2008 yılı faaliyet raporu - Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü

advertisement
T.C.
BAŞBAKANLIK
DIŞ TĐCARET MÜSTEŞARLIĞI
2008 YILI
FAALĐYET RAPORU
STRATEJĐ GELĐŞTĐRME DAĐRE BAŞKANLIĞI
MAYIS 2009
ÖNSÖZ
Dünya ekonomisinde yaşanan kriz, her
ülkede olduğu gibi Türkiye’de de
piyasaları
olumsuz
etkilemektedir.
Üretim düşmekte, işsizlik armakta ve
sosyal yaşamda ister istemez bir
rahatsızlık ortaya çıkmaktadır. Mamafih,
hükümetimizce son dönemde alınan
önlemler, piyasaları bir nebze olsun
rahatlatmış ve geleceğe dönük umutları
arttırmıştır.
Diğer ülkelerin de ekonomik krize karşı
almış oldukları önlemlerin olumlu
neticeleri doğrultusunda, piyasalardaki
daralma aşıldıkça ihracat pazarlarımızın
canlılık kazanması beklenmektedir.
Bu çerçevede, yurtiçi üretim koşullarının
iyileştirilmesi ve üretici güçlerin tekrar
diri hale getirilmesiyle, ekonomik kriz
ortamının yarattığı tehditin bertaraf
edilmesi yanısıra avantajlı bir konumun
sağlanması mümkün olacaktır.
Ülke
yönetiminde
müstesna
kurumlardan biri olan Dış Ticaret
Müsteşarlığı, ülkemiz dış ticaretinin
liberalizasyonu, Dünya Ticaret Sistemine
adaptasyonu ve Avrupa Birliği ile
gümrük birliği teşkili süreçlerinde aktif rol
oynamış, izlenen dış ticaret politikaları
alanında ve gerek yurtiçi, gerek
uluslararası
ölçekte
ortaya
çıkan
ekonomik krizlerde, hükümetlerce alınan
önlemlerin uygulanmasında kendisine
verilen görevleri başarıyla uygulayan bir
kurum olmuştur.
2008 yılında hükümetimizce uygulanan
dış ticaret politikaları doğrultusunda,
KOBĐ’ler ve yurtdışı müteahhitlik dahil,
dış ticaret güçlerinin tahkim edilerek
yeni hedef pazarlara yönlendirilmesi,
mevcut pazarlara ihracat faaliyetlerinin
yoğunlaştırılması,
ithalatımızın
ülke
menfaatleri doğrultusunda sürdürülmesi,
gerekli alanlarda ticaret politikası
önlemlerine
başvurulması,
Türkiye AB gümrük birliği dahil
uluslararası kurumlarla ikili ve çok taraflı
ticari
ve
ekonomik
ilişkilerimizin
yürütülmesi,
dış
ticarette
teknik
düzenlemelerin ihracat ve ithalatta
uygulanması,
serbest
bölgelerin
ekonomik faaliyetlerde etkinleştirilmesi
ve dış ticaret alanında sağlanan
gelişmelerin izlenmesi Müsteşarlığın
önemli faaliyet alanlarını teşkil etmiştir.
Đçinde
bulunduğumuz
yılda
da,
hükümetimizin dünya ekonomik krizi
karşısında
izleyeceği
politika
ve
önlemlerin
hayata
geçirilmesinde
Müsteşarlık önemli görevleri üstlenmeye
devam edecektir. 2009-2013 dönemini
kapsamak üzere 5 yıllık perspektif içinde
hazırlanan Stratejik Planında belirlenen
amaç ve hedefler ve bunlara ulaşmak
yolunda kendisi için gerekli tecrübe ve
dinamizme sahip profosyonel kadrosu
ve kurumsal yapısı kendisine verilen
görevlerin yerine getirilmesinde en
önemli
güçleri
olarak
kendini
göstermektedir.
2008 yılı boyunca sürdürülen başarılı
çalışmalarından dolayı tüm dış ticaret
personeline
teşekkürlerimi
iletir,
başarılarının devamını dilerim.
ZAFER ÇAĞLAYAN
Devlet Bakanı
3
SUNUŞ
Dış Ticaret Ailesinin Değerli Mensupları,
Hükümetimizce izlenen dış ticaret
politikası çerçevesinde üstlendiğimiz
görevleri başarıyla sürdürmekteyiz. Dış
ticaret politika ve uygulamalarımızın
değişen dünya koşullarına süratle
uyarlanması ve bu suretle ülkemizin
ticaret avantajlarından en üst düzeyde
yararlanmasını temel alan kurumumuz,
2008 yılında da dış ticaret koşullarının
iyileştirilmesi ve ikili ve çok taraflı
ekonomi
diplomasisi
vasıtasıyla
ülkemizin global ölçekte siyasi, ticari ve
ekonomik
ilişkilerinin
geliştirilmesi
yönündeki çalışmalarına devam etmiştir.
Planda belirlenen ve kurumsal yapının
güçlendirilmesi, sürdürülebilir ihracat
artışının sağlanması, üretimi teşvik
edecek ve ekonomiye yönelik zarar ve
tehditlerin önleyecek ithalat politikaları
izlenmesi, kaliteli ve güvenli ürün arzı
sağlanması ve dış ticareti kolaylaştırıcı
politikalar oluşturulması alanlarında
stratejik
amaçlara
yoğunlaşan
ulaşılması, izlenmekte olan dış ticaret
politikasının başarısı ile eş koşutlu
görülmektedir.
Elde
edilen
başarılarda,
merkez
teşkilatımız yanısıra, yaygın taşra
teşkilatımız, bağlı kuruluşların ve yurtdışı
teşkilatımızın yetişmiş, dinamik, vizyon
sahibi, yeniliklere açık, yurtiçi ve yurtdışı
diğer kurum ve kuruluşlarla yakın işbirliği
sahip
kurabilme
özelliğine
personelimizin
önemli
payı
bulunmaktadır.
Nitekim ülkemiz dış ticaret politikasının
izlenmesinde,
dış
pazarlardaki
daralmayla birlikte ortaya çıkan ihracat
ve ithalat değerlerindeki düşüşün, bir
diğer deyişle dış ticaret hacmindeki
daralmanın önlenmesi için stratejik
amaçlarımız kapsamında uygulanan ve
dünya ölçeğinde ülke ve ülke gruplarının
sektörel ve bölgesel bazdaki pazarlarına
yönelik stratejilerin ve pazara giriş
çalışmalarının ne kadar önemli olduğu
görülmektedir.
Diğer yandan, dünya ekonomilerinde
yaşanan ekonomik krizin olumsuz
etkileri, 2008 yılının son çeyreği ile
birlikte ülkemizde de kendini göstermeye
başlamıştır. Dış ticaretimiz bakımından,
ülkelerde
yaşanan
ciddi
pazar
daralmaları, ister istemez ihracat
rakamlarımızı aşağıya çekerken, yurtiçi
üretimdeki gerileme sonucu dış ticaretin
ekonomiye katkısı azalmıştır. Bunun
üzerine ekonomide yaşanan bu olumsuz
gelişmelere
karşın,
hükümetimizce
gerekli önlemler alınmaya başlamıştır.
Bu stratejilerle dış ticaret aktörlerinin bir
yandan mevcut pazarlarını muhafaza
etmeleri ve geliştirmeleri, diğer yandan
kendileri
için
hazırlanan
ticaret
olanaklarıyla pazar bütünleşmelerini
yoğunlaştırmaları mümkün olmaktadır.
2009-2013 dönemini kapsamak üzere
hazırlanan Müsteşarlığın vizyon ve
misyon ifadeleriyle stratejik amaçlarını
kapsayan Stratejik Plan ve Stratejik
Planın 3 yıllık uygulama dilimini teşkil
eden
Performans
Programı
tamamlanarak uygulamaya konmuştur.
Diğer yandan piyasalarımızı ülkemiz
ekonomisine zarar verebilecek ithalat
girişimlerinden korumak konusunda
belirlenen stratejik amaç doğrultusunda,
4
ticaret politikası araçları uluslararası
yükümlülüklerimiz
göz
önünde
bulundurularak
etkili
bir
biçimde
uygulanmaktadır.
Dünya pazarlarındaki daralmayla birlikte,
rakiplerimizle pazar rekabeti daha da
güçleşecektir. Zor rekabet koşullarında
dış ticaret aktörlerinin gerekli atılımlarına
cevap verebilecek bir kurumsal yapının
teşkili stratejik amaçlardan bir diğeridir.
Bu kapsamda personelin donanımının
geliştirilmesi, bilgi birikimi ve temsil
kabiliyetlerinin
arttırılması
suretiyle
profilinin
yükselmesini
çalışan
beklemekteyim.
Bu
çerçevedeki
çalışmalarımız,
yaşanmakta
olan
ekonomik zorlukların aşılmasında önemli
katkı sağlayacaktır.
Sözlerime son verirken, dış ticaretimizde
başarıda
emeği
gerçekleştirdiğimiz
geçen herkese katkılarından dolayı
şükranlarımı
sunar,
başarılarının
devamını dilerim.
TUNCER KAYALAR
Müsteşar
5
ĐÇĐNDEKĐLER
ÖNSÖZ
SUNUŞ
I- GENEL BĐLGĐLER
A- MĐSYON..............................................................................................................8
B- VĐZYON...............................................................................................................8
C- TEŞKĐLAT YAPISI VE GÖREVLERĐ
1- Yasal Çerçeve.................................................................................................8
2- Organizasyon..................................................................................................8
3- Yetki Görev ve Sorumluluklar..........................................................................9
D- ĐDAREYE ĐLĐŞKĐN BĐLGĐLER
1- Fiziksel Yapı....................................................................................................16
2- Örgüt Yapısı....................................................................................................17
3- Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar...........................................................................19
4- Donanım Dağılımı............................................................................................20
5- Đnsan Kaynakları..............................................................................................21
6- Ön Mali Kontrol ...............................................................................................23
II- MÜSTEŞARLIĞIN STRATEJĐK AMAÇLARI VE HEDEFLERĐ
A- STRATEJĐK AMAÇLAR.....................................................................................23
B- STRATEJĐK HEDEFLER....................................................................................24
III- FAALĐYETLERE ĐLĐŞKĐN BĐLGĐ VE DEĞERLENDĐRMELER
A- MALĐ BĐLGĐLER
a- Bütçe Uygulama Sonuçları..............................................................................25
B- PERFORMANS BĐLGĐLERĐ
1-Faaliyet ve Projeler...........................................................................................30
a- Bölgesel Stratejiler...........................................................................................30
i.
Komşu ve Çevre Ülkeler Stratejisi.............................................................30
ii.
Afrika ile Ekonomik Đlişkileri Geliştirme Stratejisi.......................................30
iii.
Asya-Pasifik Ülkeleri ile Ticari ve Ekonomik Đlişkileri Geliştirme Stratejisi32
iv.
ABD ile Ticari ve Ekonomik Đlişkileri Geliştirme Stratejisi..........................33
v. Latin Amerika ile Ticari ve Ekonomik Đlişkilerin Geliştirilmesi Stratejisi.....34
b- Dünya Ticaret Örgütü ve Türkiye.....................................................................35
6
c- Avrupa Birliği ile Đlişkiler...................................................................................36
d- Diğer Đkili ve Çok Taraflı Đlişkiler......................................................................42
e- Ticaret Politikası Araçları................................................................................46
i.
Đhracat Politikası....................................................................................46
ii.
Đthalat Politikası.....................................................................................58
iii.
Uluslararası Ticarette Teknik Engeller....................................................61
iv.
Serbest Bölgeler....................................................................................69
f- Stratejik Yönetim..............................................................................................73
IV- KURUMSAL KABĐLĐYET VE KAPASĐTENĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ
A- ÜSTÜN YÖNLER............................................................................................73
B- GELĐŞMEYE AÇIK ALANLAR.......................................................................73
EKLER
EK-1: ÜST YÖNETĐCĐ ĐÇ KONTROL GÜVENCE BEYANI............................................75
EK-2: MALĐ HĐZMETLER BĐRĐM YÖNETĐCĐSĐNĐN BEYANI...........................................76
EK-3: HARCAMA YETKĐLĐLERĐ ĐÇ KONTROL GÜVENCE BEYANLARI (15 adet)
-7-
I. GENEL BĐLGĐLER
A- MĐSYON
Ülke ekonomisinin gelişimi ve sosyal refaha katkının artırılması hedefiyle, kurumsal
işbirliğini gözeterek, bilgi ekonomisi temelinde, yenilikçiliği, girişimciliği, rekabet gücünü
ve uluslararası ekonomik ve ticari işbirliğini artırmayı teşvik edecek dış ticaret
politikalarını oluşturmak ve uygulamak.
B- VĐZYON
Ülkemizin dünya ticaretinde lider ülkeler arasında yer almasını sağlayacak dış ticaret
politikaları oluşturan ve uygulayan kurum olmak.
C- TEŞKĐLAT YAPISI VE GÖREVLERĐ
1. Yasal Çerçeve
20.12.1994 tarihli ve 22147 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4059 sayılı Kanuna göre
dış ticaret politikalarının tespitine yardımcı olmak, tespit olunan bu politikalar
çerçevesinde ihracat, ihracatı teşvik, ithalat, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri ve ikili ve
çok taraflı ticari ve ekonomik ilişkileri düzenlemek, uygulamak, uygulamanın izlenmesi
ve geliştirilmesini teminen Dış Ticaret Müsteşarlığının kurulmasına, teşkilat, görev ve
yetkilerine ilişkin esasları düzenlemek olarak belirtilmiştir.
2. Organizasyon
Müsteşarlık Merkez, Taşra ve Yurtdışı teşkilatıyla bağlı kuruluşlardan oluşmaktadır:
i) Merkez Teşkilatı
Ana Hizmet Birimleri: Đhracat, Đthalat, Anlaşmalar, Avrupa Birliği, Serbest Bölgeler, Dış
Ticarette Standardizasyon ile Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel
Müdürlükleri
Danışma ve Denetim Birimleri: Dış Ticaret Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı, Đç Denetim
Birimi Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Basın ve
Halkla Đlişkiler Müşavirliği ve Müsteşarlık Müşavirliği
Yardımcı Birimler: Personel Dairesi Başkanlığı, Đdari ve Mali Đşler Dairesi Başkanlığı ve
Savunma Uzmanlığı
Bağlı Kuruluşlar: Đhracatı Geliştirme Etüd Merkezi (ĐGEME) ve Đhracatçı Birlikleri
ii) Taşra Teşkilatı
Bölge veya ilin dış ticaret potansiyeli dikkate alınarak kurulan, Bölge Müdürlükleri ve
Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup
Başkanlıkları, Ticari Tahliller ve Standardizasyon Laboratuarları ile doğrudan merkeze
bağlı Serbest Bölge Müdürlükleri taşra teşkilatını oluşturmaktadır.
-8-
Đstanbul’da Marmara, Đzmir’de Batı Anadolu, Mersin’de Güney Anadolu, Samsun’da Batı
Karadeniz, Trabzon’da Doğu Karadeniz, Gaziantep’de Güney Doğu Anadolu, Ankara’da
Đç Anadolu ve Erzurum’da Doğu Anadolu olmak üzere toplam 8 Bölge Müdürlüğü; Bölge
Müdürlüklerine bağlı 47 Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığı ile
5 Đlde Ticari Tahliller ve Standardizasyon Laboratuarı ve bir ilde de Pamuk Lif Analiz
Laboratuarı mevcuttur.
Adana/Yumurtalık, Antalya, Avrupa, Bursa, Denizli, Doğu Anadolu, Ege, Gaziantep,
Đstanbul/Atatürk Hava Limanı, Đstanbul/Deri ve Endüstri, Trakya, Đzmir/Menemen Deri,
Kayseri, Kocaeli, Mardin, Mersin, Rize, Samsun, Trabzon ve TUBĐTAK MAM Teknoloji
Serbest Bölge Müdürlükleri olmak üzere toplam 20 adet Serbest Bölge Müdürlüğü,
doğrudan merkeze bağlı taşra birimleridir.
iii) Yurtdışı Teşkilatı:
Đhracatın geliştirilmesine, ürünlerimizin tanıtımına, yabancı sermayenin ülkemize
gelmesine ve serbest bölgelerin tanıtımı ile işadamlarımıza yardımcı olmak ve Dış
Ticaret Müsteşarlığının görev alanına giren diğer konularda bulundukları ülkelerdeki
resmi ve özel kuruluşlar nezdinde faaliyette bulunmak üzere, halen 73 Ticaret
Müşavirliği ve 18 Ticaret Ataşeliği ile uluslararası kuruluşlar nezdinde 3 Daimi
Temsilcilikten (OECD/Paris, DTÖ/Cenevre ve AB/Brüksel) oluşan 94 yurtdışı
temsilciliğimiz bulunmaktadır.
iv) Bağlı Kuruluşlar:
Đhraç ürünlerimizin tanıtım faaliyetlerini yürüten ve ihracatçılara bilgi desteği sağlayan
Đhracatı Geliştirme Etüd Merkezi (ĐGEME) ile ihracatçılar tarafından bölgesel nitelikte
veya ürün bazında kurulan ve 13 adet Genel Sekreterlik bünyesinde teşkilatlanan 59
adet Đhracatçı Birliği ile bunların üst kuruluşu niteliğindeki Türkiye Đhracatçılar Meclisi
bağlı kuruluşlardır. Müsteşarlık Merkez Teşkilatının örgüt yapısı aşağıdaki şekilde
gösterilmektedir:
3. Yetki Görev ve Sorumluluklar
Dış Ticaret Müsteşarlığının 20/12/1994 tarihli ve 22147 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan 4059 sayılı Kanunda yer alan yetki, görev ve sorumlulukları birimler
itibariyle aşağıda özetlenmiştir:
Đhracat Genel Müdürlüğü
Đhracatın kalkınma planları ve yıllık programlardaki ilke, hedef ve politikalar yönünde
ülke ekonomisi yararına düzenlenmesini, desteklenmesini ve geliştirilmesini sağlamak,
Kamu kurum ve kuruluşlarına çeşitli mevzuatla verilmiş yetkilerin kullanımında ihracata
ilişkin politikaların uygulanmasına dair esasları düzenlemek,uygulamalarla ilgili
kuruluşlar arasında koordinasyonu temin etmek ve anılan kurumların ihracata ilişkin yeni
düzenlemeleri ile ilgili görüş bildirmek,
-9-
Đhracatın her aşamasında gözetim,denetim ve yönlendirilmesine ilişkin önlemleri almak
ve bu hususlarla ilgili düzenlemeler yapmak, madde ve ülke bazında gerekli tedbirleri
almak,ihracatın madde ve ülke bazında geliştirilmesi imkanlarını ve bu imkanlardan
azami döviz gelirleri sağlama yollarını araştırmak ve önerilerde bulunmak,
Đhracat Rejim Kararı da dahil olmak üzere, ihracata dair mevzuatı hazırlamak ve
uygulamak, ihracatın desteklenmesi ve yönlendirilmesi konularında gerekli tedbirleri
hazırlamak, uygulamak, uygulamayı takip etmek ve değerlendirmek,
Đhracata konu tarım ürünlerinin destekleme alım fiyatlarının belirlenmesine yönelik
hazırlıkları yapmak ve destekleme stoklarının ihracat yoluyla değerlendirilmesine ilişkin
esasları tespit etmek,uygulamak ve uygulanmasını sağlamak,
Đhracata yönelik krediler ve diğer devlet yardımları ile ilgili olarak madde ve ülke
politikalarına ilişkin esasları belirlemek ve ilgili birim ve kuruluşlara iletmek,
Đhraç maddelerimize karşı uygulanan kısıtlayıcı tedbirlerin ortadan kaldırılmasına veya
iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak,
Bağlı muamele ve off-set gibi karşılıklı ticaret uygulamalarının usul ve esaslarını
belirlemek,
Đhracatçı Birlikleri ve üst kuruluşlarının çalışma esaslarını düzenlemek ve izlemek,
çalışmalarına yardımcı olmak,
Ülke ihracatının geliştirilmesini teminen ihraç ürünlerinin tanıtımı amacıyla yurt içinde ve
yurt dışında konferans,seminer ve benzeri organizasyonları düzenlemek, yurt dışı fuar
ve sergi düzenlenmesine ilişkin esasları belirlemek ve uygulamak,
Kıyı ve sınır ticareti ile ilgili düzenlemeleri yapmak,
Kalkınma planları ve yıllık programlardaki ilke, hedef ve politikalar yönünden ihracatın ve
döviz kazandırıcı hizmetlerin ihracat ve ithalat politikalarının hedefleri de gözetilerek
teşvik ve yönlendirilmesi konularında öngörülen ihracatı teşvik tedbirlerini hazırlamak,
uygulamak, uygulamayı takip etmek ve değerlendirerek gerekli tedbirleri almak,
Đhracatı teşvik kararları ve bu kararlara istinaden çıkarılan tebliğler çerçevesinde ihracat
projelerini değerlendirerek uygun görülenleri "Đhracatı Teşvik Belgesi"ne bağlamak,
uygulamada çıkan ihtilaflarda ilgili kuruluşlara görüş vermek, ihracatı teşvik belgesi şart
ve niteliklerine aykırı davrananlara gerekli müeyyideleri uygulamak.
Đthalat Genel Müdürlüğü
Đthalatın uluslararası anlaşmalar ile kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen
ilke, hedef ve politikalar çerçevesinde yürütülmesini sağlamak,
Kamu kurum ve kuruluşlarına çeşitli mevzuatla verilmiş yetkilerin kullanımında ithalat ile
ilgili politikaların uygulanmasına dair esasları düzenlemek ve anılan kurumların ithalata
ilişkin yeni düzenlemeleri ile ilgili görüş bildirmek,
10
Đthalat Rejim Kararları da dahil olmak üzere ithalata dair mevzuatı hazırlamak, madde
politikalarını teklif etmek, uygulamak, ithalatla ilgili izinleri vermek ve ilgili kurum ve
kuruluşlarla koordinasyonu sağlamak,
Đç piyasa ve sanayinin ihtiyaçlarını iç ve dış ekonomik gelişmeleri dikkate alarak izlemek
ve ithal mallarına uygulanacak mali yüklere ilişkin hazırlıkları incelemek, yürütmek ve
uygulanmasını sağlamak,
Đthal malların dünya piyasalarına uygun olarak ithalini sağlayıcı tedbirleri almak,
uygulamak ve izlemek,
Đthalatçı Birlikleri ve üst kuruluşların çalışma esaslarını düzenlemek ve izlemek,
çalışmalarına yardımcı olmak,
Đthalatla ilgili belgeler vermek, ülkemizde düzenlenen uluslararası fuarların ithalatla ilgili
işlemlerini düzenlemek ve yürütmek,
14/6/1989 tarih ve 3577 sayılı Đthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanunun
verdiği görevleri yerine getirmek.
Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
Kalkınma planları ve genel ekonomik politikalar çerçevesinde, iki taraflı ticaret ve iki
taraflı ticaret, sınai ve teknik işbirliği anlaşmaları ile çok taraflı ticaret anlaşmalarını
gerektiğinde ilgili Bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği halinde hazırlamak,
Milletlerarası veya bölgesel ticari işbirliği anlaşmaları ve protokollerine ilişkin hazırlık
çalışmalarını ve müzakerelerini yürütmek,
Đki taraflı ekonomik işbirliği ve ticaret anlaşmaları ve çok taraflı ticaret anlaşmalarının
uygulanması ile ilgili mevzuatı hazırlamak, yürürlüğe koymak ve uygulamak,
Ülkemiz ile "Ekonomik Đşbirliği ve Ticaret Anlaşması" bulunmayan ülkelerle ticari
işbirliğini düzenlemek ve bu faaliyetin gerektirdiği işbirliğini sağlamak,
Türk Devletleri ile ticari ilişkilerin kurulması,geliştirilmesi ve koordine edilmesi
faaliyetlerini yürütmek, Türk Devletleri ile yapılacak iki taraflı ticaret ve iki taraflı ticaret,
sınai, teknik işbirliği anlaşmalarını gerektiğinde ilgili Bakanlıklar ve kuruluşlarla koordineli
olarak hazırlamak ve bunlara ilişkin müzakereleri yürütmek ve ilgili Bakanlık ve
kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak,
Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri ile ilgili olarak Müsteşarlığın görev alanına giren
uygulamaları yürütmek ve ilgili kurum ve kuruluşları koordine etmek,
Müsteşarlığın görev alanına giren dış temaslarla ilgili protokol faaliyetlerini düzenlemek.
Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü
Avrupa Birliği ile ilişkilerin, kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler
doğrultusunda yürütülmesini sağlamak,
11
Birlik kurum ve organları ile gerekli temas ve toplantıları yapmak,
Mevzuat karşılaştırılması ve yakınlaştırılması konularında gerekli koordinasyonu
sağlamak,
Avrupa Birliği Türkiye Ortaklık Organlarında alınan kararlarla ilgili olarak gerekli uyum ve
uygulama çalışmalarını yerine getirmek,
Avrupa Birliğine yönelik olarak Hükümetçe belirlenen amaçlar çerçevesinde tespiti,
ekonomik ve ticari ilişkilerde kısa, orta ve uzun vadede uygulanacak politikaların
saptanması için gerekli çalışmaları yapmak ve bu konularda uygulama ile ilgili tedbirlerin
alınmasını sağlamak, öneriler hazırlamak,
Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki Ortaklık Anlaşması ile bu Anlaşmaya Ek Anlaşma
veya Protokollerdeki Müsteşarlığın görev alanına giren konular ile ilgili uygulamanın
yürütülmesini sağlamak,
Avrupa Birliğinin ortak ticaret politikası çerçevesinde üçüncü ülkeler ile akdettiği
anlaşmalara paralel olarak akdedilecek ticari anlaşmalara ilişkin hazırlık çalışmalarını
yürütmek,
Avrupa Birliği konuları ile ilgili olarak Müsteşarlığın görev ve faaliyet alanına giren
hususlarda Müsteşarlık birimleri arasında koordinasyonu sağlamak ve bu konularda
diğer Bakanlık ve kuruluşlarla ilişkileri yürütmek,
Avrupa Birliği ile ticari konularda yapılmakta olan müzakerelere ilişkin hazırlıkları
yürütmek,
Avrupa Birliği ile Türkiye arasında gerçekleştirilmekte olan gümrük birliğinin ekonomik ve
ticari etkilerine ilişkin olarak değerlendirmeler yapmak, bu konulardaki önerileri
değerlendirmek,
Avrupa Birliği ile hizmet ticareti alanında yapılan müzakerelere ilişkin politikaların genel
ticaret politikası ile uyumlu şekilde saptanması için gerekli çalışmaları yürütmek,
Avrupa Birliği ile ilişkili Müsteşarlık içi eğitim faaliyetlerinin koordinasyonunu sağlamak.
Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü
Kalkınma planları ve yıllık programlar çerçevesinde serbest bölgelerin kurulması,
yönetilmesi ve işletilmesi ile ilgili ilke ve politikaların tespiti konusunda çalışmalar
yapmak, araştırma, planlama ve koordinasyon faaliyetlerini yürütmek,
6.6.1985 tarih ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu ve buna ilişkin mevzuat
çerçevesinde düzenlemeler yapmak,
Serbest bölgelerde yapılabilecek üretim, alım satım, depolama, kiralama, montajdemontaj, bakım-onarım, kıyı (off-shore) bankacılığı, bankacılık, sigortacılık, finansal
kiralama ve diğer faaliyet konularını belirlemek,
12
Serbest bölgelerde faaliyet gösterecek gerçek ve tüzel kişilere "Faaliyet Ruhsatı"
vermek veya verilmiş belgeleri iptal etmek.
Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü
Dış ticarete konu malların standartlaştırılmasını sağlamak,
Dış Ticarette Standardizasyon Rejim Kararı da dahil olmak üzere ihracat ve ithalatın
kalite ve standartlar yönünden denetlenmesine ait mevzuatı hazırlamak ve uygulamak,
Türk Standartlarından gerekli görülenleri, Müsteşarlığın bağlı bulunduğu Bakan onayı ile
zorunlu uygulamaya koymak ve bu standartların gerektirdiği denetimleri yapmak veya
yaptırmak,
Dış ticarete münhasır olmak üzere 10/6/1930 tarih ve 1705 sayılı Kanunda belirtilen
tedbirleri almak,
Dış Ticarette Standardizasyon
çalışmalarını koordine etmek.
