HASTA HAKLARINA İLİŞKİN YAŞANAN SIKINTILAR Av. Funda IŞIK ÖZCAN İstanbul Barosu Sağlık Hukuku Merkezi Genel Sekreteri [email protected] 10 Aralık, Dünya İnsan Hakları Günü İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Universal Declaration of Human Rights), Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'nun Haziran 1948'de hazırladığı ve birkaç değişiklik yapıldıktan sonra 10 Aralık 1948'de, BM Genel Kurulu'nun Paris'te yapılan oturumunda kabul edilen 30 maddelik bildiridir. Bildirinin imzalandığı 10 Aralık, Dünya İnsan Hakları Günü olarak kutlanmaktadır. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 14 1.Herkes zulüm karşısında başka memleketlere iltica etmek ve bu memleketler tarafından mülteci muamelesi görmek hakkını haizdir. Article 14 1. Everyone has the right to seek and to enjoy in other countries asylum from persecution. MÜLTECİ-SIĞINMACI Bu kavramlar arasındaki fark Türkiye’nin 1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi’ne koyduğu çekinceden kaynaklanmaktadır. Türkiye’nin anılan sözleşmeye ilişkin 1967 protokolü ile ‘Coğrafi Çekince’ şartını kaldırmadığından ülkeye sığınan yabancıların geldiği ülke ve bölgelere göre statüsü değişmektedir. Avrupa Konseyinin siyasi sınırları içerisinde bulunan ülkelerden ülkemize iltica eden kişiler ulusal ve uluslararası mevzuata göre mülteci olarak kabulü ile Türkiye nihai ülke olarak kabul edilmekteyken Türkiye’nin asıl yükünü teşkil eden Avrupa Konseyinin siyasi sınırları dışında bulunan ülkelerden gelerek iltica talebinde bulunanlar için ise sığınmacı kavramı kullanılmaktadır. 6458 Sayılı Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu Kabul Tarihi: 28 Mart 2013 Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 11 Nisan 2013 - Sayı: 28615 Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Mülteci MADDE 61 - (1) Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında mülteci statüsü verilir. Şartlı mülteci MADDE 62 - (1) Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında şartlı mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Geçici koruma MADDE 91 - (1) Ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen yabancılara geçici koruma sağlanabilir. (2) Bu kişilerin Türkiye’ye kabulü, Türkiye’de kalışı, hak ve yükümlülükleri, Türkiye’den çıkışlarında yapılacak işlemler, kitlesel hareketlere karşı alınacak tedbirlerle ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar arasındaki iş birliği ve koordinasyon, merkez ve taşrada görev alacak kurum ve kuruluşların görev ve yetkilerinin belirlenmesi, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Geçici Koruma Yönetmeliği (R.G. 22.10.2014-29153) Kayıt MADDE 21- …. (2) Kayıt işlemleri aşağıdaki şekilde yürütülür. a) Kayıt işlemlerinde gizlilik esas olup, bu amaçla gerekli tedbirler alınır. c) Kimliğine ilişkin belge sunamayan yabancının, aksi ispat edilinceye kadar beyanı esas alınır. ç) Fotoğraf, parmak izi ya da kimlik tespitine elverişli diğer biometrik veriler alınır, merkezi veri tabanına kaydedilir, mevcut biometrik verilerle eşleştirilir. (3) Geçici korumadan yararlananların Türkiye'de doğan çocuklarının da en kısa sürede kayıt işlemleri yapılır. (4) Yabancıların kayıt bilgileri; doğum, ölüm, evlilik, boşanma, gönüllü geri dönüş gibi hallerde güncellenir. (5) Bu Yönetmelik kapsamındaki yabancılar, adres kayıt sistemine kaydedilir. Ancak 8 inci maddenin birinci fıkrası kapsamına girenlerin adres kayıt sistemine kayıtlarının yapılmasına Genel Müdürlük tarafından karar verilir. Geçici Koruma Yönetmeliği (R.G. 22.10.2014-29153) ALTINCI BÖLÜM Geçici Korunanlara Sağlanacak Hizmetler Hizmetler MADDE 26- (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki yabancılara; sağlık, eğitim, iş piyasasına erişim, sosyal yardım ve hizmetler ile tercümanlık ve benzeri hizmetler sağlanabilir. 