Test Yansızlığı: H.Ü. Yabancı Dil Muafiyet Sınavının Cinsiyete ve

Eurasian Journal of Educational Research, 29, pp, 45-58 / 2007
Test Yansızlığı: H.Ü. Yabancı Dil Muafiyet
Sınavının Cinsiyete ve Bölümlere
Göre DMF Analizi
Adnan KAN*
Öz
Problem Durumu: Psikolojik testler ve eğitimde kullanılan testlerin ve maddelerinin toplumda yer alan bireylerin sosyo-kültürel yapılarına göre veya genetik ve biyolojik faktörlere göre yanlılık taşımaması, diğer bir ifadeyle herhangi bir grup lehine avantaj sağlamaması arzu edilen bir durumdur. Eğer test ya da bazı maddeleri bu tür bir sistematik yanlılık taşıyorsa, testin tüm bireylere eşit davrandığını (testi alan tüm bireylerin testi veya maddeleri cevaplamada eşit şansa sahip olduğunu) söylemek mümkün olmayacaktır. Bu ölçme araçlarının geçerliğiyle ilgili önemli ve giderilmesi gereken bir sorundur. Bu sebeple eğitimle ilgili alan yazın ve kurumlar (Educational testing service vb.)
bu durumun tespit edilmesi ve giderilmesi üzerinde önemle durmaktadır.
Araştırmanın Amacı: Bu çalışmada, H.Ü (Hacettepe Üniversitesi) yabancı dil muafiyet sınavlarının cinsiyete ve bölümlere göre değişen madde fonksiyonu (DMF) gösterip göstermediği eğer
gösteriyorsa hangi grup ya da gruplar lehine sistematik bir yanlılık taşıyabileceğini belirlemek
amaçlanmıştır.
Araştırmanın Yöntemi: Araştırma, Hacettepe Üniversitesi yabancı diller yüksek okulunun uyguladığı 85 maddeden oluşan yabancı dil muafiyet sınavı ve bu sınava katılan
2071 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Değişen madde fonksiyonunun araştırılması için
Mantel-Haenszel istatistiğinden yararlanılmıştır.
Bulgular ve Yorum: Çalışma sonucunda, Hacettepe üniversitesi yabancı diller yüksek
okulunun uyguladığı yabancı dil muafiyet sınavında kullanılan bazı maddelerin cinsiyete ve bölümlere göre anlamlı büyüklükte DIF içerdiği saptanmıştır.
Sonuç ve Öneriler: Ülkemizde her yıl yabancı dil yeterlik düzeyini belirlemek üzere farklı
amaçlarla birçok sınav düzenlenmektedir ve bu sınavlara biyolojik ve sosyo-kültürel açıdan farklı bir çok insan katılmaktadır. Bu sınavlara katılan bireylerin ortak eleştirilerinden
biriside, sınav sorularının bazı bölüm ya da disiplinlere daha uygun içerikte olduğu ve
bununda performanslarını etkilediğidir. Bu araştırmanın sonuçları göstermiştir ki, İngilizce yeterlik düzeyini belirlemek üzere yapılan testin bazı maddeleri cinsiyet ve mezun olunan bölüme göre yanlılık gösterebilir. Bu araştırmanın sonuçları ışığında, eğitimde kullanılan testlerin yanında İngilizce yeterlik düzeyini belirlemek için yapılan yabancı dil sınavlarının maddelerinin cinsiyet, sosyo-ekonomik düzey, öğrenim görülen alan gibi değişik kriterler açısından da, gözden geçirilmesi gerektiği araştırmacılara önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Madde yanlılığı, değişen madde fonksiyonu, Mantel – Haenszel test
istatistiği
*
Öğretim Üyesi, Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, [email protected]
45