DIŞ T CARET ve F NANSMANI

[İKMEP Müfredatına Uyumlu
DIŞ TİCARET
ve
FİNANSMANI
Örnek Olay ve Yeni Mevzuat]
dr. ferudun kaya
Bu çalışma;
İktisadi ve İdari Bilimler Fakülteleri,
Uygulamalı Bilimler Yüksekokulları,
Meslek Yüksekokulları müfredatlarına (MEB – YÖK Müfredatına) uyumlu ders kitabı,
İhracat ve ithalat işlemleri ile ilişkili kurum ve kuruluşlar için ise kaynak kitap olarak
hazırlanmıştır.
Öğretim elemanları kitabın power point sunumlarını temin etmek için
Beta Yayınlarına başvurabilirler.
İstanbul, 2011
ii
DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI
Yayın No
: 2447
İşletme-Ekonomi Dizisi : 481
2. Bası – Mayıs 2011 – İSTANBUL
ISBN 978 - 605 - 377 - 468 - 6
Copyright© Bu kitabın bu basısı için Türkiye’deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş.’ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da
özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz.
Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi
zorunludur.
Dizgi
Baskı - Cilt
: Ferudun Kaya
: Yazın Basın Yayın Matbaacılık Trz.Tic.Ltd.Şti.
(Sertifika No: 12028) Çiftehavuzlar Cd. Maltepe Mh.
Prestij İş Merkezi No: 27/806 K:9
Zeytinburnu/İSTANBUL
0212 565 01 22 - 0212 565 02 55
Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık
Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Narlıbahçe Sok. Damga Binası No: 11
Cağaloğlu - İSTANBUL
Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77
Fax: (0-212) 513 87 05 - 511 36 50
www.betayayincilik.com
İÇİNDEKİLER
iii
SUNUŞ
Türkiye, yaşanan küresel krizlerden etkilenmemek ve sanayileşmiş ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyelerine ulaşmak adına çeşitli ekonomik politikalar uygulanmakta, küreselleşen
dünyada var olan kaynaklarını etkin şekilde değerlendirerek, dünyadaki stratejik konumunu güçlendirmeye çalışmaktadır.
Güçlü olan ve rakipleri ile fiyat, maliyet, kalite, müşteri memnuniyeti, pazarlama ve dağıtım
gibi birçok faktör açısından rekabet edebilenler bu yarışta başarılı olacaktır. Ancak rekabetin
kendine özgü özelliği gereği, sadece belirli bir dönemde ya da sektörde başarılı olmak kadar bunu
belirlenen tüm sektörlerde uzun dönemde devam ettirebilmek de önemlidir.
Dolayısıyla, Türkiye’nin sürdürülebilir ihracat artışını sağlayacak yapıya ulaşabilmesi için,
ilgili kurum ve kuruluşların dış ticaret ile uğraşan işletmelerin rekabet edebilme koşullarını iyileştirme çabalarını yoğunlaştırması kaçınılmazdır.
İhracatçı, ihracat süreci içinde sözleşme aşamasından başlayarak, alıcının borçlandığı tutarı
gösteren faturanın, akreditif mektubunun, kambiyo senedinin hazırlanması, malların nakliyesi
esnasında malın yüklendiğini kanıtlayan konşimento, sigorta edildiğini gösteren sigorta belgesi,
malın siparişe uygun olduğunu kanıtlayan koli listesi ve çeki listesinin hazırlanması, ülkemiz
mevzuatı açısından gümrük beyannamesinin usulüne uygun şekilde doldurulması, alıcının ülkesinde geçerli ithalat rejimi açısından gerekli olan menşe şahadetnamesi, A.TR, EUR.1 dolaşım
belgesi ve konsolosluk faturasının alınması gibi malların alıcıya teslimine kadar pek çok belgenin
tam ve eksiksiz doldurulması ve onaylatılması işlerini yapacak kişi veya kişilerin istihdamı, işlerin planlanması, yürütülmesi ve kontrolünü belli bir sisteme bağlamak zorundadır. Aksi takdirde
dış ticaret işlemlerindeki aksamalar umulmayan derecede büyük zararlara yol açacaktır.
Çalışma içerisinde konuların teorik açıklamaları çok basit düzeye indirgenmekle birlikte, anlaşılabilirliğini daha da kolaylaştırmak amacıyla bazı teorik bilgiler, değişik tablo, şekil, belge ya
da bilgi notu halinde verilen ek bilgilerle görselleştirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada olabildiğince konuların özüne inilerek, ilgili mevzuat ve yönetmeliklere atıf yapılmak suretiyle okuyuculara sözü edilen kaynaklara ulaşma yolları ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Bu çalışmada; TCMB, Türk Eximbank, Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM), Vadeli İşlem ve
Opsiyon Borsası (VOB), Türkiye Bankalar Birliği ve Üyeleri, Gümrük Müsteşarlığı ve
İGEME’nin web sitelerindeki bilgi kaynaklarından yararlanılmış olup, bizlere bu değerli kaynakları sunan kurumlara ve bu verilerin hazırlanmasında emeği geçen tüm ilgililere şükranlarımı
sunarım.
“Dış Ticaret ve Finansmanı” adını taşıyan bu eser, altı yıl süren bir araştırma ve çalışmanın
neticesinde hazırlanmış olup, hazırlanmasında ilk üç baskısı 2006, 2007, 2008 ve 2010 yıllarında
yayınlanan “Dış Ticaret İşlemleri ve Muhasebe Uygulamaları” ve 2008 yılında yayınlanan “Dış
Ticaret İşlemleri Yönetimi” başlıklı kitaplardan faydalanılmıştır.
Okuyuculardan gelecek yapıcı eleştirilerin, öğrenme ve öğretme konusunda daha etkin yöntemlerin geliştirilmesinde daha kapsamlı eserler hazırlamamda önemli ölçüde destek vereceği
inancındayım. İster öğreten, ister öğrenen ya da isterse sektör temsilcileri olsun, okuyuculardan
gelecek her türlü öneri, eleştiri ya da katkı, eserin ilerleyen yıllardaki baskıları için rehber niteliğinde olacaktır.