8 inci maddenin birinci fıkrası kapsamındaki yabancılara sağlanacak hizmetlerle ilgili usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir. (2) Birinci fıkrada yer almayan diğer hizmetler kamu kurum ve kuruluşlarınca imkânlar ölçüsünde ayrıca sağlanabilir. (3) Bu Yönetmelik kapsamındaki yabancılar, geçici koruma kimlik belgeleriyle elektronik haberleşme hizmeti dâhil diğer hizmetler için abonelik sözleşmesi yapabilir. (4) Bu Yönetmelik kapsamında ilgili bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilen hizmetler AFAD koordinasyonunda yürütülür. Geçici Koruma Yönetmeliği (R.G. 22.10.2014-29153) Sağlık hizmetleri MADDE 27- (1) Aşağıda belirtilen sağlık hizmetleri geçici barınma merkezlerinin içinde ve dışında Sağlık Bakanlığının kontrolü ve sorumluluğunda yapılır veya yaptırılır. a) Sağlık hizmetlerini yürütmek üzere sürekli faaliyet gösterecek sağlık merkezleri kurulabilir. Sağlık merkezinin bulunması halinde, yeterli sayıda ambulans ve sağlık personeli bulundurulur. b) Temel ve acil sağlık hizmetleri ile bu kapsamdaki tedavi ve ilaçlardan hasta katılım payı alınmaz, c) İkinci ve üçüncü basamakta sunulan sağlık hizmetleri de dâhil olmak üzere, sağlık hizmeti bedelleri; Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından genel sağlık sigortalıları için belirlenmiş olan sağlık uygulama tebliğindeki bedeli geçemez. ç) Sunulan sağlık hizmeti bedeli, Sağlık Bakanlığı kontrolünde, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından genel sağlık sigortalıları için belirlenmiş olan sağlık uygulama tebliğindeki bedeli geçmeyecek şekilde AFAD tarafından ödenir. Geçici Koruma Yönetmeliği (R.G. 22.10.2014-29153) Sağlık hizmetleri MADDE 27- (1) d) Geçici korunanlar acil ve zorunlu haller dışında, özel sağlık kuruluşlarına doğrudan başvuramazlar. e) Bulaşıcı hastalık riskine karşı gerekli tarama ve aşılar yapılarak her türlü önlem ve tedbir alınır. f) Üreme sağlığıyla ilgili olarak yetkili personel tarafından bilgilendirme yapılır ve destek faaliyetleri yürütülür. g) Kişisel veya toplu kullanım alanlarının sağlığa uygunluğu kontrol edilerek, tespit edilen aksaklıkların giderilmesi ve geçici barınma merkezlerinin bulunduğu çevre koşullarının sağlık açısından uygun hale getirilmesi sağlanır. ğ) Geçici korunanlar arasında madde bağımlılığı veya psikolojik sorunları olduğu tespit edilenler hakkında sağlık kurumuna nakli de içerebilecek şekilde gerekli tedbirler alınır. h) Çocuklara yönelik gerekli aşıların yapılması amacıyla gerekli tedbirler alınır. ı) Barınma merkezleri oluşturulurken gerekli olan uygun fiziki donanım kurulur ve Sağlık Bakanlığına teslim edilir. Geçici Koruma Yönetmeliği (R.G. 22.10.2014-29153) Sağlık hizmetleri MADDE 27- (2) Geçici korunanlara sağlık hizmetlerine ilişkin olarak yapılan yardımlar Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda yürütülür. (3) Aşı ile koruyucu sağlık hizmetleri sunumunun gecikmeksizin ve sürekli uygulanabilmesi için geçici korunanların kimlik beyanı ve tespiti yapılarak, adres değişiklikleri ivedilikle Sağlık Bakanlığına bildirilir. (4) Sınırı ilk geçişlerinde ve acil durumlarda, henüz kayıt işlemlerini tamamlamamış olan bu Yönetmelik kapsamındaki yabancılara, sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için kimlik bilgilerine güre işlem yapılır, (5) Geçici