TEKİRDAĞ HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ 1-7 NİSAN KANSER HAFTASI ETKİNLİKLERİ DETAYLI FAALİYET RAPORU 1 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında müdürlüğümüz koordinatörlüğünde Çorlu'da yapılan Halk Sağlığı Müdürlüğümüz Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Şube Müdürü Dr. Hülya BECERİR'in 'Aman evlerden ırak olsun!' diyip yok mu sayalım, 'Acaba?' diye kuşkuyla mı yaşayalım?.. Kanserin olmadığı bir gelecek mümkündür, Nasıl ? bilgisini verip, sorularını yanıtladığı, 'Kansere değil Kendinize bir şans verin!’ konulu konferansımız Çorlu Belediyesinin katkılarıyla düzenlenmiştir. 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında müdürlüğümüz tarafından Ergene Belediyesinin katkılarıyla Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Şube Müdürü Dr. Hülya BECERİR'in konuşmacı olarak katıldığı “kansere dur diyelim” konferansı düzenlenmiştir. 2 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında müdürlüğümüz tarafından Çerkezköy Toplum Sağlığı Merkeziyle iş birliği içerisinde hazırlanan Kanser Haftası kapsamında "Rahim Ağzı ve kolon Kanserine Hep birlikte Dur Diyelim" konulu konferans düzenlendi. Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Şube Müdürü Dr. Hülya BECERİR'in Kanser tedavisi mümkündür bilgisini vererek konferansa katılan katılımcıların kanserle ilgili soruları cevaplandırmıştır. 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında müdürlüğümüz tarafından Kanser konusunda toplumdaki farkındalığın arttırılması, kanserin önlenmesi, erken teşhisi, palyatif bakım ve kanser kayıtçılığı konularındaki güncel bilgilerin paylaşılması ve bu amaçla illerde yürütülen faaliyetlerin değerlendirilmesi nedeniyle 01-03 Nisan 2015 tarihinde Ankara'da Kanser Daire Başkanlığı tarafından "01-03 Ulusal Kanser Haftası Kayıtçılık ve Tarama Sempozyumu" yapılmıştır. Söz konusu sempozyuma Müdürlüğümüz Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Şube Müdürü Dr. Hülya BECERİR, KETEM Sorumlu Hekimi Uz.Dr. Hakan KÜÇÜK, Malkara Ticaret Borsası 2 Nolu Aile Sağlığı Merkezi Hekimi Dr.Sevgi ÇEVİKER, Aktif Kanser Kayıtçısı Hem. Nermin GÜL, Aktif Kanser Kayıtçısı Hem. Derya VURALve KETEM Hemşiresi Dilek SOYSAL ve Kanser Hastamız Aygül UZEL katılmışlardır. Düzenlenen sempozyumda; kanserden korunma ve kanseri önleme yöntemleri, kanser taramalarında ilgili hedef yaş grubuna ulaşılma yollarının önemi vurgulanarak, Kanser taramalarının yapımında görülen eksiklikler ve yanlışlıklar üzerinde çözüm yolları aranmış ve Aktif Kanser Kayıtçılığı ile ilgili gelişmeler değerlendirilmiştir. 3 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında müdürlüğümüz tarafından Ulusal Kanser Haftası Sempozyumu kapsamında Kanser Daire Başkanlığı'nca 31 Martta düzenlenen 81 İl Kanser Hasta ve Hasta Yakınları Çalıştayında Kanser Hastamız Aygül Hanım'a hediye edilen 'Umut' temalı çam fidanını ve Tekirdağ Orman İşletme Müdürlüğü'nce verilen diğer fidanları, Bulaşıcı Olmayan Hast. Prog. ve Kanser Şube Müdürümüz Dr. Hülya Becerir, Hemşire Nermin Gül ve Sayın Aygül Uzel ile birlikte 11 Nisan 2015 günü Tekirdağ Atatürk Ormanı'na “Büyüyen fidanlarımız gibi umutlarımızın da büyüyerek artması” ümit edilerek dikilmiştir. 4 Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında doğa harikası Uçmakderede 11.04.2015 Cumartesi günü saat 09.00'da başlayan AFAT'ın düzenlediği 13 km'lik "100.Yıl Çanakkale Şehitleri Anma Yürüyüşüne katılarak "17 Nisan Kanser Haftası olması nedeniyle toplumda kanser ve kanser taramalarının önemi “konusunda farkındalık sağlanmıştır . 