Slayt 1 - Kanser Daire Başkanlığı

advertisement
Adım Adım
Kanser Kayıtçılık
Uz. Dr. Güledal Boztaş
Kanser Daire Başkanılığı
Kanser Kayıt & Epidemiyoloji Birimi
[email protected]
Sunum Planı
• Kanser Kayıtçılığı nedir? Neden kanser
kayıtçılığı yapılmalıdır?
• Dünya’da nasıl olmaktadır?
• Türkiye’de gelişimi nasıldır?
• Neden 81 il?
• Nasıl 81 il?
• Hedeflerimiz, önceliklerimiz..
• Gelecekten beklentilerimiz
Kanser Kayıtçılığı Nedir?
Neden Kanser Kayıtçılığı?
• Kanser genel bir tanımdır ve içerisinde 100’den
fazla değişik hastalık mevcuttur.
• Kanser başlığı altında yer alan hastalıkların
etiyolojileri, klinik davranışları, sağ kalım süreleri
vb birbirinden farklıdır.
• Bu nedenle kanserlerin tipi, evresi, gibi daha
detaylı bilgileri aldığımız veri sistemleri ile
“kanser kayıtçılığı” yapmaktayız.
• Kanser kayıtçılığı, kanser ile mücadelenin
başlangıç noktasıdır.
• Kanser kontrolü faaliyetlerini planlayabilmek ve
etkin biçimde sürdürebilmek için doğru hedefler
koymak ve etkin araçlar seçmek için kanser
kayıtlarını doğru ve tam olarak tutmak gerekir.
Türkiye’de Kanser
TÜRKİYE’DE ERKEK VE KADINLARDA EN SIK GÖRÜLEN İLK
10 KANSER
ERKEK
KADIN
6
Verilerin karşılaştırılabilirliği için,
ZAMANINDALIK
Karşılaştırma
TAM
Tüm
kanser
olgularının
veri
tabanında
olması
DOĞRU
Tüm
kanser
olgularının
doğru
olarak veri
tabanına
işlenmesi
Dünya’da Kanser Kayıtçılığı
Tarihçe
1905: KANSER prevelansı
– Hollanda, Danimarka
vb
1926: Hamburg
KANSER KAYIT
MERKEZİ
1942: National
Denmark
1900
1950
1935:
Connecticut
1900: KANSER Prevalansı Almanya
1966:IACR
1950:Kansere Karşı
Uluslararası Birlik
2000
1989:Avrupa kanser
kayıtçıları ağı
1946:DSÖ Geçici Komisyonunda (Kopenhag)
kanser kayıt merkezlerinin dünya genelinde
yaygınlaştırılması
1728: KANSER
ölümleri - Londra
Araştırmalar
1965:IARC
Hastane Tabanlı
Toplum Tabanlı
Dünyada Kanser Kayıtçılığı
Yüksek Gelirli
Ülkeler
Düşük/Orta Gelirli
Ülkeler
Veri toplama
Pasif
Aktif+pasif
Sağlık bilgi sistemi
Elektronik ortamda
Dosya (kağıt)
Sağlık kurumlarına ulaşım Çok iyi
Orta-kötü
Histolojik doğrulama
Yüksek
Orta
Veri birleştirme
Mümkün
Zor
Takip
İyi
Kötü
Ölüm bildirimi
Mükemmel
Kötü
Freddie Bray  International Agency on Research on Cancer
Finlandiya-1953
• Tüm sağlık birimleri (hastaneler, doktorlar, labratuvarlar vb)
kanser tanısı koydukları tüm vakaları bildirmek zorundadır.
• Kanser kayıt personeli verilerin yeniden kodlanmasını ve
kontrolünü yapıyor. Hatalı verilerde veri kaynağına dönülüyor.
• 1967 yılından itibaren Kimlik numarası uygulaması mevcut.
• Fin Nüfus İdaresi ölüm sertifikalarında kanser geçiyorsa
mutlaka bildiriyor. Yıllık veri tabanı karşılaştırılması yapılarak
kanser hastalarının ölüm nedenleri çalışılıyor.
• 1953-2012 arasında toplam 950.000 verisi mevcut..
Kore’de Kanser Kayıt
Kimlik numarası var!!
Toplum
Tabanlı
Kanser Kayıt
Merkezleri
2004 yılından
itibaren başlanmıştır.
11 bölgesel kanser
kayıt merkezi..
Hastane
Tabanlı
Kanser Kayıt
Merkezleri
1980 yılından itibaren
180 hastaneden veri akışı
Kanser vakalarının %90
kapsıyor
Kanser
Spesifik Kayıt
Merkezleri
Akademik çevreler
Meme, kolorektal,
serviks vb.
Türkiye’de Kanser Kayıtçılığı
• 1982 yılında kanser ihbarı zorunlu hastalık olmuştur. (Sadece bir
genel yazı ile!!)
