Portabl Kayıt Teknikleri
advertisement
Uykuda kayıt teknikleri:
polisomnografi, portabl teknikler,
laboratuvar standartları
Doç. Dr. Tansu ULUKAVAK ÇİFTÇİ
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları A.D.
Polisomnografi: Tanım
Uyku sırasında çok sayıda fizyolojik
parametrenin kaydedilmesidir
Polisomnografi
1.
2.
3.
4.
5.
Solunum(EEG)
Monitorizasyonu
Elektroensefalografi
1) Solunum çabası kaydı
Elektrookülografi•strain
(EOG)
gauges,
•respiratory inductive
Elektromiyografi plethysmography,
(EMG)
•impedance pneumography,
•respiratory
magnetometers,
Elektrokardiyografi
(EKG)
•respiratory muscle
electromyography
Solunum monitorizasyonu
2) Hava akımı kaydı
•nasal basınç ölçer,
•pnömotakograf,
•intraözofageal basınç ölçer,
•ekspire edilen CO2,
•SaO2
6.
7.
8.
9.
10.
Özefageal pH
Vücut pozisyonu
Horlama
Penil tümesans monitorizasyonu
Video kaydı
Uyku EEG’si
Polisomnografi
Çalışma süresi
30 dakika
6-8 saat
Kaydedilen uyku
evreleri
EEG derivasyonları
NREM ağırlıklı
Mutlaka NREM
ve REM
1-4
Diğer poligrafik
derivasyonlar
EEG düşük frekanslı
filtresi
Değerlendirme
penceresi
Uyku evrelerinin
skorlanması
Genellikle (-)
16-20
1 Hz
Her zaman çok
sayıda
0.5 Hz
10 sn
30-120 sn
(-)
(+)
Taşınabilir kayıt
teknikleri
Amaç
Tarama yaparak semptomu olmayan
ama uyku bozukluğu açısından risk
faktörü taşıyan kişileri saptamak
Uyku bozukluklarına tanı koymak
•ATS (American Thoracic Society),
•ACCP (American College of Chest
Physicians),
•AASM (American Academy of Sleep
Medicine),
Taşınabilir kayıt teknikleri ile ilgili olarak
1990-2000 arasında yapılmış çalışmaların
ışığında ortak rapor oluşturmuşlar.
AASM’nin mini sözlüğü
Recording (Kayıt): Fizyolojik ve davranışsal
sinyallerin pasif olarak toplanması
Attended (Refakatli): Tüm kayıt süresi
boyunca bir personelin hastaya fiziksel olarak
refakat etmesi
Unattended (Refakatsiz): Hastaya uyku
personelinden kimsenin fiziksel olarak
refakat etmemesi
Monitoring (Gözlem): Yönetici personel
tarafından dataların sürekli gözlenmesiyle
gerçekleştirilen kayıt
Portable recording (Taşınabilir kayıt): Uyku
laboratuvarı dışına kolayca taşınabilen kayıt
sistemi
Home recording (Evde kayıt): Taşınabilir kayıt
sisteminin hastanın evinde gerçekleştirilmesi
Ambulatory recording (Hareket halinde kayıt):
Hastanın yürümesine ve başka günlük
aktivitelerini yapmasına engel olmadan
gerçekleştirilen kayıt türü.
Screening (Tarama): OSAS lehine semptomu
olmayan ama risk faktörlerine sahip kişilere
uygulanan test.
AASM’nin 1994’de belirlediği kayıt
sistemlerinin sınıflaması:
Tip I: Standart polisomnografi
Tip II: Geniş kapsamlı taşınabilir
polisomnografi
Tip III: Modifiye taşınabilir uyku
apne testi
Tip IV: Tek veya çift biyoparametre
kaydı
Tip I:Standart Polisomnografi
Uyku laboratuvarı veya merkezinde
uygulanır.