5 Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında Müdürlüğümüz Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Şube Müdürü Dr. Hülya BECERİR tarafından Aile Sağlığı Merkezinde çalışan, kanser ile ilgili çeşitli sağlık problemleri bulunan Hekim ve Sağlık Personeli arkadaşlarımız her zaman yanlarında olduğumuzu hissettirmek amacıyla ziyaret edilmiştir. Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında kanserde farkındalığı sağlamak ve kanser taramalarının önemi vurgulamak amacıyla halı saha futbol turnuvasında afiş ve döviz pankart açılmıştır. 6 Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında Müdürlüğümüz web sitesinde meme kanseri, rahim ağzı kanseri ve kolorektal kanser konularında bültenler hazırlanarak yayınlandı. Aynı zamanda yerel basında kanser konulu haberlerin yayınlanması sağlanmıştır. 7 Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında ilimizdeki AVM ve Eczane bilboardlarına kanserde farkındalığın arttırmak ve kanser taramaların ve erken teşhisin önemi konusunda farkındalık sağlamak amacıyla afişler hazırlanmıştır. Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında basın bülteni hazırlanmıştır. 8 1-7 NİSAN KANSER HAFTASI BASIN BÜLTENİ Dünyada en önemli halk sağlığı sorunu olarak kabul edilen, kişinin yaşam süresini önemli ölçüde kısaltan ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyen öldürücülüğü yanında bıraktığı sakatlıklar ve tedavisindeki yüksek maliyetler nedeniyle iş gücünde ve ülke ekonomisinde çok ağır kayıplara neden olan "kanser hastalığı" ölümler arasında kalp hastalıklarından sonra ikinci sırada yer alır. Kanser %90 oranında çevresel, %10 oranında ise kalıtsal genetik faktörlere bağlı oluşmaktadır. Çevresel faktörler arasında da tütün ürünlerinin kullanımı, sağlıksız beslenme ve obezite, alkol ve enfeksiyonlar ilk sıralarda yer almaktadır. Özellikle ortaya çıkışının önlenebildiği, taramalarla ölümün yok edilebildiği ve erken teşhis edildiğinde tedavinin yaşam kalitesine çok şey katabildiği kanser türlerini göz önüne alırsak korunmanın önemi artmaktadır. Kanser bir hücre hastalığıdır. Normal yapısı değişmiş hücrelerin, anormal kontrolsüz çoğalması ve yayılmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Kanser vücudun tüm doku ve organlarında gelişebilir. Kansere neden olan iki çeşit tümör vardır. Ortaya çıktıkları yerde kalan, etrafa ve uzak organlara yayılmayan tümörlere iyi huylu tümörler, ortaya çıktıkları bölgeden çevreye yayılan, kan ve lenf damarları ile uzak organlara giderek orada da hastalık yapan tümörlere de kötü huylu tümörler veya kanser denir. Dengesiz beslenme, sigara, alkol, çevresel kirlilik, besinlerdeki katkı maddeleri, çok fazla tuz tüketilmesi, uzun süre güneşe maruz kalmak, radyasyon, hepatit gibi virüslerin yol açtığı bazı hastalıklar ve genetik yatkınlık kanseri oluşturan başlıca nedenlerdir. Kanserle mücadele uzun soluklu bir maratondur ve ekonomik güç, siyasal istikrar ile birlikte halkımızın da aktif katılımını gerektirmektedir. Tanısı erken konulabilen, dolayısıyla tedavi şansı daha yüksek olan ve toplumda en sık görülen kanserler arasında kadınlarda meme ve rahim ağzı, hem erkek hem de kadınlarda ise bağırsak kanseri geliyor. Sağlıklı kişilerde belirli aralıklarla yapılacak olan kanser taramalarıyla (muayene ve tetkiklerle) kanserin erken dönemde fark edilmesi mümkündür. Bu nedenle tüm dünyada her yıl 1-7 Nisan tarihleri arasında kanser hastalığının önemine ve kanserden korunma konusunda alınacak önlemlere vurgu yapmak amacıyla çeşitli aktiviteler düzenlenmektedir. Kanser konusundaki temel hedefimiz toplumda farkındalığı sağlayarak