Denetmenleri
ile
Laboratuvar
Müdürlüklerinin
Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü
Türkiye ve dünya ekonomisi ile ticaretindeki gelişmeleri, derlenmiş bilgi ve istatistikleri
sürekli olarak izlemek ve değerlendirmek, bu konular ve Müsteşarlığın görev alanına
giren diğer konularla ilgili olarak çalışmalar yapmak,
Bilgilerin daha hızlı bir şekilde kullanıcıların hizmetine sunulmasını teminen Genel
Müdürlük bünyesinde Dış Ticaret Bilgi Merkezi kurmak ve çalıştırmak,
Bilgi Đşlem Merkezini yönetmek ve bilgi depolamak, yayın ve dokümantasyon
hizmetlerini yürütmek,
Müsteşarlığın görev ve faaliyet alanına giren konularda kalkınma planları, yıllık
programlar, izleme kararları ve icra planlarının uygulanmasını izlemek ve bu alanda
koordinasyonu sağlamaktır.
Dış Ticaret Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı
Müsteşarlık ve bağlı kuruluşların her türlü faaliyet ve işlemleri ile ilgili olarak memur ve
denetime tabi gerçek ve tüzel kişiler nezdinde teftiş, inceleme ve soruşturma işlerini
yürütmek,
Özel anlaşmalara dayalı olarak Müsteşarlığa verilmiş görevlere ilişkin konularda ilgili
merciler, gerçek ve tüzel kişiler nezdinde inceleme, denetleme ve soruşturma yapmak,
Kurulun görev ve yetki alanına giren konularda mevzuat ve uygulama ile ilgili her türlü
araştırma ve diğer çalışmaları yapmak, yürütmek, görüş bildirmek ve tekliflerde
bulunmak.
13
Hukuk Müşavirliği
3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun 25. maddesi
çerçevesinde Hukuk Müşavirliğinin görevleri şunlardır:
Müsteşarlığın diğer birimlerinden sorulan hukuki konular ile hukuki, mali, cezai sonuçlar
doğuracak işlemler hakkında görüş bildirmek,
Müsteşarlığın menfaatlerini koruyucu, anlaşmazlıkları önleyici hukuki tedbirleri
zamanında almak, anlaşma ve sözleşmelerin bu esaslara uygun olarak yapılmasına
yardımcı olmak,
8 Ocak 1943 tarih ve 4353 sayılı Kanun hükümlerine göre adli ve idari davalarda gerekli
bilgileri hazırlamak ve Hazineyi ilgilendirmeyen idari davalarda Müsteşarlığı temsil
etmek,
Müsteşarlığın amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve programa uygun
çalışmalarını temin etmek amacıyla gerekli hukuki teklifleri hazırlamak ve Müsteşara
sunmak,
Müsteşarlık birimlerince hazırlanan veya diğer bakanlıklardan yahut Başbakanlıktan
gönderilen kanun, tüzük ve yönetmelik tasarılarını hukuki açıdan inceleyerek görüşlerini
bildirmek,
Diğer taraftan, 4353 sayılı Maliye Vekaleti Baş Hukuk Müşavirliğinin ve Muhakemat
Umum Müdürlüğünün Vazifelerine, Devlet Davalarının Takibi Usullerine ve Merkez ve
Vilayetler Kadrolarında Bazı Değişikliklerin Yapılmasına Dair Kanun’da davaların
takibine ilişkin ayrıntılı hükümlere yer verilmiştir.
Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı
5018 sayılı Kanun’da değişiklik yapan 5436 sayılı Kanun’un 15 nci maddesiyle kurulan
Strateji Geliştirme Başkanlığının görevleri şunlardır:
Müsteşarlık stratejik planının hazırlanması amacıyla stratejik planlama çalışmalarını
koordine etmek,
Bir mali yılın faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde harcama birimleri ile koordineli
olarak Müsteşarlığın yıllık faaliyet raporunu hazırlamak,
Müsteşarlık bütçesini, stratejik plan ve yıllık performans programına uygun olarak
hazırlamak ve idare faaliyetlerinin bunlara uygunluğunu izlemek ve değerlendirmek,
Mali kanunlarla ilgili mevzuatın uygulanması konusunda üst yönetici ve harcama
yetkililerine gerekli bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak,
Bütçe ilke ve esasları çerçevesinde ayrıntılı harcama programı hazırlamak ve hizmet
gereksinimlerini dikkate alarak ödeneğin ilgili birimlere gönderilmesini sağlamak,
14
Harcama birimleriyle koordineli olarak bütçe işlemlerini gerçekleştirmek, kayıtları tutmak
ve izlemek,
Đlgili mevzuat çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip
ve tahsil işlemlerini yürütmek,
Đdarenin mülkiyetinde veya kullanımında bulunan taşınır ve taşınmazlara ilişkin icmal
cetvellerini düzenlemek,
Harcama birimleri tarafından yapılan işlemlerin ön mali kontrolünün yapılarak, ilgili
harcama birimine görüş vermek.
Đç Denetim Birimi Başkanlığı
5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 64. maddesine göre görevinde
bağımsız olan iç denetçi, aşağıda belirtilen görevleri yerine getirir:
Nesnel risk analizlerine dayanarak kamu idarelerinin yönetim ve kontrol yapılarını
değerlendirmek,
Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılması bakımından incelemeler yapmak ve
önerilerde bulunmak,
Harcama sonrasında yasal uygunluk denetimi yapmak,
Đdarenin harcamalarının, malî işlemlere ilişkin karar ve tasarruflarının, amaç ve
politikalara, kalkınma planına, programlara, stratejik planlara ve performans
programlarına uygunluğunu denetlemek ve değerlendirmek,
Malî yönetim ve kontrol süreçlerinin sistem denetimini yapmak ve bu konularda
önerilerde bulunmak,
Denetim sonuçları çerçevesinde iyileştirmelere yönelik önerilerde bulunmak,
Denetim sırasında veya denetim sonuçlarına göre soruşturma açılmasını gerektirecek
bir duruma rastlandığında, ilgili idarenin en üst amirine bildirmek.
Basın ve Halkla Đlişkiler Müşavirliği
3046 sayılı Kanunun 26. maddesi gereğince görevleri şunlardır:
Müsteşarlığın basın ve halkla ilişkilerle ilgili faaliyetlerini planlamak,
Bu faaliyetlerin belirlenecek usul ve ilkelere göre yürütülmesini sağlamak.
Personel Dairesi Başkanlığı
Personel Dairesi Başkanlığının, 27/9/1984 tarih ve 3046 sayılı Kanunun 30. maddesi
çerçevesinde sayılan görevleri şunlardır:
15
Müsteşarlığın insan gücü planlaması ve personel politikasıyla ilgili çalışmaları yapmak,
personel sisteminin geliştirilmesiyle ilgili tekliflerde bulunmak,
Müsteşarlık personelinin atama, özlük, emeklilik ve benzeri işlemlerini yürütmek,
Eğitim planını hazırlamak, hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim programlarını düzenlemek
ve uygulamak.
Đdari ve Mali Đşler Dairesi Başkanlığı
3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun 29. maddesi
çerçevesinde belirlenen görevleri şunlardır:
Müsteşarlık için gerekli araç, gereç ve malzemenin temini ile ilgili hizmetleri yürütmek ve
ihtiyaç duyulan bina ve arazinin kiralanma, satın alma işlemlerini yürütmek,
Temizlik, aydınlatma, ısıtma, bakım, onarım ve taşıma hizmetlerini yapmak ve sosyal
tesislerin kurulması ve yönetimi ile ilgili hizmetleri düzenlemek ve yürütmek,
Müsteşarlık personelinin ve ailelerinin sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını sağlamak
ve Müsteşarlığa gelen yazı ve mesajlardan gerekenlerin müsteşara sunulmasını
sağlamak,
Genel evrak, arşiv ve haber merkezinin hizmet ve faaliyetlerini düzenlemek ve
yürütmek,
Savunma Uzmanlığı
Savunma Uzmanlığı, 7/17209 sayılı gizli yönetmelikte belirtilen görevleri yerine getirir.
Savunma Uzmanları, bu görevlerin yerine getirilmesinde Müsteşara karşı sorumludur.
7126 sayılı Sivil Savunma Kanunu uyarınca Dış Ticaret Müsteşarlığı Kriz Merkezi
Yönergesi (2006) ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Đthalatı Düzenleme Planı çerçevesinde
seferberlik ve savaş hali faaliyetleriyle sivil savunma hizmetlerini yürütmektedir.
Yukarıda bahsedilen mevzuat dışında kalkınma planları, hükümet programları, AB
müktesebatının üstlenilmesine ilişkin ulusal program, uluslararası anlaşmalar, yüksek
kurullar birçok konuda (AB teknik mevzuat uyumu, e-ticaret ağı oluşturulması, ihracat ve
bilgi toplumu stratejilerinin hazırlanması, vb) Müsteşarlığı yetkilendirmiş veya
koordinatör olarak atamıştır.
A- ĐDAREYE ĐLĐŞKĐN BĐLGĐLER
1) Fiziksel Yapı
Müsteşarlık merkez teşkilatı, Hazine Müsteşarlığı ile ortak kullandığı ve toplam 52.421
m² kapalı alana sahip olan hizmet binasının % 42,2’sinde hizmet vermekte, ayrıca 1
adet ek hizmet binası da bulunmaktadır.
16
Taşra teşkilatında, 8 Bölge Müdürlüğü ve Bölge Müdürlüklerine bağlı 47 Dış Ticarette
Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığı, 5 Ticari Tahliller ve Standardizasyon
Laboratuarı ile 20 Serbest Bölge Müdürlüğünden 17’si kiralanan hizmet binasında
faaliyette bulunmaktadır.
Yurtdışı teşkilatında, 73 Ticaret Müşavirliği, 3 Daimi Temsilcilik ve 18 Ticaret
Ataşeliğinden 28’i, Büyükelçilik hizmet binası dışında kiralanan hizmet binasında faaliyet
göstermektedir.
Müsteşarlık merkez teşkilatında görev ve sıra tahsisli 125, taşra teşkilatında ise 40 adet
lojman bulunmaktadır.
2) Örgüt Yapısı
Müsteşarlık, Başbakanlığa bağlı olup, Başbakan, Müsteşarlığın yönetimi ile ilgili
yetkilerini Devlet Bakanı vasıtasıyla kullanmaktadır.
Müsteşar, Müsteşarlık teşkilatının en üst amiridir ve Devlet Bakanına karşı sorumludur.
Müsteşara yardımcı olmak üzere üç Müsteşar Yardımcısı görevlendirilmiştir.
Müsteşarlık Merkez Teşkilatının örgüt yapısı aşağıdaki şekilde gösterilmektedir:
17
MÜSTEŞAR
Müsteşar
Yardımcısı
Müsteşar
Yardımcısı
Đhracat Genel
Müdürlüğü
Ekonomik Araştırmalar
ve Değerlendirme
Genel Müdürlüğü
Đthalat Genel
Müdürlüğü
Anlaşmalar Genel
Müdürlüğü
Dış Ticarette
Standardizasyon Genel
Müdürlüğü
Dış Ticaret
Kontrolörleri Kurulu
Başkanlığı
Serbest Bölgeler
Genel Müdürlüğü
Đç Denetim Birim
Başkanlığı
Đdari ve Mali Đşler
Dairesi Başkanlığı
Hukuk Müşavirliği
Savunma Uzmanlığı
Avrupa Birliği Genel
Müdürlüğü
Müsteşar Yardımcısı
Strateji Geliştirme
Daire Başkanlığı
Personel Dairesi
Başkanlığı
Yurtdışı Teşkilatı
Basın ve Halkla
Đlişkiler Müşavirliği
Müsteşarlık
Müşavirliği
Bölge Müdürlükleri
Serbest Bölge
Müdürlükleri
18
Bağlı Kuruluşlar
Đhracatçı Birlikleri
Đhracatı Geliştirme
Etüd Merkezi
3) Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar
Müsteşarlık için, kamu hizmetlerinin elektronik ortamda yürütülmesi etkin bir
yönetimde temel araç niteliğindedir. Güvenli bilgi ve iletişim teknolojileri donanımı ile
azami tasarruf, düşük maliyet, kaliteli ve hızlı hizmet esasına dayalı e-kurum
anlayışının hayata geçirilmesi amaçlanmaktadır. Her türlü bilgiye anında ulaşılması,
uygulamaların daha verimli ve hızlı yürütülmesi, kırtasiyeciliğin asgariye indirilerek
belgeye değil bilgiye odaklanılması, “kullanıcı memnuniyeti” prensibi ile her zaman
her yerden ulaşılabilen bir idari mekanizma ile hizmet sunulması mümkün olacaktır.
Bu kapsamda Müsteşarlık internet sayfasında sunulan hizmetler şunlardır:
Pazara Giriş, ihracatçıların ilgilendiği ülkelerdeki tarife ve tarife dışı politika
uygulamaları konularında bilgi sağlamakta ve karşılaşabilecekleri engelleri
aşmalarında yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Siteye Pazara Giriş Engelleri Bildirim
Hattı ve Formu eklenmiştir.
Ticaret Müşavirlikleri Sitesi, Türk firmalarının, Müşavirliklerimizin faaliyette
bulundukları ülkeler ve hedef pazarlar hakkında ihtiyaç duyabilecek bilgi ile yabancı
firmaların, ülkemize yönelik mal ve hizmet alımları hakkındaki talepleri içermektedir.
Sitenin hizmete açılma amacı Türk firmaların hedef ülkelerle kuracakları ilişkilerde
daha gerçekçi ve doğru bilgilerle donatılmasına yardımcı olmak ve yabancı firmaların
Türkiye ve Türk firmaları ile kuracakları temasları desteklemektir. Bilginin
merkezden, doğru ve güncel olarak karşılandığı bu sistemde, firma başvuru
bilgilerinin veritabanında saklanmasıyla interaktif çalışma imkanı sağlanmaktadır.
Đhracatçılar Rehberi, Đhracatçı Birlikleri'nin firma, ürün ve ülke bilgilerini içeren
Türkiye'nin en kapsamlı ve en güncel bilgi bankasıdır.
Dış Talepler Bülteni, Ticaret Müşavirliklerinden veya yurtdışındaki firmalardan her
hafta periyodik olarak OAĐB (Orta Anadolu Đhracatçı Birlikleri) Genel Sekreterliğine
ulaşan ithal ve ihraç talepleri ile işbirliği önerilerini içermektedir. Proje, Đhracatçı
Birliklerinin siteyi yönetebilmesi ve raporlama yapabilmesi için görsel ve altyapı
tasarımı bakımından yenilenmiştir.
Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri, Yurtdışı müteahhitlik
hizmetleri sektörünün yetişmiş insan gücü, teknik birikimi, iş deneyimi ve disiplini,
coğrafi konumu, bölge ülkeleri ile siyasi ve kültürel yakınlığı gibi avantajlarının
yeterince kullanılması, kamu kuruluşları ile özel sektör arasındaki koordinasyonun,
işbirliği ve ortak hareket etme bilincinin yerleştirilmesi amacıyla hazırlanmıştır.
Ticarette Teknik Engeller, Dünya Ticaret Örgütü Ticarette Teknik Engeller
Anlaşmasının öngördüğü mekanizmalardan faydalanarak, dış ticaretimizin
geliştirilmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Türk Dünyası Çalışma Grubu, Türk dünyasına yönelik çalışmalar yapmak,
ülkemizdeki ve Türk dünyasındaki ulusal ve uluslararası kuruluşlarla koordinasyonu
sağlamak, Müsteşarlık ile Çalışma Grubu üyesi kurum ve kuruluşların görev alanına
giren konular doğrultusunda Türk dünyasıyla ekonomik, sosyal, kültürel ve ticari
ilişkilerin gelişmesini desteklemektir.
Taşınır.net Uygulaması, Müsteşarlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatımızın
kullanımına açılmış olup; amacı, taşınır giriş ve çıkış kayıtları ile kullanılacak defter,
belge ve cetvellerin bilgisayar ortamında tutulmasını sağlamaktır.
Dahilde Đşleme Rejimi (DĐR), firmalara verilen Dahilde Đşleme Đzin Belgeleri ile ilgili
firma başvurularının alınmasından başlayarak, ihracat işleminin kapatılmasına kadar
geçen süreçteki tüm işlemlerin elektronik imza kullanılarak yapılabilmesini sağlar.
Serbest Bölgeler Uygulama Programı (SBUP), Serbest bölgelerde gerçekleştirilen
işlemlerin daha düzenli ve güvenilir bir şekilde takip edilmesi ve ilgili tüm kurum ve
kuruluşlar ile serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmalar arasındaki bilgi
paylaşımının web tabanlı bir yazılım üzerinden elektronik imza kullanılarak
gerçekleştirilmesini sağlayan projedir.
Ürün Güvenliği, Ürün güvenliği açısından kontrollerde, internet tabanlı uygulamayla,
malların ithalatının gerçekleşmesi aşamasında ilgili kurum ya da kuruluşa
yönlendirme yapılması ve işlerin elektronik olarak takip edilmesi hızlı ve etkin bir
denetime olanak sağlamaktadır.
Uzaktan Eğitim Projesi, Đhracatta devlet yardımları ve finansman teknikleri
konularında uzaktan eğitim yöntemiyle internet ortamında, ihracatçı ve ihracatçı
adayı firmalarımızın dış ticaret mevzuatı ve uygulamaları konusundaki eğitimlerini
desteklemek amacıyla hazırlanmıştır.
4)
Donanım Dağılımı
Müsteşarlık merkez teşkilatında bulunan bilgi teknolojisi kaynakları:
20
Bilgi Teknolojisi Kaynakları
50
38
40
adet
30
20
10
3
3
Firewall
Router
Modem
1
FTP Sunucu
1
Dosya Sunucuları
4
1
Veritabanı Test Sistemi
Đnternet Sunucu
3
Virus Önleme Sistemi
1
Switch
1
E-posta Sunucu
5
Uygulama Sunucusu
0
Veritabanı Sunucusu
3
Grafik 1 : 2008 yılı bilgi teknolojisi kaynakları
Müsteşarlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatında bulunan başlıca donanımlar ise:
18
Donanım Envanteri
18
1400
18
30
1200
800
72
adet
1000
3
600
400
15
9
3
11
15
200
3
22
19
2
Telefon
Projeksiy
on
Fotokopi
Faks
Tarayıcı
Dizüstü
Bilgisayar
Yazıcı
Kişisel
Bilgisayar
0
Grafik 2 : 2008 yılı donanım envanteri
5) Đnsan Kaynakları
2008 yıl sonu itibariyle Müsteşarlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile döner
sermayeye tahsis edilmiş olan 2.533 kadrodan 1.729 (107 kadrosuz sözleşmeli
21
hariç) adedi dolu, 804 adedi ise boş bulunmakta olup, tahsis edilen kadronun %68’i
kullanılmıştır.
2008 yıl sonu itibariyle Müsteşarlıkta istihdam edilenlerden 1.003’ü (%54)
sözleşmesiz kadrolu, 726’sı (%40) kadro karşılığı sözleşmeli, 107’si (%6) kadrosuz
sözleşmelidir.
2008 yılında Đstihdam Şekline Göre Çalışan sayısı
Kadrosuz
Sözleşmeli
6%
Kadrolu Memur
54%
Kadro Karşılığı
Sözleşmeli
40%
Kadrolu Memur
Kadro Karşılığı Sözleşmeli
Kadrosuz Sözleşmeli
Grafik 3: 2008 yıl sonu itibariyle istihdam şekline göre çalışan sayısı
Müsteşarlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı personelinin yaklaşık %65’i 30-49 yaş
grubunda olup, toplam personelin %65’i erkek, %35’i kadındır.
Kadrolu ve Sözleşmeli Personelin
Cinsiyet Dağılımı
Personelin Yaş Gruplarına
Göre Dağılımı
800
38%
700
35%
600
kişi
65%
27%
500
22%
400
300
200
10%
3%
100
0
Kadın
18-29
Yaş
Erkek
Grafik 4: Kadrolu ve Sözleşmeli Personelin Cinsiyet Dağılımı
Dağılımı
30-39
Yaş
40-49
Yaş
50-59
Yaş
60 +
Yaş
Grafik 5: Kadrolu ve Sözleşmeli Personelin Yaş Grupları
Müsteşarlık merkez teşkilatı personelinin, %16’sı master ve doktora, %63’ü lisans,
%21’i lise ve ilköğretim düzeyinde; taşra teşkilatı personelinin %5’i master ve
doktora, %69’u lisans, %26’sı lise ve ilköğretim; yurtdışı personelinin ise %62’si
master, %38’i lisans düzeyinde eğitim almış bulunmaktadır. Müsteşarlıkta çalışan
toplam 1.784 (52 yurt dışı sekreter daktilo hariç) personelin %70’inin 1 yıldan fazla
25 yıldan az hizmet yılı bulunmaktadır.
22
6. Ön Mali Kontrol Sistemi
Maliye Bakanlığınca belirlenen “Đç Kontrol ve Ön Mali Kontrole Đlişkin Usul ve
Esaslar” kapsamında; taahhüt evrakı ve sözleşme tasarıları, seyahat kartı listeleri,
yan ödeme cetvelleri, kadro dağıtım cetvelleri, ödenek aktarma işlemleri, sözleşmeli
personel sayı ve sözleşmeleri ile yurtdışı kira katkısı ödemelerine ilişkin belgelerin ön
mali kontrolü yapılmaktadır.
Buna ilaveten, riskli alanlar dikkate alınarak aşağıda belirtilen konularda da ön mali
kontrol yapılmaktadır:
1. 4734 sayılı Kamu Đhale Kanununda belirtilen ihale usulleriyle
gerçekleştirilmesi öngörülen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin
olarak düzenlenen ihale işlem dosyalarının ihaleye çıkılmadan önce yapılan
ön mali kontrolü,
2. Mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin olarak 4734 sayılı Kamu Đhale
Kanununa göre yapılan ihaleler sonucunda düzenlenen ödeme emri belgeleri
ve eklerinin ön mali kontrolü,
3. KDV hariç tutarı 5.000 YTL’ yi geçen harcamalara ilişkin ödeme emri
belgelerinin ön mali kontrolü,
4. KDV hariç tutarı 5.000 YTL’ yi geçen avans veya kredilere ilişkin muhasebe
işlem fişi belgelerinin ön mali kontrolü,
5. Yurtdışı geçici ve sürekli görev yolluklarına ilişkin olarak düzenlenen ödeme
emri belgelerinin ön mali kontrolü,
6. Yurtdışı geçici görevlendirmeler ile sürekli görevlendirmelerde verilecek
avanslara ilişkin düzenlenen muhasebe işlem fişi belgelerinin ön mali kontrolü,
7. Yurtdışı personel giderlerine ilişkin olarak düzenlenen ödeme emri
belgelerinin ön mali kontrolü,
8. Yurtdışı tedavi giderlerine ilişkin olarak düzenlenen ödeme emri belgelerinin
ön mali kontrolü,
9. Yurtdışı lisans üstü eğitim giderlerine ilişkin olarak düzenlenen ödeme emri
belgelerinin ön mali kontrolü,
10. Yurtdışı temsilciliklerimize gönderilen kredilere ilişkin düzenlenen muhasebe
işlem fişi belgelerinin ön mali kontrolü.
II- MÜSTEŞARLIĞIN STRATEJĐK AMAÇLARI VE HEDEFLERĐ
A. STRATEJĐK AMAÇLAR
1.
2.
3.
4.
Ülke genelinde dış ticaret kültürünü ve bilincini yaygınlaştırmak
Kurumsal gelişimi sürekli kılmak
Sürdürülebilir ihracat artışını sağlamak
Üretimi teşvik edecek, ekonomiye yönelik zarar ve tehditleri önleyecek ithalat
politikaları geliştirmek
5. Kaliteli ve güvenli ürün arzını sağlayacak politikalar geliştirmek
6. Dış ticareti kolaylaştırıcı politikalar oluşturmak, yurtdışı müteahhitlik ile teknik
müşavirlik hizmetlerini geliştirmek
23
B. STRATEJĐK HEDEFLER
1. Kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve
uluslararası kuruluşlar ile işbirliğinin geliştirilmesine yönelik olarak yılda en az beş
program gerçekleştirilmesi
2. Đletişim araçlarının etkin kullanımıyla, dış ticaret ile ilgili konularda gerçekleştirilen
tanıtım ve eğitim faaliyetlerinin her yıl arttırılarak sürdürülmesi
3. Müsteşarlık internet sitesinin geliştirilmesi, erişimin özendirilmesi ve sitenin Dış
Ticaret Portalına dönüştürülmesi
4. AB konusundaki önemli gelişmelerin ivedilikle ilgili taraflara ve kamuoyuna
duyurulması
5. Fiziksel ve teknolojik donanımın geliştirilmesi
6. Đnsan kaynakları gelişim süreçlerinin iyileştirilmesi
7. Kurumsal yapının güçlendirilmesi
8. Kurum içi ve dışı iletişimin güçlendirilmesi için yılda en az 10 toplantı
gerçekleştirilmesi
9. Yurtdışı teşkilatının güçlendirilmesi
10. Yenilikçi fikirlere ve Ar-Ge’ye dayalı, katma değeri yüksek, markalı ürün ve
hizmetlerin üretim ve pazarlama süreçlerinin desteklenmesi
11. KOBĐ’lerin rekabet güçlerini arttıracak ölçek ekonomilerinin oluşturulmasına
yönelik yapının tesis edilmesi
12. Başta AB olmak üzere, bölgesel oluşumlar ile ikili ve çok taraflı ilişkiler
kapsamında pazara giriş imkanlarının na yönelik faaliyetlerde bulunulması
13. Haksız rekabet hallerinden damping ve sübvansiyona konu ithalatın sebep
olduğu zarara karşı ülkenin üretim dallarının etkin korunumunun sağlanması
14. Sanayicilerin, tarife kontenjanları ve askıya alma rejimi kapsamında düşük
maliyetli hammadde ve ara malı ihtiyacının karşılanmasının sağlanması
15. Ticaret politikası uygulamalarında önlem alınması süresinin kısaltılması ve
önlemin etkinleştirilmesi
16. Serbest bölgelerden ithalatta yerli sanayinin ihtiyaçlarına ağırlık verilmesi
17. Kaliteli ve güvenli ürün arz ve talebi için teknik mevzuat uygulamalarının takip
edilerek, ilgili çevrelerin bu konularda güncel olarak bilgilendirilmesi
18. AB’nin üçüncü ülkelerden ithalatta ürün güvenliği denetimleri sisteminin
uyumlaştırılması
19. Ürün güvenliğine dair çerçeve mevzuatımızın AB’deki gelişmelere paralel hale
getirilmesi ve güvenli ürün arzını sağlayacak projeler geliştirilmesi
20. E-ticareti özendirici ve ticareti kolaylaştırıcı düzenleme ve uygulamaların
geliştirilmesi
21. Lojistik yapıların kurulmasını ve mevcutların iyileştirilmesini sağlayacak politikalar
oluşturulması, ulusal ve uluslararası uygulamaların izlenmesi
22. Yurtdışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri sektörünün düzenlenmesi,
desteklenmesi ve büyümesinin sürdürülmesi
III- FAALĐYETLERE ĐLĐŞKĐN BĐLGĐ VE DEĞERLENDĐRMELER
A- MALĐ BĐLGĐLER
Müsteşarlık 2008 yılı bütçesinin uygulama sonuçları ve temel mali tablolara ilişkin
açıklamalar aşağıda sunulmaktadır:
24
a) Bütçe Uygulama Sonuçları
Müsteşarlığa 2008 yılı bütçesiyle verilmiş olan toplam 102,8 milyon YTL ödeneğin %
92,9’u olan 95,6 milyon YTL’si yıl sonu itibariyle kullanılmıştır. Söz konusu harcama
tutarı geçen yıla göre % 6,23 oranında bir artışı ifade etmektedir.
