sindirim sistemi 8. hafta - E

SİNDİRİM SİSTEMİ
8. HAFTA
Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP
Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN
SİNDİRİM SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ
Canlı
organizmaların
hayatlarını
devam
ettirebilmeleri için enerji almaları gerekmektedir.
Bu enerji, dışarıdan alınan gıdaların mide ve
bağırsak sistemi içerisinde daha küçük moleküler
yapılara çevrilmesi ile elde edilir. Bu moleküler
oluşumlar,
bağırsaklardan
kan
ve
lenf
dolaşımına geçirilerek vücudu oluşturan doku ve
hücrelere ulaştırılırlar. Sindirim sistemi, gıda
maddelerinin mekanik düzeyden moleküler düzeye
kadar parçalanmasını sağlayan organ ve yapılardan
oluşur. Sindirim sistemini oluşturan organlar
çoğunlukla boru şeklinde olduklarından sindirim
borusu olarak ta adlandırılırlar. Sindirim borusu
ağızdan başlar, yemek borusu, mide ve barsak
ile devam eder, anüs ile dışarıya açılır.
CAVİTAS ORİS (AĞIZ BOŞLUĞU)
Ağız boşluğu önde üst ve alt
dudaklar
(Labium
superius
ve
Labium
inferius),
yanlarda
yanaklar (buccae), üstte
sert
damak
(palatum
durum)
ve
yumuşak
damak (palatum molle),
altta
diaphragma
oris
denilen kas ve yumuşak
dokudan
oluşmuş
bir
duvarla sınırlanır. Ağız
boşluğu arkada ‘’İsthmus
faucium’’ denilen delikle
pharynx’e, önde dudaklar
arasında
kalan
‘’Rima
AĞZIN YAPISI VE
DİŞLER(DENTES)
DİL
Tad duyusu organı olan
(LİNGUA)
dil, çiğneme, yutkunma,
emme ve konuşmada
rol oynar. Dil, radix
linguae,
corpus
EPİGLOTTİS
linguae
ve
apex
linguae olmak üzere
ayrılır.
Radix
TONSİLLER üçe
linguae, oshyoideum ve
RADİX
mandibula’ya tutunur.
Radix
ve
corpus
CORPUS arasında
sulcus
terminalis denilen V
harfi şeklinde bir oluk
yer
alır.
Sulcus
APEX
terminalis’in
ön
tarafında
papilla
lingualis
denilen
TÜKÜRÜK BEZLERİ
KULAK ALTI
DİL ALTI
ÇENE ALTI
YUTAK (FARENKS)
Ağız boşluğuyla yemek
borusu arasında bir kapı
oluşturan
yapıdır.
Farenks’in bir özelliği de
soluk borusu ve yemek
borusu
arasında
bir
bağlantı bulundurmasıdır.
Farenks oral solunumun
yegane aracısıdır.
Dil
besinleri
yutağa
doğru iter. Bu sırada soluk
borusu gırtlak kapağı ile
kapatılır (Epiglottis)
FARENKS’İN BÖLÜMLERİ
1.Nasopharynx: Yutağın
burun
boşluğunun
arkasında kalan kısmıdır.
2.Oropharynx: Yutağın
ağız
boşluğunun
arkasında kalan kısmıdır.
3.Laryngopharynx
(hypopharynx): Yutağın
C3 ve C6 boyun omurları
hizasında kalan kısmıdır.
FARENKS’İN GÖREVLERİ
1.
Farenks,
birçok
organizmada
hem
sindirim
sisteminin
solunum
sisteminin
parçasıdır.
2.
Hem havanın
hem de besinin
farenksin
içinden
geçmesinden
ÖZEFAGUS (YEMEK BORUSU)
Yemek
borusu
sindirim
sisteminin
pharynx’ten sonraki
kısmı olup yaklaşık 25
cm uzunluğundadır.
6. servikal vertebra
veya krikoid kıkırdak
seviyesinden başlar,
10. torakal vertebra
seviyesinde
diaphragma’dan geçip
karın boşluğuna girer.
11. torakal vertebra
seviyesinde mide ile
birleşir.
ÖZEFAGUS’UN BÖLÜMLERİ
1. Pars cervicalis:
Oesophagus’un
boyun bölgesindeki
parçasıdır.
2. Pars thoracica:
Oesophagus’un göğüs
boşluğunda yer alan
kısmıdır.
Mediastinum
posterius’ta yer alır.
3.
Pars
abdominalis:
Oesophagus’un karın
boşluğunda yer alan
ortalama 1.5 cm’lik
kısmıdır.
MİDE (GASTER, VENTRİCULUS)
Karın
boşluğunda,
diaphragma’nın
hemen
altında,
‘’Regio epigastrica’’
denilen bölgede yer
alır. Boş iken J harfi
şeklindedir.
Oesophagus
ile
birleşen üst deliğine
‘’Ostium cardiacum’’
duodenum ile birleşen
alt deliğine ‘’Ostium
pyloricum’’
denir.
Midenin iki kenarı
Konkav olan sağ kenarına ‘’Curvatura vardır.

