Kent Bilgi Sistemleri

Kent Bilgi Sistemleri
Kent Bilgi Sistemleri
SEC 404
8. Kent Bilgisinin Organizasyonu
Yrd Doç
Yrd.
Doç. Dr
Dr. Volkan YILDIRIM
www.harita.ktu.edu.tr/yvolkan
II. Ders
Kent Bilgisinin Organizasyonu
2
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Bilgi sözcüğü, Büyük Larousse ansiklopedisinde, bir iş veya konu hakkında
bilinen şey olarak tanımlanmaktadır. Bununla birlikte yine bilgi, İnsan aklının
erişebileceği olgu, gerçek ve ilkelerin tümü olarak da ifade edilmektedir. Bilgi
k
kavramı,
bilgi
bil i tteorisi
i i çerçevesinde
i d objektif
bj ktif gerçeğin
ği b
belli
lli bi
bir kkısmına ili
ilişkin
ki
ifadeler şeklinde de tanımlanabilmektedir. Örneğin objektif gerçek eğer bir köprü
ise, bu gerçeğin belli bir kısmına ilişkin ifadeler, köprü yüksekliğinin “on metre”
olduğu ifadesi bilgi olarak nitelendirilmektedir.
nitelendirilmektedir
Bilgi; idari, hukuki, sosyal, bilimsel, teknik, ekonomik, endüstriyel, ticari, dini ve
benzeri diğer konularda araştırma yapmak,
yapmak politika üretmek ve günlük olaylara
yön vermek için üretilmesi gereken bir ihtiyaç olup, öğrenme, araştırma ve
gözlem sonucu ortaya çıkar. Bilgi, genel olarak üç ana grup halinde
sınıflandırılabilir Bunlar;
sınıflandırılabilir.
A. Mevcut bilgiler
a. Sabit bilgiler (özel isim)
b. Değişken bilgiler (sıcaklık, basınç)
c. Birikimli bilgiler (nüfus, tapu, arşiv bilgisi)
B. Üretilebilen bilgiler
g
((koordinat,, alan))
C. Planlanan bilgiler (nazım planı, iş planı)
3
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Bilgi kavramı yanında ayrıca veri kavramı da oldukça sık kullanılmaktadır.
kullanılmaktadır Veri,
Veri
bilginin hammaddesi olup, bilginin temsil biçimidir.
Örneğin “1000”
1000 rakamı,
rakamı bir binanın alanı hakkındaki bilgiyi temsil eden veridir;
bir tel çitin arazideki konum bilgisini, harita üzerindeki bir çizgi verisi temsil
edebilir.
Veri her ne kadar bilginin hammaddesi olarak düşünülse de bazı durumlarda
dikkate alınan veri aynı zamanda bilgi özelliğini de taşıyabilir. Elbette bilgi, basit
anlamda düşünüldüğünde
ş
ğ
sadece verilerin toplamından
p
oluşan
ş bir küme
değildir.
Çünkü bilgi, veriye göre daha fazla şeyler sunar; etkileşimde bulunarak insanları
değişik konularda bilgilendirip yönlendirebilir. Buna karşın veriler, gerçek
dünyada yer alan nesnelere ilişkin sembolik gösterimler olarak göze çarpar. Bu
açıdan bakıldığında bilgi, kullanıcı tarafından anlaşılabilir formlara
dönüştürülmüş verilerden oluşan bir grup olarak da tanımlanabilir.
Bilgi kendiliğinden oluşamaz. Dolayısıyla bilginin elde edilmesi için mutlak
suretle takip edilmesi gereken bir yol, yani bir sistemin var olması gerekir ki bu
sayede
d toplanacak
t l
k bilgi
bil i verimli
i li hale
h l dö
dönüştürülebilsin.
ü tü ül bil i
4
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Bilgi Yönetimi
Bilgi yönetimi, doğrudan işletme içinden veya
işletme dışı kaynaklardan edinilen verilerin
tasnif edilmesi stoklanması, yorumlanmak
üzere ilgili yerlere gerekli zamanlarda
dağıtılması ve sahip olunan bilginin
güncellenmek üzere gözden geçirilmesi
sürecidir. Doğru ve güvenilir bilgi, örgütleri
değer yaratma ve yaratılan değeri izlemede
etki kılar. Bilgi yönetimi, bilgi ekseninde
rekabet ede işletmelerde gelecekteki
başarının
ş
temelini oluşturmaktadır.