2007-2008 yılları bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya göre gerçekleşmesi
aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
(BĐN YTL)
2008 Yılı
Harcama
Artış
Gerçekl.
Gerçekl. Oranı
Başlangıç
Yıl Sonu
Başlangıç
Yıl Sonu
Oranı
Oranı
(%)
Ödeneği Gerçekleşme
Ödeneği Gerçekleşme
(%)
(%)
2007
Ekon.
Kodu
01
Personel
Giderleri
Sosyal Güv.
02 Kur.
Dev. Gid
Mal ve Hiz.
03 Alım
Gid.
2008
64.616
64.330
99,5
71.661
68.143
95,1
10,9
5.158
5.015
97,2
5.709
5.295
92,7
10,6
14.588
13.744
94,2
16.786
15.613
93
14,8
05
Cari
Transferler
6.670
6.074
91,1
6.935
4.915
70,8
3,9
06
Sermaye
Giderleri
2.100
849
40,4
1.749
1.658
94,7
-10
TOPLAM
93.132
90.012
98,6
102.840
95.624
92,9
10,4
Ekonomik sınıflandırmaya göre 2008 yılında en yüksek gerçekleşme oranı % 95,1 ile
personel giderleri ödemelerinde, en düşük gerçekleşme oranı ise % 70,8 ile Cari
Transferlerde olmuştur.
25
Ekonomik Sınıflandırmaya Göre 2008 Yılında Giderlerin Toplam Gider
Gerçekleşmeleri Đçindeki Payları (%)
Cari Transferler
5%
Sermaye Giderleri
Mal ve Hiz. Alım
2%
Gid.
16%
Sosyal
Güv.Kur.Dev.Prim
.Gid
6%
Personel Giderleri
71%
Personel Giderleri
Sosyal Güv.Kur.Dev.Gid
Mal ve Hiz. Alım Gid.
Cari Transferler
Sermaye Giderleri
2008 yılı harcaması olan toplam 95,6 milyon YTL’nin % 71’lik gerçekleşme payı ile
68,1 milyon YTL’si Personel Giderlerine, % 16’lık gerçekleşme payı ile 15,6 milyon
YTL’si Mal ve Hizmet Alım Giderlerine, % 6’lık gerçekleşme payı ile 5,2 milyon
YTL’si Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderlerine, % 5’lik gerçekleşme
payı ile 4,9 milyon YTL’si Cari Transferlere ve % 2’lik gerçekleşme payı ile 1,6 milyon
YTL’si de Sermaye Giderlerine aittir.
26
Müsteşarlık harcama birimlerinin, 2007 ve 2008 yılları itibariyle gerçekleştirdikleri
bütçe giderleri ve başlangıç ödeneklerine göre gerçekleşme oranları aşağıdaki
tabloda gösterildiği şekildedir:
(BĐN YTL)
Harcama
Birimleri
Özel Kalem
Müd.
2007 Yılı
Toplam
Ödeneği
2007 Yılı
2007 Yılı
Yıl Sonu
Gerçekleşme
Gerçekleşme
Oranı(%)
Tutarı
2008 Yılı
Toplam
Ödeneği
2008 Yılı
Yıl Sonu
Gerçekleşme
Tutarı
2008 Yılı
Gerçekleşme
Oranı(%)
2.207
2.021
91,5
2.349
2.222
94,6
217
203
93,5
250
194
76,6
8.382
8.328
99,3
9.434
9.389
99,5
4.251
4.165
97,9
4.682
4.582
97,8
1.140
1.108
97,1
1.370
1.048
76,5
461
436
94,5
563
533
94,6
Hukuk
Müşavirliği
767
708
92,3
848
741
87,3
Basın ve
Halk.Đl.Müş.
164
196
119,5
231
171
74
Müsteşarlık
Müş.
643
642
99,8
815
778
95,5
Đhracat
Gen.Müd.
14.669
13.955
95,1
15.774
13.526
85,7
Đthalat
Gen.Müd.
5.625
5.532
98,3
5.977
5.837
97,6
Anlaşmalar
Gen.Müd.
5.097
5.052
99,1
5.250
5.091
96,9
AB Gen.Müd.
2.776
2.761
99,4
3.276
3.067
93,6
SEB Gen.Müd.
7.660
7.541
98,4
8.864
8.483
95,7
Dış Tic.
Stand.Gen.Müd
14.681
13.946
94,9
16.060
14.727
91,6
EAD Gen.Müd.
8.609
7.853
81,45
8.152
7.760
95,2
15.783
15.565
98,6
18.945
17.475
92,24
93.132
90.012
96,64
102.840
95.624
92,98
Savunma
Uzmanlığı
Đdari ve Mali
Đşl.Dai.Bşk.
Personel Dairesi
Bşk.
Dış
Tic.Kont.Kur.
Bşk.
Strateji
Gel.Dai.Bşk.
Yurtdışı
Teşkilatı
TOPLAM
27
Harcama Birimleri Đtibariyle 2007-2008 Yılları
Gerçekleşme Miktarları Karşılaştırması
171
196
Basın ve Hakl.Đl.
194
203
Savunma Uzm.
533
436
Strateji Gel.Dai.Bşk.
Hukuk Müşavirliği
741
708
Müsteşarlık Müş.
778
642
1048
1108
Harcama Birimleri
DTK Kur.Bşk.
2222
2021
3067
2761
Özel Kalem Müd.
AB Gen.Müd.
4582
4165
Personel Dai.Bşk
5091
5052
5837
5532
Anlaşmalar Gen.Müd.
Đthalat Gen.Müd
7760
7853
EAD Gen.Müd.
8483
7541
SEB Gen.Müd.
9389
8328
Đdari ve Mali Đşl.Dai.Bşk.
13526
13955
14727
13946
Đhracat Gen.Müd.
DTS Gen.Müd.
17475
Yurtdışı Teşkilatı
15565
0
2000
4000
6000
8000
10000
Miktarlar (bin ytl)
2008 yılı sonu gerçekleşme miktarı
2007 yılı sonu gerçekleşme miktarı
28
12000
14000
16000
18000
70000
65935
61304
60000
50000
40000
30000
18945 17475
20000
17530 16485
10000
0
Merkez Teşkilatı
Yurtdışı Teşkilatı
Başlangıç Ödeneği
Taşra teşkilatı
2008 yıl sonu gerçekleşme
Müsteşarlık 2008 yılı bütçesine ayrılan 102,8 milyon YTL ödeneğin 65,9 milyon
YTL’si merkez, 18,9 milyon YTL’si yurtdışı, 17,5 milyon YTL’si de taşra teşkilatına
aittir. 2008 yılı sonu itibariyle Merkez Teşkilatı toplam ödeneğinin % 92,9’u,
Yurtdışı Teşkilatı toplam ödeneğinin % 92,2’si, Taşra Teşkilatı toplam ödeneğinin
de % 94’ü harcamaya dönüşmüştür.
Merkez, Yurtdışı ve Taşra Teşkilatının
2008 Yılı Đçindeki Harcama Payları
Taşra
18%
Yurtdışı
18%
Merkez
64%
Merkez
Yurtdışı
Taşra
2008 yılı sonunda harcamaya dönüşen toplam 95,2 milyon YTL’nin % 64’lük payı
Merkez Teşkilatına, % 18’lik payları ise Yurtdışı ve Taşra Teşkilatına aittir.
29
B- PERFORMANS BĐLGĐLERĐ
1-
Faaliyet ve Projeler
a) BÖLGESEL STRATEJĐLER
i. Komşu ve Çevre Ülkeler Stratejisi
2000 yılında uygulamaya konulan "Komşu ve Çevre Ülkeler ile
Ticaretin Geliştirilme Stratejisi" ile ülkemizin söz konusu ülkelerin
dış ticaretinden aldığı payın kalıcı olarak artırılması
amaçlanmıştır.
Strateji kapsamına Türkiye ile ortak sınıra sahip ülkeler ile ortak
bir sınıra sahip olmamakla birlikte, gerek coğrafi gerekse kültürel
ve tarihsel yakınlığı bulunan ve belirli bir nüfus ve ekonomik
potansiyeli olan ülkeler alınmıştır.
Bu çerçevede Kuzey Afrika ülkeleri, Orta Asya Cumhuriyetleri,
Rusya, Ukrayna ve Balkan ülkelerine 2000 yılında 6,9 milyar
dolar olan ihracatımız 2008’de 57 milyar dolara yükselmiştir.
Diğer yandan aynı strateji kapsamında ithalat 2000 yılında 13,1
milyar dolardan 2008 yılında 74 milyar dolara ulaşmıştır.
Böylece, bölge ülkeleri ile dış ticaret hacmimiz 2000 ‘den 2008’ye
%555 oranında artarak 20 milyar dolardan 131 milyar dolara
yükselmiştir.
Yurtdışı müteahhitlik
hizmetleri alanında
üstlenilen işlerde
çarpıcı artış
sağlanmış ve
1999’da 1,4 milyar
dolardan 2008’de 23
milyar dolara
ulaşılmıştır.
Yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde üstlenilen işlerin hacminde
çarpıcı bir artış gerrçekleştirilmiştir. Bu alanda 1999’da 1,4 milyar
dolardan olan yatırım 2008’de 23 milyar dolara ulaşmıştır. Bu
kapsamda, başta Libya, Katar, Cezayir, Türkmenistan,
Kazakistan, S. Arabistan, BAE, Irak ve Rusya olmak üzere
toplam 33 ülkede, 549 proje üstlenilmiştir. 2008 yılı itibariyle
yurtdışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında üstlenilen toplam
130 milyar dolara yaklaşan proje tutarının yüzde 95’i aşan
bölümünü, bu strateji kapsamındaki ülkelerde üstlenilen projeler
teşkil etmiştir.
ii. Afrika ile Ekonomik Đlişkileri Geliştirme Stratejisi
Afrika pazarları, ucuz hammadde temini ve ihraç ürünlerimizin
pazarlanması bakımından ülkemiz sanayisi ile tamamlayıcı nitelik
arzettiğinden, önemli bir hedef pazar teşkil etmektedir. Bu
çerçevede, Müsteşarlıkça 2003 yılında “Afrika ile Ekonomik
Đlişkilerin Geliştirilmesi Stratejisi” (AEGS) yürürlüğe konulmuştur.
Strateji kapsamında Kuzey Afrika ülkelerinin yanı sıra Sahra-altı
ülkelere yönelik de ülke bazlı eylem planları belirlenmiştir.
30
2003 yılında
Afrika’ya yönelik 2,1
milyar dolar olan
ihracat, 2008
yılında, 9 milyar
dolara çıkmıştır.
Afrika’ya yönelik ihracatımız 2003 yılında 2,1 milyar dolar iken
2008 yılında 9 milyar doları aşmış ve hidrokarbonlar gibi temel
hammaddeleri içeren ithalatımız da 2003 yılında 3,3 milyar dolar
iken, 2008 yılında 8 milyar dolara yaklaşmıştır.
AEGS’nin uygulanmaya başladığı 2003 yılından 2008 yılının
sonuna kadar olan dönemde, Türkiye’nin Afrika ülkeleri ile olan
ticaret hacmi, neredeyse üç kat artarak 5,4 milyar dolardan 17
milyar dolara yaklaşmıştır. Afrika ülkeleri ile olan ticaretimizdeki
bu artış, aynı dönem içerisinde Türkiye’nin toplam ticaret
hacmindeki artıştan daha yüksektir.
Türk müteahhitlik firmalarının Afrika’da üstlendiği işlerin mali
getirisi, 2003 yılında 540 milyon dolardan 2007 yılında rekor
düzeyde artış göstererek 6,7 milyar dolara yükselmiştir. 2008
yılında bu rakam 3,75 milyar dolar gerçekleşmiştir.
Afrika ülkeleri
arasında hukuki
altyapının
tamamlanmasına
yönelik olarak 10
ülke ile Ticaret ve
Ekonomik Đşbirliği
Anlaşmaları
imzalanmıştır.
AEGS’nin uygulamaya konulmasından bu yana, Afrika ülkeleri ile
ekonomik ve ticari ilişkilerimizin sağlıklı bir şekilde gelişmesini
sağlamak amacıyla, ülkemiz ve Afrika ülkeleri arasında hukuki
altyapının tamamlanmasına yönelik olarak 10 ülke (Kenya,
Tanzanya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Moritanya, Fildişi Sahili,
Madagaskar, Burkina Faso, Malavi, Ekvator Ginesi ve Botsvana)
ile Ticaret ve Ekonomik Đşbirliği Anlaşmaları imzalanmıştır.
Mozambik, Gabon, Angola, Gana, Liberya ve Sierra Leone ile
ülkemiz arasında ekonomik ve ticari hukuksal altyapı
anlaşmalarını tamamlamak amacıyla üst düzey temaslar
kurulmuş ve ön müzakereleri yapılmış olup, bu ülkelerle yakın bir
zamanda ticaret ve ekonomik işbirliği anlaşmaları imzalanacaktır.
AEGS kapsamında, Türkiye Đşadamları ve Sanayicileri
Konfederasyonu (TUSKON) tarafından, 13-15 Mayıs 2008
tarihlerinde, Đstanbul’da düzenlenen “3. Türkiye-Afrika Dış Ticaret
Köprüsü Zirvesi”’nde Müsteşarlıkça aktif görevler üstlenilmiştir.
2003 yılından 2008 yılına kadar Afrika ülkelerinden Ticaret
heyetleri ve fuarlara katılımlara ilaveten, 20‘nin üstünde Alım
Heyeti organizasyonu gerçekleştirilmiştir.
Afrika ülkeleriyle ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesi
amacıyla Türkiye Đhracat Kredi Bankası (Eximbank) imkanlarının
yanı sıra, Đslam Kalkınma Bankasından Afrika ülkeleri ile ticaret
ve bu ülkelerdeki altyapı ve üstyapı ihtiyaçlarının karşılanması
konularında iş yapmak isteğinde olan müteahhitlik sektörü
firmalarımız için finansman imkanı sağlanmıştır.
Strateji kapsamında, kara ulaştırma firmalarımızın Sudan, Cibuti
ve Etiyopya’da faaliyet göstermelerine imkan sağlanarak, kara
ulaştırma sektörünün dışa açılması teşvik edilmiştir.
Bu çerçevede önümüzdeki dönemde, diğer Afrika ülkeleri Malavi,
31
Mozambik, Ekvator Ginesi, Gabon, Angola, Gana, Liberya ve
Sierra Leone ile üst düzey temaslar kurulması, ekonomik ve ticari
hukuksal altyapı anlaşmalarının tamamlanması, ticaret, alım ve
müteahhitlik alanlarında heyet ziyaretleri yapılması, Türk Đhraç
Ürünleri Fuarları düzenlenmesi ve teknik yardım programları
hazırlanması planlanmaktadır.
Yurtdışı teşkilatı kapsamında, Afrika’da 2004 yılına kadar
yalnızca 4 ülkede faaliyet gösteren ticaret müşavirliği sayısı,
2007 yılında 11’e çıkarılmıştır. Afrika ülkelerinde yeni
büyükelçiliklerimizin kurulmasına paralel olarak ticaret müşavirliği
sayısının artırılması planlanmaktadır.
iii. Asya-Pasifik Ülkeleri ile Ticari ve Ekonomik Đlişkileri Geliştirme
Stratejisi
Asya-Pasifik
ülkelerine
ihracatımızın 2010
yılına kadar 8 milyar
dolara yükseltilmesi
hedeflenmektedir.
Asya-Pasifik bölgesi, dünya nüfusunun yarısından fazlasını
barındırmakta ve dünyanın en hızlı büyüyen ekonomik alanını
teşkil etmektedir. 2005 yılında uygulamaya konan Asya-Pasifik
Ülkeleri ile Ticari ve Ekonomik Đlişkileri Geliştirme Stratejisi
kapsamında, gelişen ticari ve ekonomik ilişkilerimize ivme
kazandırılması ve 2004 yılında 2 milyar dolar olan ihracatın, 2010
yılına kadar 8 milyar dolara yükseltilmesi amaçlanmaktadır.
Asya-Pasifik ülkeleri ile ticaret hacmi 2008 yılında bir önceki yıla
göre %14,8 oranında artarak 41 milyar dolar olarak
gerçekleşmiştir. 2008 yılı itibariyle, Asya-Pasifik ülkeleri ile ülkemiz
arasında en fazla ticaret hacmine sahip ülke 17,1 milyar dolar ile
Çin Halk Cumhuriyeti’dir. Bu ülkeyi 4,4 milyar dolar ile Güney Kore
ve 4,3 milyar dolar ile Japonya takip etmektedir.
2008 yılında bölge
ülkelerine
yönelik
ihracatımız 5,5 milyar
dolara yükselmiştir.
Asya-Pasifik ülkelerine yönelik ihracat 2008 yılında bir önceki yıla
göre % 44 oranında artış göstermiş ve 5,54 milyar dolar
gerçekleşmiştir. Đthalattaki artış %11 artışla 35,4 milyar dolar
olmuştur. Đhracat artış hızı, stratejinin yürülüğe girdiği 2005
yılından bu yana genel ihracat artış ortalamasının üzerinde
gerçekleşmiştir.
2008 yılında Laos ile “Ticaret ve Ekonomik Đşbirliği Anlaşması”
imzalanmış, Endonezya, Vietnam ve Moğolistan ile Karma
Ekonomik Komisyon Toplantıları gerçekleştirilmiştir.
Yıl içerisinde, Japonya’ya Cumhurbaşkanımızın ve Hindistan’a
Başbakanımızın ziyaretleri ile Pakistan ve G.Kore Başbakanlarının
ve ÇHC Siyasi Danışma Konferansı Başkanı’nın ülkemizi
ziyaretlerinde, resmi temaslar ve işadamları görüşmelerinde aktif
rol üstlenilmiştir.
2008 yılında Hindistan’a ve ÇHC’ye (Urumçi) yönelik “Ticaret
Heyetleri” gerçekleştirilmiştir.
32
Yıl içerisinde, Bangladeş, Vietnam, Endonezya, Japonya ve ÇHC
yetkilileri ile Bakan seviyesinde görüşmeler gerçekleştirilmiştir.
2008 yılında AsyaPasifik Bölgesinde
gerçekleştirilen 18
fuara “Ulusal Düzeyde
Katılım” sağlanmıştır.
2008 yılında Asya-Pasifik Bölgesinde düzenlenen 18 fuara “Ulusal
Düzeyde Katılım” sağlanmıştır.
14-15 Ekim 2008 tarihleri arasında Mersin’de “Dış Ticaret Lojistiği
Konferansı” düzenlenmiş ve ÇHC Demiryolları Bakan Yardımcısı
başkanlığında bir Çin heyeti Konferansa katılım sağlamıştır.
Asya-Pasifik bölgesinde yer alan ülkeler ile ticari ilişkilerimizin
geliştirilmesi ve özellikle bölgeye yönelik ihracatımızın arttırılması
çalışmalarına katkıda bulunmak amacıyla, 16-18 Haziran 2008
tarihleri arasında “Türkiye/Asya-Pasifik Ülkeleri Dış Ticaret
Köprüsü-II” gerçekleştirilmiştir.
iv. ABD ile Ticari ve Ekonomik Đlişkileri Geliştirme Stratejisi
Öncelikle ABD’de
yerleşik Türk
kuruluşlarına
anlatılarak, strateji
hakkında tanıtım
ağırlıklı işbirliği
modelleri
oluşturulmuştur.
ABD ile Ticaret ve Yatırım Đlişkilerini Geliştirme Stratejisi
kapsamında, ABD’de
yerleşik Türk kuruluşlarına stratejimizi
tanıtmak ve onların sağlayabileceği desteği tespit etmek üzere,
New York, Chicago, Los Angeles gibi şehirlerde Türk dernekleri ve
fahri konsoloslar ile görüşülerek strateji hakkında işbirliği modelleri
oluşturulmuştur.
Bu çerçevede iki farklı alanda tanıtım faaliyetleri yapılmıştır: Birinci
grup faaliyetler, uzun vadeli ve Türkiye’nin ve Türk malının imajının
Turquality, fındık, deri güçlendirilmesine
Turquality
projesi
yöneliktir.
Örneğin,
ve seramik tanıtım
kapsamındaki çalışmalarda, ayrıca fındık, deri, seramik tanıtım
grupları, Türk Malı
gruplarının faaliyetlerinde Türk malı imajının güçlendirilmesi ve
imajı ile kalite
kalite unsurunun ön plana çıkarılması amacı güdülmektedir.
unsurunu önplana
çıkarmışlardır.
Đkinci grup faaliyetler daha kısa vadede gerçekleştirilecek ve
doğrudan Türk firmalarını dağıtım kanalları ile tanıştıracak
Firmalarımızı dağıtım girişimleri ön plana çıkarmaktadır. Bu çerçevede, hedef eyaletlere
kanalları ile doğrudan ticaret ve butik ticaret heyetleri düzenlenmiş, DEĐK ile ATC
tanıştıracak girişimler tarafından
gerçekleştirilen konferanslara katılım sağlanmış,
ön plana çıkmıştır.
“Federation of Turkish-American Associations-FTAA” tarafından
her yıl Mayıs ayında New York’ta düzenlenen geleneksel TürkAmerikan Günleri kapsamında, Türk ihraç sektörleri, Türk serbest
bölgeleri ve Türkiye’de yatırım imkanları hakkında bilgilendirici
seminerler düzenlenmiş ve ABD’nin çeşitli eyaletlerindeki fuarlara
katılım sağlanmıştır.
Deri Tanıtım Grubu tarafından ilk defa 2008 yılı Ocak ayında New
York’ta bir Türk Deri Fuarı düzenlenmiştir. Söz konusu Fuar’ın
kumaştaki gibi bir gelenek haline gelmesi ve marka olması
sağlanacaktır
Đki ülke arasındaki ticaretteki engellerin kaldırılması amacıyla
hükümetlerarası platformda görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu
33
itibarla, 2008 yılında IV. Dönem Ekonomik Ortaklık Komitesi (EOK)
Toplantısı gerçekleştirilmiştir.
Ticaret temsilciliklerimizin bulunduğu New York ve Washington’un
yanısıra, Chicago ve Los Angeles’ta da açılan temsilciliklerle
Amerika’daki firmalarımıza daha fazla hizmet sağlanması mümkün
olmuştur.
v. Latin Amerika ile Ticari ve Ekonomik Đlişkilerin Geliştirilmesi
Stratejisi
Latin Amerika’nın dünya ekonomisindeki artan önemi gözönüne
alınarak ticari ilişkilerimizin geliştirilmesi, bölgeye yönelik
ihracatımızın çeşitlendirilmesi ve artırılması amacıyla ilgili kamu ve
özel sektör kuruluşları ile işbirliği içinde hazırlanan “Latin Amerika
Ülkeleri ile Ticari ve Ekonomik Đlişkilerin Geliştirilmesi Stratejisi”
uygulamaya konulmuştur.
Latin Amerika ülkeleri
ile ilişkilerimize
dinamik bir yapı
kazandırmak, işbirliği
olanakları hakkında
ülkemizde ve Latin
Amerika ülkelerinde
ortak bir bilinç
oluşturmak, ülkemizin
Latin Amerika’da
tanınmasını sağlamak,
ticareti çeşitlendirmek
ve ticari ve ekonomik
bağları ilişkilerimizin
itici gücü haline
getirmek bu stratejinin
temel amaçlarıdır.
Söz konusu stratejinin temel amaçları, Latin Amerika ülkeleri ile
ilişkilerimize dinamik bir yapı kazandırmak, işbirliği olanakları
hakkında ülkemizde ve Latin Amerika ülkelerinde ortak bir bilinç
oluşturmak, ülkemizin Latin Amerika’da tanınmasını sağlamak,
ticareti çeşitlendirmek ve ticari ve ekonomik bağları ilişkilerimizin
itici gücü haline getirmektir.
Diğer yandan bu strateji çerçevesinde;
- Latin Amerika ülkeleri ile ticari ilişkilerimizin yasal altyapısını
düzenleyecek temel anlaşmaların süratle imzalanması,
- Söz konusu ülkelerden hâlihazırda Karma Ekonomik Komisyon
(KEK) mekanizmasına sahip olunmayanlar ile de KEK veya üst
düzey ekonomik istişare ve karar mekanizmaları oluşturularak,
düzenli diyaloğun başlatılması,
- Türkiye’nin AB ve diğer uluslararası yükümlülükleri de gözönüne
alınarak, bu ülkelerle Serbest Ticaret Anlaşmaları akdedilmesi,
- Bölgede düzenlenen uluslararası fuarlara firmalarımızın
katılımının desteklenmesi,
- Alım ve ticaret heyetleri gibi tanıtım faaliyetleri düzenlenmesi
için uygun koşulların oluşturulması,
- Bölgedeki Ticaret Müşavirliklerinin sayısının artırılması
planlanmış ve çalışmalar başlatılmıştır.
Diğer yandan MERCOSUR ile Latin Amerika’da, pazara girişte
Türk firmaları için önemli bir caydırıcı unsur teşkil eden ve Latin
Amerika ülkelerinin büyük bir kısmında uygulanan yüksek gümrük
vergileri nedeniyle ortaya çıkan sorunun, muhtemelen Şili ve
MERCOSUR
ile
çalışmaları
sürdürülen
STA’ların
sonuçlandırılmasıyla aşılması mümkün olacaktır. Müzakereleri
devam eden Türkiye-Şili STA’sının 2009 yılında tamamlanması
beklenmektedir.
34
Ayrıca, Türk firmalarının aradığı bilgi ve lojistik desteğini
sağlayabilmek amacıyla, bölgedeki Ticaret Müşavirliklerimizin
sayısının artırılması planlanmaktadır. Ülkemizin bölgedeki en
önemli eksikliklerinden birisi, düzenli bilgi temin edilebilecek ve
işadamlarının doğrudan başvurabilecekleri kaynakların yetersiz
olmasıdır. Halihazırda sadece Arjantin’de bir Ticaret Müşavirliğimiz
bulunmaktadır. Önümüzdeki dönemde öncelikle Sao Paulo
(Brezilya), Meksiko (Meksika) ve Santiago’da (Şili) da Ticaret
Müşavirlikleri açılması için gerekli girişimlerde bulunulmaktadır.
Diğer yandan, işadamlarımızın lojistik ile ilgili problemlerini çözme
yolunda atılan bir diğer adım da Türk Hava Yolları’nın bölgeye
doğrudan sefer düzenlemesi olacaktır. Taşımacılık maliyetlerinin
azaltılabilmesini teminen, mevcut lojistik ağlarına Latin Amerika’nın
da dâhil edilmesi ve konteynır taşımacılığının teşvik edilmesi gibi
hususlar üzerinde durulmaktadır.
2008 yılında Küba ile VIII. Dönem KEK Toplantısı gerçekleştirilmiş
ve Eylül ayında Meksika’da ilk defa Türk ürünlerinin tanıtımı
amacıyla bir Türk haftası düzenlenmiştir.
Peru, Nikaragua, Uruguay ve Bolivya ile Ticari Đşbirliği Anlaşmaları
imzaya hazır hale getirilmiştir. Ayrıca, bu yıl Brezilya ve Meksika ile
II. Dönem, Kolombiya ile I. Dönem ve Küba ile IX. Dönem KEK
Toplantıları düzenleyerek, hem işbirliği alanlarının ve ortak
projelerin artırılması, hem de karşılaşılan sorunlara ikili bazda
çözüm yolları aranması hedeflenmektedir.
b) DÜNYA TĐCARET ÖRGÜTÜ VE TÜRKĐYE
2008 yılında DTÖ
Doha Kalkınma
Gündemi kapsamında
başta tarım ve sanayi
ürünleri olmak üzere
müzakerelere devam
edilmiştir.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) müzakereleri, DTÖ Doha Kalkınma
Gündemi başta olmak üzere 2008 yılında da Müsteşarlığın önemli
çalışma alanını oluşturmuştur.
Cenevre’de düzenlenen toplantılar, üst düzey görüşmeler ve Hong
Kong Bakanlar Konferansı ile müzakerelerde belli bir aşamaya
gelinmişse de, müzakerelerin tamamlanması mümkün olamamıştır.