Bir eseri ortaya koymak sadece yazarın bireysel çabaları ile mümkün olamamaktadır. Karşılıklı iletişim, bilgi paylaşımı, sevgi ve hoşgörü bu eserin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Bu
nedenle, konuların doğruluğunu ve anlaşılabilirliğini test etmede her zaman katkılarını gördüğüm
öğrencilerime, sektör temsilcilerine ve bu çalışmada bölüm yazarak katkıda bulunan Kastamonu
Üniversitesi Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Tolga Ulusoy’a, Bartın Üniversitesi Öğretim Üyesi
iv
DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI
Yard. Doç. Dr. Mehmet İslamoğlu’na ve Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Öğretim Elemanı
Savaş Tekoğlu’na teşekkürü bir borç biliyorum. Ayrıca akademik yaşantımda desteklerini esirgemeyen saygıdeğer Rektörüm Prof. Dr. Hayri Çoşkun’a, Saygıdeger Hocalarım Prof. Dr.
Gürbüz Gökçen ve Doç.Dr.Hasan Eken’e, kitabın basımını gerçekleştiren Beta Yayınlarının
sahibi Sayın Seyhan Satar’a ve yöneticisi Erhan Sancı’ya teşekkür borçluyum. Son olarak, bu
eserin hazırlanması sırasında hoşgörü gösteren kızlarıma ve değerli eşim Aysun’a, sevgilerimi
sunuyorum.
Bu çalışma ile uluslararası mevzuat ve dış ticaretin finansmanı bağlamında insan kaynağı
yetiştiren yükseköğretim kurumlarına ve dış ticaret alanında faaliyet gösteren tüm işletmelere
bundan önce yapılan tüm çalışmalar gibi ışık tutulması hedeflenmiştir.
Bu eserin Türkiye’nin dış ticaretine ivme kazandırması temennisiyle!
[email protected].
dr. ferudun kaya
İÇİNDEKİLER
v
Eğitimdir
itimdir ki, bir milleti hür, bağımsız,
ba ımsız,
şanlı,
anlı, yüksek bir toplum halinde yaşatır,
yaşatır,
veya bir milleti kölelik ve yoksulluğa
yoksullu a terk
eder.
M. Kemal ATATÜRK
vi
DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI
İÇİNDEKİLER
vii
İÇİNDEKİLER
Birinci Bölüm
DIŞ TİCARET FİNANSMANI
1. KONU
DIŞ TİCARETİN BAŞLICA FİNANSMAN YÖNTEMLERİ
GİRİŞ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------3
1. DIŞ TİCARETİN BAŞLICA FİNANSMAN YÖNTEMLERİ --------------------------------------------------- 6
1. 1. Leasing (Finansal Kiralama) ---------------------------------------------------------------------------------------6
1. 1. 1. Finansal Kiralama (Leasing) İşlemleri ---------------------------------------------------------------------7
1. 1. 2. Leasingin Tarafları -------------------------------------------------------------------------------------------- 8
1. 1. 3. Leasing Türleri --------------------------------------------------------------------------------------------------9
1. 1. 4. Leasing'e Konu Olabilecek Mallar ----------------------------------------------------------------------- 10
1. 1. 5. Leasing'in Ekonomik Etkileri ----------------------------------------------------------------------------- 11
1. 1. 6. Mevzuat ve Değişiklikler --------------------------------------------------------------------------------- 15
1. 1. 7. Leasing’in Yasal Ana Unsurları ------------------------------------------------------------------------- 16
Örnek Olay “Gaziantep’ten Dünyaya Antep Fıstığı” -------------------------------------------------------------- 21
1. 2. Faktöring -------------------------------------------------------------------------------------------------------- 24
1. 2. 1. Faktöring İşleyişi-------------------------------------------------------------------------------------------- 26
1. 2. 2. Faktöringin Maliyeti --------------------------------------------------------------------------------------- 27
1. 2. 3. Faktöringin Türleri ----------------------------------------------------------------------------------------- 27
1. 2. 3. 1. Yurtiçi Faktöring ----------------------------------------------------------------------------- 27
1. 2. 3. 1. 1. Yurtiçi Faktöring Yoluyla Sağlanacak Avantajlar ------------------- 28
1. 2. 3. 2. Yurtdışı Faktöring ---------------------------------------------------------------------------- 28
1. 2. 3. 2. 1. İhracat Faktöring ------------------------------------------------------------ 29
1. 2. 3. 2. 1. 1. İhracat Faktöring’i Türleri----------------------------- 29
1. 2. 3. 2. 1. 2. İhracat Faktöring’i Yoluyla Sağlanacak
Avantajlar ------------------------------------------------- 29
1. 2. 3. 2. 2. İthalat Faktöring ------------------------------------------------------------- 30
1. 2. 3. 2. 2. 1. İthalat Faktöring’i Yoluyla Sağlanacak
Avantajlar ------------------------------------------------ 30
1. 2. 4. Faktöring Şirketlerin Yapamayacakları İş ve İşlemler ------------------------------------------1. 2. 5. Faktöring İşlemi Yapmaya Uygun Başlıca Sektörler -------------------------------------------1. 2. 6. Faktöring Ekonomik Etkileri .. -----------------------------------------------------------------------1. 2. 7. Faktöring - Bankacılık İlişkileri -----------------------------------------------------------------------
31
31
31
32
1. 3. Forfaiting ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 33
1. 3. 1. Forfaitingin Tarafları ve İşleyişi ---------------------------------------------------------------------- 34
1. 3. 2. Forfaiting İşleminin Yürütülmesi --------------------------------------------------------------------- 35
1. 3. 3. Forfaiting Finansmanının Taraflara Maliyeti------------------------------------------------------- 36
viii
DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI
1. 3. 4. Forfaiting Finansmanının Taraflara Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar ----------------- 37
1. 3. 4. 1. İhracatçıya Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar --------------------------------1. 3. 4. 2. İthalatçıya Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar ---------------------------------1. 3. 4. 3. Forfaiter’e Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar ---------------------------------1. 3. 4. 4. Garantör’e Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar----------------------------------
37
38
38
38
1. 3. 5. Forfaiting İşleminde Aranan Garantiler ------------------------------------------------------------- 38
1. 3. 6. Forfaiting Finansmanında Riskler -------------------------------------------------------------------- 39
1. 3. 7. Türkiye'de Forfaiting Uygulaması -------------------------------------------------------------------- 39
Örnek Olay “Tatlı Yedirip Tatlı Konuşanların Satışları Da Tatlı Olunca…” ------------------------------- 41
1. 4. Türk Eximbank Kredileri ---------------------------------------------------------------------------------- 45
1. 4. 1. Eximbank Kredi Türleri --------------------------------------------------------------------------------- 46
1. 4. 1. 1. Kısa Vadeli Eximbank Kredileri ---------------------------------------------------------- 46
1. 4. 1. 2. Orta ve Uzun Vadeli Eximbank Kredileri ---------------------------------------------- 46
1. 4. 1. 2. 1. Orta ve Uzun Vadeli İhracatta Sevkıyat Öncesi Finansman-------- 47
1. 4. 1. 2. 2. Orta ve Uzun Vadeli İhracatta Sevkıyat Sonrası Finansman ------- 47
