vücudumuzda vücudumuzda vücudumuzda vücudumuzda

advertisement
Sağlık
pazar
Haftanın
Haftanın
dİyetİ
?
NedeN su
tOplaNır
Uzman
Diyetisyen
Simge
ÇITAK
i Tıp Fakültesi
Kafa içi, göğüs, karın, kalp Hacettepe Üniversilartes
a Bilim Dalı
An
ı
lık
Göğüs Hasta
Hastalıklar
ojik
zarı ve eklemler gibi
Alerji ve İmmünol
esi
Kafa içi, göğüs, karın,
Bilim Dalı Öğretim Üy
r
vücudun birçok boşluk
kalp zarı, eklemle
un
Prof. Dr. Ali
gibi vücudumuz
yerinde kayganlık
e
nd
ri
ye
uk
şl
bo
ok
birç
sağlamak üzere çok az Fuat Kalyoncu
sıvı birikebilir
sıvı bulunur. Ancak su Siz sorun, uzmanlar yanıtlasın...
toplanması; kanser, damar Y AŞAM R EÇETELERİ
tıkanıklığı gibi bazı
nedenlerle de ortaya çıkar
anırım Dünya’da dondurma sevmeyen
insan yoktur ya da ben hiç tanımadım.
Benim en sevdiğim tatlıdır... Beslenmeci olarak da en çok önerdiğim tatlı. Hijyenik
şartlarda üretildiği, paketlendiği ve tüketildiği takdirde hem tatlı olarak doğru bir seçimdir hem de besleyici olarak dengelidir. Protein ve karbonhidratın yanı sıra A, B, C, D ve
E vitaminleri, kalsiyum, potasyum, fosfor,
magnezyum, sodyum, demir ve çinko gibi
mineralleri içeren dondurma özellikle süt
grubunu tüketmeyen çocuklarda ve yetişkinlerde iyi bir alternatif olabilir. Tabii ki her şeyin azı yarar çoğu zarar mantığını koruyarak
dozunda dondurma tüketiyorum ve tüketilmesini öneriyorum.
S
[email protected]
B
iyolojik evrimsel
süreçte, dört ayaktan iki ayak üzerine kalkıp
yürüyebilmek, vücudumuzun tamamıyla ilgili bazı özellikler gerektirir. Örneğin kocaman gövdesiyle filin rahat nefes alabilmesi için, akciğer
zarları silikon gibi
bir maddeyle yapışıktır ve dolayısıyla fil
de göğüste sıvı veya hava toplanması gibi durum-
HEM DÜŞÜK KALORİLİ, HEM DE SERİNLETİCİ
Haftaya Ramazan başlıyor. Yine çok sıcak
günlerde oruç tutulacak. Ramazan ayında
uzun sureli açlık döneminden sonra vücudun isteği bol enerjili ve kalorili yiyecekler
olabiliyor. Ancak bu dönemde yavaşlayan
metabolizmalarımız için uygun tatlı alternatifleri büyük önem kazanıyor. Hem kalsiyum içeriği, hem porsiyon kontrolü ile birlikte diğer tatlılara kıyasla düşük kalori miktarı
ile hem de serinletici etkisiyle dondurma en
iyi tatlı alternatiflerinden biridir diyebiliriz.
Dört mevsim iyi bir atıştırmalık ve ara
öğün alternatifi olan
dondurmayı, kışın
da kendinizi mahrum bırakmadan yeterli ve dengeli beslenme düzeninize
dahil edebilirsiniz.
Türkiye dondurma
tüketiminde sezonsallığın en fazla olduğu ülkelerden biridir.
Bunun nedeni ise kışın dondurma yemenin üst solunum yolu enfeksiyonuna yol açtığı yaygın bir inanıştır.
Kişi başı dondurma tüketimi İsveç, Kanada, Finlandiya, Norveç gibi soğuk ülkelerde
Türkiye‘nin yaklaşık 3 katıdır ve yaz-kış
devam etmektedir. Örneğin kişi başı dondurma tüketimi Türkiye’de 3,5 lt iken, en
çok kar ve soğuk havaya maruz kalan ülkelerden Finlandiya’da 9 litredir.
ÖZELLİKLE KİMLERİN TÜKETMESİ GEREKİR?