Gelinen aşama itibariyle tarım ve sanayi ürünleri pazara giriş
müzakereleri başta olmak üzere, pek çok konuda üye ülkeler
arasında ciddi görüş farklılıkları mevcuttur.
Diğer taraftan müzakerelerin tamamlanması yönünde üye ülkelerin
kararlı oldukları da görülmektedir. Nitekim Aralık 2008’de yeni bir
döneme girilmiştir. 6 Aralık’ta yayımlanan Taslak Modalite
(Müzakere Usulleri) kağıtları üzerinden müzakereler, ikili ve çoklu
görüşmeler halinde devam etmektedir. Belirtilen toplantılarla görüş
ayrılıklarının olabildiğince azaltılması ve Doha Kalkınma Turu’nun
başarıyla tamamlanması amaçlanmaktadır.
35
Müzakereler her aşamada teknik heyetler ve delegasyonumuz
aracılığıyla yakından takip edilerek, özellikle tarım, sanayi
ürünlerinde pazara giriş, sübvansiyonlar ve telafi edici önlemler,
balıkçılık sübvansiyonları, ticaretin kolaylaştırılması, bölgesel
ticaret anlaşmalarına yönelik kuralların açıklığa kavuşturulması ve
çevre müzakereleri kapsamında çevresel ürünlerin belirlenmesi
konularında Çalışma Grupları toplantıları çerçevesinde diğer ilgili
Kurum ve Kuruluşlarla da koordinasyon halinde ülke pozisyonu
oluşturulmuştur. Bu görüşlerimiz Daimi Temsilciliğimiz ya da
toplantılara katılan Müsteşarlık temsilcileri tarafından müzakare
platformuna taşınmıştır. Sürece ilişkin faaliyetlerimiz DTÖ’deki
gelişmelere paralel olarak devam etmektedir.
Tarım konusunda müzakere sürecinin başından itibaren
stratejimiz, yeni pazar açılımları elde etmekten ziyade yerli üretimin
korunması, liberalleşmenin mümkün olduğunca yavaş sağlanması
ve GYÜ’lere sağlanacak özel ve lehte muamelenin işlevsel olması
şeklinde belirlenmiştir
DTÖ konularındaki
koordinasyon, "Dünya
Ticaret Örgütü Đle
Koordinasyon Kurulu"
vasıtasıyla
sağlanmaktadır.
DTÖ konularında Bakanlıklar ve diğer kuruluşlar arasındaki
koordinasyon, "Dünya Ticaret Örgütü Đle Koordinasyon Kurulu"
vasıtasıyla sağlanmaktadır. Gelişme yolunda olan ülkelere yönelik
teknik yardımlar kapsamında Afganistan heyetine Dünya Ticaret
Örgütü ve Örgüte katılım konularında ülkemizde seminerler
düzenlenmiştir. DTÖ Tarım Müzakereleri çerçevesinde tarife
indirimlerinden etkilenecek maddelerin tespitine yönelik olarak
Türkiye, AB, ABD, Avustralya, Brezilya, Kore ve Hindistan’ın ne
şekilde etkilenebileceğine ilişkin ülkelerin tek tek ele alındığı ve
hangi malların söz konusu tarife indirimi senaryolarından en çok
etkilendiği ortaya konduğu bir analiz yapılmıştır.
c) AVRUPA BĐRLĐĞĐ ĐLE ĐLĐŞKĐLER
Gümrük Birliği ile
birlikte, Türkiye
ekonomisi, bugün 500
milyon nüfusa sahip
bir pazar haline gelmiş
olan AB ile ticari
entegrasyonunu
gerçekleştirmiştir.
1980’lerden bugüne ihracata dayalı büyüme stratejisi çerçevesinde
dış ticarette liberal politikalar benimseyen Türkiye, Gümrük Birliği
ile birlikte bugün yaklaşık 500 milyon nüfusa, 12,5 trilyon avro
GSYĐH’a sahip bir pazar haline gelmiş olan AB ile ticari
entegrasyonunu büyük ölçüde gerçekleştirmiştir.
Gümrük Birliği’ni tesis eden 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı
gereğince dış ticaret rejimimiz büyük ölçüde AB ile uyumlu hale
getirilmiştir. Bu çerçevede, malların serbest dolaşımı ile ortak
ticaret politikasına ilişkin düzenlemelerin yanı sıra teknik mevzuat,
fikri ve sınai mülkiyetin korunması, devlet yardımları, ticari nitelikli
devlet tekelleri ve rekabet hukuku alanlarındaki AB mevzuatı,
ülkemizin ihtiyaçları da dikkate alınarak dış ticaret rejimimize
yansıtılmış olup, AB’deki gelişmelere bağlı olarak uyum
çalışmalarına devam edilmektedir.
Gümrük
Birliği,
Türkiye'nin
36
dış
ticaret
rejimini
yeniden
yapılandırmakla kalmamış; AB ile geleneksel olarak sürdürülen
ticari ilişkilerin geliştirilmesinde de önemli rol oynamıştır. Gümrük
Birliği süreci aynı zamanda üçüncü ülkelerle ticarette de önemli
sonuçlar doğurmuştur. Gümrük Birliği sonrasında gerek AB
pazarına gerekse diğer ülkelere olan ihracatımızda düzenli bir artış
gerçekleşmiş, özellikle ihracatımızın AB pazarında istikrarlı bir
paya sahip olması sağlanmıştır. AB, 2008 yılı itibarıyla dış
ticaretimizde sahip olduğu yaklaşık % 42’lik pay ile ülkemizin en
önemli ticari ortağıdır.
Gümrük Birliği, dünyanın önemli bir kısmına karşı ticari anlamda
açılma sürecini hızlandırmış ve Türkiye’nin dış ticaret ilişkilerini
şekillendirerek yeni bölgesel yapılanmaların kapısını aralamıştır.
Gümrük Birliği sonucu ortaya çıkan değişimlerin de katkısıyla
toplam dış ticaret hacminin ülkemiz GSMH’sı içindeki payı artarak
Gümrük Birliği öncesinde 1994 yılındaki %30,6 seviyesinden,
2008 yılında %50,2 seviyesine yükselmiştir.
Müsteşarlıkça
Ülkemizin AB’ye tam
üye olma hedefi
doğrultusunda
yürütülen çalışmalara
destek verilmektedir.
Gümrük Birliği kapsamında kurulan Gümrük Birliği Ortak Komitesi
(GBOK), AB ile ikili ticaretimizin geliştirilmesi ve Gümrük Birliği’nin
uygulanmasında ortaya çıkan sorunların çözüme kavuşturulması
bağlamında önemli bir rol oynamaktadır. Bu çerçevede, GBOK
toplantılarının gerçekleştirilmesine devam edilmektedir. 10 Haziran
2008 ve 14 Ekim 2008 tarihlerinde 20. ve 21. dönem GBOK
toplantıları gerçekleştirilmiş ve bu toplantılarda Gümrük Birliği’nin
işleyişinde karşılaşılan sorunlar ele alınmıştır. Buna ilave olarak,
AB Ortak Ticaret Politikasında kaydedilen gelişmelerin yakından
takip edilmesi amacıyla, 2001 yılından bu yana Komisyon ile
Ortak
Ticaret
Politikası
Bilgilendirme
Toplantıları
gerçekleştirilmektedir. 22. dönem Bilgilendirme Toplantısı 20 Şubat
2008 tarihinde Brüksel’de düzenlenmiştir.
Ülkemizin AB’ye tam üyelik hedefi doğrultusunda yürütülen
çalışmalara, Müsteşarlıkça gerekli destek verilmektedir. Avrupa
Konseyi Zirve Kararları, Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan
Đlerleme Raporları, Katılım Ortaklığı Belgeleri, yine Komisyonca
hazırlanan Strateji Belgesi, Etki Analizi ve benzer raporlar, ve
tarama sürecine ilişkin dokümanlar sonuçları itibariyle
bilgilendirme
ve
eşgüdüm
çalışmaları
değerlendirilerek
yürütülmektedir.
Katılım sürecinde,
Müsteşarlığın en aktif
şekilde rol oynayacağı
başlıklar, “malların
serbest dolaşımı”,
“gümrük birliği”,
“rekabet”, “dış
ilişkiler” ile “tarım ve
kırsal kalkınma”,
“vergilendirme ve
çevre” dir.
Katılım süreci kapsamında mevzuat uyumuna yönelik çalışmalara
devam edilmektedir. Bu bağlamda, 2008 yılı sonunda yayımlanan
Ulusal Program çalışmalarına Müsteşarlıkça gerekli katkı
sağlanmıştır.
Müsteşarlık, katılım müzakerelerine konu olan müktesebat
fasıllarının önemli bir kısmında uygulayıcı birimler arasında yer
almıştır. Katılım sürecinde, Müsteşarlığın en aktif şekilde rol
oynadığı fasıllar; “Malların Serbest Dolaşımı”, “Dış Đlişkiler”,
“Gümrük Birliği”, “Rekabet”, “Tarım ve Kırsal Kalkınma”,
“Vergilendirme” ve “Çevre”dir.
37
Malların Serbest Dolaşımı başlığına ilişkin olarak Müsteşarlık
koordinatörlüğünde ve ilgili tüm Kurumların katkıları ile bir Eylem
Planı hazırlanmıştır. Koordinatörlük görevini Müsteşarlığın
gerçekleştirdiği Malların Serbest Dolaşımı faslında açılış kriterleri
belirlenmiş olup, anılan fasılda teknik kriterlerin aşılabilmesini
teminen
ilgili
tüm
kurumların
katılımıyla
çalışmalar
gerçekleştirilmiştir.
Ayrıca, ticarette uygulanan tercihli ve tercihsiz menşe kurallarına
ilişkin bilgiler içeren “Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu
Sistemi ve Tercihli Menşe Kuralları” kitabı yayımlanarak ülkemizin
dış ticaretinde rol oynayan tüm kurum, kuruluş ve kişilerin
hizmetine sunulmuştur.
Katılım sürecinde mali işbirliğinin önemi dikkate alınarak, “AB
Proje Çalışma Grubu” oluşturulmuş ve faaliyete geçirilmiştir. Bu
kapsamda, Müsteşarlık bünyesinde hazırlanan projeleri içeren
proje envanteri 2008 yılı gelişmeleri çerçevesinde güncellenmiştir.
Yine, çeşitli AB mali yardım programlarına katılım çerçevesinde,
proje hazırlama, yürütme ve yönetimi konularında muhtelif
kurumların da desteğiyle Müsteşarlığımız personeline yönelik
eğitim çalışmaları yürütülmüştür. Ayrıca, AB tarafından
programlaması henüz tamamlanan 2007-2013 dönemi Katılım
Öncesi Mali Yardım Aracından (IPA) yararlanılmasını teminen
gerekli hazırlıklar tamamlanmış olup, bu dönemin öncelikleri göz
önünde bulundurularak proje hazırlık çalışmaları yapılmış ve proje
önerileri ilgili kurumlara iletilmiştir.
Katılım Öncesi Mali
Yardım Aracına (IPA)
yönelik gerekli
hazırlıklar
tamamlanmıştır.
AB’nin Küresel Avrupa: Dünyada Rekabet Etmek” başlıklı yeni dış
ticaret stratejisi, yeni pazara giriş stratejisi, sanayi stratejisi,
hammadde tedarik stratejisi, AB’nin yeni kimyasal politikası
REACH Sistemi ve uygulamaları başta olmak üzere, ihracatımızı
etkilemesi muhtemel konular takip edilmekte ve ilgili taraflar
bilgilendirilmektedir.
2008 yılının Temmuz ayında 1/98 sayılı OKK çerçevesinde
oluşturulan Fındık Đşbirliği Düzenlemesi kapsamında, fındık
sektöründeki gelişmelerin değerlendirilmesine yönelik danışma
toplantısı gerçekleştirilmiştir.
2 Temmuz 2008
tarihinde Fransa’nın
Marsilya kentinde
düzenlenen AvrupaAkdeniz Ticaret
Bakanları
Konferansına
Müsteşarlıkça katılım
sağlanmıştır.
Barselona Süreci çerçevesinde 2 Temmuz 2008 tarihinde
Fransa’nın Marsilya kentinde Yedinci Avrupa-Akdeniz Ticaret
Bakanları Konferansına, Devlet Bakanı başkanlığında bir heyet ile
katılım sağlanmıştır. Söz konusu Konferansa hazırlık mahiyetinde
27 Mayıs 2008 tarihinde Brüksel’de ve 1 Temmuz 2008’de
Marsilya’da gerçekleştirilen Yüksek Düzeyli Memurlar Çalışma
Grubu toplantılarına ise Müsteşarlığımızca iştirak edilmiştir.
Yedinci Ticaret Bakanları Konferansında, diğer hususların yanı
sıra, 2010 yılına kadar ve ötesinde atılacak adımların tespit
edilmesi amacıyla bir Avrupa-Akdeniz Ticaret Yol Haritası
38
hazırlanması kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda, Yüksek Düzeyli
Memurlar Çalışma Grubu 29-30 Ekim 2008 tarihlerinde Brüksel’de
bir toplantı gerçekleştirmiş olup, Ticaret Yol Haritası
oluşturulmasına ilişkin çalışmaların 2009 yılında da devam ederek
2009 yılının Ekim ayında yapılması öngörülen Sekizinci Ticaret
Bakanları Konferansında nihai halini alması beklenmektedir.
Diğer yandan demir çelik sektörünün yeniden yapılandırılması
çerçevesinde Müsteşarlık koordinasyonunda hazırlanan ve 31
Ağustos 2006 tarihinde Avrupa Komisyonuna iletilen Ulusal
Yeniden Yapılandırma Planı’nın (UYYP) devlet yardımları ve demir
çelik sektörü pazar analizine ilişkin bölümleri güncellenmiştir.
Söz konusu plan üzerinde Komisyonla yapılan teknik toplantılar
çerçevesinde mezkur planın güncellenmesi çalışmalarına devam
edilmektedir. Bahis konusu çalışmaların tamamlanmasını müteakip
en kısa zaman içerisinde Komisyona iletilmesi planlanmaktadır.
Rekabet Politikası Faslı açılış kriterleri arasında yer alan mezkur
Plan üzerinde mutabakat sağlanarak, söz konusu Faslın
müzakerelere açılması önündeki engellerden birinin kaldırılması
hedeflenmektedir.
Dünya Ticaret Örgütü bünyesinde faaliyet gösteren Bölgesel
Ticaret Anlaşmaları Komitesinin çalışmalarına katılım sağlanmaya
devam edilmiştir.
Dış ticaretimizin mal
ve ülke bazında
çeşitlendirilmesi
hedefimizle paralel
olarak AB Ortak
Ticaret Politikasına
uyum bağlamında
AB’nin tercihli ticaret
rejimlerinin
üstlenilmesi
çalışmalarına devam
edilmektedir.
Dış ticaretimizin mal ve ülke bazında çeşitlendirilmesi hedefimizle
paralel olarak AB Ortak Ticaret Politikasına uyum bağlamında
AB’nin tercihli ticaret rejimlerinin üstlenilmesi çalışmalarına devam
edilmektedir.
Bu kapsamda, Türkiye ile Suriye Arap Cumhuriyeti arasında
Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Anlaşma 1 Ocak 2007 tarihi
itibariyle yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu Ortaklık Anlaşmasının
uygulanmasında karşılaşılan sorunlarla ilgili olarak 19 Nisan 2007
tarihinde Şam’da teknik düzeyde bir toplantı yapılmıştır. Ortaklık
Anlaşması ile kurulan Ortaklık Konseyinin birinci toplantısı 11-13
Kasım 2007 tarihlerinde Ankara’da, ikinci toplantısı ise 25-26 Nisan
2008 tarihlerinde Şam’da gerçekleştirilmiştir. Anlaşma ile kurulan
Ortaklık Komitesi’nin ilk toplantısı ise, 27-28 Aralık 2008
tarihlerinde Antalya’da yapılmıştır.
Türkiye-Bosna Hersek Serbest Ticaret Anlaşması Ortak
Komitesinin ikinci toplantısı 10 Temmuz 2007 tarihinde
Saraybosna’da gerçekleştirilmiş ve toplantıda iki ülke ticari ilişkileri
ve Anlaşmanın uygulanmasında ortaya çıkan sorunlar gözden
geçirilmiştir. Konuların teknik detaylarının görüşülmesi amacıyla
oluşturulan Uzmanlar Grubu’nun toplantısı 20-21 Mart 2008
tarihlerinde Ankara’da yapılmıştır.
Türkiye ile Ürdün arasında Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden
Ortaklık Anlaşması imzalanmasına yönelik V. Tur müzakereler 539
6 Kasım 2007 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilmiş ve 9-10
Aralık 2007 tarihlerinde yine Ankara’da teknik mahiyette bir toplantı
düzenlenmiştir. VII. Tur müzakerelerin 2009 yılının ilk yarısında
yapılması öngörülmektedir.
Türkiye ile Gürcistan arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması (STA)
1 Kasım 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu
Anlaşmanın kapsamı ve sağlayacağı faydalar konusunda
Gürcistan’da faaliyet gösteren işadamlarına yönelik olarak 2008
yılının Ekim ayında bir seminer düzenlenmiştir.
Türkiye ile Karadağ arasında 30 Mayıs 2008 tarihinde Karadağ’da
gerçekleştirilen müzakereler sonucu Serbest Ticaret Anlaşması
parafe edilmiş 26 Kasım 2008 tarihinde de Đstanbul’da
imzalanmıştır. Söz konusu Anlaşmanın iç onay süreci devam
etmektedir.
23 Aralık 2008 tarihinde Ülkemiz ile Libya arasında STA
müzakerelerine başlanması amacıyla girişimde bulunulmuştur.
Libya makamlarının konuya ilişkin değerlendirmeleri devam
etmektedir.
Arnavutluk ile ülkemiz arasındaki STA görüşmeleri 27 Eylül 2006
tarihinde Ankara’da yapılan III. tur müzakerelerde tamamlanmış ve
söz konusu Anlaşma 22 Aralık 2006 tarihinde imzalanarak, 1
Mayıs 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
“Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Arasında Serbest
Ticaret Alanı Tesis Eden Ortaklık Anlaşması” kapsamında
oluşturulan Türkiye-Tunus STA Ortaklık Konseyi birinci toplantısını
16-17 Aralık 2008 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirmiştir.
Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerini başlatmak üzere 36
Afrika Ülkesine yapılan öneriye Kamerun, Kongo Demokratik
Cumhuriyeti (KDC), Etiyopya, Sudan, Cibuti ve Morityus’dan
olumlu cevap alınmıştır.
4 Haziran 2008 tarihinde Ankara’da Güney Afrika Cumhuriyeti
(GAC) üst düzey yetkilileri ile bir toplantı gerçekleştirilmiş ve anılan
toplantıda Türkiye ile Güney Afrika Gümrük Birliği (SACU)
arasında bir STA imzalanmasına ilişkin fizibilite çalışmalarını
yapmak üzere bir Ortak Referans Grubu kurulmuştur.
Meksika ve Cezayir ile müzakerelerin başlatılabilmesi konusundaki
girişimler 2008 yılında da sürdürülmüştür.
AB’nin yeni dış ticaret politikasına paralel olarak, önümüzdeki
dönemde ASEAN ülkeleri, Hindistan, Ukrayna ve Güney Kore ile
Serbest Ticaret Anlaşmaları müzakerelerinin başlatılması
planlanmaktadır.
Diğer taraftan, Müsteşarlık tarafından yapılan etki değerlendirmesi
40
çalışmalarının ardından, özel sektörle bir araya gelerek, ülkemizin
Güney Kore ve Ukrayna gibi ülkelerle akdedeceği bir STA’nın
ülkemiz ekonomisine ve dış ticaretine etkilerinin tartışılacağı
toplantıların düzenlenmesi öngörülmektedir.
Türkiye-Ukrayna STA’sına ilişkin olarak istikşafi mahiyette ilk
görüşmeler 29 Haziran 2007 tarihinde Ankara’da, ikinci görüşmeler
22-23 Aralık 2008 tarihlerinde Kiev’de gerçekleştirilmiş olup, ilk tur
STA müzakerelerine 2009 yılının ilk yarısında başlanması
planlanmaktadır.
Öte yandan, ülkemiz ile Güney Kore arasında imzalanması
öngörülen STA’nın ekonomik etkilerinin tespiti amacıyla oluşturulan
etki analizi çalışması 25 Mart 2009 tarihinde Ankara’da
gerçekleştirilen toplantıda tamamlanmış ve taraflar STA
müzakerelerinin başlatılmasına yönelik bir tavsiye kararı almıştır.
Bu kapsamda ilk tur STA müzakerelerine önümüzdeki dönemde
başlanması öngörülmektedir.
Bulgaristan ve Romanya’nın 1 Ocak 2007 tarihinde AB’ye üye
olmaları nedeniyle, Türkiye-Bulgaristan ve Türkiye-Romanya
Serbest Ticaret Anlaşmaları bu tarihten itibaren yürürlükten
kaldırılmıştır. Anılan STA’larda yer alan tarım tavizlerinin TürkiyeAT arasındaki tercihli rejimlere yansıtılmasına yönelik toplantılar
2007 yılının Mart ayında başlatılmış ve bahse konu yansıtma
çalışması kapsamında son toplantı 2008 yılının Ocak ayında
gerçekleştirilmiştir.
Türkiye-Đsrail STA’sı kapsamında iki ülke arasında bazı tarım
ürünlerinde karşılıklı tavizlerin genişletilmesine yönelik olarak
alınan 1/2007 sayılı Ortak Komite Kararı 1 Mart 2008 tarihinde
yürürlüğe girmiştir.
Çeşitli ülke ve
sektörlere yönelik
“Etki Analizi” ve “Etki
Değerlendirmesi
Analizi” çalışmaları
yapılmıştır.
Dış ticaretimizin mal ve ülke bazında çeşitlendirilmesi hedefimizle
uyum içinde Ortak Ticaret Politikasının üstlenilmesi çalışmaları
kapsamında imzalanmış ve imzalanmakta olan Serbest Ticaret
Anlaşmaları ile tercihli ticaret anlaşmalarının dış ticaretimiz
üzerindeki etkilerini ortaya koymaya üzere çeşitli ülke ve sektörlere
yönelik “Etki Analizi” ve “Etki Değerlendirmesi Analizi” çalışmaları
kapsamında;
-Türkiye ile Moldova Arasında TTA Oluşturulmasının Türkiye’nin
Đhracatı Üzerindeki Olası Etkilerine Genel Bir Bakış
-KEĐ’ye Yönelik Hipotetik Tarife Đndirimi Senaryoları
-Türkiye-Ukrayna Ticaretine Đlişkin Tarife Đndirimi Senaryoları
-Türkiye ile Şili Arasında STA Oluşturulmasının Türkiye’nin Dış
Ticareti Üzerindeki Olası Etkilerine Genel Bir Bakış
-Türkiye ile G. Kore Arasında STA Oluşturulmasının Türkiye’nin
Dış Ticareti Üzerindeki Olası Etkilerine Genel Bir Bakış
-Türkiye ile ASEAN Arasında STA Oluşturulmasının Türkiye’nin
41
Dış Ticareti Üzerindeki Olası Etkilerine Genel Bir Bakış
-Türkiye ile ANDEAN Arasında STA Oluşturulmasının Türkiye’nin
Dış Ticareti Üzerindeki Olası Etkilerine Genel Bir Bakış
-Türkiye – ASEAN STA Etki Analizi
-Türkiye ile Hindistan Arasında STA Oluşturulmasının Türkiye’nin
Dış Ticareti Üzerindeki Olası Etkilerine Genel Bir Bakış
-Türkiye-Çin Ticaretine Đlişkin Tarife Đndirimi Senaryoları
başlıklı analizler de yapılmıştır.
d) Diğer Đkili ve Çok Taraflı Đlişkiler
2008 yılında birçok
ülke ile Karma
Ekonomik Komisyon
Toplantılarına devam
edilmiştir.
2008 yılında Rusya Federasyonu, Azerbaycan, Kazakistan,
Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Avusturya, Makedonya,
Slovakya, Çek Cumhuriyeti, Bulgaristan, Hırvatistan, Arnavutluk,
Beyaz Rusya, Moldova, Đran, Küba, Jamaika, Kuveyt, Umman,
Etiyopya, Senegal, Libya ve Sudan ile Karma Ekonomik Komisyon
(KEK) Toplantıları, Bosna-Hersek, Đsrail ile Karma Ekonomik
Komisyon (KEK) Uzmanlar Grubu Toplantısı, Đsviçre ile Yüksek
Düzeyli Ticari ve Ekonomik Đstişare Toplantısı yapılmıştır.
Ticari ve ekonomik ilişkilerin hukuki altyapısının tamamlanması
çalışmaları kapsamında, Slovakya ve Guatemala ile de “Ticaret ve
Ekonomik Đşbirliği Anlaşması” imzalanmıştır. Beyaz Rusya ile
Tercihli Tekstil Ticaretine ve Kırgızistan ile Tercihli Ticaret
Anlaşmasına ilişkin görüşmeler gerçekleştirilmiş, Türkiye ile
Kırgızistan arasında 31 Ekim 2008 tarihinde ise “Uzun Vadeli Ticari
ve Ekonomik Đşbirliği Programı Đcra Planı” imzalanmıştır. Türkiye ile
Ekvator Ginesi arasında “Ticaret, Ekonomik ve Teknik Đşbirliği
Anlaşması” imzalanmıştır.
Öte yandan, ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ve sorunların
çözülmesi amacıyla, ülkemiz ile Irak, Suriye, Đtalya, Ukrayna, ABD,
Gürcistan, Libya, KKTC, Kazakistan, Gürcistan, Kırgızistan,
Özbekistan,
Rusya
Federasyonu,
Umman,
Yunanistan,
Bulgaristan, Romanya, Kosova, Karadağ, Sudan, Ekvator Ginesi,
Angola, Etiyopya, Libya, Tanzanya ve Đran arasında çeşitli
düzeylerde teknik toplantılar gerçekleştirilmiştir.
Ülkemizin çok taraflı ticari ve ekonomik ilişkilerinde gerekli
koordinasyonun sağlanması ve çalışmaların yürütülmesi amacıyla
55 çok taraflı ve bölgesel toplantıya katılım sağlanmıştır.
Ulaştırma Bakanlığınca düzenlenen Kara Ulaştırması Karma
Komisyonu (KUKK) Toplantılarına katılım sağlanmış, lojistik
firmaların karşılaştıkları spesifik ve genel sorunlar ikili görüşme ve
temasların gündemine taşınmıştır.
Müteahhitlik ve müşavirlik hizmetlerinin geliştirilmesi amacıyla,
42
Katar, Ukrayna, Belarus ve Libya’ya müteahhitlik ve müşavirlik
heyetleri düzenlenmiştir.
Rusya Federasyonu/ Krasnodar Bölgesine yönelik Lojistik Teknik
Heyet Ziyareti, ticareti geliştirme çalışmaları kapsamında
Özbekistan, Moldova, Azerbaycan, Belarus, Mısır, Libya ve Đsrail
ile Ticaret Heyeti Organizasyonu yapılmıştır. Azerbaycan Ticaret
Heyeti ile birlikte eş zamanlı olarak VIII. Türk Dünyası Ekonomi,
Bilişim ve Kültür Forumu düzenlenmiştir.
Ayrıca, Azerbaycan’a yapılan Cumhurbaşkanı ziyaretlerine,
Arnavutluk, Bulgaristan ve Bosna-Hersek’e gerçekleştirilen
Başbakan ziyaretlerine iştirak edilmiştir.
ABD, Rusya Federasyonu, Almanya, Đtalya, Fransa, Đspanya,
Polonya, Mısır, Libya, Yunanistan, Gürcistan, Bulgaristan, Fransa,
Arnavutluk, Bosna-Hersek’e Bakan düzeyinde resmi ziyaretlerde
bulunulmuştur.
