TİTANYUM DİOKSİT`İN

TİTANYUM DİOKSİT’İN (YANİ TiO2’nin)
İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ İLE İLGİLİ GELİŞMELER
Titanyum dioksit’in rutil ve anataz olarak bilinen iki kristal yapısına sahip olabilmektedir. Rutil
yapıdaki TiO2, boya sektörünün en önemli ham maddesi sayılan beyaz pigmenttir. 6 Kasım
2015’te Fransa’nın yaptığı başvuru üzerine rutil yapılı TiO2’nin Avrupa Birliği’nde “Category
1b sınıfı kanser yapıcı” olarak sınıflandırılması gündeme gelmiştir. Avrupa Kimya Ajansı ECHA
bu başvuruyu halen değerlendirmektedir. 2017 yılı Haziran ayı içinde kararın açıklanması
beklenmektedir. Kanser yapıcılıkla ilgili en iddialı kategori olan Kategori 1’e giren kimyasallar
“insanlar için kanser yapıcı özellikler taşıdığı bilinen ya da tahmin edilen” kimyasallardır.
Karara yol açan çalışmalar insan deneyleri ise bu kategori Kategori 1a, hayvan deneyleri ise
Kategori 1b olarak anılmaktadır. ECHA bu başvuruyu olumlu değerlendirirse, TiO2’nin “Çok
Yüksek Önem Arzeden Maddeler”* “Substances of Very High Concern” listesine girmesi söz
konusu olacaktır.
Bir maddenin SVHC aday listesine girmesi, o maddenin kullanımında önemli
kısıtlamalara yol açmamaktadır. SVHC listesindeki maddelerin ikmalcilerinin alıcılara
güvenlik bilgi formu GBF vermesi gerekir. İçeriklerinde en az bir SVHC maddeyi ağırlıkça
%0,1’den fazla içeren bulunan karışımların ikmalcilerinin ise, alıcılara, istemeleri halinde
GBF vermesi gereklidir. Ayrıca, içeriğinde, SVHC listesindeki bir madde ağırlıkça %0,1’den
fazla bulunan bir eşyanın ambalajında da hangi SVHC’nin içerildiği belirtilmelidir.
Bir maddenin SVHC olarak nitelendirilmesinin kritik riskli yanı ise şudur: SVHC listesine
giren maddelerin, izlenerek ECHA’nın “Kullanımı İzne Bağlı Maddeler Listesi”ne (:
İngilizce adıyla “Authorization List”e) dahil edilmeleri olasılığı artmaktadır. “Kullanımı
İzne Bağlı Maddeler Listesi”ndeki maddelerin AB ülkelerinde kullanımı ise, ancak özel
amaçlar için yapılacak olan süresi belirli kullanım başvurusu kabul edilirse mümkün
olabilmektedir. Bu özel kullanımların kaçınılmaz olduğunun kabulü için uzun ve zahmetli
prosedürler söz konusudur.
Titanyum dioksit, hem boyaların yaklaşık %85’inde yer alacak ölçüde yaygınlaşması, hem de
teknolojik olarak kendisiyle yarışacak bir alternatif ham maddenin olmaması nedeniyle son
derece kritik bir ham maddedir. TiO2’nin Kategori 1b kanser yapıcı olarak tasnif edilmesi boya
sektöründe önemli bir krize yol açabilecektir.
Uluslararası Boya ve Matbaa Mürekkebi Konseyi, IPPIC, bu konudaki açıklamada, TiO2’nin
sektör için kritikliğine ve 100 yıla yakın süredir devam eden kullanımı boyunca, TiO2’ye bağlı
herhangi bir kanser vakasını rapor eden bir çalışmanın olmadığına değiniliyor. Ayrıca, hayvan
deneylerine dayanarak sonuca varmanın hatalar içerebileceğine de işaret ediliyor.
* Bu maddeler İngilizce’de “Substances of Very High Concern” olarak adlandırılmakta ve
SVHC kısaltmasıyla anılmaktadırlar.
27 Mayıs 2017, İzmir