusta kronik enf. ve plasental kanamalardır.
İNTRA UTERİN GELİŞME GERİLİĞİ(IUGR)
Anne öyküsü; fetüs hareketlerini azlığı, zayıflığı
Kilo kaybı, kilo alamama
Uterusun gebelik ayına göre küçük olması
Oligohidroamnios
İNTRA UTERİN GELİŞME GERİLİĞİ(IUGR)
Hastanede Yapılanlar
•İdrarda estriol miktarı ölçümü
•Ultrason’da fetusun biparyetal çapının ölçümü
•36. haf. Sonra fetal distresi değerlendirmek için amniyoskopi
•Monitörle kalp seslerinin dinlenmesi
•Amniyosentez ile akciğer gelişiminin değerlendirilmesi
İNTRA UTERİN GELİŞME GERİLİĞİ(IUGR)
Riskler
Asfiksi
Solunum güçlüğü
Mekonyum aspirasyonu
Hipotermi
Hipoglisemi
Enfeksiyon
Sarılık
Kanamaya yatkınlık
İNTRA UTERİN GELİŞME GERİLİĞİ(IUGR)
Verilecek Bakımda
* Uygun ısıyı sağlama ve koruma
*Gerektiğinde O2 tedavisi verme
*Enfeksiyondan koruma
*Erken ve sık besleme
*Sarılığın erken teşhis ve tedavisi yer almalıdır.
PREMATÜRE BEBEK
*Derisi ince , nazik ve pembe- kırmızı görünümündedir.
*Deri altı yağ dokusu az olduğundan derisi buruşuktur
*Lanugası bol, ayak tabanında deri çizgileri yoktur
*Tırnaklar yumuşak ve parmak ucunu geçmez
*Kulaklar küçük ve yumuşaktır
*Cildinde damarlar çok belirgindir
PREMATÜRE BEBEK
*Baş bedene göre çok büyüktür, Fontaneller büyük ve suturlar
aralıklıdır.
*Solunum diyafrağmatik ve zayıftır
*Hipotonik ve emme gücü zayıftır
*Normal refleksler olmayabilir
*Ekstremitelerde tremor görülebilir
*Erkeklerde testisler skrotuma inmemiş, kızlarda labia
majorler yeterince gelişmemiştir
*Ağlayışı tek düze ve zayıftır.
PREMATÜR BEBEK BAKIMINDA AMAÇ:
Çıkabilecek komplikasyonları önleme, uygun besleme,
uygun çevre ortamını sağlama ve sürdürmedir
PREMATÜR BEBEK BAKIMI
Beslenme sorunu önemlidir
Yaşam bulguları takibi
Küvöz takibi
2500 gr
Ziyaretçi kısıtlanır
Hijyen uyg
Deri bakımı
POSTMATÜRE BEBEK
Gebeliğin 42. haftasından sonra doğan bebeklere denir.
Mortalite hızı %15’dir.
ÖZELLİKLERİ
*Deri buruşuk ve kıvrıntılı
*Lanuga yok
*Saçlar uzun
*Tırnaklar uzun ve kıvrık
*Gözler büyük
*Verniks kazeoza az
*Deri altı yağ dokusu azdır
Postmatür bebek problemleri ve hemşirelik müdehaleleri
YENİDOĞANIN
KOMPLİKLASYONLARI
HİPOKSİ:Arteriyel kanda O2 konsantrasyonunun
düşmesidir.(PaO2 50mmHg’ dan az)
Normali
paO2=80-100mmHg
Her saat başı Kan gazlarına bakılarak O2
tedavisi yapılır.
O2 Etkili olabilecek en düşük
konsantrasyonda verilmelidir.
Yüksek konsantrasyondaki devamlı verilen
O2 yenidoğanda körlüğe neden olur.
ATALEKTAZİ:
Atelektazi yenidoğanın akciğerlerinin genişleyip
havalanamamasıdır.
İnspirasyonda abdominal retraksiyon
gözlenir. Hırıltılı solunum vardır.
Atelektazi akciğerlerin hyalin membran
hastalığı yada bronşların üstünde mekonyum, mukus
gibi maddelerin oluşturduğu tıkanıklıklar nedeniyle
genişleyemediği durumlarda görülür.
Gerektiğinde solunum için pozitif basınçlı
ventilasyon aleti kullanılır.
HİYALİN MEMBRAN HASTALIĞI (HMD)
Akciğerlerin surfaktan salınımının yetersizliği sonucu
gelişen bir solunum sistemi hastalığıdır.
Surfaktan alveoler yüzeyel gerilimi azaltarak
akciğerlerin kollobe olmasını önler. Akc. Kollobe
olmaması için lesitin/spingomyeline oranının 2/1
olması gerekir. Buda gebeliğin 35. haftasından sonra
olur.
HİYALİN MEMBRAN HASTALIĞI (HMD)
Bu nedenle HMD prematür bebeklerin ölüm
nedenlerinin başında gelir.
Apgar skorları düşüktür. Resesütasyona ihtiyacı
olabilir.
Tedavide O2, vücut ısısını korumaya yönelik
girişimler, yeterli besleme ve asidoz tedavisi yer alır
NEONATAL ASFİKSİ:
Doğum sonrası soluk almada gecikmeyi tanımlayan bir
terimdir.Tam olarak nabız yok anlamındadır.
Dolaşım kollapsı ve kalp aktivitesinin durması
Hipoksi, anoksi, hiperkapni
NEONATAL ASFİKSİ:
Nedenleri:
*Prenatal dönemde plasentaya olan kan akımının
azalması(annenin kalp hast., uterusun aşırı kontraksiyonları)
*Anne karnında O2 konsantrasyonun azalması(anne
anemik veya akciğer hastası)
*Plasental yetmezlik ve plasenta anormalilerinde
*Umblikal kort anomalilerinde
*İlaç, bakteri yada toksinlerin solunum merkezini
deprese ettiği durumlarda.
*Hava yolu ve akciğerlerle ilgili mekanik
nedenlerde(mekonyum aspirasyonu, HMD, pnömotoraks)
ACİL RESUSİTASYON!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Asfiksinin değerlendirilmesi ve tedavisi
Abgar skoru :
7’den az ise asfiksi varlığını gösterir.
4-6 arası orta derecede,