toplum bilincinin oluşmasını sağlamaktır. Kanserle mücadele konusunda KETEM’lerin (Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri) taramalara ve eğitimlere aralıksız devem etmesi verimlilikleri arttırmaktadır. Halk Sağlığı Müdürlüğümüzün her konuda desteğiyle KETEM’de Toplum Tabanlı Taramalar ücretsiz olarak yapılmaktadır. KETEM’lerimizde “Erken Teşhis Hayat Kurtarır!” prensibiyle 40-69 yaş kadınlara Meme Kanseri Taraması, 50-70 yaş 9 kadın ve erkeklere Kolorektal (Kalın Bağırsak) Kanseri Taraması ve 30-65 yaş kadınlara Rahim Ağzı Kanseri (HPV-DNA) Taraması yapılmakta ve aynı zamanda Sigarayı Bıraktırma Destek Tedavisi Programı danışmanlık hizmetleri ücretsiz olarak verilmektedir Tekirdağ ilimizde de KETEM Birimimiz Devlet Hastanesi 2. Kısım bahçesinde hizmet vermektedir. Ayrıca Kolorektal ve Serviks Kanseri Kanser Taramaları tüm Aile Hekimlerimizde ücretsiz olarak yapılmaktadır. Kanser Taramaları için bu gün bir saat yarın bir Hayat Dr. Haci Bayram ZENGİN Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürü SÜLEYMANPAŞA TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı Süleymanpaşa Toplum Sağlığı Merkezinde 1-7 Nisan Kanser Haftası nedeniyle pazar yerinde stant açılmış, Hemşire Esra Aktuğ YALÇIN, Ebe Zeliha ALTINORDU, Hemşire Fatma YILDIZ, Tıbbi Sekreter Tülay GÖKSU stantta görevlendirilmişlerdir. Kanser ile ilgili broşürler halka birebir dağıtılmış,halk kanser konusunda bilinçlendirilmiştir.Kanserde erken teşhis ve tedavinin önemi vurgulanmıştır.Merkezimize bağlı tüm ASM’lerde kanser konusuyla ilgili LCD ekranlarından yayın yapılmıştır.”Kanser nedir? , Kanser çeşitleri nelerdir? , Kanserin belirtileri nelerdir? , Kanserden korunma yolları, Beslenme, Kansere yakalanma sebepleri, Erken tanı ve tedavi süreci “konularında slayt gösterimi yapılmış olup konuyla ilgili eğitimler verilerek halkımız bilinçlendirilmiştir. 10 Köy evlerinde köy ebeleri tarafından halka kanserin ne olduğu,sebepleri,belirtileri,kansere yakalanma sebepleri,erken tanı ve tedavinin önemi konularında eğitimler verilmiş olup kanser hakkında halkın bilinçlenmesi sağlanmıştır.1-7 Nisan Kanser Haftası kapsamında Dr. Nilay GÜLÜMSER ve Dyt. Tanju KUŞDİL tarafından Meme Kanseri, Rahim Ağzı Kanseri, Kolon Kanseri, Kanserde Beslenmenin Önemi hakkında Süleymanpaşa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Toplantı Salonunda Kadın Kent Konseyi Üyelerine eğitim verilmiştir. 11 Diyetisyen Tanju KUŞDİL tarafından Tekirdağ Kapalı Cezaevindeki mahkumlara Kanser ve Beslenme Konulu eğitim verilmiştir. ÇERKEZKÖY TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı Çerkezköy Toplum Sağlığı Merkezinde 17 Nisan Kanser Haftası nedeniyle basın bülteni hazırlanarak yerel gazetelerde basılması sağlanmıştır. Halk Sağlığı Müdürlüğünün göndermiş olduğu afiş ve broşürler aile sağlığı merkezlerine dağıtılmıştır. 01.04.2015 günü belediye meydanında stant kurulmuş afişler asılarak el broşürü dağıtılarak halkımıza bilgilendirme yapılmıştır. Özel görür sağlık meslek lisesi 9.-10. sınıf öğrencilerine TSM’de görevli Dr. Kazım DURMUŞ ve Hem. Ülkü AYCAN tarafından” kanser taramaları” konusunda eğitim verilmiştir. Toplum sağlığı personeline “kanser taramaları” hakkında bilgilendirme yapılmıştır. 12 1-7 Nisan Kanser Haftası etkinlikleri kapsamında ilçemizde panel veren Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hatalıklar ve Programlar Kanser Şube Müdürü Dr. Hülya BECERİR’in konuşmacı olarak katıldığı panelin yerel basında yayınlanması sağlandı. 