1. 4. 1. 2. 3. Ülke Kredi / Garanti Programları ---------------------------------------- 48
Örnek Olay “Deri El İşçiliği Ürünleri Teknoloji Ürünlerini İhracatta Bütünlüyor ” ---------------------- 49
1. 5. Ticari Bankalardan Sağlanan İhracat Kredileri ----------------------------------------------------- 53
1. 6. Prefinansman Kredileri------------------------------------------------------------------------------------1. 6. 1. Prefinansman Kredisinin Temini --------------------------------------------------------------------1. 6. 2. Prefinansman Kredisinin Kullanımı-----------------------------------------------------------------1. 6. 3. Prefinansman Kredilerinin Vadesi-------------------------------------------------------------------1. 6. 4. Prefinansman Kredilerinin Devri ---------------------------------------------------------------------
54
54
54
55
55
1. 6. 4. 1. Aktarım --------------------------------------------------------------------------------------- 56
1. 6. 5. Prefinansman Kredilerinin Ödenmesi (Kapatılması) -------------------------------------------- 56
1. 6. 5. 1. Prefinansmanın Mahsup Suretiyle Ödenmesi ----------------------------------------- 57
1. 6. 5. 1. 1. İhracat Bedelleri İle Mahsup Edilmek Suretiyle Ödenmesi -------- 57
1. 6. 5. 1. 2. Döviz Kazandırıcı Hizmet Bedelleriyle Mahsup Edilmek
Suretiyle Ödeme ------------------------------------------------------------- 58
1. 6. 5. 1. 3. Prefinansman Kredisinin İhracat, Belge Kapsamındaki İhracat
Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Faaliyetlere
İlişkin Bedellerle Tasfiyesi ------------------------------------------------ 59
1. 7. Karşı Ticaret / (Counter-Trade) ------------------------------------------------------------------------- 59
1. 7. 1. Karşı Ticaretin Çeşitleri -------------------------------------------------------------------------------- 60
1. 7. 2. Karşı Ticaretin Faydaları ve Sakıncaları ------------------------------------------------------------ 63
1. 8. Teminat Mektupları ----------------------------------------------------------------------------------------1. 8. 1. Teminat Mektubunun Tarafları ----------------------------------------------------------------------1. 8. 2. Stand By L/C – Garanti Akreditifleri (Şarta Bağlı Teminat Mektubu) ----------------------1. 8. 3. Teminat Mektubunun Tazmini -----------------------------------------------------------------------1. 8. 4. Bankanın Sorumluluğunun Sona Ermesi -----------------------------------------------------------1. 8. 5. Dış Ticarette Kullanılan Garanti (Teminat) Mektupları------------------------------------------
64
66
67
68
68
69
1. 8. 5. 1. Harici Garanti --------------------------------------------------------------------------------- 69
1. 8. 5. 2. Kontrgaranti (Counterguarantee) --------------------------------------------------------- 70
1. 9. Yurtdışı İhracat Kredi Kurumlarından Sağlanan Krediler - (ECA) ----------------------------1. 9. 1. Başlıca ECA Kuruluşları ------------------------------------------------------------------------------1. 9. 2. GSM Kredisi ---------------------------------------------------------------------------------------------1. 9. 3. US Exim Kredisi ----------------------------------------------------------------------------------------1. 9. 4. Hermes Kredileri -----------------------------------------------------------------------------------------
71
74
74
75
75
İÇİNDEKİLER
ix
1. 10. IBAN (International Bank Account Number) -------------------------------------------------------1. 10. 1. IBAN’ın Hesap Sahiplerine Sağladığı Kolaylıklar ---------------------------------------------1. 10. 2. IBAN Kullanımı ------------------------------------------------------------------------------------1. 10. 3. IBAN Standardı (IBAN Nasıl Oluşturulur?) --------------------------------------------------1. 10. 4. IBAN’ın Elektronik Ortamda ve Kâğıt Ortamındaki Gösterilişi ---------------------------
75
75
76
77
77
Örnek Olay: Kalitenizi Belirli Bir Standarda Ulaştırırsanız Müşteriler Sizi Bulacaktır ------------------ 79
İkinci Bölüm
ÜRETİME VE TANITIMA YÖNELİK TEŞVİKLER
1. KONU
ÜRETİME YÖNELİK TEŞVİKLER
VE GÜMRÜK REJİMLERİ
1. ÜRETİME YÖNELİK TEŞVİKLER VE GÜMRÜK REJİMLERİ --------------------------------------- 85
1.1. Dâhilde İşleme Rejimi ---------------------------------------------------------------------------------------- 86
1.1.1. Dâhilde İşleme İzin Belgesinin Esasları -------------------------------------------------------------1.1.2. Dâhilde İşleme Rejimi ile İlişkili Kuruluşlar -------------------------------------------------------1.1.3. Dâhilde İşleme İzin Belgesinin Alınması ----------------------------------------------------------1.1.4. Dâhilde İşleme İzin Belgelerinin Süresi -----------------------------------------------------------1.1.5. Dâhilde İşleme İzin Belgelerinin Kapatılması ----------------------------------------------------1.1.6. Dâhilde İşleme İzin Belgesi Kapsamında Yurt İçi Alımlar --------------------------------------1.2. Hariçte İşleme Rejimi---------------------------------------------------------------------------------------------
86
88
88
88
89
89
90
Örnek Olay: “Durgunluğa Karşı Pazarı Çeşitlendirdiler” ----------------------------------------------------------- 94
1.3. İhracat Rejimi ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 99
1.3.1. İhracat Sayılan Satış ve Teslimler -------------------------------------------------------------------- 100
1.3.2. Vergi, Resim ve Harç İstisnası ------------------------------------------------------------------------ 101
1.3.3. Gümrük Vergilerinin Hesaplanması------------------------------------------------------------------ 101
1.4. Gümrük Antrepo Rejimi------------------------------------------------------------------------------------ 102
Örnek Olay: “İşin Sırrı: İhracat Uluslararası Pazarlamadır” --------------------------------------------------------- 107
1.5. Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi --------------------------------------------------------------1.6. Geçici İthalat Rejimi ----------------------------------------------------------------------------------------1.7. Transit Rejimi ------------------------------------------------------------------------------------------------1.8. Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi-----------------------------------------------------------------------------
112
113
116
118
2. KONU
TANITIMA YÖNELİK TEŞVİKLER VE
DEVLET YARDIMLARI
2. TANITIMA YÖNELİK TEŞVİKLER VE DEVLET YARDIMLARI ----------------------------------- 124
2.1. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararının Amacı ----------------------------------------------- 126
2.2. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kapsamında Yer Alan Başlıca Tanımlar ----------------- 126
2.3. Başlıca Devlet Yardımları ---------------------------------------------------------------------------------- 127