korunanlara sağlanacak psiko-sosyal hizmetler, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından 3/1/2014 tarihli ve 28871 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Türkiye Afet Müdahale Planında da belirtilen geçici korunanlara sağlanacak psiko-sosyal hizmetlerde destek çözüm ortakları ile yürütülür, (6) Bu madde kapsamında sağlanacak temel ve acil sağlık hizmetlerine karşılık Geçici Koruma Yönetmeliği (R.G. 22.10.2014-29153) Tercümanlık hizmetleri MADDE 31- (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki iş ve işlemlerde, yabancıyla tercüman olmaksızın istenilen düzeyde iletişim kurulamadığında tercümanlık hizmetleri ücretsiz olarak sağlanır. Hasta Hakları Yönetmeliği Bilgi Vermenin Usûlü Madde 18- Bilgi, gerektiğinde tercüman kullanılarak, hastanın anlayabileceği şekilde, tıbbî terimler mümkün olduğunca" kullanılmadan, tereddüt ve şüpheye yer verilmeden ve hastanın ruhî durumuna uygun ve nazik bir ifade ile verilir. Bilgi Vermenin Usulü Madde 18- (Değişik:RG-8/5/2014-28994) Bilgi, mümkün olduğunca sade şekilde, tereddüt ve şüpheye yer verilmeden, hastanın sosyal ve kültürel düzeyine uygun olarak anlayabileceği şekilde verilir. T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Geçici Koruma Altındaki Yabancılara İlişkin Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında 2015/8 Sayılı Genelge Geçici Koruma Altındaki Yabancılara İlişkin Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında 2015/8 Sayılı Genelge Geçici koruma altındaki yabancıların elektronik/manuel reçetelerinin Kurum ile sözleşmeli eczanelerce kabul edilerek MEDULA Eczane sistemine kaydı yapılacaktır. Eczaneler tarafından karşılanan reçetelere ilişkin eczanenin ticari faaliyetini sürdürdüğü il valiliği adına düzenlenen fatura ve eki belgeler, Başbakan Yardımcılığı tarafından 12.10.2015 tarihinde yayımlanan 2015/8 sayılı Genelge doğrultusunda Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne teslim edilecektir. MEDULA - Eczane sistemine kaydı bulunmayan reçeteler Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kabulü yapılmayacaktır. HASTA HAKLARI Hasta hakları: Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları sebebiyle sahip bulundukları ve T.C. Anayasası, milletlerarası andlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan haklarını…ifade eder. (Hasta Hakları Yönetmeliği m. 4/1-e) HASTA HAKLARI TEMEL İNSAN HAKLARININ SAĞLIK HİZMETLERİ ALANINA YANSIMASI 18 TEMEL İNSAN HAKLARI YAŞAMA HAKKI VE DEĞERİ Yaşam kavramı ile bağlantılı olarak “yaşama hakkı ve değeri”, kişinin fiziksel ve ruhsal bütünlüğünü koruyabilmesi, devam ettirebilmesi ve varlığının çeşitli etkilerle bozulmasına engel olabilmesidir 19 TEMEL İNSAN HAKLARI VÜCUT BÜTÜNLÜĞÜ HAKKI VE DEĞERİ Vücut bütünlüğü hakkı, kişinin doğumundan ölümüne kadar geçen süre içinde, bedensel bütünlüğünün bir başkasının, hatta kendisinin gerçekleştireceği saldırılardan korunmasıdır. 20 TEMEL İNSAN HAKLARI SAĞLIK HAKKI Sağlık hakkı, kişinin toplumdan, devletten sağlığının korunmasını, gerektiğinde tedavi edilmesini, iyileştirilmesini isteyebilmesidir. 