gastrica (ventricularis) minor’’, konveks
olan sol kenarına ‘’Curvatura gastrica
(ventricularis) major’’ denir.
MİDENİN
BÖLÜMLERİ
1. Pars cardiaca: Ostium
cardiacum’u içine alan bölümdür.
2.
Fundus
gastricus
(ventricularis):
İncisura
cardiaca’dan çekilen horizontal
bir çizginin üzerinde kalan
kısımdır.
3.
Corpus
gastricum
(ventriculare):
Fundus
gastricus’tan incisura angularis’e
uzanan kısımdır.
4. Pars pylorica: İki kısımda
incelenir.
a) Antrum pyloricum: Corpus’a
yakın olan geniş kısımdır.
b)
Canalis
pyloricus:
Antrum’dan sonraki yaklaşık 2-3
cm uzunluğundaki dar kısımdır.
5. Pylorus: Midenin duodenum’a
yakın olan son kısmıdır. Burada
ostium pyloricum çevresinde m.
İNCE BAĞIRSAKLAR
İnce
bağırsaklar
sindirim
kanalının
mideden
sonraki
bölümü olup, yaklaşık
5-7 m uzunluğundadır.
3 kısımda incelenir:
1) Duodenum
2) Jejenum
3) İleum
DUODENUM (12 PARMAK BAĞIRSAĞI)
İnce
bağırsakların
mideden
sonraki
ilk
bölümüdür. Ortalama 25
cm uzunluktadır. C harfi
şeklinde olup, pankreas’ı
çevreler.
4
kısımda
incelenir:
1)
Pars
superior:
Duodenum’un pylorus’tan
başlayan ilk kısmı olup
yaklaşık
5
cm
uzunluğundadır.
2) Pars descendens:
Duodenumu’un
8-10
cm’lik ikinci bölümüdür.
JEJUNUM
Jejunum,
ince
bağırsağın
orta
kısmıdır, duodenum
ile ileum arasında
bulunur.
Yetişkin insanlarda
boyu
2-8
metre
arasında değişir.
PH
seviyesi
yaklaşık
7-8
aralığındadır.
İLEUM

İleum, ince bağırsağın
son kısmıdır.

İnsanlarda yaklaşık 4
metre
uzunluğunda
olduğu
belirtilmektedir.

İleoçekal
valf
adı
verilen bir kapak ile
çekumdan ayrılır.

PH
seviyesinin
yaklaşık 7-8 arasında
olduğu bilinmektedir.
KALIN
BAĞIRSAKLAR
İnce bağırsakların son
kısmı olan İleum, kalın
bağırsakların ilk kısmı
olan
Çekuma
(Kör
bağırsak)
açılmaktadır.
Çekumun uç kısmında
körelmiş
bir
çıkıntı
(Apandist)
bulunmaktadır. Çekumdan
sonra kalın bağırsağın en
büyük bölümü olan Kolon
gelmektedir.
Kolon
4
kısıma ayrılmaktadır.
1) Colon Ascendes (Giren)
2)
Colon
(Enine)
Transversus
KARACİĞER
Vücudun en büyük
bezidir. Yetişkin bir
insanda
ağırlığı
ortalama 1.5 kg’dır.
Karaciğer
vücutta
safra
üretiminden
sorumlu
olan
organdır.
Sindirim sisteminde incebağırsaklara ürettiği safra ile
besinlerin kimyasal sindirimine yardımcı olur. Karaciğerin
iki yüzü, iki kenarı vardır. Diaphragma ile temas eden üst
yüzüne ‘’Fascies diaphragmatica’’, karın organları ile
komşuluk yapan alt yüzüne ‘’Fascies visceralis’’ denir.
KARACİĞERİN BÖLÜMLERİ
Karaciğer,
1) Lobus hepatis dexter,
2) Lobus hepatis sinister,
3) Lobus quadratus ve
POSTERİOR YÜZ
KARACİĞER LİGAMENTLERİ
Bunlardan ayrı olarak
Ligamentum hepatorenale
vardır.
Karaciğer bu 6 ligament ile
diyafragma ve visceral
bölgeye tutunmaktadır.
Karaciğerin,
posterior
yüzü
üzerinde,
fascies
visceralis yönünde
‘’Porta hepatis’’
adı verilen bir
göbek
kısmı
bulunmaktadır.
Burada
şekilde
gösterilen
1)
A.
propria,
hepatica
2)
V.
hepatis,
Portae
3)
hepaticus
Ductus