TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
Yrd. Doç. Dr. Serkan YILMAZ
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi
Acil Tıp Anabilim Dalı
Temel Yaşam Desteği
Ani kalp durması (AKD), kalp krizi, inme
ve yabancı cisim ile havayolu tıkanıklığı
işaretlerinin tanınması
Kardiyopulmoner resusitasyon (KPR)
yapılması
Otomatik eksternal defibrilatör (OED) ile
defibrilasyon yapılması
1
Ventriküler fibrilasyon
AKD en önemli ölüm nedenlerinden
Hastane dışı AKD olgularının yaklaşık
%40’ında ilk ritm ventriküler
fibrilasyondur (VF)
VF’nin tedavisi KPR + defibrilatör ile şok
vermek
2
Asfiksi nedeniyle kardiyak arrest
Travma
Zehirlenmeler
Suda boğulma
Çocuklarda (çoğunlukla)
Bu durumda KPR önemlidir
Yaşam zinciri (erişkin)
3
Acil tıp sisteminin aktive edilmesi
Erken KPR
Erken şok
Kollapstan 3-5 dk sonra KPR + defibrilasyon
sağkalım oranı %49-75
Erken İKYD
Sağkalımı 2-3 kat artırır
Sağlık profesyonelleri tarafından sağlanır
Birçok ülkede acil çağrı sonrası olay
yerine ulaşma süresi 7-8 dk veya
üzerinde
Kollapstan sonraki ilk dakikalar içinde
kurbanın yaşam zinciri ilkyardımcıların
elindedir
4
Kardiyopulmoner resusitasyon
KPR kalp ve beyine az, ancak kritik
miktarda kan akımı sağlar
KPR VF süresini uzatır ve şok ile
sonlandırılabilme olasılığını artırır
Kollapstan sonraki 4-5 dk veya sonrası
içinde şok verilemedi ise KPR özellikle
önemlidir
Defibrilasyon
Kalbi yeniden çalıştırmaz!!!! Sersemletir
Öncelikle VF’yi ve diğer kardiyak
aktiviteyi durdurur
Kalp halen canlı ise pacemaker yeniden
ateşlenir ve etkili EKG ritmi oluşturarak
yeterli kan akımı sağlayabilir
5
Başarılı defibrilasyon sonrası ilk birkaç
dakikada asistol veya bradikardi
görülebilir ve kalp pompası etkisiz
olabilir
VF nedenli AKD olgularının %25-40’ında
şok sonrası 60 saniyede organize ritm
gösterilmiştir (etkili perfüzyon bu
andadır)
Otomatik eksternal defibrilatör
Ritm analizi yapar ve VF veya VT
durumunda şok verir
Sesli veya görsel komutlar ile rehberlik
eder
Kurtarıcıyı ritm ve şok gerekliliği
konusunda bilgilendirir
6
KPR’siz her dakika tanıklı VF AKD’de
sağkalımı %7-10 azaltır
İlkyardımcılar KPR uyguladığında kollaps
ile defibrilasyon arasındaki her dakikada
sağkalım ortalama %3-4 azalır
KPR’nin birçok defibrilasyon intervalinde
tanıklı AKD’da sağkalımı 2-3’e katladığı
gösterilmiştir
Halkın OED kullanımı eğitimi aldığı
yerlerde tanıklı VF AKD’da kollaps ile
defibrilasyon arasında 3-5 dk olduğunda
sağkalım hızı %49-75
7
TYD Aşamaları
Tepkinin değerlendirilmesi
Acil tıp sisteminin aktivasyonu
Havayolunun açılması ve solunum
kontrolü
Kurtarma nefesinin verilmesi
Nabız kontrolü
Göğüs kompresyonu
Defibrilasyon
Tepkinin değerlendirilmesi
Omuzdan hafif
sarsma
İyi misin?
