Uluslararası Ticaret Teorisi: Arz ve Talep Modelleri

5.10.2017
Uluslararası Ticaret Teorisi:
Arz ve Talep Modelleri
Dış Ticaret Hadleri
• İhraç mallarının ithal mallarıyla değişim
oranını ifade eder.
• Ticaret hadlerinin dikkate alınması, talep
koşullarının analizlere dahil edilmesi
anlamına gelir.
• Ticaret hadlerinin sınırlarını belirleyen, iki
ülkenin yurtiçi üretim maliyetleridir.
Kârlı Dış Ticaret Alanları
• İç maliyet koşulları
ABD’nin iç maliyet
doğrusu
Kağıt
•
Türkiye
•
ABD
1 kg Buğday = ½ m Kağıt
ABD için
ticaret kârlı
değil
1 kg Buğday = 2 m Kağıt
İki taraf için
kârlı ticaret
alanı
2
Türkiye için
ticaret kârlı
değil
0,5
O
Türkiye’nin iç
maliyet doğrusu
1
Buğday
1
5.10.2017
Karşılıklı Talep Kanunu
• Ülkenin belli miktar ve hacimdeki ithal
malına karşılık olarak önermiş olduğu
ihraç malına teklif denir.
• Bir ülkenin ithal malına olan ihtiyacının
şiddeti önemlidir.
Karşılıklı Talep Kanunu
• Teklif eğrisi neleri ifade eder?
– İthalat talebini
– İhracat arzını
– Dış ticaret hadlerini (Uluslararası göreceli
fiyatı)
Teklif Eğrileri
𝑇ü𝑟𝑘𝑖𝑦𝑒 - 𝑛𝑖𝑛𝑡𝑒𝑘𝑙𝑖𝑓𝑒ğ𝑟𝑖𝑠𝑖
Kağıt
𝑇
𝐷(10𝑘 = 5𝑏)
𝐶(10𝑘 = 10𝑏)
𝐵(10𝑘 = 15𝑏)
𝐴(10𝑘 = 20𝑏)
O
Buğday
• OA doğrusu,
Türkiye’nin iç
maliyet doğrusudur.
• Türkiye kağıdın
marjinal faydası
azaldığı için aynı
miktarda kağıt
almak için daha az
buğday teklif eder.
2
5.10.2017
Teklif Eğrileri
Kağıt
𝐴𝐵𝐷′𝑛𝑖𝑛𝑡𝑒𝑘𝑙𝑖𝑓𝑒ğ𝑟𝑖𝑠𝑖
𝑃(10𝑘 = 15𝑏)
𝑅(10𝑘 = 20𝑏)
𝑁(10𝑘 = 10𝑏)
𝑀(10𝑘 = 5𝑏)
𝑈
O
Buğday
• OM doğrusu,
ABD’nin iç maliyet
doğrusudur.
• ABD buğdayın
marjinal faydası
azaldığı için buğday
almak için her
defasında daha az
kağıt teklif eder.
Teklif Eğrileri
Kağıt
• OP ticaret
haddi, ABD ve
Türkiye’nin her
iki mal için
ithalat ve
ihracatını
eşitleyen
orandır.
𝑃
𝑁
𝑈
𝐴𝐵𝐷- 𝑛𝑖𝑛
𝑖ç𝑓𝑖𝑦𝑎𝑡𝑜𝑟𝑎𝑛𝚤
𝑇ü𝑟𝑘𝑖𝑦𝑒 - 𝑛𝑖𝑛
𝑖ç𝑓𝑖𝑦𝑎𝑡𝑜𝑟𝑎𝑛𝚤
𝐿
O
Buğday
Teklif Eğrileri
Kağıt
𝑇
𝑀
𝑆
𝑃
𝑁
𝑅
𝐾
𝐴𝐵𝐷- 𝑛𝑖𝑛
𝑖ç𝑓𝑖𝑦𝑎𝑡𝑜𝑟𝑎𝑛𝚤
𝑈
• OS, OP’den buğday
lehine daha yüksek bir
ticaret haddinde durum
ne olur?
• S noktası Türkiye’nin dış
ticaret gösterir.
• K Noktası, ABD’nin dış
ticaretini gösterir.
OV: Türkiye’nin Buğday İhracı
OY: ABD’nin Buğday İthali
OV > OY
VY: buğday arz fazlası
𝑇ü𝑟𝑘𝑖𝑦𝑒 - 𝑛𝑖𝑛
𝑖ç𝑓𝑖𝑦𝑎𝑡𝑜𝑟𝑎𝑛𝚤
O
𝑌
𝐿 𝑉
Buğday
ON: Türkiye’nin Kağıt İthali
OR: ABD’nin Kağıt İhracı
ON>OR
NR: kağıt talep fazlası
3
5.10.2017
Teklif Eğrileri
• Arz ve talep koşullarını
• Karşılaştırmalı üstünlük yapılarını
• Ticaret dengesini sağlayan uluslararası
fiyat oranlarını
• Uluslararası denge ihracat ve ithalat
oranlarını
• Her ülkenin dış ticaretten sağladığı toplam
kazançları gösterir
Teklif Eğrilerindeki Kaymalar
• Teklif eğrileri bir ülkedeki arz ve talep
koşullarının değişmesinden etkilenir.
• Bu değişim birbirine zıt iki etki oluşturur.
– Ticaret hadleri etkisi
– Ticaret hacmi etkisi
• Ülkelerin kazanç durumu, hangi etkinin
baskın çıktığına bağlıdır.
Teklif Eğrilerinde Kaymalar
• Herhangi bir nedenle
Türkiye’de tüketici tercihi
kağıt yönünde değişsin.
Kağıt
𝑇L
𝑇
𝐾
𝑀
ON: Türkiye’nin kağıt talebi
OM: ABD’nin kağıt arzı
𝑆
𝑁
𝑃
𝑃L
𝑈
• Buğday arz fazlası olduğu
için fiyatı düşer. Yeni
ticaret hadleri 𝑂𝑃L olur.
• Sonuç
– Ticaret haddi kötüleşmiştir.
– Ticaret hacmi genişlemiştir.
O
𝐿
𝑉
Buğday
4
5.10.2017
Önemsiz Olmanın Önemi
• Küçük ülkenin talebi
dünya fiyatını
etkilemediğinden iki
ülke arasındaki ticaret,
büyük ülkenin dış
ticaret hadlerine yakın
bir oranda yapılır.
• Bu ticaret kazancının
büyük bir bölümü
küçük ülke tarafından
elde edilir.
Motor
𝐿ü𝑘𝑠𝑒𝑚𝑏𝑢𝑟𝑔
𝐴𝐵𝐷
𝑃
𝐴𝐵𝐷- 𝑛𝑖𝑛
𝑑𝚤ş𝑡𝑖𝑐𝑎𝑟𝑒𝑡
𝑘𝑎𝑧𝑎𝑛𝑐𝚤
𝐿ü𝑘𝑠𝑒𝑚𝑏𝑢𝑟𝑔- 𝑢𝑛
𝑑𝚤ş𝑡𝑖𝑐𝑎𝑟𝑒𝑡
𝑘𝑎𝑧𝑎𝑛𝑐𝚤
O
Tereyağı
5