Dünya Piyasalarındaki Son Gelişmeler Işığında
Makro ve Reel Sektör Politikaları
Erol Taymaz
İktisat Bölümü
Orta Doğu Teknik Üniversitesi
[email protected]
Tüsiad-Koç Üniversitesi Ekonomik Araştırma Forumu Konferansı
4 Ekim 2007, İstanbul
Dip dalga (uzun dönemde ekonomik gelişme)
Sorunlu alanlar
Politikalar
Dip Dalga: Büyüme
Kişi başına GSYHİ büyüme hızı (5-yıllık ortalama değerler)
10
8
6
4
2
0
1925
-2
1935
1945
1955
1965
1975
1985
1995
2005
Dip Dalga: İstikrar
Büyüme hızında istikrarsızlık
15
10
5
0
1925
1935
1945
1955
1965
1975
1985
1995
2005
Dip Dalga: Dış Ticaret
İthalat ve ihracat değeri
150
Milyon dolar
100
50
0
1988
1990
1992
1994
1996
1998
İhracat
2000
İthalat
2002
2004
2006
2008
Sorunlu Alanlar
Sınai Yapı
Dış ticaretin yapısı
İstihdam
Ücretler
Sınai Yapı: Türkiye
Orta-teknoloji
Türkiye
Yüksek-Teknoloji
Kore
Türkiye
Şili
Çin
Hindistan
Düşük-Teknoloji
Sınai Yapı: Hindistan
Orta-teknoloji
Hindistan
Yüksek-Teknoloji
Kore
Türkiye
Şili
Çin
Hindistan
Düşük-Teknoloji
Sınai Yapı: Güney Kore
Orta-teknoloji
Kore
Yüksek-Teknoloji
Kore
Türkiye
Şili
Çin
Hindistan
Düşük-Teknoloji
Sınai Yapı: Çin
Orta-teknoloji
Çin
Yüksek-Teknoloji
Kore
Türkiye
Şili
Çin
Hindistan
Düşük-Teknoloji
Dış Ticaret
Dış ticaretin GSYİH içindeki payı (%)
40
30
20
10
0
1985
1990
1995
İhracat / GSYİH oranı
2000
İthalat / GSYİH oranı
2005
2010
Dış Ticaret
Dış ticaret hadleri
(ihracat birim değer endeksi / ithalat birim değer endeksi)
1.2
1.1
1.0
0.9
0.8
2003
2004
2005
Yatırım malları
Ara mallar
2006
Tüketim malları
2007
Dış Ticaret
Seçilmiş ürünler için dış ticaret hadleri
1.2
1.1
1.0
0.9
0.8
2003
2004
2005
Otomobil parça
Otomobil
2006
Dayanıklı tüketim malları
2007
İstihdam
İstihdam oranı
İşsizlik oranı ve bileşimi
Ücretler
Politikalar
Pasif politikalar
Savunmacı, düşük girdi maliyeti temelinde rekabet:
Firma dışındaki etkenlere vurgu
Geçici, kısa dönemli, uzun dönemde ters etkili, kısır
döngü
Aktif politikalar
Stratejik, teknolojik yenilik ve insan sermayesini
geliştirmeye yönelik: Firma içi dönüşüme vurgu
Sistemli ve sürekli, uzun dönemde belirleyici, büyüme
döngüsü
Politikalar
Uzun dönemli sürdürülebilir büyüme için
Sınai yapının dönüştürülmesi
Üretkenliğin arttırılması
Beşeri sermaye birikiminin sağlanması
İstihdam-dostu büyümenin sağlanması
Sanayi, teknoloji ve yenilik politikaları
İşgücü piyasası politikaları
Politikalar
Sanayi, teknoloji ve yenilik politikaları
AR-GE ve yenilik faaliyetlerine destek
Sanayi kümeleri
KOBİ’lere destek (finansmana erişim,
teknolojik yayılma, üretim ve dağıtım ağları)
Politikalar
Öncelikler sorunu
Hangi
Hangi
Hangi
Hangi
Hangi
sektörler?
teknolojiler?
bölgeler?
firmalar?
destekler?
Politika ile aşılabilecek en önemli kısıtlar hangileri?
Politikalar
İşgücü politikaları
Pasif işgücü politikaları
İşgücü maliyeti üzerindeki yükler (kıdem
tazminatı, SSK pirimleri)
İstihdam
Kayıtdışılık
Fakat…
Emeklilik ve sağlık sigortası
İstihdamda süreklilik sonucu beşeri sermayeye yatırım
Politikalar
Türkiye'de işverenlerin mezunlarda aradığı en önemli dört faktör
Üniversite mezunları
Bilgisayar becerileri (%42)
Askerliğini tamamlamış olması (%40)
Yabancı dil becerisi (%40)
Firmada uzun dönem çalışma isteği (%38)
Meslek Yüksekokulu mezunları
Askerliğini tamamlamış olması (%34)
Yabancı dil becerisi (%33)
Takım çalışmasına uyum (%37)
Firmada uzun dönem çalışma isteği (%31)
Meslek lisesi mezunları
Firmadaki çalışanlar tarafından referans olunması (%42)
Askerliğini tamamlamış olması (%41)
Firmada uzun dönem çalışma isteği (%39)
Takım çalışmasına uyum (%32)
Kaynak: TOBB Anketi
Politikaları
İşgücü politikaları
Aktif işgücü politikaları
Gelişen/geliştirilmek istenilen sektörlerin ihtiyaç
duyduğu becerilerin geliştirilmesi, meslek
standartların oluşturulması
Gelecek
2006’da kişi başına GSYİH: 5500 dolar
2013’de 10000 dolar olması için
gerekli yıllık büyüme hızı:
%9
Zor ama olanaksız değil!
Teşekkürler…