13 ÇORLU TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı Çorlu Toplum Sağlığı Merkezinde 1-7 Nisan Kanser Haftası nedeniyle Salı günleri kurulan semt pazarında kanser nedeniyle stant kuruldu. Çorlu İlçe Müftülüğüne bağlı ilçemizde faaliyet gösteren Mekke cami ve Selimiye camide kanser ve KKMM eğitimleri düzenlendi. Sodam eğitim salonunda kanser ve KKMM konularında kadınlara yönelik eğitim verildi. Unilever Algida fabrikasında kanser ile alakalı el broşürleri fabrikanın ortak alanlarında dağıtılarak afişlerin panolarda yer alması sağlandı. 14 HAYRABOLU TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ Hayrabolu Toplum Sağlığı Merkezi tarafından 1-7 Nisan 2015 ‘Kanser Haftası’ ile ilgili; kanser konusunda broşürler Aile Hekimleri ve Toplum Sağlığı Merkezi tarafından halka dağıtımı sağlandı. Aile Sağlığı Merkezine başvuran kişilere Aile Hekimleri ve Aile Sağlığı Elemanları tarafından konu ile ilgili bilgilendirme yapıldı. Kurumumuz bahçesinde konu ile ilgili stant kurulmuştur. Broşürler halka dağıtılmıştır. Yapılan etkinlikler ilçemiz yerel gazetesinde yayınlandı. MALKARA TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ Aile Sağlığı Merkezlerine ve Toplum Sağlığı Me4rkezlerine başvuran kişilere elle meme muayenesi uygulamaları gösterilerek KKMM ve meme kanseri konusunda bilgi verilerek hasta ve hasta yakınlarına kanser ve kanserden korunma yöntemleriyle ilgili bilgi verildi. Aile Sağlığı Merkezlerine başvuran hastalara GGK testleri ve kolon kanseri hakkında bilgi verilerek risk grubundaki kişilere GGK taraması yapıldı. Hasta bekleme salonlarında lcd televizyonlardan kanser ve kanserden korunma yöntemleri ile ilgili yayınlar gösterilip broşürler dağıtıldı. Hastalara KETEM hakkında tanıtıcı bilgiler verilmiştir.Kanser haftasıyla ilgili yürüyüş düzenlenmiş olup belediye binası önünde atant kurulup afişler asıldı. 15 MARMARA EREĞLİSİ TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı Marmara Ereğlisi Toplum Sağlığı Merkezinde 1-7 Nisan Kanser Haftası nedeniyle İlçe Emnyet Müdürlüğü personeline kanser çeşitleri, belirtileri ve erken teşhisin önemi hakkında bilgilendirme eğitimi verildi. Kanser Haftası ile ilgili hazırlanmış olan broşürler dağıtıldı. Toplum Sağlığ Merkezi tarafından organize edilerek İlçe Belediye Başkanlığı ile işbirliği yapılarak Tekirdağ Devlet Hastahanesi KETEM ünitesine hedef yaş gurubundaki vatandaşlarımız rutin olarak gönderilmektedir. Burada eğitim ve tarama faaliyetleri sürüdürülmektedir. İlçemizde ki kafeler ziyaret edilerek broşür dağıtımı gerçekleştirildi. Aile Sağlığı Merkezlerimizde GGKve HPV-DNA taramalarının ücretsiz olarak yapıldığı ve vatandaşlarımızın bu hizmetten her zaman faydalanabilecekleri konusunda bilgilendirme yapıldı. 16 İlçemizde Salı günleri kurulan ilçe pazarında stand kurularak halka broşür dağıtımı yapıldı. Vatandaşlarımıza konu ile ilgili gerekli açıklamalar yapılarak farkındalık oluşturuldu. İlçemizde faaliyet gösteren Eczaneler ziyaret edilerek halkın görebileceği yerlere afişler asıldı ve eczane çalışanlarına konu hakkında bilgilendirme çalışması yapıldı. İlçemiz Çok Programlı Lisesi öğrencilerine okulun konferans salonunda kanser taramaları hakkında eğitim verildi.”Kanserde Erken Teşhis Hayat Kurtarır” sloganıyla kanser eğitimi yapıldı .İlçemizde faaliyet gösteren Kuran Kursları ziyaret edilerek burada eğitim alan bayanlara yönelik olarak kanserde erken teşhisin önemi anlatıldı. Konu ile ilgili broşür dağıtılarak farkındalık oluşturuldu. HPV-DNA ,GGK ve Meme kanseri taramaları hakkında eğitim verildi. İlçe Halk Eğitimi Merkezi ziyaret edilerek burada eğitim gören kursiyerlere Kanser taramalarının önemi hakkında bilgilendirme eğitimi verilerek kursiyerlere broşür dağıtımı yapıldı. Halk Eğitimi Merkezinin görülebilecek yerlerine afiş asılarak farkındalık oluşturuldu. 