0-3 arası ileri derecede asfiksiyi gösterir.
ACİL RESUSİTASYON!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Asfiksinin değerlendirilmesi ve tedavisi
Tedavi;
Hava yolu temizlenir
Ağlaması için uyaran verilir
Suni solunum, maske ya da ventilatörle solunum
Oksijen tedavisi
Asidoz tedavisi
IV tedavi
HİPOTERMİ:
Rektal ısı ölçümünün 35C altında olmasıdır. Bebek
doğduğunda ısı düzenleyici mekanizması hala yeterince
gelişmemiştir. Termde doğan bebeklerde bile çoğu kez ısı
kaybına engel olunamaz. Bu nedenle, bebekler doğar-doğmaz
vücut ısılarını normal sınırda tutabilecek (36.5 C) çevre
ısısının ayarlanması gerekir.
HİPOTERMİ:
Genellikle prematüre, hipoksik, hipoglisemik ve zor
ya da uzun süren eylem sonucu doğan bebekler hipotermi
riskindedir.
Hipotermik bebekler laterjiktir. Emmeye karşı
isteksizdir. Hipoterminin devam etmesi ölümle
sonuçlanacağından, önlenmesi oldukça önem taşır. Ayrıca
solunum güçlüğü yönünden gözlenerek, kan glikoz düzeyleri
kontrol edilmelidir.
HİPOGLİSEMİ
Hipoglisemi termde bebeklerin plazma glukoz düzeyleri
30-40 mg/100ml, prematüre bebeklerin 20 mg/100 mL'nin
altına düştüğünde görülür. Normalde kan glikoz düzeyi
60 -100 mg / 100 ml' dir.
HİPOGLİSEMİ
Genellikle prematüre, intrauterin gelişme geriliği, solunum
güçlüğü, diabetli anneden doğan ve doğumdan sonra geç
beslenen bebekler hipoglisemi riskindedirler.
Hipoglisemi çok erken teşhis edilemezse beyin hücreleri
hasara uğrayarak, santral sinir sisteminde bozukluklar ortaya
çıkabilir.
Belirtileri: Laterji (uyuşukluk), zayıf emme, hipertoni, tiz
ağlama, aşırı uyarılma, kas seyirması ve aşırı göz hareketleri
vardır.
Tedavi: Erken ve sık beslenme uygulanmalıdır. Ayrıca %5
veya %10'luk Dekstroz gerekirse verilebilir.
HİPOKALSEMİ
Serum kalsiyum (Ca) konsantrasyonunun 8 mg/100 ml'in
altında olmasıdır. Normal serum Ca seviyesi 8-10 mg/100
ml'dir.
Serum kalsiyum seviyesini hipoparatiroidizm, asfiksi,
asidoz, sodyumbikarbonat tedavisi, inek sütüyle beslenme,
düşük doğum ağırlığı, prematürelik, etkilemektedir.
HİPOKALSEMİ
Belirtileri: Ekstremitelerde seyirme, apne nöbetleri,
konvülsüyonlar, laterji, tiz - zayıf ağlama ve siyanozdur.
Tedavi: Ağır hipokalsemide 5 -10 dk içinde intravenöz
infüzyonla 200 mg/kg dozunda % 10' luk kalsiyum glukonat
verilir. İNFÜZYONDA;
Kalp atım sayısı dikkatlice izlenir. Bradikardi
gelişirse infüzyona 30 dakika ara verilir. Kalsiyumun damar
dışına kaçmamasına dikkat edilir.
NEKROTİZAN ENTERAKOLİT
Bebeğin gastrointestinal yolunun bir bölümünde
nekrotik değişikliklerle meydana gelen bir hastalıktır.
Hipoksiyle birlikte barsaklarda iskemi ve doku ölümü
gelişir. Acil tedavi edilmezse bebek ölümü gerçekleşir.
NEKROTİZAN ENTERAKOLİT
Belirtileri: Kusma, abdominal distansiyon ve gastrointestinal kanamalardır.Bebeğin vücut ısısı genellikle
yüksektir.
Tedavi: IV yolla geniş spekturumlu antibiyotik verilir.
Bu tedavi yararlı olmazsa cerrahi işlemle barsağın etkilenen
kısımları çıkarılır.
GÖBEK KORDONU
ENFEKSİYONU(Omphalitis)
Enfekte olmuş bir göbek kızarık, hassas ve
akıntılıdır.
Enfeksiyona stafilakok, streptekok, gramnegatif basiller neden olur.
Tedavi edilmezse, enfeksiyon umblikal ven
aracılığı ile vücut içine girerek portal ven trombozu,
karaciğer absesi ve septisemi ile sonuçlanır.
VÜCUT ISISI YÜKSEK, BEBEK
HUZURSUZDUR
Antibiyotikle tedavi edilir.
NEONETAL İLAÇ BAĞIMLILIĞI
Bağımlı annelerin bebeklerinde doğumdan 18-24 saat
sonra ilaç yoksunluğuna bağlı belirtiler gözlenir.
Özellikle eroine bağımlı ennelerin bebeklerinde
*Yüksek sesli, tiz ağlama
*Huzursuzluk, konvülsif hareketler
*Özellikle güçlü emme fakat tam beslenememe
*Sulu dışkı
Bebekler genellikle sedasyona ihtiyaç duyar. Doz yavaş
yavaş azaltılır.
İlaca bağımlı anneler risk grubuna girmektedir.Bu
annelerin prematüre, düşük doğum ağırlıklı,büyüme geriliği,
fetal distresli bebe doğurma riskleri yüksektir.
İNATÇI KUSMA
Sık ve fazla miktardaki kusmalar dikkate alınmalıdır.
Kusmayı değerlendirmede:
*Kusma zamanı
*Sıklığı
*Şekli(fışkırır tarzda az az)
*İçeriği(sindirilmemiş süt, pıhtı,mukus)
*Diyare ile birlikte olup olmadığı önemlidir.
Kusma
KAFA İÇİ BASINCINI ARTIRAN DURUMLAR,
BARSAK TIKANIKLIĞI ve ENFEKSİYON
habercisi olabilir. Hiçbir zaman gözardı edilmemelidir
YENİDOĞANDA
HİPERBİLİRÜNEMİ
Sarılık
 Fizyolojik sarılık
 Patolojik sarılık