Özel sektör çatı kuruluşları koordinasyonunda gerçekleştirilen
Bulgaristan, Polonya, ABD, Suriye, Hırvatistan, Arnavutluk Đş
Konseyi ve Türk-Alman Đşbirliği Konseyi Toplantılarına,
Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Romanya, Yunanistan,
Avusturya Đş Forumu Toplantılarına, Türkiye-Özbekistan Ticari ve
Ekonomik Đşbirliği Seminerine ve Ukrayna Đş Seminerine katılım
sağlanmıştır.
Diğer taraftan, Romanya Cumhurbaşkanı, Litvanya Başbakanı,
Avusturya Devlet Bakanı, Đrlanda Ticaret Bakanı, Bosna-Hersek
Devlet Bakanı, Çek Cumhuriyeti Başbakanı, Fransa Ticaret
Bakanı, Đsviçre Ekonomi Bakanı, Kosova Sanayi ve Ticaret Bakanı,
Hollanda Ekonomi Bakanı, Arnavutluk Devlet Bakanı, Bulgaristan
Cumhurbaşkanı ülkemizi ziyaret ederek çeşitli temaslarda
bulunmuşlardır.
Gürcistan Başbakanı, Romanya Başbakanı, Irak Başbakanı,
Filistin Devlet Başkanı, Kırgızistan Başbakanı ve Maliye Bakanı,
Tataristan Başbakanı, Türkmenistan Başbakan Yardımcısı,
Kazakistan Spor ve Turizm Bakanı, Türkmenistan Đktisat ve
Kalkınma Bakanı, Ulaştırma Bakanı, Medeniyet ve RadyoTelevizyon Bakanı, Eğitim Bakanı, Polonya Ekonomi Bakanı,
Umman Ekonomi Bakanı, Fransa Dış Ticaretten Sorumlu Bakanı,
Đngiltere Đçişleri Bakanı, Đtalya Dış Ticaret Bakanı ve Finlandiya Dış
Ticaret ve Kalkınma Bakanı, Đtalya Dış Ticaret Bakanı, Hollanda
Ekonomi Bakanı, Suudi Arabistan Kralı, Arnavutluk AB
Entegrasyon Bakanı, ABD Ticaret Bakan Yardımcısı, Irak Petrol
Bakan Yardımcısı, Sudan Dış Ticaret Bakanı, Suriye Bayındırlık
Bakanı, Irak Tarım ve Ulaştırma Bakanı ve OECD Genel Sekreteri,
D-8 Genel Sekreteri ülkemizi ziyaret ederek Devlet Bakanı ile
görüşmüştür.
Aynı şekilde, ABD, Macaristan, Đran, Yemen, Hollanda, Danimarka,
43
Katar, Fransa, Bulgaristan, Sudan, Mısır
Bakanını; Gine Ticaret, Sanayi, Turizm ve
Etiyopya Sanayi ve Ticaret Bakanı, Burkina
Büyükelçileri, Sudan Ombdurman Valisi,
etmişlerdir.
Büyükelçileri Devlet
El Sanatları Bakanı,
Faso, Ekvator Ginesi
Müsteşarlığı ziyaret
Etiyopya, Angola ve Tanzanya ve Rusya Federasyonu’na
(Tataristan- Başkurdistan) Müsteşar başkanlığında heyet ziyaretleri
düzenlenmiştir.
Diğer taraftan, ABD ile Ticaret ve Yatırım Konseyi Toplantısı
(TĐFA) gerçekleştirilmiştir.
Bölgesel işbirliği çalışmaları çerçevesinde, Gelişen Sekiz Ülke (D8) Tercihli Ticaret Anlaşması’nın uygulamasını sağlayacak olan
Menşe Kuralları Protokolü’nün sonuçlandırılmasını teminen, D-8
üyesi ülkeler arasında Pakistan’ın evsahipliğinde Đslamabad’da
gerçekleştirilen Yüksek Düzeyli Ticaret Uzmanları (YDTU)
Dokuzuncu Toplantısına Gümrük Müsteşarlığı ile birlikte katılım
sağlanmıştır.
D-8 Menşe Kuralları Protokolüne ilişkin müzakereler, Malezya’nın
evsahipliğinde, Kuala Lumpur’da düzenlenen ve Gümrük
Müsteşarlığı ile birlikte katılımda bulunulan YDTU Onuncu
Toplantısında tamamlanmıştır.
D-8 Tercihli Ticaret Anlaşması kapsamındaki taviz listelerinin de
ele alındığı, D-8 Komisyonu’nun Đstanbul’da gerçekleştirilen 26.
Toplantısına iştirak edilmiştir.
Ekonomik Đşbirliği Teşkilatı (EĐT) Bölgesel Planlama Konseyi 18.
Toplantısı, Đslamabad’da düzenlenmiş ve toplantı kapsamında
gerçekleştirilen
EĐT
Ticaret
Anlaşması’nın
(ECOTA)
uygulanmasına ilişkin görüşmelere katılım sağlanmıştır.
ECOTA Đşbirliği Konseyi Birinci Toplantısı, ECOTA’ya taraf üye
ülkelerin katılımıyla Müsteşarlığımızın evsahipliğinde Mersin’de
düzenlenmiş, anılan toplantıda ECOTA’nın fiilen uygulanmaya
başlanmasına yönelik gerekli kararlar alınmıştır.
EĐT Sekreteryası tarafından Tahran’da düzenlenen
konularındaki eğitim programına Müsteşarlığımızdan
sağlanmıştır.
DTÖ
katılım
Đslam Konferansı Teşkilatı (ĐKT) Standardizasyon Uzmanlar Grubu
Dokuzuncu Toplantısı, ĐKT üyesi ülkelerin standardizasyon
kuruluşları temsilcilerinin katılımıyla ülkemizin evsahipliğinde
Ankara’da düzenlenmiştir. ĐKT Standardizasyon Uzmanlar Grubu
Toplantısında, ĐSEDAK 23. Dönem Toplantısında alınan karar
uyarınca, ĐKT bünyesinde ortak bir helal gıda standardı
geliştirilmesine yönelik çalışmalar başlatılmıştır.
44
ĐKT Ekonomik ve Ticari Đşbirliği Daimi Komitesi (ĐSEDAK) 24.
Đzleme Komitesi Toplantısı, Antalya’da düzenlenmiş, ĐKT Üyesi
Ülkeler Arasında Tercihli Ticaret Sistemi (TPS-OIC) ve ĐKT ortak
helal gıda standardı ile ilgili konuların da ele alındığı toplantıya
Müsteşarlığımızdan katılımda bulunulmuştur.
Đslam ülkeleri arasındaki tercihli ticaret sisteminin uygulanmasına
yönelik hazırlıkların gözden geçirildiği TPS-OIC Ticaret Müzakere
Komitesi Đkinci Tur Ek Oturumu, ülkemizin evsahipliğinde
Ankara’da düzenlenmiştir.
ĐSEDAK 24. Dönem Toplantısı ve bu toplantıyla eşzamanlı biçimde
düzenlenen 12. MÜSĐAD Uluslararası Fuarı ile Đş Forumu
Kongresi, Đstanbul’da gerçekleştirilmiş, sözkonusu faaliyetlere
Müsteşarlığımızdan geniş bir katılım sağlanmıştır.
Đslam Kalkınma Bankası’nın (ĐKB) ĐKT üyesi ülkeler nezdinde DTÖ
konularında yürüttüğü Teknik Yardım Programı kapsamında
düzenlenen “Doha Kalkınma Gündeminin Kalkınma Boyutu” konulu
seminere katılımda bulunulmuştur.
Malezya Hükümeti’nce Kuala Lumpur’da düzenlenen ĐKT üyesi
ülkeler için ticaretin teşviki konusunda deneyim paylaşımı konulu
eğitim programına katılım sağlanmıştır.
Đslam Ticareti Geliştirme Merkezi Yönetim Kurulunca Fas’ın
Kazablanka kentinde gerçekleştirilen 25. Olağan Toplantısına
katılım sağlanmıştır.
Müsteşarlıkça
hazırlanan “Çift
Kullanımlı ve Hassas
Eşyanın Dış
Ticaretinin Kontrole
Tabi Tutulması
Hakkında Yasa
Tasarısı Taslağı” 2
Haziran 2008 tarihinde
TBMM’ye sevk
edilmiştir.
Türkiye’nin ülke koordinatörlüğünü yürüttüğü Karadeniz Ekonomik
Đşbirliği Teşkilatı (KEĐ) Ticaret ve Ekonomik Kalkınma Çalışma
Grubunun mutad toplantısı, KEĐ üyesi ülkelerin katılımıyla
Đstanbul’da, KEĐ Sekreteryasında yapılmıştır.
Kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesi amacıyla ülkemizce
yürütülen çift kullanımlı eşyanın ihracat kontrollerine ilişkin sistemin
güçlendirilmesi
ve
ihracatçılarımız
için
şeffaflaştırılıp
kolaylaştırılması amacıyla Müsteşarlıkça hazırlanan “Çift Kullanımlı
ve Hassas Eşyanın Dış Ticaretinin Kontrole Tabi Tutulması
Hakkında Yasa Tasarısı Taslağı” 2 Haziran 2008 tarihi itibariyle
TBMM’ye sevk edilmiştir.
45
e) TĐCARET POLĐTĐKASI ARAÇLARI
i. ĐHRACAT POLĐTĐKASI
2008 yılı ihracatımız
132 milyar dolara
ulaşmıştır.
2008 yılında ülkemiz toplam ihracatı 132 milyar dolar
gerçekleşmiştir.
Đhracat Destek Politikaları:
2008 yılında toplam
356,7 milyon YTL
tutarında Đhracata
yönelik Devlet
Yardımı ve Đhracat
Đadesi ödemesi
yapılmıştır.
2008 yılında devlet yardımları kapsamında, KOBĐ’lerimize
-Ar-Ge,
-Çevre Yardımı,
-Pazar Araştırması Yardımı,
-Yurt Dışı Ofis-Mağaza Yardımı,
-Đstihdam, Eğitim ve Danışmanlık, Markalaşma,
gibi çeşitli programlar kapsamında 356,7 milyon YTL ihracata
yönelik destek sağlanmıştır.
Şirketlerimizin dış ticaret alanında alacakları eğitim ve
danışmanlık hizmetlerine ilişkin olarak daha etkin bir şekilde
desteklenmelerine yönelik “Eğitim ve Danışmanlık Yardımı
Hakkında 2007/3 sayılı Tebliğ”e ilişkin Uygulama Usul ve
Esasları yürürlüğe konulmuştur.
Ulusal Kümelenme
Politikasının
Geliştirilmesi
Projesi’çalışmalarına
devam edilmiştir.
Ülkemizde rekabet gücü taşıyan sektörlerin kümelenme
yaklaşımı ile geliştirilmesine ve bunun ulusal kümelenme
politikasına temel teşkil etmesine ve nihai olarak sürdürülebilir
ihracat artışını sağlayacak rekabetçi yapının geliştirilmesine
katkı sağlamasını teminen “Ulusal Kümelenme Politikasının
Geliştirilmesi Projesi” çalışmalarına devam edilmiştir.
Bu çerçevede, 26 Mart 2007 tarihinde resmi olarak uygulamaya
konulan projenin finansmanı, Avrupa Birliği (AB) Katılım Öncesi
Mali Yardımları kapsamında temin edilen 6 Milyon Euro
kaynaktan karşılanmıştır.
Söz konusu proje ile kümelenme modelinin hayata geçirilmesine
zemin hazırlanması ve bu çerçevede yerel potansiyelin harekete
geçirilerek firmalarımızın uluslararası rekabet güçlerinin ve
inovasyon kapasitelerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.
3 bileşen üzerinde yürütülen proje kapsamında şu faaliyetler
gerçekleştirilmiştir:
-Temel kurumlarda kapasite geliştirme bileşeni kapsamında,
paydaş analizleri yapılmış ve Müsteşarlığımız ile birlikte ilgili ana
paydaşların kurumsal kapasitesini geliştirmek amacıyla, eğitim
programları organize edilmiş, 26-30 Mayıs 2008 tarihlerinde
Đtalya’ya ve 16-20 Haziran 2008 tarihlerinde de Avusturya’ya
çalışma ziyaretleri gerçekleştirilmiştir.
3-4 Aralık 2008
-Ulusal
Kümelenme
46
Politikasının
Hazırlanması
bileşeni
tarihlerinde Üçüncü
Uluslararası
Kümelenme
Konferansı
düzenlenmiştir.
kapsamında, kümelenme politikasına temel teşkil etmek üzere
Kümelenme
Strateji
Belgesi
hazırlanması
çalışmaları
sürdürülmüş, ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile atöyle
çalışmaları düzenlenmiş, ayrıca, 3-4 Aralık 2008 tarihlerinde
Đstanbul’da Üçüncü Uluslararası Kümelenme Konferansı
organize edilerek, kümelenme alanında deneyimli yerli ve
yabancı uzmanlar ile kamu ve özel sektör temsilcileri bir araya
getirilmiştir.
-Küme haritalaması ve yol haritaları bileşeni çerçevesinde ise,
“Ulusal Seviyede Makro Küme Haritası” hazırlanmış, proje
kapsamında yol haritaları hazırlanacak 10 kümenin çalışmaları
ile Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP)
kapsamındaki 10 küme ile ilgili analizlere başlanılmış, ayrıca,
tüm kümelenme paydaşlarının faydalanmasını teminen
Kümelenme Portalı üzerinde çalışmalara devam edilmiştir.
Ar-Ge Yardımları ile ilgili olarak Müsteşarlık ile TÜBĐTAK
arasında imzalanan protokol ile destek ödemelerinin % 25’i
Müsteşarlık,
%75’i
ise
TÜBĐTAK
kaynaklarından
karşılanmaktadır. Müsteşarlığın AR-GE destek sürecine katılımı
daha etkin hale getirilmiştir.
TURQUALITY®
Projesi, 12 Mart
2008’de
Bilkent
Üniversitesi
Pazarlama
ve
Reklamcılık Kulübü
tarafından yapılan,
“En Đyi Pazarlama
Projeleri 2007” anketi
sonucunda “En Đyi
Marka
Yaratma
Projesi” ödülüne hak
kazanmıştır.
TURQUALITY® Projesi, Ocak 2008’de Capital Dergisi
tarafından son 10 yıla damgasını vuran “En Đyi 10 Proje”
arasında seçilirken, 12 Mart 2008’de Bilkent Üniversitesi
Pazarlama ve Reklamcılık Kulübü tarafından yapılan, 8.000
katılımcının oy kullandığı “En Đyi Pazarlama Projeleri 2007”
anketi sonucunda “En Đyi Marka Yaratma Projesi” ödülüne hak
kazanmıştır.
Koç ve Sabancı Üniversitelerinde TURQUALITY® Yönetici
Geliştirme Programı’nın 4. döneminin 24 Nisan 2008’de
tamamlanmasının ardından, 9 Mayıs 2008’de 5. dönem
başlamıştır.
28 Mart ‘ta destek kapsamındaki firmalara Nielsen işbirliğiyle
verilen pazar istihbaratı desteğinin etkin kullanımı için, Nielsen
ile firmaların buluştuğu bir çalıştay düzenlenmiştir.
Tasarımcı şirketleri, tasarım ofisleri ile Birlikler, tasarım
dernekleri-birliklerinin
gerçekleştireceği
tanıtım,
reklam,
pazarlama, istihdam, danışmanlık harcamaları ile yurt dışında
açacakları birimlere ilişkin giderlerinin Destekleme ve Fiyat
Đstikrar Fonu'ndan karşılanmasını düzenleyen 2008/2 sayılı
“Tasarım Desteği Hakkında Tebliğ”, 18 Nisan 2008 tarihli ve
26851 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Markalaşma faaliyetlerinin önemli bir unsuru olan tasarım
çalışmalarının yaygınlaşması ve Türkiye’de tasarım kültürünün
oluşturulması amacıyla, Müsteşarlıkça “Design Turkey
Endüstriyel Tasarım Ödülleri Yarışması” ödül sistemi hayata
47
geçirilmiş ve 21 Ekim 2008 tarihinde ödül töreni
gerçekleştirilmiştir. Anılan yarışma kapsamında; en fazla üç yıl
önce üretilmiş ve piyasaya sürülmüş; tasarımının, üretiminin
veya marka sahipliğinin T.C. vatandaşlarına ait olan ürünler
sektörel bazda değerlendirilirken; üretim için programa
alınmamış tasarım projeleri Kavramsal Proje olarak
değerlendirilmiştir. Bu kapsamda; “Đyi tasarım” ölçütlerini yerine
getiren tasarımlara Đyi Tasarım Ödülü, “üstün tasarım” ölçütlerini
yerine getiren tasarımlara Üstün Tasarım Ödülü, uluslararası
başarı ölçütlerini yerine getiren tasarımlara TURQUALITY® En
Üstün Tasarım Ödülü verilerek sergilenmekte ve yayınlar
tanıtılmaktadır.
Kavramsal
projelerin
aracılığıyla
değerlendirilmesi için her yıl tasarım alanındaki güncel
gelişmelere göre belirlenen bir tema bazında başvuru alınmakta
ve değerlendirilmekte; kavramsal tasarım ölçütlerini karşılayan
tasarımlara “Kavramsal Tasarım Ödülü” verilmektedir. Ayrıca,
ödül ve marka alan tasarımların üreticilerine ödül ve marka
işaretlerini kullanım yönetmeliği çerçevesinde ürünün üzerinde,
ambalajında ve tanıtımında taşıma izni verilmektedir.
Bir TURQUALITY®
etkinliği olarak
düzenlenen “Design
Turkey Endüstriyel
Tasarım
Ödülleri”kapsamında,
ürün tasarımlarından
39 adedi “Đyi Tasarım
Ödülü”ne, 11 adedi
“Üstün Tasarım
Ödülü”ne ve 4 tanesi
de “TURQUALITY®
Tasarım Ödülü”ne
layık görülmüştür.
2008 yılında 12 sektörden toplam 386 ürün ve 58 kavramsal
tasarım için başvurunun yapıldığı “Design Turkey Endüstriyel
Tasarım Ödülleri” kapsamında, 294 ürün ve 24 kavramsal
tasarım ön değerlendirme aşamasını geçerek sergilenmeye
değer bulunurken; ürün tasarımlarından 39 adedi “Đyi Tasarım
Ödülü”ne, 11 adedi “Üstün Tasarım Ödülü”ne ve 4 tanesi de
“TURQUALITY® Tasarım Ödülü”ne layık görülmüştür. 22 Ekim
2008 tarihinde ise endüstriyel tasarımla ilgili dünyaca ünlü
akademisyenler ve tasarımcıların katıldığı bir konferans
düzenlenmiştir.
TURQUALITY®
Vizyon
Seminerleri’nin
4’üncüsü
Đstanbul’da
gerçekleştirildi.
TURQUALITY® Vizyon Seminerleri’nin 4’üncüsü 11 Kasım 2008
tarihinde
Robert
Kaplan’ın
katılımıyla
Đstanbul’da
gerçekleştirilmiştir.
Performans Yönetimi, Doküman Yönetimi, Süreç Yönetimi,
Yardım Masası ve Mali Đşler Uygulamaları olmak üzere 5 ana
kısımda yürütülmesi öngörülen “TURQUALITY® Yeniden
Yapılandırma Projesi” 3 Eylül 2008 tarihinde başlatılmıştır.
TURQUALITY® Destek Programı kapsamındaki firmaların
Uygulama Usul ve Esasları çerçevesinde hazırladıkları Stratejik
Đş Planları ve global marka olma vizyon ve stratejisi
doğrultusunda belirlenen yol haritaları da dikkate alınarak,
anılan firmalarda Yönetim Danışmanlığı firması Deloitte
tarafından detaylı analiz çalışmalarına devam edilmektedir.
TURQUALITY® Destek Programı kapsamındaki firmalara tekstil
ve hazır giyim sektörüne yönelik üretim süreçlerinin
iyileştirilmesi ve ürün kalitesi alanında Werner International,
pazar istihbaratı konusunda firmaların stratejik yol haritaları
oluşturulurken hedef pazarlara ait sağlıklı verilere sahip olmaları
48
amacıyla AC Nielsen firmaları tarafından danışmanlık hizmetleri
verilmektedir.
Dahilde Đşleme Rejimi
Otomasyon Projesi
ile DĐR sisteminin
denetim ve takibi
kolaylaştırılmıştır.
Dahilde Đşleme Rejimi, ihracatçılarımızın dünya fiyatlarından
hammadde ve ara malı temin etmesine imkan sağlayan ve bu
yolla ihracat aşamasında önemli maliyet avantajları sağlayan bir
uygulamadır.
2008 yılında toplam
63,06 milyar dolar
ihracat taahhüdünü
içeren 5.589 adet DĐĐB
hazırlanmıştır
Dahilde Đşleme Rejimi kapsamında, 2008 yılında (Ocak-Aralık
dönemi) 43.199 adet müracaat yapılmış olup bu müracaatların
42.895 adedi sonuçlandırılmıştır. Ayrıca söz konusu dönemde
39.85 milyar dolar tutarındaki ithalat karşılığında 63.06 milyar
dolar ihracat taahhüdünü içeren 5.589 adet Dâhilde Đşleme Đzin
Belgesi (DĐĐB/D1-D3) düzenlenmiştir.
Tanıtım Faaliyetleri
2008 yılında 253 adet 2008 yılında Müsteşarlığın izni ile toplam 253 fuara milli
yurt dışı fuara milli
düzeyde iştirak edilmiş, 2.078 yurtdışı fuar ise bireysel düzeyde
düzeyde iştirak
desteklenmiştir.
edilmiştir.
2008 yılında, Yunanistan (Rodos), Mısır, Hindistan, Litvanya,
Moldova, Đspanya, Beyaz Rusya, Urumçi/ÇHC, Urumiye/Đran,
Polonya, Burkina Faso, Azerbaycan ve Özbekistan’a Ticaret
Heyeti programları düzenlenmiştir.
2008 yılında 12
2008 yılında, 103 farklı ülkeden 141 kurum ve kuruluş temsilcisi,
Ticaret Heyeti ve 60 143 basın editörü ve 2.678 firma temsilcisinin katılımıyla toplam
Alım Heyeti Programı 60 adet Alım Heyeti Programı gerçekleştirilmiştir.
düzenlenmiştir.
Yurt dışında düzenlenen ve milli düzeyde iştirak ettiğimiz fuarlar
ile münhasıran düzenlenen Türk Đhraç Ürünleri Fuarları ile
Bireysel Katılımı Desteklenen fuarların ihracatımıza katkısının
ölçülmesi amacıyla bir çalışma başlatılmış olup, yurt dışında
düzenlenen fuarlara katılan firmalarımızın, söz konusu iştirakleri
neticesinde ilgili ülkelere yönelik ihracatlarının seyrini takip
etmek suretiyle, Devlet Yardımları kapsamında desteklenen
fuarlar ile birlikte Ticaret Heyetleri ve Alım Heyetlerinin dış
ticaretimiz açısından somut sonuçları incelenmektedir.
Tek pazara bağımlılık ve üretim fazlasının gözlemlendiği fındıkta
gerek iç gerek dış piyasada tüketimin arttırılabilmesi için tanıtım
faaliyetlerinde bulunulmasına büyük önem verilmektedir. Fındık
ihracatımızın geliştirilmesi, mevcut pazar payımızın arttırılması
ve yeni pazarlara yönelinmesi çalışmalarının koordinasyonu
amacıyla Fındık Tanıtım Grubu; fındığın yurtdışında gerekli
tanıtımı ve tüketiminin arttırılması için, Amerika Birleşik
Devletleri, Japonya, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve Hindistan
piyasalarında reklam ve tanıtım faaliyetlerinde bulunmaktadır.
Diğer taraftan, Rusya Federasyonu’nda tanıtım faaliyetlerinde
49
bulunmak üzere Fındık Tanıtım Grubu tarafından bir PR firması
seçilmiş olup, tanıtım faaliyetlerinin 2009 yılı içerisinde
başlatılması planlanmaktadır.
17/06/1998 tarihinde
kurulan Fındık
Tanıtım Grubu’nun
tanıtım faaliyetleri
2008 yılında da
sürdürülmüştür.
Fındık Tanıtım Grubu (FTG)’nca gerçekleştirilen faaliyetler;
fuarlara ve seminerlere katılım, fındığın sağlığa faydalarının ön
plana çıkarıldığı televizyon ve radyo programları, ilgili ülke basın
mensupları ile potansiyel fındık kullanıcısı imalatçı firmalardan
oluşan heyetlerin ülkemiz fındık sektörünün ulaştığı teknolojik
üstünlüklerin yerinde görülmesi amacıyla ülkemizi ziyaret
etmelerinin organize edilmesi, ürün farklılaştırılması amacıyla
yarışmalar düzenleme, sektörel dergilerde reklam ve makale
yayımlanması, tanıtıcı broşürler hazırlanması ve imalatçı
firmalara reklam desteği sağlanması şeklinde özetlenebilir.
Türk Hava Yolları (THY) ile 2003 Kasım ayından bugüne kadar
ortak olarak yürütülmekte olan proje kapsamında, THY’nin tüm
uçuşlarında FTG tarafından tedarik edilen 20 gr’lık ambalajlarda
kavrulmuş fındık ikram edilmekte ayrıca, THY uçuşlarında
yolcuların istifadesine sunulan Skylife dergisi ile uçak içindeki
ekranlarda airshow ve video filmi gösterimi ile fındık tanıtımına
devam edilmektedir.
Antep Fıstığı Tanıtım
Grubu’nun tanıtım
faaliyetlerine 2008
yılında da devam
edilmiştir.
Antep Fıstığı Tanıtım Grubu tarafından, Antep fıstığının tarih,
tad, aroma, besin özelliklerini, kullanıldığı alanları gösteren
Đngilizce/Türkçe bir tanıtım filmi ve interaktif bir web sayfası
hazırlanmıştır. “The Nutty Nut” sloganıyla dünyanın önde gelen
9 uluslararası fuarına iştirak edilmiş olup, bu etkinliklerde
ziyaretçilere promosyon malzemesi, tanıtım broşürü ve ihracatçı
Zeytin ve Zeytinyağı föyü dağıtılmış, ürün hakkında bilgilendirme yapılmıştır. Yüksek
Tanıtım Komitesi’nin tirajlı sektörel dergilerde ilan verilmiştir.
faaliyetleri
sürdürüldü.
Geleneksel ihraç ürünlerimizden olan zeytin ve zeytinyağının iç
ve dış tüketimiyle, ihracatını arttırmak, AR-GE ve tanıtım
çalışmalarını organize etmek ve yürütmek amacıyla, 2007
yılında kurulan Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi (ZZTK),
‘Olive to Live’ sloganıyla 2008 yılında dünyanın önde gelen 7
uluslararası fuar ve etkinliğinde bir stand ile yer almıştır.
Su Ürünleri Tanıtım
Grubu kuruldu.
Son yıllarda başta orkinos, çipura ve levrek yetiştiriciliği olmak
üzere ülkemiz kültür balıkçılığındaki hızlı gelişmeye paralel
olarak su ürünleri ihracatımızda da istikrarlı bir artış trendi
gözlemlenmekte olup, Türk su ürünlerinin dış pazarlardaki
imajının güçlendirilmesi suretiyle küresel balık ticareti
içerisindeki ülkemiz payının artırılabilmesi ve ihracatının
geliştirilebilmesine yönelik uluslararası tanıtım faaliyetlerinin
yürütülmesini teminen, 03/06/2008 tarihinde Su Ürünleri Tanıtım
Grubu kurulmuştur.
Tarımsal ürünlerde
Dünya Ticaret Örgütü taahhütlerimize uygun olarak “2008/1
ihracat iadesi desteği sayılı Tarımsal Ürünlerde Đhracat Đadesi Yardımlarına Đlişkin
verilmiştir.
Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu Tebliğ”i kapsamında
50
aralarında kesme çiçek, hazırlanmış/konserve edilmiş balıklar,
kümes hayvanları eti ve yumurta, bal, zeytin ve zeytinyağı,
çikolatalı ve unlu mamuller, makarnanın da yer aldığı 16 ürün
grubunda ihracat iadesi desteği sağlanmıştır.
Uzakdoğu yaş meyve
pazarının açılmasına
yönelik çalışmalar
nihai aşamaya
getirilmiştir.