• 1983 yılında KANSERLE SAVAŞ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
kurulmuştur.
• 1992 yılında İzmir ve Diyarbakır illerinde aktif kanser kayıt merkezi
kurulmuştur.
• Çeşitli illerde başlanmış, pasife geçilmiş…
Türkiye’de kanser veri akışı,
Aktif
Kanser
Kayıt
Merkezleri
SağlıkNet
SGK
Medulla
Sistemi
Ölüm
Bildirim
Sistemi
Türkiye’de kanser veri akışı,
Aktif
Kanser
Kayıt
Merkezleri
SağlıkNet
SGK
Medulla
Sistemi
Ölüm
Bildirim
Sistemi
 Hastanelerde
hekimlerin
veri girişine bağımlı
Doğru ve tam veri
olmasına ilişkin sorunlu
Ucuz
Real-time çalışır
Sağlık-Nete veri gönderen
tüm hastanelerden
üretilmektedir..
Türkiye’de kanser veri akışı,
Aktif
Kanser
Kayıt
Merkezleri
SağlıkNet
SGK
Medulla
Sistemi
Ölüm
Bildirim
Sistemi
Sağlık Güvenlik sistemi
sağlık bilgi sistemlerinden
ayrı çalışmaktadır..
Türkiye’de kanser veri akışı,
Aktif
Kanser
Kayıt
Merkezleri
SağlıkNet
SGK
Medulla
Sistemi
Ölüm
Bildirim
Sistemi
2009 yılından itibaren
verisi mevcuttur.
2013 yılından itibaren ölüm
nedenleri Sağlık Bakanlığına
ulaşılabilir niteliktedir.
Veri kalitesi değerlendirme
çalışmaları yapılmalıdır
Türkiye’de kanser veri akışı,
Aktif
Kanser
Kayıt
Merkezleri
SağlıkNet
SGK
Medulla
Sistemi
Ölüm
Bildirim
Sistemi
Kanser verileri üretmek
için bize önerilen yoldur..
Kontrollü, karşılaştırılabilir,
kaliteli veri üretimi sağlar..
Pahalıdır..
Geriden gelir..
Sınırlı sayıda ilden
üretilmektedir..
Türkiye’de kanser veri akışı,
Aktif
Kanser
Kayıt
Merkezleri
SağlıkNet
SGK
Medulla
Sistemi
OLMASI
GEREKEN
Ölüm
Bildirim
Sistemi
Türkiye’de Kanser Kayıtçılığı
• AKTİF KANSER KAYITÇILIĞI
KAPSAMA ORANI
DÜNYADA
TÜRKİYE’DE
%8
%70
,
15 İL
24 İL
2012
%50
2015 HEDEFİMİZ
%100
21
Neden 81 İl Kanser Kayıt
Merkezi?
Kanser Raporları,
2004
2005
2006
2007
2008
2009
8
8
8
8
9
9
Örneklemdeki nüfus
11.mil
11.mil
11.mil
11.mil
16.mil
16.mil
Toplam nüfus
71.mil
72.mil
72.mil
70.mil
71.mil
72.mil
Toplam nüfus içindeki %
15,7
15,8
15,4
16,8
23,2
23,3
İnsidans
236,3
246,5
256,4
279,0
280,5
269,7
TOPLAM
Kanser Kayıt Bir Süreçtir,
Refer IARC
Globocan
ans
veri
Yılı
serisi*
KALİTE
İzmir
1992
IX
2008
Antalya 1998
IX
2008
Trabzon 2003
X
2012
Edirne
X
2012
2004
*IX:1998-2002 (2003’de yollanmıştır)
X:2003-2007 (2008’de yollanmıştır)
YILLAR
81 İlde Kanser Kayıt Ama Nasıl?
Kanser Kayıtçılığı
2000
2014
Sağlık politikası
Bulaşıcı hastalıklar
öncelikliydi
Bulaşıcı olmayan hastalıklar da
önemsenmeye başlandı
Yönetimde yeri
İstatistik içindeydi
Ayrı birim/şube
Veri toplama
Pasif+Aktif
Aktif
Sağlık bilgi sistemi
Dosyalar-kağıt ortam
Elektronik veriler
Veri birleştirme
Yoktu
Mümkün
Takip
Zordu (Saha çalışmaları,
kişilere ulaşarak)
Mümkün (Kimlik paylaşım
sistemi)
Ölüm bildirimi
Veriye ulaşım yoktu
Veriye ulaşım mümkün
Eğitim
Sınırlı bütçe nedeniyle az
sayıda
Daha fazla eğitim
Kanser Kayıtçılığı Akış Şeması
Kanser verilerinin toplum
tabanlı olması için:
 Tüm Hastaneler
(Özel/devlet/üniversite)
Hastanelerdeki tüm
klinikler
(Sadece onkoloji klinikleri
değil, çocuk, kadın
doğum, hematoloji vb)
Tüm labratuvarlar
(patoloji, hematoloji vb)
Ölüm kayıtları
Palyatif bakım
merkezleri
Huzurevi sağlık kayıtları
Kanser Kayıt Merkezi kurarken,
• Yanıtlamanız gereken sorular:
– İliniz kanser hastaları için referans merkezi mi?