17 MURATLI TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı Muratlı Toplum Sağlığı Merkezinde 1-7 Nisan Kanser Haftası nedeniyle halkımızın görebileceği yerlere Sağlık Evlerine ve Aile Sağlığı Merkezlerine afişler asılarak broşür dağıtımları yapıldı. Aile Sağlığı Merkezlerinde kanserle ilgili videoların LCD televizyonlarda gösterimi sağlandı. Halkın yoğun olarak bulunduğu ilçe Pazar yerinde ve alışveriş merkezinde stant kurularak bilgilendirme yapıldı. 18 SARAY TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı Saray Toplum Sağlığı Merkezinde 1-7 Nisan Kanser Haftası nedeniyle 1 Nisan da Pazarcık Aile Sağlığı Merkezinde 14 kişiye kanser taraması hakkında bilgi verilerek ve HPV-DNA taraması için smear alındı. 3 Nisan Cuma günü ilçemiz Atatürk Alanında stant açılmış ve kanser taraması hakkında vatandaşlarımıza bilgi verildi. 15 Nisan Çarşamba günü Saray Halk Eğitim Merkezinde Kur’an Kursu Öğretmenlerine ve din görevlilerine (39) kişiye kanser taraması eğitimi verildi. 19 ŞARKÖY TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı Şarköy Toplum Sağlığı Merkezinde 1-7 Nisan Kanser Haftası nedeniyle Toplum Sağlığı Merkezimize bağlı Aile Sağlığı Merkezleri ziyaret edilerek Aile Hekimlerimiz ve Aile Sağlığı Elemanlarımıza Kanser Haftasına dikkat çekmek için pembe kurdela takılarak farkındalık yaratılması istendir. Şarköy Toplum Sağlığı Merkezimize bağlı Aile Sağlığı Merkezleri ziyaret edilerek Rahim Ağzı Kanseri, Kolon Kanseri ve Meme Kanseri tarama yöntemleri hakkında bilgi veren broşürler dağıtıldı. Şarköy Belediyesine, Şarköy Devlet Hastanesine ve Şarköy Toplum Sağlığı Merkezimize kanserde farkındalık yaratmak için kanserde erken teşhis ve tarama yöntemleri hakkında bilgi veren afişler asıldı. Kanserde farkındalık yaratmak adına stand açılacağını, yerel basına davetiye verilerek halkımıza duyuruldu. Kanserde farkındalık yaratmak adına açılan standımızda; kanserde erken teşhis ve tarama yöntemleri hakkında halkı bilgilendirip konuyla ilgili halktan gelen sorular cevaplandırıldı. Halka pembe kurdela takıp , broşür dağıtıldı. 50-70 yaş Kolon Kanseri taraması için Toplum Sağlığı Merkezimize,30-65 yaş arası bayanlar Rahim Ağzı Kanseri taraması için Devlet Hastanesindeki Rahim Ağzı Kanseri Tarama Birimimze,40-69 yaş arası bayanlar da mamografi için KETEM e yönlendirildi. Şarköy Halk Eğitim Merkezi, Kent Konseyi ve Avcılar Kulübüne gidilerek Kanserde Erken Teşhis ve Tarama Yöntemleri hakkında slayt sunum yapılarak , eğitim verilip halk bilgilendirildi. Afiş asılıp,eğitime katılanlara pembe kurdela takılıp, broşür dağıtıldı. 20 ERGENE TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı Ergene Toplum Sağlığı Merkezinde 1-7 Nisan Kanser Haftası nedeniyle meme ve rahim ağzı kanserleri konusunda 11 kursiyere eğitim verildi. 21 KAPAKLI TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı Kapaklı Toplum Sağlığı Merkezinde 1-7 Nisan Kanser Haftası nedeniyle Müdürlüğümüzün göndermiş olduğu afiş ve broşürler Aile Sağlığı Merkezlimiz ve İlçe semt pazarımızda vatandaşlarımıza bilgilendirme yapılarak dağıtıldı. 22 Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak 1-7 Nisan Kanser Haftası Etkinlikleri kapsamında toplumda kanser konusunda farkındalığı arttırmak ve erken tanı, teşhis ve tedaviyi sağlamak amacıyla Süleymanpaşa Belediyesiyle irtibata geçerek su faturalarının altına “Kanser Taramasını Ücretsiz olarak KETEM ve Aile Hekimliklerinde yaptırabilirsiniz” sloganının yazılması sağlandı. 23