EEG (C4-A1 veya C3-A2)
EOG
EMG (çene)
EKG
Hava akımı
Solunum çabası
Oksijen satürasyonu
Tip II: Geniş kapsamlı
taşınabilir polisomnografi
EEG (C4-A1 veya C3-A2)
EOG
EMG (çene)
EKG
Hava akımı
Solunum çabası
Oksijen satürasyonu
OSAS tanısında evde
taşınabilir cihazlarla kayıt
Avantajları
{
{
{
{
Hasta tarafından kabul edilebilirlik
oranı yüksektir
Daha rahat bir ortam sağlanmış olur ve
hasta normal uykusunu uyuyabilir
Fiyat daha düşüktür
İlk gece etkisinin minimalize edilmesi
sağlanabilir
OSAS tanısında evde
taşınabilir cihazlarla kayıt
Dezavantajları
{
{
{
{
Teknisyen kontrolü bulunmadığı için
artefaktsız kaliteli kayıt almada zorluk
çekilir
Genel durumu iyi olmayan hastalara
müdahele edilemez
Yetersiz verilerin yorumlanmasında
sıkıntı çekilir
Multipl sleep latency test (MSLT)’nin
uygulanamaz
Tip III: Modifie taşınabilir
uyku apne testi
4 kanal içerir:
Solunum kaydı (En az iki solunumsal
hareket kanalı veya 1 solunumsal
hareket + 1 hava akımı kanalı)
EKG veya kalp hızı kaydı
Oksijen satürasyonu
Tip IV: Tek veya çift
biyoparametre kaydı
Bir veya iki kanal kullanılır:
Oksijen satürasyonu
ve/veya
Hava akımı
Tip I
Tip II
Tip III
Tip IV
Kanallar
EEG, EOG,
EMG, EKG,
hava akımı,
solunum çabası,
SaO2
EEG, EOG,
EMG, EKG,
hava akımı,
solunum
çabası, SaO2
Ventilasyon
kaydı, EKG
veya kalp
hızı, SaO2
SaO2 veya
Hava akımı
Vücut
pozisyonu
Kaydedilebilir
ya da
gözlenebilir
Kaydedilebilir Gözlenebilir
ya da
Gözlenebilir
Ölçülemez
Bacak
hareketleri
EMG veya
hareket
sensörü
kullanılabilir
EMG veya
hareket
sensörü
kullanılabilir
Kaydedilebilir Kaydedilemez
Personel
Refakatçi
personel vardır
Refakatçi
personel
olabilir
Refakatçi
personel
yoktur
Refakatçi
personel
yoktur
Girişim
Mümkündür
Mümkün
değildir
Mümkün
değildir
Mümkün
değildir
Tip III cihazlar:
Edentrace 2700:
{
{
{
{
Nazal/oral hava akımı ( termistörle)
Göğüs duvarı hareketi (impedans
pletismografi ile)
Kalp hızı
Oksijen satürasyonu (pulse oksimetre
ile)
Edentrace 4700
{
{
{
{
{
{
Nazal/oral hava akımı ( termistörle)
Göğüs duvarı hareketi (impedans
pletismografi ile)
Kalp hızı
Oksijen satürasyonu (pulse oksimetre
ile)
Vücut pozisyonu
EKG
Medilog:
Tam bir Tip III cihaz değil.
SaO2 ve kalp hızı (ya da EKG)
ölçümü yok
Static Charge Sensitive Bed (SCSB):
2 kg ağırlığında, 1.5cm x 0.9 m x 1.9 m
ölçülerinde fleksibl bir yatak.
Ballistocardiogram
Solunum çabası
Vücut hareketi
MESAM:
Hava akımı ve kalp hızının
kaydedildiği cihazlardır.
Oksimetre ve/veya vücut pozisyonu
kaydı ile kombine edilebilir.
MESAM 4:
Ek olarak;
{
{
{
Oksijen satürasyonu indeksi
Kalp hızı değişim indeksi
Horlama indeksi
Tip IV cihazlar
1.
