Cilt Hastalıkları ve Hipnoz

İNTEGRATİF TIP DERGİSİ
TURKISH JOURNAL OF INTEGRATIVE MEDICINE
VAKA SERİSİ / CASE SERIES
Levent Hakan Vulkan
1
1
Serbest Hekim, Akupunktur Muayenehanesi, Ankara
CİLT HASTALIKLARI VE HİPNOZ – VAKA SERİSİ
Özet
Akne, alopesi areata, atopik dermatit, konjenital iktiyosiform eritrodermi, dishidrotik dermatit,
eritormelalji, herpes simpleks, hiperhidrosis, iktiyozis vulgaris, liken planus, nörodermatit, numüler
dermatit, post-herpetik nevralji, prüritis, psöriasis, rosasea, trikotilomani, ürtiker ve vitiligo dahil geniş
yelpazede birçok cilt hastalığında tamamlayıcı tedavi olarak hipnozun kullanılması ile olumlu
gelişmeler görülebilir. Bu vaka serisinde cilt hastalıklarında hipnoterapi uygulanan bir grup hastanın
sonuçları özetlenmiştir.
Integr Tıp Derg. 2016;4(2):1-7.
Anahtar kelimeler: Hipnoz, cilt hastalıkları, telkin
HYPNOSIS AND SKIN DISORDERS – CASE SERIES
Abstract
A wide spectrum of skin disorders may be improved using hypnosis as an complementary therapy,
including acne, alopecia areata, atopic dermatitis, congenital ichthyosiform erythroderma, dyshidrotic
dermatitis, erythromelalgia, herpes simplex, hyperhidrosis, ichthyosis vulgaris, lichen planus,
neurodermatitis, nummular dermatitis, postherpetic neuralgia, pruritus, psoriasis, rosacea,
trichotillomania, urticaria, verruca vulgaris, and vitiligo. This case series summarizes results of
hypnotherapy interventions for skin disorders.
Turk J Integr Med. 2016;4(2):1-7.
Keywords: Hypnosis, skin disorders, suggestion
Vulkan LH. Cilt hastalıkları ve hipnoz. Integr Tıp Derg. 2016;4(2):1-7.
Yazışma Adresi: İlk Sokak, 37/2, Anıttepe, Ankara – Türkiye
E posta: [email protected]
Kabul/Yayın Tarihi: 31 Ekim 2016
Cilt Hastalıkları ve Hipnoz
Vulkan LH.
Integr Tıp Derg 2016;4(2):1-7.
Giriş
Deri hastalıklarında hipnozun kullanımı yeni değildir. Geçen 40 yıl içinde stres, deri
hastalıkları ve hipnoz üzerine birçok makale yayınlanmıştır. Bazı psikolojik dermatozların
altında yatan emosyonel bozukluğun hipnoz yardımıyla ortaya çıkartılarak tedavi edilmesinin
mümkün olduğu düşünülmektedir. Akne, alopesi areata, atopik dermatit, konjenital
iktiyosiform eritrodermi, dishidrotik dermatit, eritormelalji, herpes simpleks, hiperhidrosis,
iktiyozis vulgaris, liken planus, nörodermatit, numüler dermatit, post-herpetik nevralji,
prüritis, psöriasis, rosasea, trikotilomani, ürtiker ve vitiligo dahil geniş yelpazede birçok cilt
hastalığında tamamlayıcı tedavi olarak hipnozun kullanılması ile olumlu gelişmeler
görülebilir (1).
Cilt Hastalıkları ve Hipnoz
Ülkemizde 2006 yılında yayınlanan bir makalede stres ve cilt hastalıklarıyla ilgili şöyle
denilmektedir; Deri ve beyin, embriyoda aynı germ yaprağından, ektodermden köken alır. Bu
iki organın yaşamın ileri evrelerinde birbirlerini çeşitli şekillerde etkilemeleri bir çok
araştırmaya konu olmuş ve bu konuda çok sayıda araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar üç
grup altında toplanabilir: Stres araştırmaları, Deri hastalıklarında analitik ve dinamik
çalışmalar, Psikosomatik dermatolojik araştırmaların klinik değerlendirmesi ve tedavisi (2).