Başta Japonya ve Tayvan olmak üzere bazı Uzakdoğu ülkeleri,
yaş meyve ürünlerinin bünyesinde bulunabilen hastalık ve
zararlıların kendi ülkelerine girişinin önlenebilmesi amacıyla
ithalatlarına kısıtlama ve kontroller getirmiştir. Bu ülkelerin
pazarına girebilmek için öncelikle kiraz ve narenciye ürünlerinde
pazara girişe dair sorunun çözümlenebilmesi için çalışmalara
başlanmış; bu doğrultuda, Uzakdoğu’ya yaş meyve ihracatının
geliştirilmesi amacıyla bir Çalışma Komitesi oluşturulmuştur.
Ülkemiz menşeli narenciye ve kiraz ürünlerine yönelik
uygulanan ithalat yasağının kaldırılmasını teminen Japon
yetkililer ile gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde özellikle
limon ve greyfurt ürünlerine ilişkin çalışmalarda son aşamalara
gelindiğine yönelik mutabakata varılmış olup, bu ürünlerde
raporlama sürecine yönelik eksikliklerin tamamlanmasını
müteakip gerçekleştirilen bilimsel çalışmaların yerinde
incelenmesi amacıyla greyfurt ürünü için 2008 yılı Kasım ayı
içerisinde Japon yetkililer tarafından ülkemize heyet ziyaretinde
bulunulmuştur. Söz konusu ziyaret neticesinde, Japonya
tarafından ülkemiz menşeli greyfurt ithalatına uygulanan
yasağın kaldırılması mümkün olabilecektir.
2005 yılında
başlatılmış olan
“Moda ve Tekstil Đş
Kümesi Projesi”
tamamlanmıştır.
Bir önceki yıl ilk aşaması tamamlanan Moda ve Tekstil Đş
Kümesi Projesinin ikinci aşaması çerçevesinde, proje
kapsamında oluşturulacak birimlerin fiilen hayata geçmesi için
gerekli makine ve ekipmanların alımı 2008 yılı Kasım ayında
tamamlanmıştır. “Đstanbul Tekstil Araştırma ve Geliştirme
Merkezi”, “Đstanbul Tekstil ve Hazır Giyim Danışmanlık Merkezi”
ve “ĐMA”nın bazı bölümlerinin yer alacağı Đstanbul Tekstilpark’ın
kurulmasına yönelik çalışmalar halihazırda yürütülmekte olup,
tekstilparkın 2009 yılı yaz aylarında tamamlanması
öngörülmektedir.
Deri Tanıtım Grubu
(DTG) kurulmuştur.
Deri, deri mamulleri ve ayakkabı sektörünün ihracatında
yaşanan tıkanıklıkların aşılması, sektöre ihracat ve rekabetçilik
açısından yeni bir ivme kazandırılması kapsamında,
Müsteşarlığımızca 2005 yılı başında başlatılan çalışmalar
çerçevesinde Deri Tanıtım Grubu (DTG) kurulmuştur. Bu
çerçevede, sektör için kısa vadede belirlenen amaç; dünyadaki
payımızı %1’in üzerine, hedef pazarlarda %5’in üzerine, orta ve
uzun vadede ise dünya payımızı %5’in üzerine çıkarmaktır. DTG
tarafından hedef pazar analizleri yapılmış, çalışma programı ve
tanıtım materyalleri hazırlıkları tamamlanmış, ayrıca deri bilgi
bankası oluşturulmuştur. 2007 yılında ilki ve 2008 yılında ikincisi
olmak üzere iki adet Türk deri ürünleri fuarı, sektöründe öncü
firmalarımızın katılımı ile New York/ABD’de düzenlenmiştir.
Halihazırda, DTG çalışmaları kapsamında, Türk deri ürünlerinde
51
kullanılmak üzere, tasarımı dünyaca ünlü tasarımcı Ivan
Chermayeff’e yaptırılan logonun bulunacağı etiketlerin firmalar
tarafından kullanılabilmesini teminen gerekli altyapı çalışmaları
yürütülmektedir.
Makine Halısı strateji Makine halısında geleceğe yönelik vizyoner bir strateji
çalışmaları devam
oluşturulması amaçlanmış ve bu kapsamda ilgili kurum, kuruluş
etmektedir.
ve özel sektör temsilsilerinin katıldığı Yatırım-Üretim/Ar-Ge/ÜrGe/Eğitim ile Finansman/Devlet Yardımları/Pazarlama adları
altında 2 çalışma grubu oluşturulmuştur. Söz konusu çalışma
gruplarının proje önerileri üzerindeki çalışmaları devam
etmektedir.
Makine Tanıtım
Grubu faaliyetlerine
devam etmiştir.
Temmuz 2007 tarihinde kurulmuş olan Makine Tanıtım Grubu
2008 yılında da faaliyetlerine devam etmiş olup önümüzdeki
dönemde hayata geçirmeyi öngördüğü çalışmalar aşağıda
belirtilmektedir:
Đthalat yoluyla sağlanan makine ihtiyacımızın ülkemizden
karşılanmasını teminen 2008 yılı içerisinde bir algı anketi
araştırması yaptırılmıştır. Önümüzdeki dönemde algı anketinde
yer alan veriler çerçevesinde Türkiye içinde bir tanıtım
kampanyası başlatılacaktır.
Makine Tanıtım Grubu olarak yeni açılan Pekin ve Sofya Türk
Ticaret merkezlerinde makine sektörü adına faaliyet gösterecek
ofisler açılacak ve bu ofislerde uzman personel istihdam
edilecektir.
Kaliteli Türk makinelerinin üretimi ve satışlarının teşviki amacıyla
yürütülen Makine Kalite Đşareti belgelendirilme çalışmalarının
altyapısı hazırlanmış ve TURQUM adı verilen kalite işareti
belgesi verilmesine başlanmıştır. Önümüzdeki dönemde gerek
TURQUM’un tanıtılması gerekse söz konusu belgenin firmalar
tarafından kullanılmasının özendirilmesi çalışmaları hız
kazanacaktır.
Başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere Cezayir, Fas,
Tunus, Libya G.Afrika Cum., Endonezya, Malezya, Meksika,
Macaristan, Polonya, Danimarka, Finlandiya, Litvanya, Estonya,
B.Rusya, Hindistan, Brezilya, Arjantin, Şili, Avustralya,Y.Zelanda
gibi ülkelerdeki makine ithalatçıları ile ikili görüşmelere imkan
verecek sektörel ticaret heyetleri yapılması planlanmaktadır.
Farklı bir uygulama olarak düzenlenen sektörel ticaret
heyetlerinde ülkemiz makine ihracatçıları ile ilgilenen yabancı
ülke ithalatçılarının ülkemize davet edilerek, irtibat sağlanılan
firmalarımızı ziyaret etmeleri suretiyle ülkemiz makine
ihracatçıları ile irtibat sağlamaları imkanının arttırılması
hedeflenmektedir.
Türk seramik kaplama malzemeleri ve sağlık gereçlerinin
52
ihracatını arttırmak, yurt dışında imajının geliştirilmesine yönelik
faaliyetleri gerçekleştirmek ve markalaşma, Ar-Ge ve ortak
tanıtım çalışmalarını organize etmek ve yürütmek amacıyla
1997 yılında kurulan Seramik Tanıtım Grubu’nun faaliyetleri
koordine edilmiştir.
Sermaik Tanıtım
Grubu çalışmalarına
devam edilmiştir.
Seramik tanıtım çalışmalarında belirli bir düzen ve disiplinin
sağlanmasını teminen “Seramik Tanıtım Komitesi Çalışma Usul
ve Esasları”nda değişiklik yapılmış ve adı geçen komitenin ismi
“Seramik Tanıtım Grubu” olarak değiştirilmiştir.
STG faaliyetleri kapsamında katalog ve yeni tanıtım filmi
hazırlanmış, dergi ilanları verilmiş, fuarlara info stand ile katılım
sağlanmış ve her fuarda Türk seramiklerini ve kültürünü
anlatmak amacıyla “Türk Kahvaltısı” konsepti geliştirilmiş ve
Türk seramiklerinin bulunduğu her fuarda ziyaretçilere kahvaltı
sunulmuştur.
2009 yılında hayata geçirilmesi planlanan, ülkemizde yabancı
turistlerin en çok ziyaret ettiği turistik yerlerin restorasyonunda
Türk seramik ürünlerinin kullanılmasını içeren “Sosyal Sorumluk
Projesi” çerçevesinde Kültür Bakanlığı ve Đznik Çinileri Vakfı ile
çalışılmıştır.
Pazara Giriş:
Pazara Giriş Engelleri konusunda, ihraç ürünlerimize karşı
açılan ticaret politikası önlemleri soruşturmalarında ülkemiz
adına cevaplar hazırlanmakta, ilgili firmalar bilgilendirilmekte ve
soruşturma sürecinde destek verilmektedir. Bu soruşturmalar
şunlardır:
a) Korunma Önlemleri Soruşturmaları: Rusya FederasyonuSofra Takımları, Ukrayna-Polivinil Klorürden Profiller
b) Anti-Damping Soruşturmaları: Endonezya – Buğday Unu,
Hindistan - Hidrojen Peroksit / Demir Çelikten Sıcak Hadde
Yassı Ürün, Ukrayna - Buzdolabı, ABD - Kesiti Dikdörtgen veya
Kare Şeklinde Olan Demir Çelikten Tüp ve Borular / Đnşaat
Demiri, AB - Demir veya Çelikten Tüp ve Borular / Filmaşin /
Kesiti Dikdörtgen veya Kare Şeklinde Olan Demir Çelikten Tüp
ve Borular, Kanada- Demir veya Çelikten Tüp ve Borular.
Diğer taraftan, mevcut önlemler kapsamında da çalışmalar
sürdürülmüştür:
a)Telafi Edici Vergi Önlemleri: ABD - Demir veya Çelikten
Borular / Makarna.
b)Anti-Damping Önlemleri: ABD - Demir veya Çelikten Borular /
Makarna, Güney Afrika – Akrilik Kumaş / Battaniye
53
c)Korunma Önlemleri: Ukrayna - Kumaşlar
ABD’ye yönelik ihracat artış hızımızdaki yavaşlamanın
giderilmesi ve söz konusu ülke pazarındaki payımızın
artırılmasını teminen, ABD’nin “Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi
(GTS)” nden daha çok faydalanabilmek ve ülkemizden anılan
ülkeye yaş meyve sebze ihracatını arttırmak amacıyla
çalışmalar yürütülmektedir. Söz konusu çalışmalar kapsamında,
2008 yılı içinde, “3901.20.10 GTĐP kodlu PPE” ürününün mezkur
sistem’den
faydalandırılmasına
yönelik
başvuru
ABD
Uluslararası Ticaret Komisyonu (USITC) tarafından kabul
edilmiştir. Yine, 2008 yılı içinde, Rekabet Đhtiyacı Limiti (CNL)
kriterlerini aştığı için sistemden çıkarılması gündemde olan,
ABD’nin ülkemizden ithal ettiği “7413.00.10 GTĐP’ de yer alan
bakır tellerden ince ve kalın halatlar” için istisna sağlanmasına
ilişkin başvurumuz kabul edilmiştir.
ABD tarafından ülkemizden ithalatına izin verilen yaş meyve
sebze ürünleri sınırlı sayıda olup, bahse konu listenin
genişletilmesi USDA-APHIS tarafından belirlenecek bir takım
prosedürlerin yerine getirilmesi ile mümkün bulunmaktadır. Bu
kapsamda, ABD’ye ülkemizden ihracat potansiyeli olan yaş
meyve sebze ürünlerinin tespit edilmesi ve bahse konu ürünlerin
ABD’ye ithalatına ilişkin izinlerin alınmasına yönelik girişimlerde
bulunulmuştur.
Diğer Faaliyetler:
Đstanbul Maden Đhracatçıları Birliği üyelerinin ve sektörde yer
alan derneklerin yanı sıra sektör ile ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarından da yetkililerin katılımıyla, Madencilik sektörünün
2007 yılı ile 2008 yılının ilk dokuz aylık ihracat performansına
ilişkin değerlendirmelerin yanı sıra gelecek yıllara ilişkin
izlenecek ihracat stratejilerinin belirlenmesi amacıyla, Antalya’da
“Maden ve Doğal Taşlar Sektörü Değerlendirme Toplantısı”
düzenlenmiştir.
Seramik sektörünün geliştirilmesi, yurt dışında tanıtılması ve
uluslararası pazar payının artırılması amacıyla oluşturulan
Seramik Tanıtım Grubu’nun Yönetim Kurulu Toplantılarına
katılım sağlanmıştır.
Đstanbul Đhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği koordinasyonunda
Rusya Federasyonu’nda yürütülen Kağıt-Karton Ambalaj
Tanıtım Projesi tüm ambalaj sektörünü kapsayacak şekilde
genişletilmiş ve 2007-2008 döneminde yürütülmek üzere
uygulamaya konmuştur.
Doğal taş üreticilerinin bilgilendirilmesi, üretim teknolojileri ve
teknikleri konusundaki yenilikleri izleyebilmeleri, kamu kurum ve
kuruluşları ile basın organları yetkililerinin doğal taş sektörünün
rekabet gücü konusunda tespitlerde bulunabilmeleri ve doğal taş
54
ihraç politikalarının oluşturulmasına katkı sağlamaları amacıyla
Đtalya’nın Verona kentinde düzenlenen Marmomacc Mermer,
Taş ve Teknoloji Fuarı’na Ege Đhracatçı Birlikleri Genel
Sekreterliği organizasyonunda bir heyet ile katılım sağlanmıştır.
2008 yılı içinde, Türkiye genelinde Đstanbul’dan Samsun’a,
Antalya’dan Kütahya’ya kadar 85’i ĐMMĐB REACH Yardım
Masası tarafından, 50’si meslek örgütleri tarafından olmak üzere
toplam 135 REACH bilgilendirme semineri, 2 adet “REACH ve
Türk Kimya Sektörüne Etkileri” konulu konferans düzenlenmiştir.
Avrupa Kimyasallar Ajansı (AKA) ile Helsinki REACH Centre
tarafından ortaklaşa düzenlenen “International Congress on
Chemical Safety-HICC 2008-” Kongresi’ne ve Adana’da
düzenlenen Kimya Sektör Forumu’na katılım sağlanmıştır.
REACH Tüzüğü Ek IV ve V’te yer alan “kısıtlamalar” yürürlüğe
girdikten sonra başta tekstil, plastik ve temizlik ürünleri olmak
üzere diğer sektörlerde oluşabilecek “yeni ürün kalemlerinin”
tartışılacağı Đngiltere’de DEFRA (Department for Environment
Food and Rural Affairs) tarafından Londra’da düzenlenen
“Successful Substitution beyond REACH” konulu eğitime katılım
sağlanmıştır.
Müsteşarlık koordinasyonu ve ĐMMĐB organizasyonu ile
Ankara’da “REACH ve Türk Kimya Sektörüne Etkileri” konulu bir
seminer
düzenlenmiş,
bahse
konu
seminer
notları
sanayicilerimizin kullanımına sunulması amacıyla kitapçık haline
getirilerek başta sektör meslek dernekleri olmak üzere 81 ilde
mevcut Ticaret ve Sanayi Odaları ile Ticaret Müşavirliklerine
gönderilmesi ĐMMĐB aracılığı ile sağlanmıştır.
Avrupa Kimyasallar Ajansı bünyesinde bulunan Risk
Değerlendirme Komitesi, Sosyo-Ekonomik Analiz Komitesi, Üye
Ülke Komitesi ve Forum organlarının çalışma usul ve esasları ile
mevcut üyelerinin hukuki ve temsil statülerinin detaylı bir şekilde
incelenerek bahse konu Komiteleri/Forum hangilerinde ülkemizi
temsilen hangi kurum ve kuruluşların yer alması gerektiği
hususlarına ilişkin Đstanbul’da ĐMMĐB ile bir toplantı yapılmış
olup, Müsteşarlıkça konu takip edilmektedir.
Başbakanlık Türk Đşbirliği ve Kalkınma Đdaresi Başkanlığı
(TĐKA)’nın az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere yönelik
uzmanlık eğitimleri ve danışmanlık destekleri kapsamında Türk
Cumhuriyetleri (Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan Kırgızistan,
ve Türkmenistan)’a, hem eğitim hizmeti hem de danışmanlık
hizmeti verilebileceği düşünülmüş olup, mezkur 5 ülkeye 10
günlük bir gezi programı düzenleyerek, bahse konu REACH
Tüzüğü hakkında danışmanlık hizmeti vermek, bahse konu
ülkelerden gelecek olan 20 kişiye REACH Tüzüğü hakkında
ĐMMĐB ile müşterek olarak eğitim sağlamak amacıyla yapılan
Müsteşarlık başvurusu TĐKA tarafından kabul edilmiştir. 2009 yılı
55
Mart veya Nisan ayında projenin gerçekleştirilebilmesi yönünde
çalışmalar devam etmektedir.
23 Temmuz 2008 tarihinde Müsteşarlık ile TEPAV yetkililerinin
katılımıyla TEPAV’da yapılan toplantıda, “REACH Tüzüğünün
Türkiye Kimya Sanayiine Etkisinin Değerlendirilmesi Projesi”
(ERCIT) kapsamında taraflar arasında işbirliğinin artırılması
konusunda sağlanan mutabakatla, Müsteşarlığın projeye
“iştirakçi” olarak katılımı temin edilmiştir.
30 Temmuz 2008 TEPAV’ın “Reach Tüzüğünün Türkiye Kimya
Sanayiine Ekonomik Etkisinin Değerlendirilmesi Projesi”
vesilesi ile düzenlenen seminere aktif katılım sağlanmıştır.
ĐMMĐB REACH
Yardım Masası’nın
mezkur CIRCA veri
tabanına üyelik temin
edilmiştir.
AB’nin Yeni Kimyasallar Politikalarını teşkil eden REACH
Tüzüğüne ilişkin değişikliklerin veya ilave hususların tartışıldığı
“REACH Yetkili Otoriteler CIRCA” veri tabanına, AB REACH
Yardım Masası’nın Türkiye’deki üyesi olması münasebetiyle,
ĐMMĐB REACH Yardım Masası’nın mezkur CIRCA veri tabanına
üyeliği konusunda girişimlerde bulunulmuş olup, üyelik temin
edilmiştir.
28 Ekim 2008 tarihinde ĐTKĐB tarafından organize edilen
MEDATEX kapsamında ki “REACH Tüzüğünün Tekstil ve
Konfeksiyon
sektörlerine
etkileri”
seminerine
katılım
sağlanmıştır.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından
AB Komisyonunun hibe desteğiyle gerçekleştirilen ve
Müsteşarlığımızın da iştirakçisi olduğu “REACH Tüzüğü’nün
Türkiye Kimya Sanayiine Ekonomik Etkisinin Değerlendirilmesi
Projesi” (ERCIT) kapsamında Đstanbul TOBB Plazada “Ön-kayıt
Raporu” seminerine panelist ve katılımcı olarak aktif destek
sağlanmıştır.
30 Ekim- 2 Kasım 2008 tarihleri arasında düzenlenen Doğu
Avrupa ve Ortadoğu’nun en büyük kimya ve boya fuarı olarak
adlandırılan TURKCHEM 2008 3. Kimya Sanayi Grup Fuar’ında,
REACH Tüzüğü hakkında katılımcılara bilgi vermek amacıyla
ĐMMĐB aracılığıyla bir info-stand kurulmuş ayrıca katılımcılara
“REACH ve Ön-Kayıt Uygulamaları” konulu seminer verilmiştir.
Farkındalık yaratma çalışmaları kapsamında; tüm Đhracatçı
Birliklerine üyeleri arasından AB ve AEA Ülkelerine yılda bir ton
ve üzerinde REACH kapsamına giren ihracat yapan firmaları
uygun buldukları “call-center”lar marifetiyle, tek tek telefonla
bilgilendirilmesi hususunda talimat verilmiştir. Böylece Tüzük
kapsamına giren firmalar “tek tek” temas hedeflenerek, RGS
firmalarına yönlendirilmeleri temin edilmiştir.
ĐGEME’nin yayını olan “ĐGEME’den Bakış” dergisinin EylülAralık 2008 sayısına “Avrupa Birliği Yeni Kimyasallar Politikası;
56
REACH Tüzüğü ve Ekonomik ve Hukuki Yönden Türkiye’ye
Etkisi” başlıklı, kapsamlı bir makale ile katkı sağlanmıştır.
Đlgili meslek örgütü temsilcileri (TKSD, ĐKMĐB, BOSAD) ve
Đhracat Genel Müdürlüğü’nün katkılarıyla Ekim 2008’de REACH
Tüzüğünün son güncellemelerinin de yer aldığı makalelerden
oluşan bir kitapçık, ĐMMĐB vasıtasıyla bastırılmış olup, 81 Ticaret
ve Sanayi Odası ile ilgili meslek örgütlerine gönderilmiştir.
ĐMMĐB işbirliği ile 10 Kasım 2008 tarihinde "REACH'e KAYITSIZ
KALMAYIN" konulu seminer Đstanbul'da 300'ü aşkın katılımcı ile
gerçekleştirilmiştir.
Đhracat stratejimizin ortak bir bakış ile değerlendirilmesi, mevcut
uygulamalarda ortaya çıkan sorunların aşılabilmesi ve ihracatla
ilgili tüm kurum ve kuruluşların bir araya gelerek görüş
alışverişinde bulunabilmesini teminen, düzenlenen ihracat
koordinasyon toplantılarının onikincisi 13 Ekim 2008 tarihinde
Ankara’da gerçekleştirilmiştir.
Özel Đhracat Uygulamaları:
Özel ihracat uygulamaları alanında “bavul ticareti kapsamındaki
teşvikler”, “bedelsiz ihracat”, “ticari kiralama yoluyla yapılacak
ihracat”, “transit ticaret”, “takas ve bağlı muamele yoluyla
yapılacak ihracat” ile ilgili mevzuat değişiklikleri 2008 yılında
yapılmıştır.
Bavul ticareti
kapsamındaki
teşviklere son
verilmiştir.
Bu çerçevede, bavul ticareti kapsamındaki teşviklere son
verilmiş, ticari kiralama, transit ticaret ve takas ve bağlı
muamale yoluyla yapılacak ihracat işlemleri ise gümrük
mevzuatına tabi kılınmıştır. Bedelsiz ihracat işlemlerinde ise
gümrük idareleri ve ihracatçı birlikleri yetkilendirilmiştir.
Sınır Ticareti:
Doğu ve Güneydoğu
Anadolu’ya komşu
ülkelere sınırı
bulunan illerimizdeki
gümrük hatlarında,
sınır ticareti
uygulamasına Ağrı,
Hakkari ve Van
Đllerimizde devam
edilmektedir.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya komşu ülkelere sınırı bulunan
illerimizdeki gümrük hatlarında “Sınır Ticaret Merkezleri (STM)
Kurulmasına Đlişkin 25/3/2003 tarihli ve 2003/5408 sayılı
Bakanlar
Kurulu
Kararı”
kapsamındaki
sınır
ticareti
uygulamasına, sadece Đran’a sınırı bulunan Ağrı, Hakkari ve
Van Đllerimizde devam edilmektedir. Bu çerçevede, iki ülke
arasındaki sınır ticaret hacminin artırılması ve geliştirilmesine
yönelik olarak Đran’la 2007 yılında başlatılan Sınır Ticareti
Komitesi görüşmelerine Van ve Urumiye’de olmak üzere 2008
yılında da devam edilmiş ve iki ülke arasında Mutabakat
Zabıtları imzalanmıştır.
Öte yandan, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki sınır
illerinde yerleşik esnaf ve tacire komşu ülkeden doğrudan
ihracat ve ithalat yapma yetkisi verilmesi ve böylelikle sınır
57
ticaretinin tabana yayılması amacıyla bölgedeki meslek
kuruluşları ve ilgili kurumların görüşleri alınarak hazırlanan “Sınır
Ticaretinin Düzenlenmesine Đlişkin Taslak Karar 2008 yılı
Temmuz ayında Başbakanlığa sevk edilmiştir.
ii. ĐTHALAT POLĐTĐKASI
Ülkemiz sanayicilerinin maliyetlerini azaltarak rekabet gücünü
artırmak amacıyla, gümrük vergisinin askıya alınmasını talep
ettikleri maddelere ilişkin olarak AB Komisyonu Ekonomik Tarife
Sorunları Grubunda müzakerelere katılım sağlanmakta ve
ülkemiz
sanayicileri
tarafından
ağırlıklı
kimyasal
ve
mikroelektronik ürünleri kapsayan gümrük vergisinin askıya
alınmasına dair talepler karşılanmaktadır.
Yerli
sanayinin
ihtiyaç
duyduğu
girdilerin
gümrük
vergilerinde
ayarlama
yapılmıştır.
Bu kapsamda Gümrük Birliği alanında üretimi bulunmayan
ürünler, 01.01.2008 tarihli Đthalat Rejimi’nde ve 01.07.2008
tarihinde yürürlüğe giren ve V Sayılı listeye eklenmesi gereken
yeni ürünlere ilişkin tebliğ ile askıya alma sistemi kapsamında AB
Komisyonu Ekonomik Tarife Sorunları Grubunda müzakerelere
katılmak suretiyle sıfır gümrük vergisi ile ithaline olanak
sağlanmış ve mezkur listeye ilave edilmiştir.
Hububat ve bitkisel
yağlarda
gümrük
vergilerinde
düzenlemeye
gidilmiş ve tarife
kontenjanı
açılmıştır.
Küresel krize bağlı olarak, hem emtia fiyatlarının hem de petrol
fiyatlarındaki düşüşe paralel olarak da navlun fiyatlarının
düşmesinin ithal maliyetleri üzerinde azaltıcı bir etkide bulunduğu
ve dış piyasa fiyatlarında yaşanan düşüşün ilerleyen dönemlerde
de devam edeceği hususları göz önünde bulundurularak buğday,
çavdar, arpa ve yulaf ithalatında gümrük vergisi oranı %50’den
%80’e; mısır ve darı türleri ithalatında gümrük vergisi oranı
%50’den %130’a yükseltilmiştir.
Ticaret Politikası Önlemleri:
Yerli sanayinin haksız rekabetin zarar verici etkilerinden
korunması amacıyla 1989 yılından bu yana yürürlükte bulunan
Đthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat 2008
yılı boyunca etkin bir biçimde uygulanmıştır.
1989 yılından bu Đthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuatın
yana toplam 269 yürürlüğe girdiği 1989 yılından 2008 sonuna kadar olan
damping
ve
1 dönemde, çok sayıda ülke menşeli ürünleri kapsayan toplam 269
sübvansiyon
adet damping ve 1 adet sübvansiyon soruşturması başlatılmış,
soruşturması
155 adet kesin önlem alınmıştır. 2008 yılı itibariyle 22 değişik
başlatılmıştır.
ülke menşeli ürünler için 109 adet dampinge karşı kesin önlem
yürürlükte olup, 18’i nihai gözden geçirme soruşturması olmak
Halen 109 adet kesin üzere 35 adet damping soruşturması yürütülmüştür. Önlemlerin
damping
önlemi etkisiz kılınmasına karşı ise 2008 yılının sonuna kadar 6 adet
yürürlükte olup, 35 önlem alınmıştır. Tekstil ürünleri, iç-dış lastikler, bazı kimyasal
adet
damping ürünler, televizyonlar, klima, boru bağlantı parçaları gibi pek çok
58
soruşturması devam ürün grubunda önlemlerin uygulanmasına devam edilmiştir.
etmektedir.
2008 yılında polyesterlerden tekstürize iplikler, cırt bant,
kalemler, yönlendirilmiş lif levhalar, branda, ofset baskı kalıpları,
naylon veya diğer poliamidlerden tek katının her biri 50 teksi
geçmeyen tekstürize iplikler, menteşeler, battaniyeler ve diz
battaniyeleri, mensucat (5407 sentetik flamentten), laminat parke
(levha halinde olsun olmasın) ve çakmaklarda dampinge karşı
önlem alınmıştır.