ş
Bilgi
g
üzerinde odaklanmanın nedeni, yalnızca
daha çok, daha iyi ve daha hızlı bilgiye sahip
olmak değil,
ğ aynı
y zamanda değer
ğ
yaratmaktır.
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Bilgi Yönetimi
Bilgi yönetimi, örgütsel amaçları
b
başarmak
k iiçin
i bil
bilginin
i i nasıll yaratılabileceği,
t l bil
ği
elde edilebileceği, kullanılabileceği ve
yönetilebileceğine ilişkin sistematik bir
süreçtir.
süreçtir
Bilgi yönetimi, içsel ve dışsal olarak
paylaşılacak bilginin,
bilginin kimlerle ne şekilde
ve nasıl paylaşılacağını ve daha sonra
nasıl kullanılacağını içermelidir.
Bilgi yönetiminde, iki temel bilgi türü olan açık bilgi ve örtülü veya içsel bilgi
arasında ayırım yapmak gerekir. Açık ve örtülü bilgiler birbirleri arasında ve kendi
içlerinde
ç
dönüşüm
ş
işlemleri
ş
geçirdiklerinde,
g ç
, bilginin
g
yyaratılması ve paylaşılması
p y ş
gerçekleşir.
g yyönetimi; örgütsel
g
amaçları
ç
başarmak
ş
için,
ç tüm işgücünün
şg
kolektif bilgi
g ve
Bilgi
becerilerinden yararlanmaya yönelik bir uygulamadır. İşletmeleri dinamik ve
yaşayan sosyal bir olgu olarak gören bilgi yönetimi, teknolojiyle ilişkili olmakla
birlikte, büyük ölçüde insanlarla ilgilidir.
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Bilgi Yönetimi
Bilgi yönetimi, rekabetçiliği artırmak için bilgiyi yaratma, bulma, elde etme ve
h k t geçirmeye
harekete
i
yönelik
ö lik stratejiler
t t jil ve süreçler
ü l bütü
bütünü
ü olarak
l k ttanımlanabilir.
l
bili
Bilginin büyük bir güç haline geldiği günümüzde, ileri ülkeler ve büyük işletmeler
yatırımlarının büyük bölümünü bilgi iletişim teknolojilerine ayırmaktadırlar
ayırmaktadırlar.
"Bilgi devrimi"ne bilginin üretilmesini, saklanmasını, stoklanmasını, işlenmesini,
dağıtımını tüketimini sağlayan ve kolaylaştıran bilgisayar yol açmıştır
dağıtımını,
açmıştır.
Bilgi toplumunda bilginin kullanımı arttıkça, üretimin yapısı da değişmekte; bilgi,
işgücü ve sermayeden daha önemli bir etken olarak üretime girmektedir
girmektedir.
Dolayısıyla, bilgi yönetimi yalnızca global işletmeler açısından değil, bütün
işletmeler
ş
açısından
ç
önemlidir. Gelecekte,, birçok
ç bilgi
g yyönetimi etkinliği
ğ ve süreci,,
işletme bölümlerinin veya iş görenlerin olağan bir işi durumuna gelecektir. Bununla
beraber, proaktif düşünen işletmeler gelecekte rekabet edebilmek için, sistematik
g y daha iyi
y yyönetme ççabası içine
ç
g
gireceklerdir.
olarak bilgiyi
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Bilgi toplamada mevcut kaynakların en iyi kullanımını sağlamak için bilgi toplama Bilgi
toplamada mevcut kaynakların en iyi kullanımını sağlamak için bilgi toplama
faaliyetlerinin sadece bir kez yapılacağı ve diğer organlara aktarılacağı düşünülerek
düzenlenmelidir.
Çeşitli kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayacak her konunun temel birime bağlı olarak düzenlenmesi güçtür. Mümkün olan çözüm her kurumun, ham bilgilerini, bunların sorumlu organlarından alarak ihtiyaçlarıyla ilgili kendi konumsal bilgi sistemlerini
sorumlu organlarından alarak, ihtiyaçlarıyla ilgili kendi konumsal bilgi sistemlerini
oluşturmaktadır.