Son yıllarda konunun önemini fark eden bazı ülkelerde bu iki bilimsel disiplinin birlikte
çalıştığı psikodermatoloji bölümlerinde psikiyatri, dermatoloji doktorları ve psikologlar
birlikte çalışmakta, hastaların tanı ve tedavi planları ortaklaşa düzenlenmektedir.
Gerçekte psikoloji ve dermatolojinin bu ortak çalışmasının birçok olguda bir gereklilik olduğu
artık kabul edilmektedir. Böyle bir işbirliği, bir taraftan birincil rahatsızlığı psikolojik
olmasına rağmen dermatolojiye başvuran ve doğrudan psikiyatriye başvuruyu reddeden
olgularda tedavide başarı şansının artırılmasını ve hastaya psikolojik desteğin sağlanmasını
hedeflerken, diğer taraftan birincil sorunu dermatolojik olan ve ikincil olarak psikolojik
sorunlar geliştiren hastalarda dermatolojik tedavinin yanı sıra psikolojik tedavi desteğinin
sağlanması ile de hekim ve hasta acısından daha doyurucu ve bütüncül bir yaklaşım
getirmektedir.
VAKA SERİSİ
VAKA 1
46 yaşında allerji hastası, bayan, öğretmen, aile öyküsü yoktur. Konvansiyonel tedavi
yöntemlerini denemiştir (alerjik deri testleri ve aşıları dahil). 36 sene antihistaminik tablet,
2
Cilt Hastalıkları ve Hipnoz
Vulkan LH.
Integr Tıp Derg 2016;4(2):1-7.
steroidli merhem kullanmıştır. Daha önce 2 sefer larinks ödemi gelişmiş ve dispne şikayetiyle
acil servise başvurmuştur.
VAKA 2:
32 yaşında akne vulgaris hastası, bayan, hemşire, aile öyküsü yoktur. Konvansiyonel tedavi
yöntemlerini denemiştir. Bilindiği üzere akne vulgaris ergenlikte hormonal değişime bağlı
normal sayılan bir durumdur. Hastada akne vulgarisin 31 yaşında gelişmiş olması travmatik
bir olayı düşündürmüştür.
VAKA 3:
33 yaşında mevsimsel alerjik rinit hastası, erkek, satın alma müdürü, aile öyküsü yoktur. 17
sene nisan, mayıs ayları boyunca her gün antihistaminik tablet ve steroidli nasal sprey
kullanmıştır. Konvansiyonel tedavi yöntemlerini denemiştir. Göz yaşarması, burun akıntısı ve
hapşırık üçlemesi mevcuttur.
VAKA 4:
21 yaşında akne vulgaris hastası, bayan, öğrenci,
aile öyküsü yoktur Ergenlik sonrasında tamamen
iyileşmiş olan sivilcelerin son 6 aydır yoğun
olarak tekrar çıkması şikayeti ile sağlık tesislerine
başvurmuş, sivilce önleyici krem ve tetradoks
500mg tablet günde 1 adet kullanmıştır. Stresli
durumlarda yüzündeki sivilcelerin arttığını beyan
etmiştir.
VAKA 5:
44 yaşında kadın hasta iş kadını aile öyküsü yok.
Şikayeti 12 yaş civarında başlamış. Vücudunda
yaygın ürtiker mevcut. Stresli durumlarda
şikayetlerinde artma meydana geliyor. Yaklaşık 30
yıldır düzenli olarak antihistaminik ve steroidli
kremler kullanıyor. Daha önce hipnoterapi (direkt
telkin metodu) ile tedavi görmüş. Nispeten
rahatladığını en azından steroidli kremleri
kullanmayı bıraktığını söylemiştir.
3
Cilt Hastalıkları ve Hipnoz
Vulkan LH.
Integr Tıp Derg 2016;4(2):1-7.
VAKA 6:
31 yaşında, kadın hasta, aile öyküsü;
annesinde alopesia areata var. Hasta akne
rosesea şikayeti ile başvurdu. Stresli
durumlarda belirgin hale geldiğini ifade
etmiştir. Yaklaşık 5 yıldır bu şikayeti
mevcut cildiye uzmanına defalarca
görünmüş ve muayene olmuştur.
Hipnoterapi önerildi.