Yine bu dönemde polivinil klorür (PVC-S), suni deri (koagüle), dış
lastikler / iç lastikleri (motosiklet), dış lastikleri / iç lastikleri
(bisiklet), polyester elyaf, kapı kilitleri, muhtelif mensucat, gemi
zinciri, cam kapak, mono etilen glikol (MEG), vulkanize edilmiş
kauçuk ipliklere ilişkin dampinge karşı soruşturmalarla duvar tipi
split klimalara yönelik önlemlerin etkisiz kılınması soruşturması
kapsamındaki çalışmalara devam edilmiştir.
2008 yılı içinde yürütülen soruşturma çalışmaları kapsamında
soruşturmaya konu ülkelerde yerleşik 35 ihracatçı firma ve 28
yerli üretici firma nezdinde firmalar tarafından sunulan bilgi ve
belgelerin
doğrulanması
amacıyla
yerinde
doğrulama
soruşturmaları gerçekleştirilmiştir.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) verilerine göre, ülkemiz toplam
alınan önlem sayısı itibariyle, Ocak 1995-Haziran 2008’yi
kapsayan dönemde DTÖ üyeleri arasında 6. sırada, 2008 OcakHaziran döneminde yeni açılan 13 soruşturmayla 1. sırada yer
almıştır. 2008 Temmuz – Aralık döneminde de alınan önlem
sayısı itibarıyla 4. sırada bulunmaktadır.
Söz konusu uygulamaların yanı sıra 2008/5 sayılı Đthalatta
Haksız Rekabetin Önlenmesine Đlişkin Tebliğ ile yürürlükte
bulunan dampinge karşı önlemlerin etkinliğini takip etmek
amacıyla önlemlere tabi ürünlerin farklı ülke menşeli beyan
edilenlerinin ithalatı izlenmeye devam edilmiştir. Ayrıca ithalatta
gerçek maliyetler baz alınarak ürün kıymetinin beyanını
sağlamak amacıyla belirlenen referans maliyet hesabı Gümrük
Müsteşarlığı tarafından uygulanmıştır.
DTÖ Doha Kalkınma Gündemi Müzakereleri çerçevesinde
düzenlenen 4 toplantıya katılım sağlanarak, muhtelif anlaşma
taslaklarına ilişkin ülkemizin görüşleri sunulmuştur. Yine DTÖ
bünyesinde üye ülkelerin mevzuat ve uygulamalarının ele
alındığı Anti-Damping ve Sübvansiyon Komitelerinin bahar ve
güz dönemi toplantılarına katılım sağlanmıştır.
Diğer taraftan, yerli üreticilerin artan ithalatın zarar verici
etkilerinden korunmasına imkan veren DTÖ Korunma Önlemleri
Anlaşması hükümlerini iç hukukumuza yansıtmak üzere
hazırlanan Đthalatta Korunma Önlemlerine Đlişkin Mevzuat
yürürlükte bulunmaktadır.
59
Korunma önlemleri mevzuatı, bir malın ithalatının benzer veya
doğrudan rakip mallar üreten yerli üreticiler üzerinde ciddi zarar
veya ciddi zarar tehdidi yaratacak şekilde artan miktar ve
şartlarda ithal edilmesi halinde, bu zarar veya zarar tehdidini
ortadan kaldırmak üzere, söz konusu zarar veya zarar tehdidiyle
sınırlı ve geçici olmak kaydıyla korunma önlemi alınabilmesine
imkan tanımaktadır.
Toplam 14 ürün/ Bu çerçevede tüm ülkelere ve bazı belirli ülkelere olmak üzere
ürün
grubunda toplam 14 ürün/ürün grubunda korunma önlemi uygulanmaktadır.
korunma
önlemi
uygulanmaktadır.
9 ürün/ürün grubunda (elektrik süpürgesi, buharlı ütü, tuz,
ayakkabı, motosiklet, gözlük çerçeveleri, seyahat çantaları el
çantaları-benzeri mahfazalar, belirli elektrikli aletler ve pamuk
ipliği) tüm ülkelere yönelik olarak ek mali yükümlülük şeklinde
korunma önlemi uygulanmaktadır.
Tüm ülkelere yönelik önlemlerin yanı sıra, sadece Rusya
Federasyonu, Ukrayna ve Đran menşeli düz cam; Đran menşeli
naylon iplik; Đran menşeli cam eşya olmak üzere 3 ürün/ürün
grubunda da ek mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi
uygulanmaktadır. Bunlarla birlikte, Đran menşeli çerçevesiz cam
ile aynalar ve ÇHC menşeli düz cam ithalatı olmak üzere 2
ürün/ürün grubunda ise miktar kısıtlaması uygulanmaktadır.
Bir malın ithalatında kaydedilecek gelişmelerin yakından
izlenmesi amacıyla Đthalatta Gözetim Uygulanmasına Đlişkin
Mevzuat yürürlükte bulunmaktadır. Anılan mevzuat çerçevesinde
93 ürün/ürün grubu ithalatında ÇHC de dâhil olmak üzere tüm
ülkelere gözetim uygulanmaktadır. Diğer taraftan, Đran menşeli
polistren, Beyaz Rusya menşeli düz cam, ÇHC menşeli PVC,
porselen-seramik zemin kaplamaları, karolar, karo ve seramikten
sıhhi tesisat ürünleri, alüminyum levhalar, musluklar, paslanmaz
borular ve porselen seramik sofra mutfak eşyası ithalatında da
gözetim uygulanmaktadır.
ÇHC menşeli belirli
tekstil
ve
konfeksiyon
ürünlerinin
ithalatında
miktar
kısıtlaması
uygulanmıştır.
DTÖ Kuruluş Anlaşması’nın ekinde yer alan Tekstil ve Giyim
Anlaşması (TGA)’nın sona ermesiyle 1 Ocak 2005 tarihinden
itibaren tekstil ve giyim ürünlerinde kotalar kalkmıştır.
Gelişmelerin sektör üzerinde yaratacağı zarar ya da zarar
tehdidinin en aza indirilmesi amacıyla ÇHC menşeli belirli tekstil
ve konfeksiyon ürünlerinin ithalatında miktar kısıtlaması 2008 yılı
sonuna kadar uygulanmıştır.
Belirli tekstil ve
konfeksiyon
ürünlerinin ithalatı
kayda alınmaktadır.
13 tarım ürününde
gözetim
uygulanmaktadır.
Ayrıca, belirli tekstil ve konfeksiyon ürünleri ile deri ve kürkten
mamul giyim eşyasının ithalatında kayda alma uygulaması
sürdürülmektedir.
2007 yılında düşük birim fiyatlı ithalata karşı yerli üretimin
korunması ve vergi kaybının önlenmesi amacıyla susam, limon
ve hamsi ithalatında gözetim uygulamasına gidilmiş ve ayrıca
60
toplam 13 ürün grubunda gözetim uygulanmasına devam
edilmektedir.
Tarife Kontenjanları:
Đkili Anlaşmalar çerçevesinde, Avrupa Birliği, Đsrail, Makedonya,
Hırvatistan, Tunus, Fas, Suriye ve Mısır menşeli bazı tarım ve
işlenmiş tarım ürünleri ithalatında açılan tarife kontenjanlarının
dağıtımı, söz konusu ürünlerin üretim durumu, arz ve talep
dengesi, yerli sanayinin ihtiyaçları ve tarife kontenjanlarının
ekonomik etkileri de göz önüne alınarak gerçekleştirilmiştir.
Ülkemiz ile Arnavutluk ve Gürcistan arasında akdedilen Serbest
Ticaret Anlaşmaları çerçevesinde bu ülkeler menşeli bazı tarım
ve işlenmiş tarım ürünleri ithalatında tarife kontenjanı açılmış ve
bunların dağıtım usul ve esasları belirlenmiştir.
iii. ULUSLARARASI TĐCARETTE TEKNĐK ENGELLER
Uluslararası ticarette
teknik engeller, tarife
ve kotalarının yerini
almaktadır.
Dış Ticarette Standardizasyon Mevzuatı uyarınca uluslararası
ticarette teknik engellerin oluşmasını önlemek ve ticareti
geliştirmek; ihraç ürünlerimizin rekabet gücünü artırmak; ithal
ürünlerde düşük kaliteden kaynaklanan haksız rekabeti ve
yanıltıcı uygulamaları önlemek, tüketiciyi koruyucu ve kaliteyi
yükseltici
tedbirleri
almak; ithal
ürünlerin
ilgili
teknik
düzenlemelere uygun ve güvenli olmasını temin etmek;
uluslararası anlaşmalar ve Gümrük Birliği kapsamındaki teknik
mevzuatın dış ticaret sistemine uyarlanmasını sağlamak üzere
dış ticarette teknik düzenlemeler, standartlar, uygunluk
değerlendirmesi ve denetimlere ilişkin faaliyetler Müsteşarlıkça
yürütülmektedir.
AB teknik mevzuat
uyumu çalışmaları
devam etmektedir.
AB teknik mevzuat uyumu çerçevesinde bakanlıkların sektörel
bazda AB mevzuatına uyum çalışmaları koordine edilerek bilgi
ve belge ihtiyaçları karşılanmış, hazırladıkları mevzuat taslakları
değerlendirilerek düzeltilmiş, kurdukları teknik komitelere katılım
sağlanmıştır. Mevzuat uyumunda kurumlarımızın yaşadığı
sıkıntılar ilgili mercilere aktarılarak Avrupa Komisyonu ile gerekli
görüşmeler
yapılmıştır.
Bakanlıklarca
bugüne
kadar
uyumlaştırılması gereken teknik mevzuat sayısı yaklaşık 300
olup, bunun 260 kadarı iç hukukumuza kazandırılmıştır.
Ayrıca, Gümrük Birliği uyarınca Müsteşarlıkça uyumlaştırılması
gereken “Üçüncü Ülkelerden Yapılan Đthalatta Ürün Güvenliği
Denetimlerine Dair 339/93 sayılı Konsey Tüzüğü”nü
uyumlaştıran Yönetmelik’in hazırlık çalışmalarına devam edilmiş
ve 2008 yılında söz konusu mevzuatın yayımlanması ve
ithalatta ürün güvenliği kontrollerinde AB uygulamalarına paralel
bir yapının oluşturulmasına devam edilmiştir.
61
Bu kapsamda, Müsteşarlıkça denetimlerine başlanmış olan
kişisel koruyucu donanımlar, oyuncaklar, telekomünikasyon
ekipmanları, tıbbi cihazlar, yapı malzemeleri ve pil ve
akümülatörlerin denetimlerine taşra teşkilatımız tarafından
devam edilmiştir.
Bunlara ilave olarak, ilgili kuruluşlarca
uyumlaştırılarak yayımlanan AB’nin Yeni ve Klasik Yaklaşım
mevzuatı kapsamında bulunan bazı riskli ürünlerin üçüncü
ülkelerden Türkiye’ye ithali halinde tabi tutulacağı ürün güvenliği
denetimlerinde aşamalı olarak AB sistemine geçiş sağlanmıştır.
Đthalat denetimleri
kapsamında 2008
yılında 7,7 milyon
dolar değerindeki
ürünlerin ithalatına
izin verilmemiştir.
AB teknik mevzuat uyumu çerçevesinde yürürlüğe giren tebliğler
kapsamında 2008 yılında yaklaşık 1,7 milyar dolar değerinde
ithal başvurusu yapılmış, ilgili teknik mevzuata uygun
bulunmadığı için toplam 7,7 milyon dolar değerindeki ürünlerin
ithalatına izin verilmemiştir.
Đthalat denetimlerinin etkin, hızlı ve ilgili kuruluşlarla
koordinasyon içerisinde yapılabilmesi için geliştirilen web tabanlı
yazılım Ürün Güvenliği Sistemi’nin geliştirilmesine yönelik
çalışmalara devam edilmiş ve bu çerçevede söz konusu
Sistemde değişiklikler yapılmıştır.
Müsteşarlık Ürün Güvenliği Sistemi ile Gümrük Müsteşarlığı’nın
BĐLGE sisteminin elektronik ortamda iletişiminin sağlanması
amacıyla, Gümrük Müsteşarlığı’nın BĐLGE sisteminde yapacağı
değişiklik beklenmektedir.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun talebi üzerine ilgili tüm
tarafların katılımıyla gerçekleştirilen muhtelif toplantılar
sonucunda Akaryakıt Ürünlerinin Đthalatına Dair Dış Ticarette
Standardizasyon Tebliği hazırlanmış ve yürürlüğe konulmuştur.
CE Đşareti Taşıması Gereken Bazı Ürünlerin Đthalat
Denetimlerine Dair DTS Tebliğleri kapsamı ürün listelerinden
sanayicinin kendi ihtiyacı için ithal ettiği makine, teçhizat ve
girdilerin çıkarılması, sadece doğrudan tüketiciye arz edilen
yüksek riski haiz ürünlerin ithalat aşamasında denetime tabi
tutulmasını teminen söz konusu Tebliğ kapsamı ürün listeleri
daraltılmıştır. Bu çerçevede, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
tarafından bildirilen Makine Emniyeti Yönetmeliği kapsamı
ürünlerin yaklaşık % 68’i, LVD ve EMC Yönetmelikleri kapsamı
ürünlerin %10’u listelerden çıkarılmıştır. Sağlık Bakanlığı
tarafından bildirilen Tıbbi Cihaz Yönetmeliği ile Vücuda
Yerleştirilebilir Aktif Tıbbi Cihaz Yönetmeliği kapsamı ürünlerin
yaklaşık %15’inde de anılan Bakanlıkça bir daraltmaya
gidilmiştir.
2007/1, 2007/3, 2007/20, 2007/21, 2007/6, 2007/7 ve 2004/9
sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğlerinin uygulaması
yürütülmüştür. Söz konusu Tebliğlerde yetkili kuruluşlar ile ilgili
sektör
temsilcilerinin
talepleri
değerlendirilerek
gerekli
değişiklikler yapılmıştır.
62
2008 yılı DTTDS Rejimi hazırlık çalışmaları Eylül ayından
itibaren başlatılmış olup, ilgili kurumlarla yapılan çeşitli toplantılar
ve yazışmalar sonucunda hazırlanan Orman Yetiştirme
Materyallerinin Đthalatına Dair Dış Ticarette Strandardizasyon
Tebliği de 1 Ocak 2008 tarihinde
yürürlüğe girmiş
bulunmaktadır.
Düzenlenmiş alanda olup halen zorunlu standart denetimine tabi
olan ürünlerin sayısı 2007 sonu itibariyle sıfırlanmıştır. Bu itibarla
TSE Denetimine Tâbî Ürünlerin Đthalatına Dair Dış Ticarette
Standardizasyon Tebliği, yalnızca düzenlenmemiş alanda yer
alan ürünlere ilişkin ithalat denetimlerini düzenler hale gelmiştir.
Yine, Klasik Yaklaşım kapsamında yer alan ve ithalatta kontrol
belgesi yerine bildirim sistemine geçilen kozmetik ve deterjan
ürünleri ithalatçılarının kayıt altına alınması sağlanmış ve
güvensiz bulunan ürünler Sağlık Bakanlığı tarafından piyasadan
toplatılmıştır.
DTS Denetmenlerince yürütülen ithalat aşamasındaki ürün
güvenliği denetimlerine konu ürünlerin Avrupa Birliğinde
oluşturulan uzman grupları toplantılarına ilgili uzmanlarca katılım
sağlanmıştır. Böylece uygulamaların AB’deki uygulamalara
paralel olması hususunda AB’deki uzmanlarla bilgi alışverişi
sağlanmıştır.
Ayrıca,
yeni
göreve
başlayan
DTS
Denetmenlerine, ürün gruplarıyla ilgili kurumlardan uzman
kişilere
eğitim
verdirilerek,
ithalat
denetimlerinde
görevlendirilmiştir.
RAPEX Sistemine
AB üyesi ülkelerle karşılıklı bildirimi öngören RAPEX Sisteminin
üyelik için çalışmalar altyapısını oluşturmak üzere Ocak 2007’de başlatılan ve AB
devam etmiştir.
tarafından finanse edilen “Türkiye’de Ürün Güvenliği Sisteminin
Kurulması Đçin Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi” projesi
Temmuz 2008’de sona ermiştir. Proje kapsamında Türkiye’deki
mevcut piyasa gözetimi ve denetimi sisteminin genel bir analizi
gerçekleştirilmiş ve etkin bir piyasa gözetimi ve denetimi için tek
bir kuruluşun ihdas edilmesi önerisi getirilmiştir. Söz konusu
öneri, ilgili piyasa gözetimi ve denetimi kuruluşlarının üst düzey
temsilcilerinin katıldığı bir toplantıda duyurulmuş ancak kabul
edilmemiştir. Bunun üzerine Proje’de tespit edilen, mevcut
piyasa gözetimi ve denetimindeki aksaklık ve noksanlara ilişkin
olarak muhtelif seminerler düzenlenmiş ve piyasa gözetimi ve
denetimi kuruluşlarında görev yapan personel bu konularda
bilgilendirilmişlerdir. Öte yandan, RAPEX bildirimlerinin etkin bir
şekilde işlenebilmesi için idari altyapı tesis edilmiş ve bu
mekanizmada
görev
alacak
personelin
eğitimi
gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, muhtelif piyasa gözetimi ve denetimi
kuruluşlarının yaptıkları denetimlere ilişkin verileri kayıt ettikleri
mevcut veya planlama aşamasındaki veritabanlarından,
Müsteşarlıkça geliştirilecek bir veribankasına veri aktarımının
içerik ve şekli konusunda mutabakat sağlanarak bu konuda
63
çalışmalara başlanmıştır.
Ülkemizin RAPEX sistemine dahil olması için AB Komisyonu
yetkilileriyle görüşmeler gerçekleştirilmiş ve ülkemizdeki piyasa
gözetimi ve denetiminin yasal altyapısı ve uygulama
performansına ilişkin bilgiler temelinde gerçekleştirilen bu
görüşmelerde mevcut mevzuatta değiştirilmesi gereken hususlar
ele alınmıştır.
RAPEX sistemine üye oluncaya kadar geçecek sürede, sisteme
adaptasyon amacıyla, ülkemiz menşeli güvensiz tüketici
ürünlerine ilişkin olarak RAPEX sisteminde gerçekleştirilen
bildirimlerin, bildirimleri gerçekleştiren AB üyesi ülkelerden
düzenli olarak temin edilmesi ve ilgili piyasa gözetimi ve
denetimi kuruluşlarımıza aktarılması sağlanarak sözkonusu
bildirimlerin konusu olan güvensiz tüketici ürünlerinin ülkemiz
piyasasından da toplatılması gerçekleştirilmiştir.
Müsteşarlıkça üç yıldan bu yana hazırlanmakta olan yıllık Piyasa
Gözetimi ve Denetimi Raporu’nun etkisinin artırılması için rapor
içeriğinde değişiklikler gerçekleştirilmiş olup, bu değişiklikler
2009 yılının ilk yarısında yayımlanacak 2008 yılı Raporu’nda yer
alacaktır.
Müsteşarlık tarafından yapılan Piyasa Gözetimi ve Denetimi
Koordinasyon Kurulu'nun (PGDKK) toplantılarına devam edilmiş
ve bu çerçevede piyasa gözetimi ve denetimine ilişkin yatay
hususlar konusunda piyasa gözetimi ve denetimi kuruluşları
arasında görüş alışverişleri gerçekleştirilmiştir.
Öte yandan, "Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Đlişkin
Yönetmelik"in numune almaya ilişkin hükümlerini değiştiren
Yönetmelik yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve piyasa gözetimi ve
denetimi kuruluşlarınca farklı bir şekilde uygulanan numune
alma işlemlerinin yeknesaklaştırılması sağlanmıştır.
Yeni Onaylanmış
Kuruluşların
atanmasına devam
edilmiş ve atama
sürecinin
kolaylaştırılması
yönünde çalışmalar
yapılmıştır.
CE Đşareti uygulaması kapsamında faaliyet göstermek üzere
görevlendirilen ve Müsteşarlık aracılığıyla AB Komisyonuna
bildirimi yapılan ulusal onaylanmış kuruluşlarımızın sayısı 2008
yılı itibariyle 6’ya ulaşmıştır. Bu çerçevede “Türk Standardları
Enstitüsü”, “Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği”, “Türk Loydu
Vakfı Đktisadi Đşletmesi”, “TMMOB Makine Mühendisleri Odası”,
“MEYER Uluslararası Uygunluk Değerlendirme Hizmetleri Ltd.
Şti.”, “Türkiye Hazır Beton Birliği” ; Gaz Yakan Cihazlar, Basınçlı
Ekipmanlar, Yapı Malzemeleri, Asansörler ve Gezi tekneleri
yönetmeliklerinde olmak üzere 5 sanayi alanında Türk
imalatçılarına hizmet vermeye başlamıştır.
Müsteşarlığın nihai amacı, ülkemizin ihtiyaç duyduğu bütün
sektörlerde en az bir adet onaylanmış kuruluş atanmasını
sağlamaktır. Bu doğrultuda, onaylanmış kuruluş atamaları
konusuda Müsteşarlıkça yaptığımız girişimlerde önemli bir
64
noktaya gelinerek, AB’nin onaylanmış kuruluş bilgi sistemi olan
NANDO’ya doğrudan katılım ve veri girme konusunda AB ile
mutabakata varılmıştır. Bu sayede, ülkemizde ulusal onaylanmış
kuruluşların sayısının ulusal ekonomimizin ihtiyaç duyduğu
seviyeye getirilmesi yönünde önemli bir adım atılmış,
firmalarımızın belgelendirme maliyetlerinde azalma ve
dolayısıyla rekabet edebilirliklerinde bir artış olacağı yönündeki
beklenti güçlenmiştir.
Kalite altyapısının
daha da geliştirilmesi
için yeni bir Proje
oluşturulması
çalışmalarına devam
edilmiştir.
Temel hedefi Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği ve
Türkiye’nin AB’ye adaylığı süreci gereğince iki taraf arasında
teknik engellerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olmak ve
uyumlaştırılan AB mevzuatının gerektiği gibi uygulanabilmesini
teminen 2002-2007 yılları arasında uygulanmış olan Türkiye’de
Kalite Altyapısının Desteklenmesi (TKAD) Projesinde elde edilen
ciddi kazanımları kalıcı kılmak ve ilgili alanda gösterilen
ilerlemeyi
sağlamlaştırmak
amacıyla
Türkiye’de
Kalite
Altyapısının Güçlendirilmesi (TKAG) adını taşıyan, IPA mali
yardım programı çerçevesinde AB tarafından finanse edilecek
yeni bir projenin hazırlık süreci 2008 yılı itibariyle ivme
kazanmıştır.
Söz konusu projenin 2010 yılında yürürlüğe
girmesi beklenmektedir.
“Ticarette Teknik
Engeller” internet
sitesi yoluyla ticarete
teknik engel
oluşturabilecek
taslak ülke
mevzuatları
üretici/ihracatçılara
ulaştırılmaktadır.
Temel olarak üye ülkelerce hazırlanan teknik düzenlemelerin,
standartların ve uygunluk değerlendirmesi prosedürlerinin
uluslararası ticarette gereksiz engeller yaratmasını önlemeyi
amaçlayan Dünya Ticaret Örgütü Ticarette Teknik Engeller
(TTE) Anlaşması kapsamında teknik düzenlemeler ve uygunluk
değerlendirmesi prosedürleri konusunda “bilgi ve bildirim
merkezi” görevi Müsteşarlıkça yerine getirilmektedir. Tanıtım ve
bilgilendirme faaliyetleri kapsamında yer alan, ayrıca
ihracatçılarımızın
teknik
düzenlemeler
ve
uygunluk
değerlendirmesi alanında karşılaştıkları sorunlardan doğrudan
haberdar olunması suretiyle konunun DTÖ platformunda
takibine ve söz konusu uygulamaların ihracatımızı olumsuz
etkilemesinin önlenmesine imkan sağlayacak “Ticarette Teknik
Engeller Đnternet Sitesi” 2006 yılı başında faaliyete geçirilmiştir.
Đnternet Sitesinin faaliyete geçmesi ile birlikte teknik engel
oluşturabilecek taslak ülke mevzuatları günlük olarak
üretici/ihracatçılarımıza ulaştırılmaktadır.
Ticarette Teknik
Engellerin önlenmesi
amacıyla ikili
işbirliğine yönelik
çalışmalar
sürdürülmüştür.
Đhracatçılarımızın üçüncü ülke pazarlarına girişte karşılaştıkları
teknik engeller Ticarette Teknik Engeller Đnternet Sitesi’nin
“Dikkat-Teknik Engel” başlığı altında Müsteşarlıka bildirilmekte
olup, anılan sorunların ikili olarak ya da DTÖ bünyesinde
çözümüne yönelik çalışmalar sürdürülmüştür.
Đhracatın teknik engellere maruz kalmadan gerçekleştirilmesine
ve bu engellerin kaldırılmasına katkı sağlamak üzere, ilk olarak
EFTA ülkeleri ile teknik düzenlemelerin ve uygunluk
değerlendirmesi sonuçlarının karşılıklı tanınmasına yönelik
müzakerelere başlanmıştır. Ülkemiz ile EFTA ülkeleri arasında
65
karşılıklı tanıma anlaşmasının en kısa sürede imzalanması
hedeflenmektedir. Müteakiben, AB’nin karşılıklı tanıma
anlaşması
imzaladığı
ülkelerle
paralel
anlaşmalar
imzalanmasına yönelik görüşmeler gerçekleştirilecektir.
Đthal ürünlerde aranan güvenlik şartlarının sağlanmasında ve
ihracatımızın teknik engellere maruz kalmadan sorunsuz
gerçekleştirilmesinde standartlar, teknik düzenlemeler ve
uygunluk değerlendirmesi alanlarında teknik işbirliğinin
geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla, 27 Haziran
2005 tarihinde Müsteşarlık ile Çin Halk Cumhuriyeti Kalite
Yönetimi, Denetim ve Karantina Genel Đdaresi (AQSIQ) arasında
imzalanan "Sanayi Ürünlerinde Kalite ve Güvenliğe Đlişkin
Danışma ve Đşbirliği Mekanizması Tesis Edilmesine Dair
Protokol" 4 Eylül 2006 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu
mekanizma çerçevesinde ÇHC ile ilişkiler sürdürülmektedir.
1 Mart 2006 tarihinde imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti
ile Ukrayna Bakanlar Kurulu Arasında Teknik Düzenlemeler,
Standardizasyon, Metroloji, Uygunluk Değerlendirmesi ve
Tüketici Haklarının Korunması Alanlarında Đşbirliğine Dair Niyet
Muhtırası" 8 Ağustos 2006 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Anılan Niyet Muhtırasına işlerlik kazandırılması amacıyla,
Türkiye-Ukrayna Danışma Mekanizması Birinci Toplantısı 20-21
Kasım 2006 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Taraflarca
uygulanan sistemlerin bilinmemesinin ihracatçılar açısından
gereksiz ticari engellere neden olduğu göz önünde
bulundurularak, gerek bilgi akışının sağlanması, gerekse ikili
ticarette karşılaşılan teknik engel niteliğindeki uygulamaların
çözümlenmesine katkıda bulunulması amacıyla oluşturulan
"Temas Noktaları" faaliyete geçmiş olup, ayrıca teknik işbirliğinin
geliştirilmesine yönelik proje önerileri üzerinde çalışılmaktadır.
Yine, Türkiye ile Đsrail arasındaki teknik işbirliğinin geliştirilmesini
teminen "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Đsrail Devleti
Hükümeti Arasında Standardizasyon, Uygunluk Değerlendirmesi
ve Metroloji Alanında Đşbirliği Anlaşması" 7 Mart 2007 tarihinde
imzalanmıştır. Söz konusu Anlaşma Ülkemizce onaylanmış olup,
yürürlüğe konulmasına ilişkin süreç devam etmektedir.
Diğer taraftan, teknik işbirliğinin geliştirilmesi ve ticarette teknik
engellerin önlenmesi suretiyle ikili ticarete katkıda bulunmak
amacıyla Moldova, Lübnan, Bulgaristan ve ülkemiz açısından
önem taşıyan diğer ülkelerle benzer anlaşmalar imzalanmasına
yönelik görüşmeler gerçekleştirilmektedir.