Hava akımı ve tarkeal ses kaydı
{
{
{
Nazal ve oral hava akımını kaydeden
termistörün yerleştirildiği maske
Stetoskop ve mikrofondan geliştirilen
ve hava akımını, hava akımının çıkardığı
sese göre kaydeden bir cihaz (dijital
olarak horlamayı kaydeden ve sistemine
SaO2 eklenebilen türleri var)
Apnea-Check Sistem: Termistör + pulse
oksimetre kombinasyonu
2.
Oksimetre
{
{
Parmak probu
Kulak memesi probu
Ayrıca hafızaya alma özelliklerine göre
de farklı çeşitleri var.
3.
Diğerleri:
{
{
{
{
Holter monitoring: R-R interval
değişikliği
Kan basıncı monitorizasyonu
Parmak pletismografisi
Vücut hareketleri kaydı
Pulse oksimetri kaydı
Hasta ile ilgili faktörler
•Obez hastalarda FRC
düşüktür, V/Q dengesizliği
söz konusudur, bu nedenle
hipoksemi gelişir
•Altta yatan akciğer
hastalığınedeniyle hipoksemi
söz konusu olabilir
•Hasta uyumadığı için
oksijen satürasyonu normal
olabilir
Teknik faktörler
•Oksimeti probunun
pozisyonu değişebilir
Apne –hipopne ve AHI
sınırındaki farklılıklar
•Kabul edilen apne hipopne
tanımı için desatürasyon
varlığı şartsa oksimetrinin
sensitivitesi artar
Oksijen satürasyonundaki
•%3 ? %4 ?
düşme oranındaki farklılıklar
Pulse oksimetri kaydını
yorumlama
OSAS için klinik şüphe zayıf,
oksimetri kaydı normal ise hastalık
ekarte edilebilir
Belirgin gündüz aşırı uyku hali varken
oksimetri normalse standart PSG
endikasyonu vardır.
OSAS için klinik şüphe güçlü,
oksimetri bulguları uyumlu ise
doğrudan CPAP titrasyonu yapılabilir.
Laboratuvar Standartları
Laboratuvar standartları
İlk kez gönüllü uyku laboratuarlarının
akredite edilmesi Almanya’da Deutsche
Gesellschaft für Schlafforschung und
Schlafmedizin (DGSM) tarafından ve
1989’da gerçekleşmiştir.
European National Sleep Societies
(ENSS)’nin, 2004’de Mallorca’daki
toplantısında bir akreditasyon prosedürü
hazırlanmıştır
European guidelines for the accreditation of Sleep Medicine
Centers. J Sleep Res 2006; 15: 231-8.
Minimum montaj kanalları
2 EEG (C3-A2 ve C4-A1 gibi)
2 EOG
1 mental/submental EMG
SaO2
Horlama horlama kaydı
Vücut pozisyonu sensörü
Nazal basınç/akım sinyali (termistör tek başına
bir kayıt metodu olarak kabul edilemez)
2 tibialis anterior için EMG
EKG, tek kanal
Video kayıt
İsteğe bağlı diğer kanallar
Özefageal basınç
Özefageal pH
Vücut ısısı ölçümü
Penil tümesans
Non-invaziv kan basıncı
Uzun süreli kan basıncı ölçümü
Çok kanallı EKG kaydı
Transkütanöz O2 ve CO2
Genişlemiş EEG
Genişlemiş EOG (vertikal göz hareketleri)
Genişlemiş EMG, çok kanallı ya da diğer ekstremiteler için
Görüntü ve elektrod sinyallerini eş zamanlı kayıt edebilen video
sistemi
Pulse pletismografi veya tonometri
Pulse transit time
Personel
Sorumlu hekim
Uyku teknisyeni ve hemşire
Sekreter
Hasta raporları,
dökümantasyon ve arşiv
Tanı prosedürü
Anamnez ve fizik muayene
Klinik testler (laboratuar, radyoloji,
solunum fonksiyon testleri vs)
MSLT
MWT
Uyku hijyeni
Uyku anketi (Pittsburg Sleep Quality
Index, Epworth Sleepiness Scale,
Stanford Sleepiness Scale vs)
Teşekkürlerimle