VAKA 7:
41 yaşında erkek hasta, işadamı, aile öyküsü yoktur.
Alopesia areata şikayetiyle başvurdu. İflas etme
tehlikesiyle karşı karşıya kalınca saçının sağ kulak
üstünde 3x2cm`lik bir bölümü dökülmüş. Önce
dermatoloji poliklinikliğine başvurmuş ve cilt altı
stereoidli iğne uygulanmış (1 sefer) ama saçları geri
gelmemiştir. Daha sonra Ankara’da bir üniversite
hastanesine başvurmuş. 10 seans UVA (ultraviole A)
tedavisi görmüş hiçbir değişiklik olmamıştır.
VAKA 8:
36 Yaşında, erkek hasta, memur, aile öyküsü; babasında da aynı rahatsızlık mevcut. Kronik
psöriyazis hastası. 22 yıldır düzenli krem (anti psöriyatik) kullanıyor. Fırsat bulduğunda
tedavi için Sivas’taki Balıklıgöl’e gitmekte ve şimdiye kadar 12 defa gitmiştir. 15’er gün
kadar kalmış. Balıklıgöl’e gittiğinde şikayetleri iyice azalıyor ve döndükten sonra da bir/iki ay
azalmış bir şekilde devam etmektedir. Tam geçmese de çok rahatladığını beyan etmiştir.
BULGULAR
VAKA 1:
Hastaya hipnoterapi önerildi. Regresyon uygulandı ve iyileşme sağlandı.
VAKA 2:
Hipnoterapi ile kendisini çocukken terk edip giden babasına duyduğu öfke af seansından
sonra azaldı ve dramatik iyileşme sağlandı.
4
Cilt Hastalıkları ve Hipnoz
Vulkan LH.
Integr Tıp Derg 2016;4(2):1-7.
VAKA 3:
Hipnotik regresyonda henüz 15 yaşlarındayken kendi kuzenine yaptığı bir şakadan ve şakanın
sonuçlarından kendini suçluyordu.
VAKA 4:
Hastaya, yaş geriletme ya da parts terapisinden
ziyade ego destekleyici direkt telkin metodu
önerildi ve uygulandı. 6. seanstan itibaren iyileşme
sağlandı 8. seanstan itibaren ise tamamen şifa
buldu kendisine otohipnoz öğretildi.
VAKA 5:
Bu hastaya yaş geriletme tekniği
uygulandı. 12 yaşında anne ve babasını trafik
kazasında kaybetmenin verdiği derin
travmatik duygulara ulaşıldı. Katarsis
sağlandı. Cilt bulgularında ve şikayetlerinde
dramatik iyileşme sağlandı.
VAKA 6:
Stresle baş etmede bilgilendirme ve hipnotik trans altında ego destekleyici telkinlerde
bulunuldu. Bulgular tamamen geçmiş durumdadır.
VAKA 7:
Hipnoterapi önerildi. Ego güçlendirici telkinlerde
bulunuldu saçları tamamen geri geldi.
VAKA 8:
Aile öyküsü pozitif olduğundan ama diğer taraftan şifalı su ve kaplıcaya gidince de
şikayetlerinde azalma olduğunu beyan ettiği için burada yakaladığı huzuru ve rahatlığı
imaginasyonla (hayal kurma) da sağlayabileceği söylendi ve hipnotik trans altında tatbik
ettirildi. Sonuçta stresti arttığında ve maddi imkansızlıklar ya da izin durumu nedeni ile
5
Cilt Hastalıkları ve Hipnoz
Vulkan LH.
Integr Tıp Derg 2016;4(2):1-7.
gidemediği zamanlarda uygulayabileceği imaginasyon/otohipnoz tekniklerini anlaması
sağlandı. Eskisine göre çok daha rahat, en azından gidememenin verdiği stres ortadan
kalkmıştır.