Hijyenik koşullarda üretilmiş, paketli
dondurma yeniyorsa ve yiyen kişinin boğazında yerleşik bir mukozal hastalık yoksa;
dondurma boğazda ağrı, ateşlenme gibi sorunlara yol açması mümkün değildir. Soğuğun hücre düzeninde tahribat yapması için,
hücre özsuyunun donarak genleşmesi ve
hücre çeperinin yırtılması gerekir. Hücre suyunun donması
ise ancak hücreyle
temas eden ortamın ısısının sıfırın
altında olmasıyla
mümkündür. Oysa değil dondurma, ağıza bir buz
parçası alındığında bile, ısı anında +4º ila
+8º C yükselir. Özellikle kalsiyum gereksiniminin arttığı ergenlik, gebelik ve menopoz
dönemlerinde uygun miktarlarda tüketilen
dondurmanın beslenmemize katkısı olabilmektedir. Hamileliğin ilk aylarında anne
adaylarının bulantı ve kusma durumlarında
da soğuk, hafif ve kokusuz gıdalar tavsiye
edilmektedir. Bu nedenle bulantısı olan gebelerin bir kısmı dondurma ile bulantılarının hafiflediğini belirtmektedir.
BEYİNDEKİ KEYİF BÖLGELERİNE ETKİ EDİYOR
Ancak süt ürünlerinin, çabuk bozulan ve
yararlılıklarını hızla yitiren gıdalar olduğu
unutulmamalıdır. İşte bu yüzden, sağlık koşullarına uygun ortamda üretilen, gerektiği
şekilde korunan ve satışa sunulan dondurmalar tüketilmelidir. Dondurmalarınızı buzdolabınızın derin dondurucu bölümünde 18° C´de saklayabilirsiniz. Eğer dolabınızda
derin dondurucu bölümü yok ve sadece
buzluk varsa, ürünlerin birkaç saat içerisinde
tüketilmesi tavsiye edilir.
Yapılan bir araştırmada, katılımcıların
dondurma yediklerinde beyinlerinde hangi
bölgelerinde aktivasyon olduğu izlenmiştir.
Sonuçta dondurmanın beyindeki keyif bölgelerine etki ederek insanları mutlu ettiği
gözlenmiştir. Büyük kitleler üzerinde gerçekleştirilen tüketici araştırmalarında da kişilerin dondurmayı keyiflenmek ve sosyalleşmek adına yedikleri de görülmüştür.
Keyifli bir Ramazan geçirmeniz dileğiyle.
11
vücudumuzda
uieuui
uieuui
uieuui
uieuui
uieuui
uieuui
Ramazanı
dondurmayla
karşılayın
Pazar, 14 HAZİRAN 2015
lar olmaz. Ama insanın akciğer zarları arası sadece kayganlık olacak
kadar ıslak ve kaygandır, yaşam boyu her soluk alıp vermede, zarlar birbiri üzerinde hareket ederler. Bazı
hastalıklar sonrasında akciğer üzerinde iki kat olarak bulunan bu zarlar birbirine yapışır. Zarların yapışması, altta bulunan organın çalışmasını bazı durumlarda kısıtlar. Bu nedenle çok sık olmamakla birlikte, akciğer veya kalp zarı bazen ameliyatla soyulabilir. Ancak aynı durum eklemde olduğunda, durum eklem protezine kadar gidebilir.
aslıNda ÖNemli bir saĞlık sOruNu
STEFAN Zweig’ın Yıldızın parladığıanlar isimli kitabında, yazar
kendisine göre, insanlık tarihindeki bazı önemli olaylardaki kritik
anları anlatır. Tıp tarihinde de
böyle durumlar vardır. İnsanlar
varolduklarından beri, vücut boşluklarında su toplanabileceğini bilirler. Doktorlar da, kabaca genel
nedenlerini bildikleri bu durumun, o kişide neden olduğunu
araştırıp buluyorlardı. Ama bu durum tıbbın zor olaylarından biriydi. Amerikalı Dr. Richard Light,
1968 yılındaJohns Hopkins Tıp Fakültesinden mezun olduktan sonra, aynı yerde Dahiliye Uzmanlığı’nı tamamladı. 1972 yılında Johns
Hopkins Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nde görev alan Dr.