2.3.1. Uluslararası Nitelikteki Yurt İçi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesi ------------------------------ 128
2.3.2. Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi -------------------------------------------------------------------- 128
2.3.3. Araştırma- Geliştirme (Ar-Ge) Yardımı ---------------------------------------------------------------- 129
x
DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI
2.3.4. İstihdam Yardımı -------------------------------------------------------------------------------------------- 131
2.3.5. Yurt Dışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi---------------------------------------------------------- 132
2.3.6. Yurt Dışında Ofis-Mağaza Açma, İşletme ve Marka Tanıtım
Faaliyetlerinin Desteklenmesi ---------------------------------------------------------------------------- 133
3.3.7. Yurt Dışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi Türk Ürünlerinin
Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve
Turqualıty®’nin Desteklenmesi -------------------------------------------------------------------------- 134
3.3.8. Pazar Araştırması ve Pazarlama Desteği--------------------------------------------------------------- 136
3.3.9. Eğitim ve Danışmanlık Yardımı-------------------------------------------------------------------------- 137
Örnek Olay: Yeter ki İhracat Yapın Devletin İhracata Destekte Sınırı Yoktur ------------------------------ 140
3. KONU
SERBEST BÖLGELER VE SINIR TİCARET MERKEZLERİ
3. 1. Serbest Bölgeler ---------------------------------------------------------------------------------------------- 141
3.1.1. Serbest Bölgelerin Kurulması ve İşletilmesindeki Temel Amaçlar ---------------------------3.1.2. Serbest Bölgelerin İşlevleri----------------------------------------------------------------------------3.1.3. Türkiye’de Bulunan Serbest Bölgeler ---------------------------------------------------------------3.1.4. Serbest Bölgelerde Sağlanan Teşvik ve Avantajlar ----------------------------------------------3.1.5. Serbest Bölgelerde Faaliyet Ruhsatı Alabilmek İçin Başvuru İşlemleri ----------------------
142
142
142
143
145
3. 2. Sınır Ticaret Merkezleri (STM) ------------------------------------------------------------------------- 147
4. KONU
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNİ DESTEKLEYEN KAMU KURULUŞLARI
4.1. Dış Ticaret Müsteşarlığı ------------------------------------------------------------------------------------------- 148
4.2. Türk Eximbank ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 150
4.3. İhracatı Geliştirme etüd Merkezi (İGEME) ------------------------------------------------------------------- 151
4.3.1. İGEME Faaliyetleri ----------------------------------------------------------------------------------------- 152
4.3.2. İGEME İl Temsilcilikleri ---------------------------------------------------------------------------------- 153
Örnek Olay: SOLAREKS: İhracatta Başarı Öyküsü ------------------------------------------------------------- 154
5. KONU
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE VERGİ UYGULAMALARI
5. DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE VERGİ UYGULAMALARI ----------------------------------------- 155
5.1. Gümrük Vergileri -------------------------------------------------------------------------------------------- 155
5.1.1. Eşyanın Gümrük Kıymeti -------------------------------------------------------------------------------- 157
5.1.2. İhtisas Gümrüğü ------------------------------------------------------------------------------------------ 158
5.2. Dış Ticaret İşlemlerinde KDV Uygulamaları ---------------------------------------------------------- 158
5.2.1. İthalatta Gümrük Vergileri------------------------------------------------------------------------------ 158
5.2.1.1. İthalat İşlemlerinde KDV Uygulaması ---------------------------------------------------- 159
5.2.2. İhracat İşlemlerinde KDV Uygulaması -------------------------------------------------------------- 160
5.2.2.1. İhracat Teslimi ve Yurtdışındaki Müşteriler İçin Yapılan
Hizmetler --------------------------------------------------------------------------------------- 161
5.2.2.2. KDV’nin İade İşlemleri---------------------------------------------------------------------- 162
5.2.2.3. İhracat İstisnasından Doğan KDV’nin İadesi İçin Aranılan
Belgeler ----------------------------------------------------------------------------------------- 165
İÇİNDEKİLER
xi
5.2.3. Gümrük İdarelerince Alınan Katma Değer Vergisine İlişkin Hükümler ---------------------- 166
5.3. Anti Damping Vergisi ve Telafi Edici Vergi ---------------------------------------------------------- 167
5.4. Dâhilde İşleme İzin Belgesi -------------------------------------------------------------------------------- 167
5.5. Yolcu İşlemleri----------------------------------------------------------------------------------------------- 169
5.5.1. Yolcuların Beraberinde Getirebilecekleri ya da Götürebilecekleri
Para ve/veya Ziynet Eşya Miktarı -------------------------------------------------------------------5.5.2. Posta Yoluyla Gelen Eşya Muafiyeti ---------------------------------------------------------------5.5.3. Hediyelik Eşya Muafiyeti ------------------------------------------------------------------------------5.5.4. Vergileri Ödenmek Suretiyle Posta Yoluyla veya Yolcu Beraberinde
Eşya Getirilmesi -----------------------------------------------------------------------------------------5.5.5. Zati Eşya Muafiyeti --------------------------------------------------------------------------------------
169
170
170
171
172
Üçüncü Bölüm
ULUSLARARASI FİNANS VE SERMAYE PİYASALARI
1. KONU
ULUSLARARASI PİYASALAR VE ALTERNATİF
FİNANSMAN ÇEŞİTLERİ
1. 1. Uluslararası Finansal Sistem ---------------------------------------------------------------------------- 179
1. 2. Uluslarası Finansal Piyasa Sınıflandırması ---------------------------------------------------------- 181
1. 3. Döviz Kurları ----------------------------------------------------------------------------------------------- 182
1. 4. Döviz Piyasası ----------------------------------------------------------------------------------------------- 183
1. 4. 1. Vadeli Döviz İşlemleri -------------------------------------------------------------------------------- 184
1. 4. 1. 1. Forward Sözleşmeler --------------------------------------------------------------------- 184
1. 4. 1. 1. 1. Forward Piyasanın İşleyişi ---------------------------------------------- 185
1. 4. 1. 1. 2. Forward Çeşitleri ve Forward Döviz Piyasaları--------------------- 186
1. 4. 2. Futures Sözleşmeler ----------------------------------------------------------------------------------- 189
1. 4. 2. 1. Takasodası (Clearing House) ----------------------------------------------------------- 189
1. 4. 2. 2. Future İşlemlerde Yükümlülükler ----------------------------------------------------- 190
1. 4. 2. 3. Future Piyasaların Amacı --------------------------------------------------------------- 191