21 HASTA HAKLARI Sağlık Hizmetlerine Ulaşma Hakkı Ayrım Görmeme Hakkı Aydınlatılma Ve Aydınlatılmış Onamın Alınması Hakkı Mahremiyetine Saygı Hakkı Sağlık Hizmetlerinde Seçim Hakkı Vicdani Kanaatlerine Saygı Hakkı Tedaviyi Red Hakkı Onuruyla Ölme Hakkı 22 HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ Sağlık Hizmetlerinden Faydalanma Hakkı Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak Faydalanma Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme, Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme, Adalete Uygun Olarak Faydalanma, Bilgi İsteme, Mahremiyete Saygı Gösterilmesi, Rıza Olmaksızın Tıbbi Ameliyeye Tabi Tutulmama Tedaviyi Reddetme ve Durdurma, 23 Göçmenlerin yaşadıkları temel sağlık sorunları Depresyon, posttravmatik stres bozukluğu, psikosomatik şikayetler, anksiyete, uyku bozuklukları Beslenme bozuklukları, Anemi Çocuklarda büyüme ve gelişme gerilikleri İshal, kızamık, sıtma, solunum yolu enfeksiyonları vb. bulaşıcı hastalıklar Tüberküloz, hepatit gibi enfeksiyon hastalıkları Kronik hastalıklar ve komplikasyonları Diş sağlığı sorunları Fiziksel şiddet ve buna bağlı yaralanmalar Cinsel istismar ·HIV/AIDS dâhil cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar İstenmeyen gebelikler, riskli gebelikler Düşükler, doğum komplikasyonları (İLDAM ÇALIM; Selda/KAVLAK, Oya/SEVİLE, Ümran: “Evrensel Bir Sorun: Göç Eden Kadınların Sağlığı Ve Sağlık Hizmetlerinde Yaşanan Dil Engeli, Sağlık ve Toplum Yıl:22 , Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2012) TTB Suriyeli Sığınmacılar ve Sağlık Hizmetleri Raporu Mahallelerde yapılan inceleme ve görüşmelerde sığınmacıların sağlık hizmetlerinden yararlanma konusunda genellikle bilgiye sahip olmadığı, mevcut mevzuatı ve sağlık kurumlarını bilmedikleri öğrenildi. Özellikle yeni gelenlerde bilgisizliği daha yaygın olduğu, erken gelenlerin yönlendirmeleri ve sağlık gereksinimleri ortaya çıktığında (aciller, hastalığın iyileşmemesi, daha kötüye gitmesi, aşı yaptırma gibi) kurumlar ve mevzuat hakkında bilgi edindikleri tespit edildi. Sağlık çalışanları, sığınmacılar, muhtarlar, kent sakinleri ve kamu kurumları arasında bilgi farklılıkları, bilgiye sahip olmama, bilgiye dayalı hizmetleri sunmama vb. sorunlar dikkati çekiyordu. Birçok sığınmacının sağlık yakınmalarına karşın sağlık hizmetlerinden nasıl yararlanabileceklerini (hem de ücretsiz şekilde) bilmemeleri nedeniyle hizmete erişemediği gözlendi TTB Suriyeli Sığınmacılar ve Sağlık Hizmetleri Raporu Sağlık Hizmetine Erişim Konusunda Tespit Edilen Engeller Mevzuatın bilinmemesi Sağlık kurumlarının bilinmemesi Ücretsiz olduğunun bilinmemesi Dil sorunu Kayıtlı olmaması Daha önceki başvurularda yüksek ödemeler yapılması Mekanın bilinmemesi, coğrafi uzaklık Sosyal nedenlerle gidememe (eşinin istememesi) Güvenlik nedeni ile gidememe Hizmetin başvuruya dayalı olması Koruyucu hizmetlerin yerinde sunulmaması Yaşanılan yeri güvenlik nedeniyle terk etmeme Savaşın yarattığı ruhsal ve fiziksel travma Sağlık çalışanlarının ilgisizliği, ayrımcı uygulamaları Halk Sağlığı Müdürlüğünün kapsamlı bir programının olmaması TTB Suriyeli Sığınmacılar ve Sağlık Hizmetleri Raporu Koruyucu Hizmetlerde Yaşanan Sorunlar Koruyucu hizmetlerin başvuruya dayalı olması (Doğum anında yapılan aşı, topuktan kan alma dışında izlemler, aşılar, kontrasepsiyon vb.) Koruyucu hizmetler açısından izleme, denetleme ve değerlendirme faaliyetlerinin yetersizliği Koruyucu hizmetler sağlık kurumlarında yapılması Ekonomik, coğrafik ve kültürel nedenlerle sağlık kurumuna erişimle ilgili ciddi sorunlar mevcut Gebe tespiti, doğurgan çağ kadın izlemleri yapılmıyor Doğum kontrolüyle ilgili hizmetlere ve malzemelere erişimle ilgili ciddi sorunlar var Bebeklerin ve çocuklarda ciddi beslenme sorunları mevcut Bebeklere mama desteği verilmiyor Yaşlı, engellilere yönelik koruyucu hizmetler verilmiyor Sığınmacılara yönelik evde sağlık hizmetleri verilmiyor Sosyal hizmetler verilmiyor Ruh sağlığı açısından riskli grupların tespitleri yapılmıyor Barınma ve yaşam ortamlarına