Light, matematiğe özel bir ilgi duyuyordu. Asistanlığı sırasında, vücutta toplanan sıvıların önemli bir
sağlık sorunu olduğu ve teşhisin
çok zaman aldığını yakın olarak
yaşamıştı. Gözlemleri ve kendi geliştirdiği matematiksel yaklaşımla,
vücut sıvılarının ayırımı için son
derece basit üç kaide geliştirdi. Günümüzde Light Kriterleriolan olarak bilinen bu ayırım sayesinde,
teşhiste önemli kolaylıklar yaşanmıştır. Halen hayatta olan ve en
son 2013 te davetle ülkemize de
gelen Dr.Light, meslek hayatı boyunca asistanlıktaki bu buluşu
üzerinde çalışmıştır. Temelde akciğer zarları hastalıkları ile ilgili 12
kitap yazmış, 350 nin üzerinde
araştırma makalesi yayınlamıştır.
sebepleri
Nelerdir?
KAFA içinde beyin, göğüs boşluğunda akciğerler, kalp boşluğunda kalp, karın boşluğunda iç organlarımız, testislerimiz, eklemlerimiz
vs hem rahat çalışmak hem de korunma
amacıyla çift katlı zarlar içindedir. Kabaca; iltihap, kanser, damar tıkanıklığı, çeşitli organ
yetmezlikleri ve ek olarak birçok nedenden
dolayı, vücut boşluklarında sıvı
toplanır. Aşağı yukarı her insan hayatında en az bir kere zatürre (pnömoni-akciğer iltihabı) olur. Zatürre
olanların üçte birinde göğüste
su toplanır, ancak uygun bir tedavi ile bu suyun önemli bir kısmı kendiliğinden geçer.
BAZEN NEDENİ BULUNAMAZ
Ama bunların bir kısmında
toplanan sıvı, ampiyem dediğimiz kötü bir duruma kadar gidebilir. O zaman, Hipokrat’ın değişmeyen kaidesi devreye girer ve
oraya bir dren (boru, tüp) takılarak iltihap boşaltılır. Bir diğer önemli iltihabi
neden tüberkülozdur (verem). Hâlâ bütün
dünyada önemli bir hastalık ve ölüm sebebi
olan bu hastalık, her zaman doktorların aklının bir köşesindedir. Akciğer damarlarında tıkanıklık, çeşitli kanserler, kalp yetmezliği, siroz, böbrek yetmezliği diğer önemli nedenlerdir. Bütün her inceleme yapıldıktan sonra dahi ender olarak sıvının nedeni bulunamayabilir. Ancak tıbbi izleme alınan hastanın, bir süre
sonra, sıvı yaratan nedeni bulunur.
ÖZGÜ NedeNler var
Ne ZamaN tedavi tÜrkiye’ye
ANADOLU’da birçok yerleşim merkezi treile beraberdir. Bu kişilerde bazı kanserler daha
edilmeli?
Sıvıyı oluşturan neden tedavi edilmelidir. Sıvı bir hastalık değil, bir sonuçtur.
Ancak bazen iltihap, kanser vs. gibi nedenlerle baş etmek kolay olmayabilir. O
zaman göğüsten bir veya birkaç delik ile
aletler yardımıyla içeri girilip, ileri tetkik
ve tedavi amaçlı girişimler yapılabilir.
Bazı ilaçlar ile boşluk zarları birbirine yapıştırılabilir. Ender olarak ameliyatla o
bölge zarları, tamamen çıkartılabilir.
molit tipte asbest içeren aktopraklı bölgeler
üzerine kuruludur. Veya aktoprak çatıya izolasyon amacıyla serilmek, evlerin badanası,
bebeklere alt toprağı gibi nedenlerle günlük
yaşamda sık olarak temas edilir. Kapadokya
bölgesinin bazı köylerinde asbest olmayan
ama aynen asbeste benzeyen erionite (zeolite) benzer biçimde hayatın içindedir. Bu köylerde yaşayanların ortalama beşte birinde
akciğer zarlarında az miktarda sıvı veya kalınlaşma bulunur. Bu kalınlaşma bazen organ esnekliğini bozan yoğun kireçlenmeler
bebekleriN içe
basması normal mi?
BEBEKLERİN fiziksel gelişim
süreçlerindeki en önemli etkenlerden biri de emekleme ve
yürüme evresidir. Çoğu bebek
7-8. aydan itibaren emekleyerek etrafta gezinmeye ve bu
yepyeni deneyimle etrafı keşfetmeye başlarlar. Emekleme
sürecini tamamlamaya başlayan bebekler ise yavaş yavaş
ilk adımlarını atmaya başlar.