1. 4. 3. Swap ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 192
1. 4. 3. 1. Swap Piyasalarının İşleyişi ------------------------------------------------------------1. 4. 3. 2. Döviz Swapları ---------------------------------------------------------------------------1. 4. 3. 3. Swap Opsiyonları (Swaptions) --------------------------------------------------------1. 4. 3. 4. Swaplarda Riskler -----------------------------------------------------------------------1. 4. 3. 5. Swapların Yararları-----------------------------------------------------------------------
193
194
194
195
196
1. 4. 4. Döviz Opsiyon İşlemleri------------------------------------------------------------------------------- 196
1. 4. 4. 1. Opsiyonlar ile İlgili Kavramlar --------------------------------------------------------- 197
1. 4. 4. 2. Opsiyon Çeşitleri -------------------------------------------------------------------------- 198
1. 4. 4. 3. Opsiyon Piyasalarının Katılımcıları --------------------------------------------------- 199
1. 4. 4. 3. 1. Riskten Kaçınanlar (Hedgers) ------------------------------------------ 199
1. 4. 4. 3. 2. Spekülatörler (Speculators) --------------------------------------------- 200
1. 4. 4. 3. 3. Arbitrajcılar (Arbitrage) ------------------------------------------------- 200
1. 4. 4. 4. Opsiyon Piyasalarında Teminatlar ----------------------------------------------------- 200
xii
DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI
2. KONU
SERMAYE PİYASASI
2. SERMAYE PİYASASI --------------------------------------------------------------------------------------------- 202
2. 1. Sermaye Piyasası Araçları ---------------------------------------------------------------------------------- 202
2. 1. 1. Hisse Senetleri ------------------------------------------------------------------------------------------2. 1. 2. Tahviller--------------------------------------------------------------------------------------------------2. 1. 3. Gelir Ortaklığı Senetleri ------------------------------------------------------------------------------2. 1. 4. Yatırım Fonları Katılma Belgeleri ------------------------------------------------------------------2. 1. 5. Banka Bonoları ve Banka Garantili Bonolar -----------------------------------------------------2. 1. 6. Hisse Senedi İle Değiştirilebilir Tahvil (HDT) ---------------------------------------------------2. 1. 7. Varlığa Dayalı Menkul Kıymet----------------------------------------------------------------------2. 1. 8. Finansman Bonoları -----------------------------------------------------------------------------------2. 1. 9. Depo Sertifikaları --------------------------------------------------------------------------------------2. 1. 10. Türev Finansal Araçlar --------------------------------------------------------------------------------2. 1. 11. Diğer Sermaye Piyasası Araçları ---------------------------------------------------------------------
204
206
209
209
210
210
211
212
212
213
214
2. 2. Sermaye Piyasası Faaliyetleri ------------------------------------------------------------------------------ 214
2. 2. 1. Halka Arza Aracılık Faaliyeti -------------------------------------------------------------------------- 215
2. 2. 2. Alım Satıma Aracılık Faaliyeti ------------------------------------------------------------------------- 216
2. 2. 2. 1. Yurt Dışı Piyasalarda Yapılacak İşlemlerde Aracılık ------------------------------- 217
2. 2. 2. 2. Türev Araçlarının Alım Satımına Aracılık Faaliyeti -------------------------------- 217
2. 2. 3. Portföy Yöneticiliği-------------------------------------------------------------------------------------- 217
2. 2. 3. 1. Portföy Yönetim Şirketlerinin Kuruluş Şartları -------------------------------------- 218
2. 2. 3. 2. Portföy Yöneticiliği İlkeleri -------------------------------------------------------------- 218
2. 2. 3. 3. Portföy Yöneticiliği Sınırlamaları------------------------------------------------------- 220
2. 2. 4. Yatırım Danışmanlığı ----------------------------------------------------------------------------------- 220
2. 2. 4. 1. Yatırım Danışmanlığına İlişkin Esaslar ------------------------------------------------ 220
2. 2. 4. 2. Yatırım Danışmanlığı Sözleşmesi ------------------------------------------------------ 221
2. 2. 5. Menkul Kıymetlerin Alım Satımı Faaliyetleri ----------------------------------------------------- 222
2. 2. 5. 1. Repo ve Ters Repo İşlemlerini Yapmaya Yetkili Kuruluşlar --------------------- 222
2. 2. 5. 2. İşlem Konusu Menkul Kıymetler ------------------------------------------------------- 223
2. 2. 5. 3. Repo ve Ters Repo İşlemlerinin Esasları ---------------------------------------------- 223
2. 3. Sermaye Piyasası Kurumları----------------------------------------------------------------------------------- 224
2. 3. 1. Aracı Kuruluşlar -----------------------------------------------------------------------------------------2. 3. 2. Yatırım Ortaklıkları -------------------------------------------------------------------------------------2. 3. 3. Yatırım Fonları -------------------------------------------------------------------------------------------2. 3. 4. Faaliyet Göstermesine İzin Verilen Diğer Kurumlar ----------------------------------------------
224
226
227
230
2. 3. 4. 1. Portföy Yönetim Şirketleri --------------------------------------------------------------2. 3. 4. 2. Bağımsız Denetim Kuruluşları ---------------------------------------------------------2. 3. 4. 3. Gayrimenkul Değerleme Şirketleri ----------------------------------------------------2. 3. 4. 4. Derecelendirme Kuruluşları --------------------------------------------------------------
230
231
232
235
3. KONU
VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI – VOB
3. VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI - VOB----------------------------------------------------------- 238
3. 1. Vadeli İşlem Piyasalarının Temel Fonksiyonları ----------------------------------------------------- 241
3. 2. Vadeli İşlem Piyasalarının Tarihi Gelişimi ------------------------------------------------------------ 241
3. 3. Vadeli İşlem Sözleşmesi Yapılmasındaki Temel Amaçlar ------------------------------------------ 243
3. 3. 1. Korunma--------------------------------------------------------------------------------------------------- 243
İÇİNDEKİLER
xiii
3. 3. 1. 1. Korunma Türleri --------------------------------------------------------------------------- 243
3. 3. 1. 1. 1. Uzun Pozisyonlu Korunma---------------------------------------------- 243
3. 3. 1. 1. 2. Kısa Pozisyonlu Korunma----------------------------------------------- 244
3. 3. 1. 1. 3. Çapraz Korunma ---------------------------------------------------------- 245
3. 3. 2. Yatırım---------------------------------------------------------------------------------------------------- 245
