sunuş - Nobel Akademik Yayıncılık
advertisement
SUNUŞ Bir grup genç meslektaşımın, yazmış oldukları “Örgütlerde Davranışın Aydınlık ve Karanlık Yüzü” adlı kitabın içeriğini ilk öğrendiğimde, bu çalışmalarında örgüt yaşamında varolan olumlu ve olumsuz davranışları ele almış olmaları bana derslerimde öğrencilerime sıkça belirttiğim bir hususun gerçekten ne kadar önemli olduğunu bir kere daha anımsattı. Zaman zaman öğrencilerim stajlarında ya da yaptıkları geçici işlerde yetkinliklerini kullanamadıklarından, çok basit ve sıkıcı işler yaptıklarından şikâyet ederler. Bu gibi durumlarda ben de herhangi bir örgütte bu tür basit işleri yapmanın bile kişiler için çok önemli bir deneyim olduğunu, böylece olumlu ve olumsuz muhtemel örgütsel davranışları gözlemleyebileceklerini ya da şahsen göstereceklerini belirtirim. Örgüt ortamının ne denli karmaşık olduğunu, yaşamadan anlaşılmasının mümkün olamayacağını ve bu deneyimin kendileri için kariyerlerinin ileriki aşamalarında son derece yararlı olacağını ilave ederim. Genç meslektaşlarım bu çalışmalarında örgütlerdeki olumlu ve olumsuz davranışları ayrıntılı bir biçimde ortaya koyarak, yukarıda öğrencilerime basit bir biçimde anlatmaya çalıştığım hususları bilimsel olarak ele alarak ve kitapta benimsedikleri bütüncül bakış açısı ile örgütsel davranış alanına önemli bir katkıda bulunmuşlardır. Kitabın başlığından da anlaşılacağı gibi, örgütsel yaşamda yardım etme davranışı, insiyatif alma, örgütsel vatandaşlık davranışı gibi bazı davranışlar kişinin kendisine ve şirketine yararlı sonuçlar doğururken, hırsızlık, sabotaj, saldırganlık gibi bazı olumsuz davranışlar da örgüt yaşamının karanlık yüzünü oluşturmaktadır. Her ne kadar karanlık yüz ifadesi karamsar bir mesaj vermekteyse de, diğer yandan ”insan yönetimi” olgusunu daha v vi Örgütlerde Davranışın Aydınlık ve Karanlık Yüzü ilginç kılmakta ve bu işi başaran kişileri de etkin birer yönetici ya da lider olarak kabul etmemize neden olmaktadır. “Örgütlerde Davranışın Aydınlık ve Karanlık Yüzü” başlıklı kitap altı bölümden oluşmakta, birinci bölümde pozitif örgütsel davranış akımının pozitif psikolojinin ardından doğuşu ve gelişimi, ikinci bölümde çalışma yaşamındaki işe adanma, işe bağlanma gibi pozitif bireysel tutumlar ele alınmaktadır. Kitabın üçüncü bölümü çalışma yaşamında bireyin bilinç dışı karar verme eğilimlerini ve bunların neden olduğu başlıca sonuçları içermekte, bu bölümün ardından pozitif ve negatif örgütsel davranışlara yer verilen bölümler gelmektedir. Örgütlerdeki mevcut insan kaynakları sistemleri yıllar boyunca olumsuz davranışları azaltma ya da elimine etme yönünde çaba sarf etmişlerdir. 2000’li yılların başından itibaren önce pozitif psikoloji, daha sonra da pozitif örgütsel davranış akımları ile birlikte olumlu çalışma davranışları akademik alanda irdelenmeye başlanmıştır. Dileğimiz bu alanda yapılan akademik çalışmaların, uygulamalara da yansıtılarak çalışanların olumlu yönlerinin örgütlerde daha fazla vurgulanmasını sağlamaları ve böylece kişilerin de kendi olumlu yönlerine ilişkin daha fazla farkındalık kazanmalarıdır. Bu bağlamda genç meslektaşlarımın “Örgütlerde Davranışın Aydınlık ve Karanlık Yüzü” adlı değerli çalışmalarında bilimsel kaygı ve ciddiyetle ele aldıkları konuların hem akademik çevrelere hem de uygulama alanına önemli katkılar yapacağı kanısındayım. Umarım davranışın aydınlık yüzü, karanlık yüzünden daha baskın çıkar ve örgütlere başarı, huzur ve iyimserlik getirir. Prof. Dr. Cavide Uyargil İ.