Uygulamada işletilememiş olan uzlaştırma kuruluna başvurma yolu

— 10 —
Madde 22. — (Uygulamada işletilememiş olan uzlaştırma kuruluna başvurma yolu terk edilerek arabulu­
culuk müessesesi öngörülmüştür. Tarafların arabulucuyu tayinde anlaşamamaları halinde resmî bir arabulucu­
nun kura ile veya hâkim tarafından tayini öngörülmüştür.
Madde 23. — Altmış gün geçmesine rağmen anlaşma olmadığı takdirde itayin edilen arabulucunun görevi,
görev süresi ve sözleşme yapılmadığı takdirde tutanakla bu durumu tespit etmesi ve görevli makama bildir­
mesi hükme bağlanmıştır.
Madde 24., — 275 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi esasa dokunulmadan ifade değişikliğiyle hükme bağ­
lanmıştır.
Madde 25. — Maddede grevin genel tanımı, kanunî grev, kanun dışı grev ve kanun dışı grevin müeyyi­
deleri ile karşılanan eylemler belirtilmiştir.
Anayasamızın 54 üncü maddesi uyarınca, grev hakkı sadece toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında,
uyuşmazlık çıkması halinde tanınmış 275 sayılı Kanunda yer alan hak grevine yer verilmemiştir.
Madde 26. — Maddede, genel olarak lokavt, kanunî lokavt ve kanun dışı lokavt tanımlanmıştır.
1275 sayılı Kanundan farklı olarak kanunî lokavt savunma lokavtı olarak düzenlenmiştir. Ancak 2 nci
fıkrada, kanunî lokavt, işçi sendikası tarafından grev kararı alınması halinde uygulanacaktır. İşverenin lokav­
tı uygulaması grevin uygulanması şartına değil, grev kararı alınmış olması şartına bağlanmıştır. Diğer bir
ifade ile, işçi sendikası grev karan almadıkça, işveren lokavt kararı alamayacak ve uygulayamayacaktır. Fakat
işçi sendikası kanundaki şartları yerine getirerek, grev kararı almış ve işverene tebliğ elim işse, kanun hüküm­
lerine uyarak lokavt kararı alabilecektir. Bundan sonra işçi sendikası grev kararını uygulamasa dahi işveren
kanuna uygun olarak almış olduğu lokavt kararını uygulayabilecektir.
Şayet bu imkân verilmemiş olsa idi, greve karşı da olsa işverenlere lokavtın tanınması anlamını yitirirdi.
Zira grev uygulanmaya başladıktan sonra, işveren greve katılmayan işçileri lokavt söz konusu olmadan, çalıştırmayabileceği cihetle lokavta başvurması büyük ölçüde anlamsız kalırdı.
Madde 27. — Maddede kanunî grev kararının alınabileceği süre ile başlangıç tarihi tespit edilmiştir. Bu sü­
relere uymamanın sonucu, yetki belgesinin hükümsüzlüğüdür.
Üçüncü fıkraya göre birden çok işyeri için yürütülen toplu iş sözleşmeleri müzakerelerinde uyuşmazlık çık­
ması halinde, işçi sendikası uyuşmazlığın kapsamındaki işyerlerinin bir kısmı için grev kararı almış olsa dahi
lokavt kararı o uyuşmazlığın kapsamındaki başka iş yerleri için de alınabilir. Şayet bu imkân tanınmasa
idi, grup sözleşmeleri için yapılan görüşmeler açısından lokavt etkili olmazdı,
Madde 28. — Maddede alınan (grev ve lokavt kararlarının tebliği ve ilanına ilişkin usûl ve süreler hükme
bağlanmıştır.
Madde 29. — Maddede grev ve lokavtın yasak olduğu işler sayılmaktadır. 275 sayılı Kanundaki yasak
işlere, toplum hayatını felce uğratacak, tesirleri uzun zamanda giderilemeyecek işler de grev ve lokavt yapıla­
mayacak işlere eklenmiştir.
Madde 30. — Maddede grev ve lokvatın yapılamayacağı işler sayılmış ve sayıları giderek artan huzurev­
leri insanî amaçlarla grev ve lokavt yasaklarına dahil edilmiş, üretiminin tamamı millî savunmaya tahsis edil­
miş olan işyerleri de grev ve lokavt yasağı kapsamına alınmıştır.
Madde 31. — Maddede, grev ve lokavtın geçici olarak yasaklandığı haller sayılmaktadır. 275 sayılı Ka­
nunun 20 nci maddesi esas alınmış uygulamadan doğan aksaklıkları gidermek amacıyla maddeye bazı ekleme­
ler yapılmıştır.
Madde 32. — Maddede, grev ve lokavtın yasaklandığı hallerde ve olağanüstü hallerde 'Yüksek Hakem
Kurulunun süresi biten toplu iş sözleşmelerini yenileyerek yürürlüğe koyması sağlanmış, ayrıca geçici yasak­
larda bu yasağın altı aydan fazla sürmesi halinde Yüksek Hakem Kuruluna başvurulması öngörülmüştür.
Madde 33. — Madde, Anayasamızın 54 üncü maddesi paralelinde ve bu hususta doktrinde ileri sürülen
görüşler doğrultusunda düzenlenmiştir. Hangi grev ve lokavtın genel sağlığı veya millî güvenliği bozucu ni­
telikte olduğunu tespit yetkisi Bakanlar Kuruluna verilmiş, ancak yargı denetimi de maddede belirtilmiştir.
Madde 34. — Maddede, erteleme kararının yürürlüğe girmesi ile birlikte Çalışma Bakanının bizzat ve bir
arabulucu ile birlikte uyuşmazlığın giderilmesi için gayret göstermesi öngörülmüş, ayrıca, tarafların bu
süre içerisinde uyuşmazlığı özel hakeme İntikal ettirmeleri yolu açık tutulmuştur.
Millî Güvenlik Konseyi
(S. Sayısı : 574)