3. 3. 3. Arbitraj --------------------------------------------------------------------------------------------------- 245
3. 4. Vadeli İşlem Sözleşmelerinde Kullanılan Başlıca Terimler ----------------------------------------- 246
3. 5. Pazarlar --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 252
3. 5. 1. VOBİS (İşlem Sistemi) ---------------------------------------------------------------------------------- 253
3. 6. İşlem Yöntemleri ----------------------------------------------------------------------------------------------- 254
3. 7. İşlem Teminatları --------------------------------------------------------------------------------------------- 254
3. 7. 1. İşlem Teminatı Olarak Kabul Edilebilecek Kıymetler ------------------------------------------- 255
3. 7. 2. İşlem Teminatı Kompozisyonu ----------------------------------------------------------------------- 255
3. 7. 3. İşlem Teminatlarının Değerlerinin Güncellenmesi------------------------------------------------ 255
3. 8. Takas Esasları ------------------------------------------------------------------------------------------------3. 8. 1. Takasbank ------------------------------------------------------------------------------------------------3. 8. 2. Takas Kurumunun İşlevi ------------------------------------------------------------------------------3. 8. 3. Takas Süreleri---------------------------------------------------------------------------------------------
256
256
256
257
3. 9. Temerrüt -------------------------------------------------------------------------------------------------------- 257
3. 9. 1. Teminat Tamamlama Çağrısı--------------------------------------------------------------------------- 257
3. 10. Garanti Fonu--------------------------------------------------------------------------------------------------3. 11. Fiyat Sabitleme Seansları ----------------------------------------------------------------------------------3. 12. Hesap Tipleri--------------------------------------------------------------------------------------------------3. 13. Piyasa Yapıcılığı ----------------------------------------------------------------------------------------------3. 14. VOB’da İşlem Gören Sözleşmeler ve Piyasanın İşleyişi ----------------------------------------------
258
258
260
260
262
3. 14. 1. Sözleşme Kodları---------------------------------------------------------------------------------------- 262
3. 14. 2. VOB’da İşlemler ---------------------------------------------------------------------------------------- 264
3. 14. 3. VOB’da Emir -------------------------------------------------------------------------------------------- 265
3. 14. 3. 1. VOB’da Emir Yöntemleri--------------------------------------------------------------- 265
3. 14. 3. 2. Emir Türleri -------------------------------------------------------------------------------- 266
3. 14. 3. 3. Emir Süreleri------------------------------------------------------------------------------- 266
3. 15. Vadeli İşlem Sözleşmelerine Bir Örnek ------------------------------------------------------------------ 267
3. 16. VOB İle Korunma İşlemi Örnekleri ---------------------------------------------------------------------- 271
3. 16. 1. Döviz vadeli işlem sözleşmeleri kullanılarak yapılan korunma işlemi örneği -------------- 271
3. 16. 2. Faiz vadeli işlem sözleşmeleri kullanılarak yapılan korunma işlemine örneği ------------- 272
3. 16. 3. Endeks vadeli işlem sözleşmeleri kullanılarak yapılan korunma işlemi örneği ------------ 274
Dördüncü Bölüm
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ
1. KONU
DIŞ TİCARET KAVRAMLARI
GİRİŞ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
279
1. 1. Dış Ticaret Tanımları --------------------------------------------------------------------------------------1. 2. Türk Dış Ticaret Politikasının Amaçları ---------------------------------------------------------------
282
285
xiv
DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI
2. KONU
İHRACAT İŞLEMLERİ
2. İHRACAT İŞLEMLERİ ------------------------------------------------------------------------------------------- 287
2.1. İhracat Rejimi Kararı ----------------------------------------------------------------------------------------- 290
2.1.1. İhracat Serbestîsi Kararı ve İhracatın Koordinasyonu ----------------------------------------------- 291
2.1.2. İhracat Bedeli Dövizlerin Yurda Getirilmesi --------------------------------------------------------- 291
2.2. İhracat Türleri -------------------------------------------------------------------------------------------------- 292
2.3. İhracat Bedelinin Tahsil Şekilleri --------------------------------------------------------------------------- 295
2.4. İhracat Bedelinin Tahsil Süreleri -------------------------------------------------------------------------- 295
2.5. İhracat Bedelinin Tahsili -------------------------------------------------------------------------------------- 295
2.6. İhracat Denetimleri ------------------------------------------------------------------------------------------- 297
2.7. Geçici Depolama Yerlerine Getirilen Eşyaların Bekleme Süreleri --------------------------------- 298
2.8. Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ------------------------------------------------------------------------------ 298
2.8.1. Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin Gelişimi ----------------------------------------------------------- 298
2.8.2. Dış Ticaret Sermaye Şirketi Olabilmenin Şartları --------------------------------------------------- 299
2.8.3. Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsünün Geri Alınması -------------------------------------------- 300
2.8.4. Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin Avantajları--------------------------------------------------------- 300
2.9. İhracatçı İşletmelerin Başlıca Finansman Yöntemleri -------------------------------------------------- 300
3. KONU
İTHALAT İŞLEMLERİ
3. İTHALAT İŞLEMLERİ ------------------------------------------------------------------------------------------- 306
3.1. Genel Esaslar --------------------------------------------------------------------------------------------------- 308
3.1.1. İthalatın İşleyiş Süreci -------------------------------------------------------------------------------------- 310
3.2. Komisyon Bedellerinin İthalat Bedelinden Mahsubu -------------------------------------------------- 310
3.3. İthalat Hesabının Kapatılması ------------------------------------------------------------------------------ 311
3.4. İthalat İşlemlerinde Müeyyide Uygulamaları ------------------------------------------------------------- 312
3.5. İthalat Denetimleri -------------------------------------------------------------------------------------------- 312
3.6. Kesin İthalat Başvurularında İstenilen Belgeler -------------------------------------------------------- 313
3.7. Bedelsiz İthalat-------------------------------------------------------------------------------------------------- 313
3.7.1.