Sonuç
Strese verilen biyolojik yanıtlar kişiden kişiye farklılık göstermekte, stres sonucu vazoaktif
peptitler, lenfokinler ve kimyasal mediatörler salınmakta ve immün sistemin etkilenmesi ile
yangı gelişmektedir. Deneysel çalışmalarda endokrin, immun ve sinir sistemlerinin otonom
çalışmadığı, aralarında karmaşık bir etkileşim olduğu gösterilmiştir. Stres; sinir sistemindeki
dengeleri bozar ve ciltte yansımaları artar. Belirtilerin artması kişinin kaygısını arttırır. Yani
iki durum birbirini besler. Hastanın self hipnozla stresi azaltıcı teknikleri kavraması tek başına
hastalığı iyileştirici bir etki yaratabilir. Stres ve diğer psikolojik etmenler bir çok dermatolojik
hastalığın ortaya çıkmasını ya da belirtilerin alevlenmesini tetikler. Son yıllarda bu konunun
önemini fark eden bazı ülkelerde bu iki bilimsel disiplinin birlikte çalıştığı psikodermatoloji
bölümlerinde psikiyatri, dermatoloji doktorları ve psikologlar birlikte çalışmakta, hastaların
tanı ve tedavi planları ortaklaşa düzenlenmektedir (3,4).
Alexander ve arkadaşları (5), psikosomatik belirtilerin otonom sinir sistemi ile innerve olan
organlarda ortaya çıktığını, bilinç dışı bastırılmış çatışmaların etkisi ile gelişen uzamış
fizyolojik değişiklikler sonucunda oluştuğunu ve özgül bilinç dışı çatışmaların özgül
psikosomatik hastalıklara yol açtığını belirtmiştir. Bu çalışmada söz konusu sekiz vaka
çalışması da bunu desteklemektedir. Hipnozun cilt hastalıklarında kullanımı yeni değildir.
Geçtiğimiz kırk yıldan bu yana bu konuda birçok makale yayınlanmıştır. Verruka vulgarisin
(viral bir hastalık olmasına rağmen) klasik hipnoz yöntemlerinin hiçbirini kullanmadan sadece
telkinle geçtiği yüzyıllardır bilinmektedir. Konvansiyonel (batı tıbbı) tıptan fayda görmeyen
hastalarda alternatif olarak hipnoterapinin kullanılması fayda sağlayabilir. Bugün Avrupa ve
Amerika’da kullanılan yöntem de budur. Hastaya batı tıbbının tahlil ve tetkikleri neticesinde
önerilen tedavinin uygulanması önceliklidir. Ancak beş sene ve üstü hastalık öyküsü olan
kronikleşmiş vakalarda genetik patoloji ekarte edildikten sonra hipnoterapi denenebilir (6,7).
Hipnoterapi ile reaksiyonel semptom giderme mümkün görünmekte ve hastanın travma
sonucu oluşan semptomları bilinç dışından bilince çıkmakta, dolayısıyla hastanın
rahatlamasının sağlanması mümkün olmaktadır. Travmanın, eğer oluşturmuşsa intrapsişik
yapıdaki deformasyonunun nihai çözümü için ise kısa/uzun süreli psikoterapi
gerekmekte/gerekebilmektedir.
6
Cilt Hastalıkları ve Hipnoz
Vulkan LH.
Integr Tıp Derg 2016;4(2):1-7.
Kaynaklar
1. Shenefelt PD. Hypnosis in Dermatology. Arch Dermatol 2000;136:393-399.
2. Mercan S, Kıvanç Altunay İ. Türk Psikiyatri Dergisi 2006;17(4);305-313.
3. Ader R, Coen N, Felten DL. Psychoneuroimmunology: interactions between the nervous
system and the immune system. Lancet 1995;345:99.
4. Aker AT, Hamzaoğlu O. Boşgelmez Ş. Kocaeli Ruhsal Travma Kısa Tarama Ölçeğinin
Geçerliliği. Düşünen Adam Dergisi 2007;20(14):172-178.
5. Alexander F, French TM, Pollack GH ve ark. (1968) Psychosomatic Specificity: Experimental
Study and Results. Chicago, University of Chicago Press, s.97.
6. Özakkaş T. (1993). Alerji ve Deri Hastalıklarında Hipnoterapi. Psikoterapi Enstitüsü Eğitim
Yayınları, 1-219.
7. Schore N, (2013). Duygulanımın Düzenlenmesi ve Kendiliğin Kökeni. Psikoterapi Enstitüsü
Eğitim Yayınları No:57, Psikosomatik Hastalığa Yatkınlık Bölüm:32, s.491-504.
7