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Ohio, Cincinnati………
Norveç yyerel yönetimler
y
birliği
ğ merkezi kararların
topluma ulaşımı (yasa, ilan, tebligat)
ABD California, evden internet üzerinden yerel
hizmetlerden faydalanma, belediye meclisine mail
atma, şikayet vb.
Kent Bilgisinin Organizasyonu
www.trabzon.bel.tr
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Bir organizasyonun temel fonksiyonları,
1- Operasyonlar (operations);
hizmet veya
y servislerin üretilmesi
veya dağıtımı, tüm aktiviteler...
2- Yönetim (management);
operasyonların yerine getirilebilmesi
için organizasyon kaynaklarının
işletilmesi,
ş
kontrolü...
3- Politika (policy);
organizasyonun yada kurumun tüm
yönleriyle uzun vade kapsamında
değerlendirilmesi ve yeni ilkelerin
ortaya konulması
konulması...
Kentsel faaliyetlerin yerine
getirilmesinde kamu kurumları
bünyesindeki organizasyon
fonksiyonları özel sektörden çok
farklı değildir.
ğ
Bir hizmet veya
y ürün
müşteriye sunulurken kaynakların
yönetimi ve kurum amirlerince
ortaya
y konulan yöntemler
y
esas
alınır. Tüm bu işlemlerin
uygulanmasında -özel ya da kamu
sektöründe- bir organizasyonun
temel fonksiyonları şunlardır ;
Örneğin;
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Kamu kesimindeki operasyonlar diğer bir deyişle faaliyetler için birçok örnek
vermek mümkündür.
“Belediye” bir organizasyon olarak kabul edilirse, belediye bünyesindeki
operasyonlara örnek olarak; kent sakinlerine su dağıtmak ve atık suları toplayıp
uzaklaştırmak deşarjını yapmak; çöp toplama araçları tedarik ederek,
uzaklaştırmak,
ederek düzenli bir
şekilde çöplerin toplanması ve depolanmasını sağlamak; ilan ve reklam amaçlı
levhalardan vergi toplamak, emlak vergisini toplamak ve benzeri faaliyetlere bağlı
birçok hizmetin yerine getirilmesi verilebilir.
Bu faaliyetlerin her biri belediye için birer operasyondur. Kamu yöneticileri politika
üretenlerce konulan kurallar içerisinde,
ç
, operasyonların
p
y
sağlıklı
ğ
bir şşekilde işlemesi
ş
için para, insan ve zamanı kullanır.
Politika
Yönetim
Operasyon
Araçların Alınması
İçin Kaynak Tahsisi,
Çöp Ekiplerinin
Oluşturulması,
Çöplerin Evlerin
Önünden Alınması,
Çöp Toplama İşinin
Özelleştirilmesi
Araç Güzergahlarının
Belirlenmesi,
Sokakların Süpürülmesi
ve Yıkanması
Kent Bilgisinin Organizasyonu
İ
İdari iş piramiti
politika
3. Boyut
BİLGİ
İ İ
yönetim
operasyonlar
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Plan ve programlar
politika
yönetim
operasyonlar
Kent Bilgisinin Organizasyonu
ƒ 1998 de yapılan bir sempozyumda kurumların BİT alanına önemli yatırımlar
kurumların BİT alanına önemli yatırımlar yaparak “bilgi nehirlerine ulaşmak isterken, veri selleri arasında boğuldukları” vurgulanmıştır.
l
t
16
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Operasyon
p
y Düzeyinde
y
Bina Denetim Faaliyeti,
y ,
Denetlemeler
işlenen suçlar nelerdir?
Kontroll denetimleri
d
i l i
hangi binalar yeniden denetimi gerektirir?
politika
Uygulama
ceza işlemlerinin
ş
caydırma
y
ggücü nedir?
yönetim
operasyonlar
p
y
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Yönetim Düzeyinde Bina Denetleme Faaliyetleri,
Bütçe düzenleme
Büt
dü l
n sayıdaki binanın denetimi için kaç denetçi gerekir?
Performansın ölçülmesi
Tüm cezai unsurlar denetlendi mi?
Ne kadar bir yeniden denetim gerekir?
Yasal uygulama
yg
süreçleri
ç
ne kadardır?
Konut programı gelişimi
Yüksek oranlı şuçlar nerelerdedir?
Ciddi anlamdaki eksikliklerin oranı nedir?
Tadilat masrafları ne kadardır?