3.7.2.
3.7.3.
3.7.4.
3.7.5.
3.7.6.
Bedelsiz İthalat Hakkından Yararlanma Koşulları -------------------------------------------------- 314
Bedelsiz İthalatta Yetkili Gümrük İdareleri ----------------------------------------------------------- 315
Bedelsiz İthalat Hakkından Yararlanamayacak Kimseler ------------------------------------------ 315
Bedelsiz İthalata Müracaat Süreleri --------------------------------------------------------------------- 316
Bedelsiz İthalat İzni Verilebilecek Kimseler ---------------------------------------------------------- 316
Bedelsiz İthalata Müracaatta Aranacak Belgeler --------------------------------------------------- 316
3.7.6.1. Bedelsiz İthalat Başvurularında İbraz Edilecek Belgeler ------------------------------ 316
3.7.6.2. Türkiye Gümrük Bölgesi Dışında Sürdürülen Ekonomik Bir
Faaliyetin Türkiye Gümrük Bölgesine Naklinin Şartları ve
Müracaatta Aranacak Belgeler ------------------------------------------------------------- 317
3.7.6.3. Bedelsiz İthalat Kapsamında Yurda Getirilecek Olan
Otomobiller İçin Mali Yükümlülükler ve Oranları--------------------------------------- 317
3.8. İthalatta Dikkat Edilecek Hususlar -------------------------------------------------------------------- 318
3.9. İthalat Süreci ------------------------------------------------------------------------------------------------ 319
3.10. İthalatçı İşletmelerin Başlıca Finansman Yöntemleri ---------------------------------------------- 321
İÇİNDEKİLER
xv
4. KONU
KAMBİYO İŞLEMLERİ MEVZUATI
4. KAMBİYO MEVZUATI ------------------------------------------------------------------------------------------- 322
4.1. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ---------------------------------------- 323
4.1.1. Kambiyo İşlemlerinde Kullanılan Bazı Kavramlar ----------------------------------------------- 323
4.1.2. Türk Parası ve Dövize İlişkin Hükümler ----------------------------------------------------------- 325
4.1.3. Sermaye Hareketleri ------------------------------------------------------------------------------------- 328
4.1.4. Usul ve Müşterek Hükümler --------------------------------------------------------------------------- 331
4.1.5. Görünmeyen İşlemler------------------------------------------------------------------------------------ 333
4.1.5.1. Görünmeyen İşlemler Listesi------------------------------------------------------------- 333
4.1.5.2. Merkez Bankası Şubelerince Yapılacak İşlemler ------------------------------------ 337
4.2. İhracat Bedeli Dövizlerin Yurda Getirilmesi --------------------------------------------------------- 337
4.3. Dış Ticaret İşlemlerinde Kambiyo Yükümlülükleri ------------------------------------------------- 338
4.4. Kambiyo İşlemlerinde Kullanılan Belgeler ------------------------------------------------------------ 338
4.4.1. Döviz Alım Belgesi (DAB) ---------------------------------------------------------------------------- 338
4.4.2. Döviz Satım Belgesi (DSB) ---------------------------------------------------------------------------- 339
4.4.3. Türk Parası Transfer Bildirim Formu --------------------------------------------------------------- 340
4.4.4. Kambiyo Senedi / (The Bill of Exchange) ---------------------------------------------------------- 341
5. KONU
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN ÖDEME ŞEKİLLERİ
5.
DIŞ TİCARETTE KULLANILAN ÖDEME ŞEKİLLERİ ----------------------------------------------- 343
5.1. Peşin Ödeme (Advance Payment/Prepayment) --------------------------------------------------------- 343
5.2. Mal Mukabili Ödeme (Açık Hesap/Open Account) --------------------------------------------------- 347
5.3. Kabul Kredili Ödeme (Acceptance Credit) ------------------------------------------------------------- 348
5.4. Karşı Ticaret (Counter-Trade) --------------------------------------------------------------------------- 350
5.5. Konsinye İhracat (Konsinyasyon Consignations) ------------------------------------------------------ 353
5.6. Mahsuben Ödeme ------------------------------------------------------------------------------------------ 354
5.7. Vesaik Mukabili Ödeme/Poliçeli Satış ----------------------------------------------------------------- 355
5.8. Akreditif (Letter Of Credit-L/C) -------------------------------------------------------------------------- 358
5.8.1. UCP 600 -------------------------------------------------------------------------------------------------- 359
5.8.1.1. UCP 600 deki Farklılıklar ---------------------------------------------------------------- 360
5.8.2. Akreditif İşleminin Özellikleri ----------------------------------------------------------------------- 362
5.8.3. Akreditifin İşlemlerinin Aşamaları ----------------------------------------------------------------- 365
5.8.4. Akreditif Türleri ---------------------------------------------------------------------------------------- 366
5.8.4.1. Cayılabilir (Kabilirücu) Akreditif / Revocable ------------------------------------- 367
5.8.4.2. Cayılamaz (Gayri Kabilirücu) Akreditif / Irrevocable --------------------------- 367
5.8.4.3. Teyitli Akreditif (Confirmed L/C) ---------------------------------------------------- 367
5.8.4.4. Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C) ----------------------------------------------- 367
5.8.4.5. Döner (Rotatif) Akreditif (Revolving Credit L/C) --------------------------------- 368
5.8.4.6. Peşin Ödemeli (Kırmızı Şartlı) Akreditif (Red-Clause L/C) ---------------------- 368
5.8.4.7. Yeşil Şartlı Akreditif (Gren-Clause L/C) -------------------------------------------- 368
5.8.4.8. Karşılıklı Akreditif (Back-To-Back L/C) -------------------------------------------- 368
5.8.4.9. Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C) ----------------------------------------- 369
5.8.4.10. Garanti Akreditifi / Teminat Akreditifi (Stand-by Credits) ----------------------- 369
5.8.4.11. Yetki Mektupları -------------------------------------------------------------------------- 369
5.8.4.12. Vadeli (Ödenmesi Ertelemeli) Akreditif (Deffered Payment) -------------------- 370
5.8.4.13. Akreditifin Başlıca Faydaları------------------------------------------------------------ 370
5.8.4.14. Akreditif İşlemlerinde Görülen Başlıca Sorunlar ---------------------------------- 371
xvi
DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI
6. KONU
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE SÖZLEŞMENİN ÖNEMİ
6. DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE SÖZLEŞMENİN ÖNEMİ --------------------------------------------- 372
6.1. Dış Ticarette Uyuşmazlıkların Uluslararası Tahkim Yöntemi ile Çözümü------------------------- 373
6.2. Tahkim Çeşitleri ------------------------------------------------------------------------------------------------ 374
6.2.1. Geçici (Ad Hoc) Tahkim---------------------------------------------------------------------------------- 374
6.2.2. Kurumsal Tahkim ------------------------------------------------------------------------------------------- 374
6.2.2.1. Kurumsal Tahkimin Başlıca Görevleri ----------------------------------------------------- 374
7. KONU
ULUSLARARASI TESLİM ŞEKİLLERİ VE KURALLAR: INCOTERMS
7. ULUSLARARASI TESLİM ŞEKİLLERİ VE KURALLAR: INCOTERMS--------------------------- 375
7. 1. Dış Ticaret İşlemlerinde Teslim Şekilleri ------------------------------------------------------------- 377
7.1.1.