DTÖ Ticarette Teknik
Engeller
Komitesinde teknik
engellere ilişkin
gerekli girişimler
yapılmıştır.
DTÖ TTE Anlaşması çerçevesinde ülkemizin “Tütün Mamulleri
ve Alkollü Đçkilerde ürün Đzleme Sistemi”ne ilişkin olarak
gündeme getirilen sorulara cevap verilmiş, ilgili ülkelerle
gerçekleştirilen görüşmelerle söz konusu mevzuata ilişkin
sorunlar giderilmiştir.
66
AB’nin Borik Asit ve Sodyum Boratları toksik olarak sınıflandırma
kararıyla ilgili olarak DTÖ TTE Komitesi nezdinde girişimde
bulunulmuş, AB tarafının konuyla ilgili yaptığı bildirime cevap
hazırlanarak, gerek ikili gerek çoklu ortamlarda konuyla ilgili
görüşlerimiz yansıtılmıştır.
Uluslararası gözetim şirketlerine ilişkin 2006/21 sayılı DTS
Tebliği ile, TÜRKAK’ın yanı sıra TÜRKAK ile karşılıklı tanıma
anlaşması bulunan akreditasyon merkezleri de mevzuata derç
edilerek, gerek ilgili AB kurumları gerekse yabancı akreditasyon
merkezleri tarafından akredite şirketlerin muhtemel itirazlarının
önüne geçilerek, önceki mevzuatlarda uygulamada sıkıntı
yaratan konuların giderilmesi sağlanmıştır.
2008 yılı içerisinde, TS 13286 Yaş Meyve ve Sebzeler-Karışık
Ambalajlama Kuralları, TS 1802 Muz ve TS 12303 Yemeklik
Hindistan Cevizi Yağı Standartları’nın dış ticarette zorunlu
uygulamaya konulmasına ilişkin 2008/19 sayılı DTS Tebliği,
Havuç ve Patlıcan Standardının Revizyonu ile Enginar
Standardının Tadiline Đlişkin 2008/32 sayılı DTS Tebliği,
Mercimek (Kabuklu ve Đç), Sarmısak, Ispanak, Yeşil Salata ve
Marul, Kiraz ve Vişne , Çilek, Kayısı, Sap ve Kök Kereviz ve
Nohut Standardının Revizyonuna Đlişkin 2008/37 sayılı Dış
Ticarette Standardizasyon Tebliği ve Taze Fasulye, Taze Biber
ve Muz Standardının Tadiline Đlişkin 2008/41 sayılı Dış Ticarette
Standardizasyon Tebliği yayımlanmıştır.
Đhracatçılarımıza kolaylık sağlamak amacı ile hem parti bazında
denetimlerden muafiyet getirilerek bürokrasinin azaltılması,
ayrıca ihracatçılarımızın oto kontrole yöneltilmesi suretiyle kalite
bilincinin yaygınlaştırılması amacıyla Ticari Kalite Denetim
Yeterlilik Belgesi uygulamasının yürütülmesine devam edilmiş
olup, bu kapsamda 2008 yılı itibarıyla Ticari Kalite Denetim
Yeterlilik Belgesi sahibi olan firma sayısı 290‘a çıkmış, söz
konusu firmaların faaliyetleri denetlenmiştir. Bu firmalarda görev
yapan Sorumlu Denetçi sayısı Đse 2008 sonu itibariyle 559‘dur.
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler Standardizasyon Yönetmeliği
eki tarım ürünlerinin ihracatında ve 2008/2 sayılı Tebliğ eki tarım
ürünlerinin ithalatında ticari kalite denetimleri devam ettirilmiştir.
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon
(DTTDS) Yönetmeliği kapsamında verilen Kontrol Belgesi
Avrupa Komisyonu’nca Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde
yayımlanan Düzenleme ile tanınmıştır. DTS Denetmenleri
tarafından düzenlenen Kontrol Belgelerine sahip taze meyve ve
sebze ihraç partileri AB üyesi ülkelerde ithalatta gerçekleştirilen
ticari kalite denetimine tabi olmamaya devam etmektedirler.
Müsteşarlık Bölge Müdürlükleri bünyesinde yürütülen dahili
pamuk kalite kontrollerinde HVI (yüksek kapasiteli lif analiz
cihazları) ile tek balya kalite kontrolüne geçilmesi için yürütülen
67
çalışmalar devam etmiştir. Bu kapsamda, Şanlıurfa Pamuk Lif
Analiz Laboratuarının kuruluş çalışmalarına devam edilmiş,
Pamukların Tek Balya Standardizasyonuna ve Kontrolüne ilişkin
Tebliğ taslağının hazırlık çalışmaları, sektörle istişare halinde
yürütülmeye devam edilmtiştir.
Gümrük Birliği Ortak Komitesi altında bir “Teknik Mevzuat
Çalışma Grubu” kurularak, Grubun bugüne kadar yapılan 7.
toplantısında Türkiye ile AB arasında sorun teşkil eden teknik
hususlar müzakere edilmiştir.
2/97 sayılı Ortaklık Konseyi Kararının güncellenmesine ilişkin
teknik çalışmalar ilgili kuruluşlarla koordinasyon halinde
yürütülmüştür.
Avrupa Komisyonunun ürün güvenliği ve teknik mevzuat
alandaki mevzuat çalışmalarına istinaden 4703 sayılı “Teknik
Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına dair Kanun”un
yerine geçmesi düşünülen “Ürün Güvenliği Kanun Tasarısı”
Taslağına ilişkin teknik çalışmalar devam etmiştir. Bu süreçte
Kanuna esas alınan temel mevzuat taslaklarına dair Avrupa
Birliği’ndeki yasalaşma çalışmaları da yakından takip edilmiş ve
taslağa nihai halinin verilmesi için AB’nin ilgili mevzuatının
çıkması beklenmiştir. AB’nin revize mevzuatı sırasıyla Avrupa
Komisyonu, Parlamentosu ve Konseyinden geçerek onaylanmış
ve 2008 Ağustos ayında AB Resmi Gazetesinde yayımlanmıştır.
Bu çerçevede, daha önce kurumlardan alınan görüşlere ilave
olarak, AB’nin yeni mevzuatı da incelenip metinde gerekli
değişikliklerin yapılması çalışmaları devam etmektedir. 4703
sayılı Kanun’un güncellenmesi çalışmalarına devam edilmekle
birlikte, aynı zamanda yeni AB mevzuatının belirli bir süre kısıtı
içerisinde mevzuatımıza aktarılması gereklilik arz eden
bölümleri, 4703 sayılı Kanun’un güncellenmesi beklenmeksizin
anılan Kanun’un mevcut Uygulama Yönetmeliklerine derc
edilmektedir.
Bu
kapsamda
“Uygunluk
Değerlendirme
Kuruluşları ve Onaylanmış Kuruluşlar” ile “CE Đşaretinin
Đliştirilmesi ve Kullanımı” ile ilgili yeni Yönetmelik taslakları
hazırlanmış olup, 2008 yılında kurumların görüşüne iletilmiştir.
Bu kapsamda, Türkiye ile AB arasındaki ticaretin 1/95 sayılı
Türkiye – AB Ortaklık Konseyi Kararı’nın 9 uncu maddesine
uygun şekilde gerçekleştirilmeye başlamasını öngören “Beyan”
metni, Gümrük Birliği Ortak Komitesince Ocak 2007’de
imzalanarak Yeni Yaklaşım mevzuatımızdan yirmi adedinin ilgili
AB mevzuatına “birebir uygunluğu” teyit edilmiş ve böylece
ülkemizin bu alandaki haklarının hayata geçirilmesi bakımından
önemli bir adım atılmıştır. Ayrıca, Ekim 2007 tarihinde gezi
tekneleri, sivil kullanım amaçlı patlayıcılar, sıcak su kazanları ile
ev tipi klimaların etiketlenmesine dair mevzuatımızın da ilgili AB
mevzuatıyla uyumlu olduğunu teyit etmek üzere ikinci Beyan
metni de imzalanmıştır.
68
Diğer taraftan, “düzenlenmemiş” diye tabir edilen AB’nin ortak
mevzuatının bulunmadığı alanda, Türkiye ile AB arasında
malların serbest dolaşımını teminen ulusal teknik düzenlemelere
karşılıklı tanıma hükmünün derc edilmesine ve Türkiye ile AB
arasında malların serbest dolaşımını engelleyen ulusal
önlemlerin bildirimine dair usul ve esasları düzenleyen bir
Bakanlar Kurulu Yönetmeliği hazırlanarak Başbakanlığa sevk
edilmiştir. Taslağın en kısa sürede yayımlanmasını teminen sevk
sürecinin tekemmül ettirilmesi amacıyla Sanayi ve Ticaret
Bakanlığıyla görüşmeler sürmektedir.
“Teknik Mevzuatın ve Standartların Türkiye ile Avrupa Birliği
Arasında Bildirimine Dair Yönetmelik” kapsamında, bildirim
merkezi görevi yürütülmüştür. Söz konusu “merkezi birim”
görevimize istinaden 2002 Mayıs ayından itibaren Avrupa
Komisyonundan intikal eden yaklaşık 13.500 adet bildirim
(4.000’den fazla taslak mevzuat metni) ilgili kamu kuruluşlarına
intikal ettirilmiştir. 2004 yılından itibaren Türkiye tarafından
gerçekleştirilen 3 adet bildirime ek olarak, 2006 yılında 19, 2007
yılında 2, 2008 yılında ise 5 adet bildirim yapılmıştır. Bahse konu
Bildirim Yönetmeliği çerçevesinde Brüksel’de Avrupa Komisyonu
tarafından düzenlenen ilgili Komite toplantılarına düzenli katılım
sağlanmaktadır.
Avrupa Komisyonu yetkilileri ile AB Üyesi Devletlerin
temsilcilerinin bir araya gelerek teknik mevzuat, ürün güvenliği
ve Yeni Yaklaşım Direktiflerinin uygulanmasına ilişkin gelişmeleri
ele aldıkları “Standardizasyon ve Uygunluk Değerlendirme
Politikasında Görev Yapan Kıdemli Memurlar Grubu
(SOGS)”nun Brüksel’de yapılan toplantılarına Müsteşarlıkça
düzenli olarak katılım sağlanmaktadır
Teknik mevzuat alanında ilgili kuruluşlarca katılım sağlanan
Avrupa
Komisyonu’nun
teknik
komitelerine
katılımın
arttırılabilmesi için koordinasyon çalışmaları aktif olarak devam
etmiştir.
iv . SERBEST BÖLGELER
20 Serbest Bölge
Ülkemizde Bakanlar Kurulu Kararı ile yer ve sınırları tespit edilerek ilki
uluslararası
1987 yılında olmak üzere faaliyete geçmiş 20 serbest bölge
standartlarda hizmete bulunmaktadır.
devam etmektedir.
2008 yılında serbest bölge faaliyetlerinden doğan 99.727.977,69
YTL’lik özel hesap geliri bütçeye gelir kaydedilmiştir.
2008 yılında, serbest 2008 yılında yaşanan küresel mali krize rağmen serbest bölgeler
bölgeler ticaret hacmi ticaret hacmi 24,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.
24,6 milyar dolara
yükselmiştir.
2008 yılı ticaret hacmi içinde ilk sıralarda sırasıyla Đstanbul Deri ve
Endüstri, Ege, Đstanbul Atatürk Hava Limanı, Mersin ve Đstanbul
69
Trakya Serbest Bölgeleri yer almaktadır.
Serbest bölgelerde 2008 yılı itibariyle faaliyet gösteren 3.143 firmanın
2.628’i yerli, 301’i yabancı ortaklı ve 214’ü yabancı sermayeli olup, söz
konusu firmaların toplam 3.517 faaliyet ruhsatı bulunmaktadır.
Faaliyet ruhsatları, 2.090’ı alım-satım, 875’i üretim, 296’sı kiralama,
80’i depolama ve 176’sı ise diğer faaliyet konularında düzenlenmiştir.
2008 yılı içinde istihdam edilen kişi sayısı ise 51.245’dir. Diğer
taraftan, serbest bölge kullanıcılarının %24,9’unu oluşturan üretici
firmaların sayısı 875’e ulaşmıştır. Aynı yıl serbest bölgelerde yapılan
24,6 milyar dolar tutarındaki ticaretin, 10,5 milyar doları Türkiye, 7,3
milyar doları AB ülkeleri, 1,8 milyar doları diğer OECD ülkeleri, 46
milyon doları diğer Avrupa ülkeleri, 1,2 milyar doları Bağımsız
Devletler Topluluğu, 1,3 milyar doları Kuzey Afrika ve Ortadoğu
ülkeleri ve 2,5 milyar doları ise diğer ülkelerle gerçekleştirilmiştir.
2008 yılında sanayi ürünleri ticareti toplam ticaret hacminin %95,7’sini
oluşturmuştur. Serbest bölgeler toplam ticareti içinde makine sanayii
ürünleri %22,7’lik pay ile ilk sırada yer almaktadır. Makine sanayii
ürünlerini, %14’lük pay ile tekstil-konfeksiyon sanayii ürünleri, %11’lik
pay ile elektrik sanayii ürünleri ve %8,4’lük pay ile kimya sanayii
ürünleri izlemektedir.
Serbest Bölgelerin
uluslararası pazarlara
yönelik tanıtım
faaliyetleri
sürdürülmektedir.
Serbest bölgelerimizin yatırım kapasitelerinin artırılarak ileri teknoloji
üreten bölgeler haline getirilmesi, bölgelerdeki ticarete konu olan
ürünlerin çeşitlendirilmesi, mevcut pazarlardaki payların korunarak
artırılması, yeni pazarların araştırılması ve bölgelerimizin tanıtımının
etkin bir şekilde yapılabilmesi amacıyla serbest bölgelerimizde
gerçekleştirilmesine karar verilen yatırım ve alım heyetlerinin ilki Çin
Halk Cumhuriyeti’nden gelen heyetin 20-23 Ekim 2008 tarihleri
arasında Đzmir’de Ege Serbest Bölgesi ziyareti ile gerçekleştirilmiştir.
Program dahilinde, bazı firmaların üretim tesisleri ve serbest bölge
faaliyetleri hakkında bilgiler verilmiştir. Heyet üyesi firmalar ile Ege
Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) EBSO ve Đzmir Ticaret Odası (ĐZTO)
üyesi firmaların temas kurmaları da sağlanmıştır.
Çin Halk Cumhuriyeti alım ve yatırım heyeti ile gerçekleştirilen ikili
görüşmeler çerçevesinde ağırlıklı olarak yaş ve işlenmiş gıda
sektöründe olmak üzere, makine, kamyon üretimi gibi konularda
Türkiye’de işbirliği, yatırım ve alım satım konularında çeşitli
görüşmeler yapılmıştır.
Rusya Federasyonundan 14 kişilik bir heyet 3-6 Aralık 2008 tarihleri
arasında Antalya Serbest Bölgesini
ziyareti etmişlerdir. Ziyaret
esnasında, serbest bölge uygulamaları, yatırım ve ticaret imkanları
hakkında bilgi verilmiş, bölgede yat, medikal ürünler, elektronik ve
tekstil konularında üretim faaliyetlerinde bulunan kullanıcılara ziyaret
gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, Rusya Federasyonu heyeti ile 25 serbest
bölge kullanıcısı arasında toplam 64 ikili görüşme gerçekleştirilmiştir.
70
Yekaterinburg merkezli BIOSELTEC-Uluslararası Biyolojik Teknolojiler
Bilimsel Araştırma Enstitüsü, Sverdlovsk Bölgesinde bulunan
firmaların Antalya Serbest Bölgesi’nde faaliyet göstermek istediklerini
belirtmesi üzerine Türkiye’deki serbest bölge mevzuatı ve
uygulamaları hakkında bilgi verilmiştir.
Đran deri sanayiinin önde gelen firmalarından oluşan bir heyet, 27
Şubat 2008 tarihinde Đzmir Menemen Deri Serbest Bölgesi’nde
incelemelerde bulunmuştur.
TĐKA’nın koordinasyonunda, Tacikistan Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı
heyeti 13-15 Mayıs tarihleri arasında Đstanbul’da bulunan serbest
bölgelerimizi ziyaret etmiş, kendilerine serbest bölgeler mevzuatı ve
işleyişi hakkında bilgi verilmiştir. Aynı heyet 21-23 Mayıs 2008 tarihleri
arasında Avrupa Serbest Bölgesi’nde incelemelerde bulunmuştur.
Danimarka Odensa’dan gelen bir heyet 26 Mayıs 2008 tarihinde Ege
Serbest Bölgesi’nde incelemelerde bulunmuştur.
Istria ile Antalya arasında ekonomik, sınai, turistik ve kültürel işbirliği
konularını ele almak üzere Antalya’yı ziyaret eden Hırvatistan’ın Istria
Bölge Valisi başkanlığındaki bir heyet, 19 Haziran 2008 tarihinde
Antalya Serbest Bölgesi’nde incelemelerde bulunmuştur.
Mısırlı bir teknik heyet 04 Mart 2008 tarihinde Ege Serbest Bölgesi’nde
incelemelerde bulunmuştur.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nde, serbest bölgelerin mevcut
sorunları ve geleceğe dönük çözüm önerilerinin görüşülmesi amacıyla
17 Ocak 2008 tarihinde yapılan Serbest Bölgeler Sektör Meclisi
Toplantısı’na katılım sağlanmıştır.
Ege Đhracatçı Birlikleri’nde 17 Ocak 2008 tarihinde düzenlenen 2000’li
yıllarda Deri Sektörü Değerlendirme Toplantısı’na katılım sağlanmıştır.
Gümrüklerden Sorumlu Devlet Bakanının, 06 Şubat 2008 tarihinde
Ege Serbest Bölgesi’ne yaptığı ziyarete eşlik edilmiş ve kendilerine
serbest bölgeler hakkında bilgi sunulmuştur.
Gümrükler Genel Müdürlüğü'nde serbest bölge sorunlarına ilişkin
yapılan toplantıya 11 Şubat 2008 tarihinde katılım sağlanmış olup,
serbest bölge sorunlarına ilişkin bilgi sunulmuştur.
Tütün ve Alkollü Đçkiler Piyasası TAPDK başkanlığında Gümrük
Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı
ve Müsteşarlığımızın katılımıyla 03 Mart 2008 tarihinde gerçekleştirilen
toplantıda, alkollü içkiler ve tütün mamüllerinin kaçakçılığının
önlenmesine ilişkin tedbirlerin yer aldığı eylem planı görüşülmüştür.
Đspanya’nın Barselona, Zaragoza ve Madrid’deki büyük çaplı lojistik
merkezlerine yönelik olarak düzenlenen inceleme ziyaretine 7-9 Nisan
71
2008 tarihleri arasında katılım sağlanmıştır.
8-11 Nisan 2008 tarihleri arasında Litvanya’ya yapılan ticaret heyeti
ziyaretine
katılım sağlanmış, Klaipeda Serbest Bölgesi ziyaret
edilerek, Türkiye Serbest Bölgeleri hakkında sunuş yapılmıştır.
Avrupa Birliği Serbest Bölgeleri arasında ülkemize örnek teşkil eden
Đspanya’nın Barselona kentindeki Endüstri Bölgesi ile Duanera
Serbest Bölgesine yönelik olarak düzenlenen inceleme ziyareti 15-18
Nisan 2008 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.
Kişinev’de 12-13 Haziran 2008 tarihleri arasında düzenlenen TürkiyeMoldova V. Dönem Karma Ekonomik Komisyonu Toplantısı’na
katılım sağlanmıştır.
Belçika Bölgesel Devlet Bakanının da yer aldığı 27 kişiden oluşan
Ekonomi ve Ticaret Heyeti 8 Ekim 2008 günü Ege Serbest Bölgesini
ziyaret etmiştir.
Avrupa Birliği serbest bölgeleri arasında ülkemize örnek teşkil eden ve
Fransa Alpes-Maritimes bölgesinde yer alan Sophia Antipolis
Đnovasyon Kampüsü’nün deneyimlerinden faydalanılması, firmalara
ve çalışanlarına
sağlanan imkanlar ve teşviklerle ilgili olarak,
yetkililerden bilgi alınması amaçlarıyla 13-15 Aralık 2008 tarihleri
arasında bir çalışma ziyaretinde bulunulmuştur.
ASBAŞ-Antalya Serbest Bölge Đşleticisi A.Ş. tarafından 26 Aralık 2008
tarihinde düzenlenen Antalya Serbest Bölgesi’nin 2008 yılı ödül
törenine katılınmıştır.
Serbest Bölgeleri
geliştirme ve yatırımı
teşvik amacıyla
mevzuat düzenleme
faaliyetleri
sürdürülmektedir.
5810 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu ile Gümrük Kanununda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun 25 Kasım 2008 tarihli ve 27065 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun,
ihracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı
yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata
yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek amacıyla serbest
bölgelerin kurulması, yer ve sınırlarıyla faaliyet konularının
belirlenmesi, yönetimi, işletilmesi, bölgelerdeki yapı ve tesislerin teşkili
ile ilgili hususları kapsamaktadır.
Serbest Bölgelerde yazılım çalışmaları sürdürülen Serbest Bölgeler
Bilgisayar Uygulama Programı (SBBUP) Antalya Serbest Bölgesi’nde
16/02/2007 tarihinde pilot olarak uygulamaya başlatılmıştır. Bu
kapsamda, Antalya Serbest Bölgesi’nde 09/04/2008 tarihinde gerçek
uygulamaya dönüştürülen SBBUP’un aşamalı olarak tüm serbest
bölgelerde uygulamaya konulması çalışmalarına devam edilmekte
olup, SBBUP 01.09.2008 tarihinde Đstanbul Trakya, 15.09.2008
tarihinde Samsun ve 03.11.2008 tarihinde ise Mersin Serbest
Bölgelerinde uygulamaya konulmuştur.
SBBUP’un geliştirilmesi ve nihai haline getirilmesi çalışmaları,
uygulamaya alınan dört Serbest Bölgedeki gelişmeler dikkate alınarak,
72
halen sürdürülmektedir.
f) STRATEJĐK YÖNETĐM
Müsteşarlık Stratejik
Planı (2009-2013)
uygulamaya girmiştir.
Çalışmaları yıl içinde sürdürülen Müsteşarlık Stratejik Planı (20092013), tamamlanarak uygulamaya konmuştur.
Stratejik Planın yıllık uygulama dilimlerini teşkil eden Müsteşarlık
(2009-2011) Performans Programı çalışmaları nihayetlendirilerek,
uygulamaya hazır hale getirilmiştir.
MEB-TÜBĐTAK Türkiye Sanayi Sevk ve Đdare Enstitüsünün
(TÜSSĐDE) 28/03/2008 tarihinde Gebze/Kocaelinde yapılan Danışma
Kurulu toplantısına katılınmıştır.
Maliye Bakanlığınca Alanya/Antalya’da, 29-30/05/2009 tarihlerinde
düzenlenen Performans Programı Hazırlama Eğitimine uzman
düzeyinde katılınmıştır.
Ayrıca, 5018 sayılı kanun gereği 18/01/2007’de yayımlanan Taşınır
Mal Yönetmeliğine göre taşınır işlemlerinin yürütülmesinde ve taşınır
kayıtlarının elektronik ortamda yapılmasını teminen 2007 yılında satın
alınmış olan “taşınır.net” sisteminin kullanılmasında harcama
birimlerine sürekli destek hizmeti sağlanmıştır.
IV- KURUMSAL KABĐLĐYET VE KAPASĐTENĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ
A-ÜSTÜN YÖNLER
1. Dış ticaretin düzenlenmesi alanında en yetkin kurum olma
2. Yurtiçi ve yurtdışı kurum ve kuruluşlarla yakın işbirliği
3. Yetişmiş, dinamik, vizyon sahibi ve uzman personel
4. Đkili ve çok taraflı ticari müzakerelerde iyi temsil özelliği
5. Kurumsal geleneklerine sahip çıkma
6. Bilişim altyapısı
7. Gelişim, değişim ve yeniliklere açık olma
8. Geniş yurt dışı teşkilatı
9. Đhtisaslaşmaya önem veren yönetim anlayışı
10. Yaygın Taşra teşkilatı ve bağlı kuruluşlar
11. AB ile ilişkilerde önemli ve uzmanlaşmış bir kurum
B-GELĐŞMEYE AÇIK ALANLAR:
1. Đletişimde, teknolojinin ve bilgi birikiminin yeteri derecede kullanılmaması
2. Etkin bir arşiv sistemi bulunmayışı nedeniyle kurumsal değil, kişisel hafızanın ön
plana çıkması
3. Ticaret müşavirliği sayısındaki yetersizlik
4. Đletişim ve koordinasyon yetersizliği nedeniyle sorunların çözümlenmesinin
optimum sürede gerçekleştirilememesi
73
5. Görev ve yetkilerin net olarak tanımlanamaması ve koordinasyon eksikliği
6. Kurumda görevli bazı personelin mesaisinden hiç faydalanılmaması
7. Yoğunluğun rutin işlere verilmesinden dolayı politika ve stratejilere yeterli kaynak
ayrılamaması
8. Organizasyonun – merkez, taşra, yurtdışı – büyüklüğü nedeniyle iletişimde
görülen eksiklikler
9. Yatırım-üretim-ihracat zinciri planlamasındaki koordinasyon eksiklikleri
10. Etkin bir insan kaynakları yönetimi sistematiğinin bulunmaması
11. Etkin bir süreç yönetimi yaklaşımının eksikliği
12. Müstakil teşkilat kanununun olmaması
13. Hizmet binalarının yeterli olmaması
74
EKLER:
EK-1 ÜST YÖNETĐCĐ ĐÇ KONTROL GÜVENCE BEYANI
Üst yönetici olarak yetkim dahilinde;
Bu raporda yer alan bilgilerin güvenilir, tam ve doğru olduğunu beyan ederim.
Bu raporda açıklanan faaliyetler için bütçe ile tahsis edilmiş kaynakların, planlanmış
amaçlar doğrultusunda ve iyi mali yönetim ilkelerine uygun olarak kullanıldığını ve iç
kontrol sisteminin işlemlerin yasallık ve düzenliliğine ilişkin yeterli güvenceyi
sağladığını yeterli güvenceyi sağladığını bildiririm.
Bu güvence, üst yönetici olarak sahip olduğum bilgi ve değerlendirmeler ile iç
kontroller gibi bilgim dahilindeki hususlara dayanmaktadır.1
Burada raporlanmayan, idarenin menfaatlerine zarar veren herhangi bir husus
hakkında bilgim olmadığını beyan ederim.
Ankara
15/05/2009
Tuncer KAYALAR
Müsteşar
1
2008 yılında Sayıştay denetimi ve iç denetim yapılmadığından, Kamu Đdarelerince Hazırlanacak Faaliyet Raporları Hakkında
Yönetmeliğin Ek-2’sinde bir örneği yer alan matbu “Üst Yöneticinin Đç Kontrol Güvence Beyanı”nın üçüncü paragrafındaki “iç
denetici raporları ile Sayıştay raporları” ibaresine yine aynı Beyan’ın 5/5 numaralı dipnotu gereğince yer verilmemiştir. Bu beyan
bu hususla birlikte dikkate alınmalıdır.
75
EK-2 MALĐ HĐZMETLER BĐRĐM YÖNETĐCĐSĐNĐN BEYANI
Mali hizmetler birim yöneticisi olarak yetkim dahilinde;
Bu idarede, faaliyetlerin mali yönetim ve kontrol mevzuatı ile diğer mevzuata uygun
olarak yürütüldüğünü, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde
kullanılmasını temin etmek üzere iç kontrol süreçlerinin işletildiğini, izlendiğini ve
gerekli tedbirlerin alınması için düşünce ve önerilerimin zamanında üst yöneticiye
raporlandığını beyan ederim.
Đdaremizin 2008 yılı Faaliyet Raporunun “III/A-Mali Bilgiler” bölümünde yer alan
bilgilerin güvenilir, tam ve doğru olduğunu teyit ederim.
Ankara
15/05/2009
Remziye KÖSE
Strateji Geliştirme
Daire Başkan V.
76
Download