– İlinizde artmış bir kanser yükü olduğunu
düşünüyor musunuz?
– İlinizin hastane alt yapısı nedir?
– İlinizde insan gücü olarak nasıl bir planlama
yapmalısınız?
– Verileri nasıl bir organizasyonla toplamalısınız?
– Yaptığınız planlama “Aktif Kanser Kayıtçılığı” ile
uyumlu mu?
Adım adım kanser kayıtçılığına doğru,
İliniz kanser hastaları için
referans merkezi mi?
Hayır
Evet
İlinizde artmış bir kanser
yükü olduğunu düşünüyor
musunuz?
Evet
Personel planlamasına
dikkat
Hayır
Adım adım kanser kayıtçılığına doğru,
İliniz hastane alt yapısı
nedir?
Üniversite
Devlet
Hastanesi
Anahtar Kelime:
PATOLOG
Özel
Hastane
Adım adım kanser kayıtçılığına doğru,
ENTEGRE
HASTANE
??
EI-EII
İliniz hastane alt yapısı
nedir?
Üniversite
Özel
Poliklinik
??
Devlet
Hastanesi
Anahtar Kelime:
PATOLOG
Özel
Hastane
Patoloji
kayıtları
tek
yerden
çıkıyor???
Adım adım kanser kayıtçılığına doğru,
ENTEGRE
HASTANE
??
EI-EII
İliniz hastane alt yapısı
nedir?
Üniversite
Özel
Poliklinik
??
Devlet
Hastanesi
Anahtar Kelime:
PATOLOG
Özel
Hastane
Patoloji
kayıtları
tek
yerden
çıkıyor???
KLİNİKLER
Adım adım kanser kayıtçılığına doğru,
İlinizde insan gücü olarak nasıl bir
planlama yapmalısınız?
Veriyi kim toplasın??
KKM personeli mi
toplasın?
Hastanelerden
personel mi toplasın?
Kanser Daire Başkanlığı Önerisi: Nüfus temelli yaklaşım…
Nüfus temelli yaklaşım…
Adım adım kanser kayıtçılığına doğru,
Veri nasıl bir organizasyonla
toplanmalıdır?
Genel sekreterlik/Hastane
yönetimine konunun önemi
anlatılmalı
“Kanser Kayıt Birimi kurulacak mı? Kim veri
toplayacak?” konuşulmalı
Kanser verisi toplayacak olan KKE
için fiziki mekan hazırlanmalı
KKE bilgi sistemlerine nasıl girecek? Verinin “Kanser Kayıt Formuna”
aktarılması için gereken tüm başlıkların açılmasının sağlanması
Adım adım kanser kayıtçılığına doğru,
Sadece KKF hastaneden çıkarılması
Kanser Kayıt Formlarının KKM’ne getirilmesi
KKM’de formlarının kontrolübilgisayara işlenmesi
Ölüm bildirimlerinin rutin olarak gözden
geçirilmesi
Adım adım kanser kayıtçılığına doğru,
Yaptığınız planlama “Aktif Kanser Kayıtçılığı” ile uyumlu
mu?
Kanser verilerini toplamak için bir çabanız var mı?
Zaman zaman verileri kontrol ediyor musunuz?
KKB/toplanan verilerin “veri tamlığı” ve “veri
doğruluğu” bakımından değerlendirilmesi
Hedeflerimiz, önceliklerimiz..
Hedefimiz
• Kanser kayıtçılığı için,
– Kaliteli ve kullanılabilir veri üretilmesini sağlamak
– 81 ilde işleyen kanser kayıt alt yapısını oturtmak..
– IARC’ta akredite kanser kayıt merkezi sayısını
arttırmak
Önceliklerimiz
• 15 aktif KKM’nin eğitim ve kalite çalışmalarını
tamamlamak
• 66 ilimiz merkez personelinin kanser kayıt
eğitimlerini tamamlamak
• KKE kullanacağı yerli kanser veri girişi ara yüzlerini
oluşturmak
• En fazla 2 yıl geriden gelecek şekilde kanser
raporlarını yayınlamak
• Çalışmak, çalışmak, çalışmak…
Gelecekten beklentilerimiz..
• Kanser kayıtçılığında tanımlayıcı bilgilerin
ötesine geçmek..
– Tedavi analizleri
– Genetik
– Tarama araştırmaları…
• Pasif sistemle toplanan verinin aktif sistemle
temizliğini yapmak..
Teşekkür
ederim..
Download