Yenidoğanda Hiperbilirünemi
Hemoglobin
Hem
Globulin
Demir Bilirübin
Albumine bağlanara Krc’e taşınır
Glukoronil transferaz enzimi ile direk bilirübine
çevrilir
Safra yoluyla duodenuma taşınır. Urobilinojen, sterkobulin şeklinde
atılır.
NEONATAL SARILIK
Yenidoğanda karaciğerin inmatüre olması nedeniyle
bilirubin parçalanamaz ve kandaki değeri yükselir.
Yükselen bilirubin subkutan dokuda birikir ve
bebeğe sarı bir görünüm verir.
SARILIK----bilirubin seviyesi 5mg/100ml
üzerine çıkınca görülür
FİZYOLOJİK SARILIK
*Yüksek olan fetal eritrositlerin doğum sonrası hızla yıkımı,
*Yenidoğanda eritrositlerin yaşam sürelerinin daha kısa oluşu,
*İmmatür olan karaciğerlerinin bilirubini parçalayamaması
*Barsaklardan bilirubinin geri emilimi,
YENİDOĞANDA BİLİRUBİN SEVİYESİNİ YÜKSELTİR
FİZYOLOJİK SARILIK
Fizyolojik sarılıkta, sarılık doğumdan 24 saat sonra
ortaya çıkar. 2. ve 3. günlerde en yüksek seviyededir
5. günde hızla düşmeye başlar, 10. günde normal düzeye
iner.
Prematürelerde ilk 48 saat içinde ortaya çıkar, en
yüksek noktaya 5. günde ulaşır, 1 ayda normale döner
Yenidoğanda Hiperbilirünemi
Sarılık
Bilüribin birikir
Bilüribin düzeyi yenidoğanda yüksektir
Normal değeri 0.2-1.4 mg/dl/100 ml
Yenidoğanda sarılığın görünür hale
gelmesi 5 mg/dl/100 ml
Tedavi sınırı 12mgdl/100 ml