7.1.2.
7.1.3.
7.1.4.
7.1.5.
7.1.6.
7.1.7.
7.1.8.
Ticari İşletmede Teslim / Ex Works (EXW) ------------------------------------------------------ 378
Taşıyıcıya Teslim / Free CARRIER (FCA) ------------------------------------------------------- 378
Gemi Doğrultusunda Teslim / Free Alongside Ship (FAS) ----------------------------------- 379
Gemi Bordasında Teslim / Free on Board (FOB) ------------------------------------------------ 380
Mal Bedeli veya Navlun / Cost and Freight (CFR) --------------------------------------------- 381
Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun / Cost, Insurance and Freight (CIF) ------------------------- 381
Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage Paid To (CPT) --------------------------- 382
Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim/
Carriage and Insurance Paid To (CIP) -------------------------------------------------------------- 383
7.1.9. Sınırda Teslim/ Delivered At Frontier (DAF)----------------------------------------------------- 383
7.1.10. Gemide Teslim/ Delivered Ex Ship (DES) -------------------------------------------------------- 384
7.1.11. Rıhtımda Teslim (Gümrük Vergi ve Harçları Ödenmiş Olarak)/
Delivered Ex Quay (Duty Paid) (DEQ) ------------------------------------------------------------ 385
7.1.12. Gümrük Resmi Ödenmemiş Olarak Teslim/
Delivered Duty Unpaid (DDU) ---------------------------------------------------------------------- 386
7.1.13. Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim / Delivered Duty Paid (DDP) -------------------- 387
Örnek Olay: GELİŞEN DÜNYA’NIN TESLİMAT ŞEKLİ D TİPİ (SOLAREKS)------------------------ 388
EKLER -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 389
1. Başlıca Ekonomik Göstergeler --------------------------------------------------------------------------------- 391
2. Dış Ticaret Değerleri ---------------------------------------------------------------------------------------------- 391
3. Kamu Finansmanı–Mali Sektör --------------------------------------------------------------------------------- 392
4. Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına Göre Yıllık İhracat ------------------------------------------ 392
5. Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına Göre Yıllık İthalat ------------------------------------------- 392
6. Ödemeler Dengesi-------------------------------------------------------------------------------------------------- 393
7. Geniş Ekonomik Grupların Sınıflamasına (GEGS) Göre İhracat----------------------------------------- 394
8. Fiat Faiz Haraketleri ----------------------------------------------------------------------------------------------- 394
9. Türkiye'nin Sosyal Göstergeleri --------------------------------------------------------------------------------- 395
10. Türkiye’nin 2001-2010 Yılları Arasında Ülkelere Göre İhracatı ----------------------------------------- 396
11. Türkiye’nin 2001-2010 Yılları Arasında Ülkelere Göre İthalatı------------------------------------------ 397
12. Ülke Gruplarına Göre İthalat------------------------------------------------------------------------------------- 399
13. Ülke Gruplarına Göre İhracat ------------------------------------------------------------------------------------ 400
14. Bölgeler İtibariyle Firma Sayısı ve İhracat Değeri --------------------------------------------------------- 401
15. Bölgeler İtibariyle Firma Sayısı ve İthalat Değeri -------------------------------------------------------- 402
16. İhraç Değeri Yüksek Maddeler --------------------------------------------------------------------------------- 403
İÇİNDEKİLER
xvii
17. İthal Değeri Yüksek Maddeler----------------------------------------------------------------------------------- 403
18. Ülkeler İtibarı İle İzin Verilen Yabancı Sermaye ------------------------------------------------------------ 404
19. İhracatımızda İlk 20 Fasıl ------------------------------------------------------------------------------------- 404
20. İthalatımızdaki İlk 20 Fasıl ------------------------------------------------------------------------------------ 405
21. Türkiye’den İhracı Yasak Mallar Listesi ---------------------------------------------------------------------- 406
22. Türkiye’den İhracı Ön İzne Bağlı Mallar Listesi ------------------------------------------------------------ 407
23. Türkiye’den İhracı Ön İzne Bağlı Mallar Listesi ------------------------------------------------------------ 408
KAYNAKÇA ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 409
KISALTMALAR
AB:
Avrupa Birliği
BSMV:
Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi
C/H:
Cari Hesap
DAB:
Bankalarca Düzenlenen Döviz Alım Belgesi
DBT:
Döviz Beyan Tutanağı
DFİF:
Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu
DİİB:
Dâhilde İşleme İzin Belgesi
DSB:
Bankalarca Düzenlenen Döviz Satım Belgesi
DTH:
Döviz Tevdiat Hesabı
xviii
DIŞ TİCARET ve FİNANSMANI
EXİMBANK:
Türkiye İhracat Kredi Bankası AŞ
GB:
Gümrük Beyannamesi
GKS:
Genel Kredi Sözleşmesi
KDV:
Katma Değer Vergisi
KGV:
Kambiyo Gider Vergisi
KKDF:
Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu
MÜSTEŞARLIK:
Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı
TCMB:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
TEBLİĞ:
İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı
Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkındaki Tebliğ
TL:
Türk Lirası
TPKK:
Türk Parasının Kıymetini Koruma Mevzuatı
TPTB
Türk Parası Transfer Belgesi
USD:
Amerikan Doları