Ü. İşletme Fakültesi İnsan Kaynakları Yönetimi Anabilim Dalı ÖN SÖZ Faaliyet alanı ne olursa olsun tüm örgütlerde yönetim uğraşının en önemli boyutlarından birisi şüphesiz “insandır”. İnsanın örgütsel yaşamdaki vazgeçilemez konumu ile birlikte, insan davranışlarının tüm süreçler ve sonuçlar üzerindeki etkileri doğrultusunda yönetim biliminin ilgi alanı gün geçtikçe genişlemektedir. Örgütsel yaşamda etkili olan insan davranışlarının tanımlanması ve belirli değişkenlerle olan ilişkilerinin açıklanması üzerine gerçekleştirilen çalışmalarının sonucunda giderek gelişen örgütsel davranış yazını, araştırmacı ve uygulamacılara önemli açılımlar sunmaktadır. Günümüz çalışma yaşamında önem kazanan pozitif ve negatif yönlü davranışları bir bütün olarak ele alma düşüncesinden yola çıkarak hazırlanan kitabımız; farklı üniversitelerde görev yapan bir grup öğretim üyesinin ortak çalışmasının ürünüdür. Kitabımız lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde farklı programlarda yürütülen; davranış bilimleri, davranış bilimlerine giriş, örgütsel davranış, örgütlerde davranış, çalışma psikolojisi gibi derslerde Türkçe kaynak kitap ihtiyacının karşılanmasını amaçlamaktadır. “Örgütlerde Davranışın Aydınlık ve Karanlık Yüzü” adlı kitabımızda ele alınan konular, altı bölümde toplanmaktadır. Birinci bölümde, pozitif örgütsel davranışın doğuşu ve gelişimi; ikinci bölümde çalışma yaşamında pozitif bireysel tutumlar yer almaktadır. Kitabımızın üçüncü bölümünde bilinç dışı karar verme eğilimleri ve davranışlara yer verilmiş; dördüncü bölümde, çalışma yaşamındaki pozitif davranışlar ele alınmıştır. Beşinci bölümde, örgütlerde davranışın karanlık yüzü çerçevesinde çalışma yaşamındaki olumsuz davranışlara yer verilmiş; altıncı bölümde ise hem pozitif hem de negatif sonuçlar doğurabilen davranışlar ele alınmıştır. vii viii Örgütlerde Davranışın Aydınlık ve Karanlık Yüzü Kitabımızdaki konular, yazarlara uzmanlık alanları ve lisansüstü uzmanlık konuları doğrultusunda dağıtılmış; özverili bir ekip çalışmasının sonucunda alan yazına katkı sağlayacağını düşündüğümüz eserimiz meydana gelmiştir. Bununla beraber, mutlaka eksiklerimiz ve hatalarımız olmuştur. Hoşgörünüze sığınarak peşinen, kitabımızda yer alan konular ve içerikle ilgili yapıcı eleştiri ve katkılara açık olduğumuzu belirtiriz. Burada, kitabımıza sunuş yazma nezaketi gösteren değerli büyüğümüz Prof. Dr. Cavide Uyargil hocamıza sevgi ve saygılarımızı sunarız. Ayrıca, kıymetli desteği sebebiyle Prof. Dr. Muharrem Tuna hocamıza; kitabımızın dizgi ve redaksiyon işlemlerini titizlikle gerçekleştiren Aras Çiftçi ve Onur Ertürk'e ve kitabımızın basımını gerçekleştiren Nobel Akademik Yayıncılık ailesine teşekkürlerimizi sunarız. Kitabımızın Türk yazınına, öğrencilerimize, araştırmacılarımıza ve uygulamacılarımıza yararlı olmasını temenni ederiz. Editörler: Doç. Dr. Pelin Kanten – Doç. Dr. Selahattin Kanten
