Danışma Meclisi B : 149 yasa Mahkemesince, bunun

Danışma Meclisi
B : 149
11 . 9 . 1982
0:2
yasa Mahkemesince, bunun Anayasaya uygun oldugörülmemiş olabilir. Bunu kabul etmek lazım, işin
ğu tespit edildi karar böyle verildi; aradan birkaç yıl I gerçeği budur. O itibarla, bu yolu tıkamamak icabegeçtikten sonra, ne o kanun, ne Anayasa değişmemiş
der. Fakat çok fazla geldiği için, sık sık; onun da
olduğuna göre, «Anayasa uygun mu, değil mi?...» di­
ikide bir, sık sık değiştirilmesi doğru görülmediği
ye bir kere daha irdelenmesinin istenmesi, özür dile­
için, biz, üç yıllık süreyi kabul ettik. Bu, daha da faz­
rim ben hukukçu değilim; ama mantıken uygun gel­
la olabilir. Takdir Yüce Kurulundur.
miyor bana. Çünkü, bu gibi ahvalde, kanunun, top­
Teşekkür ederim.
lumdaki gelişmeler nedeniyle Anayasaya aykırı olma­
BAŞKAN — Teşekkür ederim Sayın Yazar.
ya başlaması mümkün değil. Olsa olsa, kanunun ken­
Sayın Göktepe'nin önergesinin dikkate alınması­
disinin toplumsal gelişmelere uymaması mümkündür. O
nı Sayın Komisyon takdire bırakıyor. Bu itibarla dik­
zaman da kanun değişebilir. Yani, toplumdaki geliş­
kate alınmasını oyunuza sunuyorum : Dikkate alın­
melere ayak uyduramıyor diye, bir kanunun Anayasa­
masını kabul edenler... Etmeyenler... Dikkate alınma­
ya aykırı hale gelebileceğini düşünebilmek, anlamlı
sı kabul edilmiştir.
gelmiyor. Yeniden dava açmanın da anlamı nedir, an­
Maddeyi, dikkate alınan önergelerle beraber Ko­
layamadım?...
misyona veriyorum.
187 nci maddeyi okutuyorum :
BAŞKAN — Teşekkür ederim Sayın öney.
Buyurun Sayın Yazar.
MAHMUT AKKILIÇ — Sayın Başkan, birinci
fıkrada bir nokta eksik kaldı ifade bakımından mü­
ANAYASA KOMİSYONU ADINA MUAMMER
saade eder misiniz?...
YAZAR — Sayın Başkanım, sayın arkadaşlarım;
BAŞKAN — Efendim, dikkate alındığı için lüt­
Bir kanunun Anayasaya aykırı olup olmadığının
fediniz,
siz Komisyona o ifadenizi naklediniz.
incelenmesi, herhangi bir davanın intacı kadar, belli
ANAYASA
KOMİSYONU BAŞKANI ORHAN
bir alan içerisinde, belli bir çerçeve içerisinde değildir.
ALDIKAÇTI — Naklettiler efendim, naklettiler...
Anayasa Mahkemesi, bir kanunun, bir kanun hükmü­
BAŞKAN — Evet. Nakletmişsiniz»
nün Anayasaya aykırı olup olmadığını tespit ederken,
Madde 187'yi okuyunuz efendim.
ileri sürülen gerekçelerle bağlı değildir. Ancak, ileri
9.
Anayasa Mahkemesi kararları
sürülen gerekçelerin önemli olduğu da muhakkaktır.
MADDE
187. — Anayasa Mahkemesi karaları ke­
Demin arz ettim; Anayasa çok uzun zaman yaşa­
sindir. Kararlar gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.
yabilecek bir kanun olarak, umumî esasları tespit et­
mekle yetinir. Anayasa, kanunlar kadar teferruata in­
Anayasa Mahkemesince, Anayasaya aykırı oldu­
mez. Onun için, bir kanunun, toplumun ihtiyaçlarına
ğundan iptaline karar verilen kanun, kanun hükmünde
uygun olup olmaması için gereken süre ile Anayasanın
kararname veya İçtüzük veya bunların iptal edilen
bir hükmünün değiştirilmesini gerekli kılacak süreleri
hükümleri, gerekçeli kararın Resmî Gazetede yayımbir telakki etmek mümkün değildir. Bu itibarla, iki­
landığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde,
sini aynı zamanda, aynı sonuca bağlamak gayrî kabil­
Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe girece­
dir. Anayasa bizzat, belki yüzyıllar için yapılır; ama bir
ği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Res­
kanunun o kadar devam etmesi mümkün değildir;
mî Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı
detayı, teferruatı ihtiva etmesi itibarıyla. O itibarla,
geçemez, iptali, yeni bir kanun hükmü gibi sonuç ve­
Anayasa ile kanunun aynı zamanda, aym paralelde
ren kararlarda, Anayasa Mahkemesi kararının yürürlü­
yürüyeceğini, anlam itibarıyla, aynı anlamda kabul
ğü için bir süre tanımaya zorunludur, iptal kararının
edilebileceğini sanmak zordur, hatta mümkün değildir.
yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, Türkiye
Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı
Gerekçe bakımından; Anayasa Mahkemesinin tet­
hukukî boşluğu dolduracak kanun tasarı veya tek­
kikine arz edildiği tarihteki gerekçeyle reddedildi,
lifini öncelikle görüşüp karara bağlar.
aynı gerekçe ile bir daha dava açılması halinde, red­
de mahkûm olacağı muhakkaktır, hatta aradan çok
iptal kararı geriye yürümez.
da zaman geçse... Fakat, bir başka gerekçe ile açılabi­
Yürürlükten kaldırılan hükümlerin iptallerine ka­
lir. Zira, bir kanunun olaylara tatbikinde, her zaman
rar verilemez.
düşünüldüğü gibi neticeyi vermez. Bir hadiseye uygu­
Anayasa Mahkemesi, diğer mahkemelerden gelen
lanışta, Anayasaya uygundur da, bir başka hadiseye
Anayasaya aykırılık iddiaları üzerine verdiği hüküm­
uygulanışta, o hadisenin mahiyeti itibarıyla çok deği­
lerin olayla sınırlı ve yalnız tarafları bağlayıcı olacağı­
şiklik arz eder. Bu, önceden Anayasa Mahkemesince
na da karar verebilir.
— 231