İşgücü dengesi
Bir denetleme bölgesinin büyüklüğü ne olmalıdır?
Bütün denetleyiciler aynı sayıda iş yapmalımıdır?
politika
yönetim
operasyonlar
Kent Bilgisinin Organizasyonu
P litik Dü
Politika
Düzeyinde
i d F
Faaliyet,
li t
Kent genelini ilgilendiren uzun dönemli hususlar
Kent bütçesi
Gelişme
ş pprogramlarının
g
onaylanması
y
Bina denetim kurallarının değişimi
politika
yönetim
operasyonlar
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Bina denetim sistemi örneği
Bina denetim sistemi örneği
Politika:
Kent genelini
li i ilgilendiren
il il di
uzun dönemli
d
li hususlar
h
l
•Kent bütçesi
•Gelişme programlarının onaylanması
•Bina denetim kurallarının değişimi
politika
Yönetim:
Gö l d ki başarma
Görevlerdeki
b
kkapasitesini
i i i etkilmesi
kil
i tahmin
h i edilen
dil hususlar
h
l
•Bütçe düzenleme
•Performansın ölçülmesi
•İşgücü dengesi
yönetim
Operasyonlar:
Birimi ilgilendiren görev sonuçları,
•Denetleme
D tl
notları
tl
•Yeniden denetim raporları
operasyonlar
Sistem Bilgi Akışı
i
il i k
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Mülkiyet kayıt sistemi örneği
Mülkiyet kayıt sistemi örneği
Politika:
K t genelini
Kent
li i il
ilgilendiren
il di
uzun dönemli
dö
li hususlar
h
l
•Ekonomik gelişme için boş arazilerin değerlendirilmesi
•Vergi değerlendirmelerinin bölgesel istatiksel değişimleri
politika
Yönetim:
Görevlerdeki başarma
ş
kapasitesini
p
etkilmesi tahmin edilen hususlar
•Bina bürosunca kanalizasyon servis ücretlerinin oranlanması
•Bölge sınırlarının değişimlerinin değerlendirilmesi
yönetim
Operasyonlar:
Birimi ilgilendiren görev sonuçları,
Vergi değerlendirmeleri
•Vergi
•Mal sahiplerine posta gönderme
operasyonlar
Sistem Bilgi Akışı
Sistem Bilgi Akışı
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Etki i Si t l
Etkisiz Sistemler
Sadece operasyon faaliyetleri
veya sadece yönetim veya
politika amaçlı tasarlanan tekil
sistemlerdir
operasyonlar
En önemli özelliği
organizasyon içindeki herhangi
bir gelişme düzeyinin diğerine
bağl olmamasıdır.
bağlı
olmamas d r
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Etkisiz Sistemler
“Yönetim Bilgi Sistemi”
politika
yönetim
ö ti
Kent Bilgisinin Organizasyonu
KENT BİLGİ PİRAMİTİ
İ İ İ
İ İ
B
politika
yönetim
operasyonlar
İ
L
G
İ
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Kent Bilgisinin Organizasyonu
Bilginin değeri her geçen gün daha iyi anlaşılmakta olduğundan, kurumların bilgiyi
elde etme, saklama, analiz etme ve paylaşmaya yönelik politikalarını öncelikle
belirlemesi ve hayata geçirmesi gerekmektedir.
Bunu yaparken kurum içerisindeki yönetim yapısının da ihtiyaçlara göre yeniden
düzenlemesi gereği yine öncelikli iş olarak göz ardı edilmemelidir.
Bilgi teknolojisinden yararlanma, sadece mevcut hizmetlerin klasik yapıdan
çıkarılıp otomasyona dönüştürülmesi olmamalıdır.
Bugün birçok kurum bu konuda büyük yatırımlara yönelirken, bilginin yönetilmesi
ve kurum içerisinde bilgi akışına yönelik yapılanma gereğini tartışmalıdır.
Teknolojik olarak tesis edilen sistemlerin yaşaması ancak bu sistemlerin gerekli
veriler ile beslenebilmesine bağlıdır. Bu besleme, diğer bir deyişle güncelleme,
kurum içerisindeki iş standartlarına ve organizasyonun yönetim düzeyleri
arasındaki yatay ve düşey yöndeki çok yönlü veri/bilgi entegrasyonlarının sağlıklı
işlemesiyle mümkün olur.