Bebeğin gelişimi boyunca attığı ilk adımlar
oldukça önemlidir. Bebeğin
sağlıklı ayak
gelişimi için ilk
adımları ebeveynleri tarafından yakından takip edilmelidir. Emsey Hospital’dan
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Atilla Polat, bu
konuda şu bilgileri verdi: Çocukların ortalama yüzde 70’inde düztabanlık ve hafif içe basma problemi görülebilmektedir. Birçok çocuğun ayaklarında içe dönüklük vardır. İçe bas-
CMYK
mak; ayakların tam olarak düz
ve karşıya bakması gerekirken
içe doğru bakmasıdır. Eğer çocuk yürürken içe basıyorsa bu
durum çocuğun dengesini sağlayabilmesi için yaptığı normal
bir harekettir. İlk adımlarıyla
birlikte ortaya çıkan içe basarak yürüme, genellikle çocuk
iki yaşına geldiğinde kendiliğinden düzelecektir. Ancak
ayaktaki şekil bozuklukları durumunda ayaktaki tarak kemiklerinden itibaren
ayak içe dönüktür. Genellikle tedavisi cerrahi
olarak mümkündür. Uzman bir
ortopedi doktoru
tarafından takip edilmesi gereken sorunlu ayak gelişimi sürecinde şikayetin durumuna göre
özel tabanlık ya da özel üretilmiş ortopedik ayakkabılar kullanılabilir. Ancak yapılan incelemelerde bir düzelme gözlemlenmiyorsa hastaya cerrahi
müdahale gerekebilir.
sık görülür. Bu nedenle böyle bölgelerde yaşayanların, özel sağlık programlarına alınması
gerekir. Ülkemizdeki bu sağlık sorunu, 2013 yılında kaybettiğimiz rahmetli Prof. Dr. Y.İzzettin
Barışhocamız başkanlığında yapılan ve yıllar
süren araştırma dizileri neticesinde aydınlatılmıştır. Kendisi bu araştırmalarıyla ulusal ve
uluslararası birçok ödülün sahibi olarak, akciğer hastalıkları ile ilgili 20 kitap yazmış, 80 nin
üzerinde uluslararası araştırma makalesi yayınlamıştır. Bu kanserli köylerin yerlerinin devlet öncülüğünde değiştirilmesi gerekmektedir.
Onu düz yatakta
yatırmayıN!
Ne zaman doktora
başvurulmalı?
BU yüzden uzun süren ve
tekrarlayan öksürük ile kusmalarda zaman kaybetmeden doktora başvurmak çok
önemli. Ancak en önemlisi,
ebeveyn olarak bebeklerde
reflüyü tetikleyen hatalardan kaçınmak gerekiyor.
Acıbadem Fulya Hastanesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Yunus Emre
Mercan, ebeveynlerin sıkça
yaptıkları ve reflüyü tetikleyen hataları şöyle sıraladı:
1. Bebeği ilk 1 yaşta en az 30
derecelik açıda bir yatakta
yatırmayıp, düz bir yatakta
yatırmak. 2. Besledikten hemen sonra yatış pozisyonuna getirmek. 3. Yatmadan
hemen önce beslemek. 4.
Beslenme sonrasında gazını
çıkartmamak. 5. Mide kapasitesini aşacak şekilde
aşırı derecede beslemek. 6.
Beslenme sonrası bebeğin
ağlama ile gülme gibi karın
kaslarını hareket ettiren ve
hava yutmasına yol açan
hareketler yaptırmak.
MİDE içeriğinin herhangi
bir nedene bağlı olarak
yemek borusuna doğru
geri kaçması olarak
tanımlanan reflü yetişkin hastalığı olarak
bilinse de, aslında bebeklerde ve çocuklarda
daha sık görülüyor. En sık
da ilk 1 yaşta ortaya çıkıyor.
Bunun nedeni ise bu dönemde mide ile yemek borusu
arasındaki sfinkter denilen
kaslı yapının gelişmemiş olması ve bunun da geriye doğru kaçaklara yol açması... Fizyolojik reflü 1 yaşına kadar
çocuklarda genellikle çok hafif derecede ve günde birkaç
kez oluyor ve bu durum normal kabul ediliyor. Bebeklik
döneminde başlayan reflünün yüzde 80 gibi büyük bir
oranı zaten kendiliğinden ortadan kalkıyor. Ancak hastalığa dönüştüğü takdirde astım benzeri hava yolu duyarlılıklarına, yemek borusunda
tahribata ve tekrarlayan orta
kulak iltihapları ile zatürree’ye neden olabiliyor.
Download