yönelik çevre sağlığına yönelik hizmetler verilmiyor Ev hijyeni ile ilgili temizlik malzemeleri ile ilgili erişim sorunu var TTB Suriyeli Sığınmacılar ve Sağlık Hizmetleri Raporu Sığınmacılarla ilgili sağlık kurumları ve sağlık çalışanları tarafından gerekli ilginin gösterilmemesi; En son sıralar verilmesi; Bakmak istenmemesi; Bilgilendirme yapılmaması; Başka kuruma gönderilmesi vb. ayrımcı uygulamalar dile getirildi TTB Suriyeli Sığınmacılar ve Sağlık Hizmetleri Raporu ODSH Aile Hekimliği Sistemine Bağlı Yaşanan Sorunlar Ek yük (angarya) anlayışı yaygınlığı Gelir elde edilememesi Sadece başvuru sırasında hizmetin verilmesi Takibin yapılmaması (koruyucu hizmetin kesintiye uğraması) Yerli nüfus gibi kayda alınmaması Hizmet sorumluluğu ile ilgili farklı bölgelerde farklı uygulamaların (ASB, TSM) yarattığı belirsizlik Hizmetin aşıya ve topuk kanına daralması Aşı ve kontrasepsiyon malzemelerinde yaşanan sorunlar Sağlık çalışanı (özellikle ebe) takviyesi yapılmaması Sahaya çıkacak olanakların olmaması Hizmetin hekimin vicdanına bırakılması, etik sorunlar (bakanbakmayan) ODSH konusunda deneyimsiz sağlık çalışanı ve yöneticiler Üreme Sağlığı Riskleri Ayrımcılık, dil ve kültür farklılıklarından kaynaklanan dışlanma, düzenli cinsel partnerlerden ayrılmış olmak, destek ve arkadaşlığın eksikliği, sağlık ve sosyal hizmetlere ulaşımdaki sorunlar cinsel yollarla bulaşan hastalıklara yakalanma riskini arttırmaktadır Psiko-sosyal destek ? Erzurum’da 18 yaşında bir Afgan kız kendini köprüden aşağıya attı, koma halindeydi. Neredeyse bütün kemikleri kırılmıştı. http://www.erzurumgazetesi.com.tr/haber/Afganli-multeciintihara-kalkisti/70673 Karaman’da Milad 17 yaşındayken boynuna ip bağlayarak intihar etti.http://www.karamansonsoz.com/haber/asayis_1/karamanda-multeciafgan-genc-intihar-etti/805.html Denizli’de, İran uyruklu 26 yaşındaki K.N. evde mutfak tüpünü açarak intihar etmiş, cesedi 5 gün sonra evden ağır koku gelmesi üzerine banyoda ve yanında boş bir mutfak tüpü ile bulunmuştur (haberturk.com, 2013). 6 Şubat 2013 tarihli habere göre Şanlıurfa’nın Ceylanpınar Đlçesi’nde 20 bin Suriyeli mültecinin kaldığı çadır kentte 12 yaşındaki ismi öğrenilemeyen kız çocuğu kimsenin çadırda olmamasını fırsat bilerek çadırın demir aksamlarına astığı iple kendini asarak intihar teşebbüsünde bulunmuştur. Çırpınınca dışarıdan fark edilen çocuk asılı bulunduğu ipten ailesi tarafından kurtarılarak, olay yerinde ilk müdahalenin ardından ambulans ile Ceylanpınar Đlçe Devlet Hastanesi’ne kaldırılmıştır. Kalp çarpıntısı ve solunum bozukluğu sorunları ile yoğun bakımda 3 gün süren tedavinin ardından taburcu edilmiştir. Olay ilçede geniş yankı bulmuştur (turkish.mercyrefugeeshouse.org, 2013). 2. Suriye Koordinasyon Toplantısı Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Eyüp Gümüş, Ani gelişen olaylara karşı acil sağlık, halk sağlığı ve kamu hastaneleri hizmetlerini etkin şekilde harekete geçirdiklerini , Bugün itibariyle 257 bini kamplarda olmak üzere yaklaşık 2 milyon Suriyelinin sağlık hizmetlerini koordine edildiğini, Şimdiye kadar 9 milyon Suriyeli'nin hastanelerdeki poliklinik hizmetinden faydalandığını, Yaklaşık 814 bin kişinin de polikliniklerden hastanelere sevk edildiğini "Hastanelerimizde 402 bin yatış ve 294 bin ameliyat, 64 bin 500 doğum yapıldığını ifade etmiştir. (http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-44156/mustesar-gumus2-suriye-koordinasyon-toplantisina-katil-.html).08.10.2015 TEŞEKKÜRLER… Av. Funda IŞIK ÖZCAN İstanbul Barosu Sağlık Hukuku Merkezi Genel Sekreteri [email protected]