Yenidoğanda Hiperbilirünemi
Fizyolojik sarılık
 4. günde artar
 12 mg
 1 hafta sonra azalmaya başlar
 Prematüre bebeklerde
9-10. günlerde kaybolur

YENİDOĞAN HEMOLİTİK SARILIĞI
(Eritroblastozis Fetalis)
Hiperbilirubinemi çok sayıda eritrositin hemolize olup
bilirubin düzeyinin arttığı zaman ortaya çıkar.
Eritrosit harabiyetinin nedeni Rh (+) fetusu
taşıyan Rh (-) annede anti Rh antibody’lerin
oluşmasıdır
YENİDOĞANIN HEMOLİTİK
HASTALIKLARI
Eritroblastosis Fetalis
genellikle ABO ve
Rh uygunsuzluğu
nedeniyle gelişir.

YENİDOĞANIN HEMOLİTİK
HASTALIKLARI

Hemolitik reaksiyonu şiddeti
annenin antikor yanıtının
gücüne ve fetüsün antikorla
karşılaştığı süreye bağlıdır.

İlk bulgu

Krc ve dalakta değişiklikler

Kan proteinleri azalır

Hidrops fetalis
ORTAYA ÇIKAN KLİNİK TABLO
*Sarılık ilk 24 saatte ortaya çıkar
*Anemi eritrosit yıkımına bağlı gelişir
*Hiperbilirubinemi görülür
*Kernikterus hiperbilirubine bağlı görülür
*Bilirubin bazal ganglikonlarda birikerek hücre
ölümüne yol açar.
*Buna bağlı ilk hafta içinde epilepsi, laterji, emme
zorluğu, çığlık tarzında ağlama, ekstremitelerde sertlik,emme
ve moro refleksinin kaybolduğu görülür.
*Yaşayanlarda nörolojik arazlar ortaya çıkar.
*İstenmeyen davranışlar, algılama problemleri, işitme
kayıpları görülebilir.
Bilirubin düzeyi 20mg/100ml ulaştığında
kernikterus için üst sınıra ulaşılmıştır.
DİĞER KLİNİK BELİRTİLER
*Kalp yetmezliği(anemiye bağlı)
*Cilt altında yaygın ödem
*Apgarı düşük
*Hızlı eritrosit yapımına bağlı
karaciğer ve dalak büyük
*Plesentası büyük ve solgun
Hemolitik reaksiyonun şiddeti
 Direkt Coombs testi (anti-D antikor
düzeyini)
 16-20. gebelik haftalarında
 Fetusun kırmızı kan hücrelerine
bağlanmış Anti-D antikorları
 Amniosentez
 İntrauterin transfüzyon

Tedavi:Amaç kernikterusun önlenmesidir.
Fototerapi:Mavi ışık fotooksidasyon yolu ile bilirubini
ayrıştırır. Toksisitesini azaltır ve deri yoluyla uzaklaşmasını
sağlar.
Tedavi:Amaç kernikterusun önlenmesidir.
Exchange Transfüzyon: Serum bilirubinini ve maternal
antikorları uzaklaştırır ve anemiyi düzeltir.
Hemşirelik Bakımı








İntrauterin transfüzyon
Ne zaman yapılır ?
Radyoopak boya maddesi
Fetal periton boşluğu
0 – Rh kan 75-100 cc
Tekrarlanabilir
FKS takip
Anne kanama ve amnion sıvıda sızıntı açısından
Hemşirelik Bakımı
Doğum sırasındaki bakım
 Amaç yeterli ventilasyonu sağlamak ve
gerekirse O2 vermek
 Parasentez
 Cooms testi, hb, hct, total diret
bilüribin
 Kan tranfüzyonu
gerekebilir


Tedavide son
yöntem enzim ile
karaciğerin
fonksiyonlarının
artırılmasıdır. Bu
yöntem hala
tartıșılmaktadır.
ABO UYUŞMAZLIĞI
Mekanizma Rh faktöründe
olduğu gibidir.
Anne----O
Bebek---A veya B
Klinik tablo:
*Sarılık ilk 24 saatte ortaya çıkar
*Anemi şiddetli değildir
*Teavi ve lab. Testleri Rh uyuşmazlığına benzer
Serumda anti A ve anti B antikorları doğal olarak
bulunduğundan ABO uyuşmazlığı gelişiminde gebelik
sayısı önemsizdir.
MEME SÜTÜ SARILIĞI
Bazı annelerin sütü bilirubin ayrışmasını inhibe
eden çok miktarda yağ asidi salgılar.
BİLİRUBİN YÜKSELİR
MEME BESLENMESİ KESİLİR UYGUN MAMA
VERİLİR