8
Acil tıp sisteminin aktivasyonu
Tek kurtarıcı tepkisiz kurban ile
karşılaştığında önce 112 aranır
2 kurtarıcıdan birisi 112 ‘yi arar, diğeri
KPR başlar
Suda boğulma veya diğer asfiksik arrest
durumlarında önce 5 siklus (2 dk) KPR
yapılır
Havayolunun açılması ve
solunum kontrolü
Dilin geriye kaçması
havayolu tıkanıklığının
en sık nedenidir
Bilinci kapalı sık
hastalarda görülür
Sert bir zemine sırtüstü
yatırılır
9
Başı eğme – çeneyi kaldırma
Halk tarafından her
durumda kullanılır
Sağlık görevlilerince
kafa ve boyun
yaralanması kanıtları
olmadığında
kullanılır
Çeneyi ittirme (sağlık görevlileri için)
Künt travmalı hastaların
%2’sinde spinal
yaralanma vardır
Kraniyofasiyal
yaralanma, GKS<8 veya
ikisi varsa risk üçe
katlanır
Başarısızlık durumunda
başı eğme – çeneyi
kaldırma manevrası
10
Ağız içi temizliği
Solunum kontrolü
Havayolu açıklığı
sağlandıktan sonra BAK,
DİNLE, HİSSET
10 saniye içinde normal veya
yeterli solunum saptanmazsa
2 kurtarma nefesi verilir
Halktan kişiler nefes vermek
istemezlerse veya
veremezlerse göğüs
kompresyonuna başlamalılar
11
Kurtarma nefesi
2 yavaş nefes, her biri 1 saniyeden uzun
sürede verilir
Göğüs kafesinde yükselme oluşturmalı
Amaç oksijenizasyonu sağlamak
Bu yöntemle optimal tidal volüm,
solunum hızı ve inspire edilen oksijen
konsantrasyonu sağlanamaz
VF AKD ilk dakikalarında kurtarma nefesi
göğüs kompresyonu kadar önemli değildir
Kardiak arrest sonrası ilk dakikalarda kan
oksijen düzeyi yüksektir
Erken kardiak arrestte myokardial ve serebral
oksijen sunumu kanda oksijen yokluğundan
değil, kan akımının (kardiyak output)
bozulmasından dolayı sınırlanmıştır
KPR’de göğüs kompresyonu kan akımı sağlar
12
Uzamış VF AKD’de kanda oksijen
kullanıldığından hem ventilasyon hem
de göğüs kompresyonu önemlidir
Asfiksik arrestlerde de ventilasyon ve
kompresyon önemlidir
Aşırı ve güçlü soluk vermekten mide
şişmesi ve komplikasyonlarından dolayı
kaçınılmalıdır
KPR süresince akciğer kan akımı oldukça
azalmıştır, normalden daha düşük solunum
hızı ve tidal volüm ile yeterli ventilasyon
perfüzyon oranı sağlanır
Kurtarıcılar hiperventilasyondan kaçınmalıdır
Aşırı ventilasyon gereksiz ve zararlıdır
İntratorasik basıncı artırır, venöz dönüşü azaltır,
kardiayak output ve sağkalımı azaltır
13
Ağızdan ağıza solunum
6-7 mL/kg volüm
Göğüsü kaldıracak
kadar düzenli nefes
verilir
Ağızdan buruna solunum
Trismus
Ciddi ağız
yaralanması
14
Ağızdan stomaya solunum
Daha önceden
trakeostomi açılmış
hastalarda
Yapay solunum örtüsü
Enfeksiyon geçiş
riskini azaltmayabilir
Hava akımına direnci
artırabilir
15
Dolaşımın değerlendirilmesi
(sağlık görevlileri için)
Karotis veya femoral
nabızlar kontrol edilir
10 saniyeden kısa
sürede karar
verilmeli
Dolaşım bulguları
Değerlendirme 10 saniye içinde
yapılmalıdır
Aşağıdaki bulgular olumsuz ise KALP
MASAJINA BAŞLA
İlk nefese hastanın yanıtı
Dolaşım işaretlerinin aranması
Solunum kontrolü
Öksürük
Herhangi bir hareket varlığı
16
Kapalı göğüs kompresyonu
Kapalı göğüs kompresyonu
17
Göğüs kompresyonu
Sternumun alt yarısına ritmik basınç
uygulanması (4-5 cm çökertilir)
Uygun teknikle yapıldığında 60 – 80 mmHg
SKB, DKB düşük, OKB 40 mmHg
Beyin ve myokarda az ancak kritik miktarda
oksijen ve substrat sağlar
VF AKD’de şokun başarı olasılığını artırır
İlk şok kollaps süresi >4 dk ise göğüs
kompresyonu çok önemlidir
Etkin göğüs kompresyonu KPR
süresince kan akımı için gereklidir
Sert ve hızlı bas “push hard and push fast”
4-5 cm çökert ve 100 bası/dk
İki baskı arasında göğüs normale
dönsün
Göğüs kompresyonunda kesintiyi en aza
indir
18
%40 olguda derinliği yetersiz yapılıyor
Toplam arrest süresinin %24-49’unda göğüs
kompresyonu yapılmıyor
Kesintiler başarıyı olumsuz etkiliyor
Nabız kontrolü, ritm analizi veya diğer
aktiviteler için kesinti süresi en aza indirilmeli
KPR esnasında kurbanın hareket ettirilmemesi
önerilmekte (tehlikeli ortam, acil ameliyat
hariç)
Kompresyonun işe yarar kısmının %20-50
olduğu saptanmış
Bu oranın %50 olması öneriliyor
1 dk’dan sonra yorgunluk ve
kompresyonlarda yüzeyelleşme, 5 dk’dan
sonra yapmama
2 veya fazla kurtarıcı varsa her 2 dk’da
değişim (5 siklusta)
Değişim süresi <5 sn
19
Kompresyon ventilasyon oranı
30:2
Hiperventilasyon olasılığını azaltır
Kesintiyi en aza indirir
Öğretme ve akılda kalması kolay
Çocuklarda 2 kurtarıcı varsa 15:2
Daha yorucu
Kapalı kalp masajının komplikasyonları
Kot fraktürleri (%30)
Sternal fraktürler (%20)
Pnömotoraks
Kalp kontüzyonu
Perikardial hemoraji
Kardiak laserasyon
Gastroözofagial yırtık
Karaciğer ve dalak laserasyonu
20
Defibrilasyon
Kısa süreli veya tanıklı VF AKD’de acil
defibrilasyon
Uzamış VF AKD’de defibrilasyondan
önce KPR olumlu etki yapabilir
Özel durumlar
Suda boğulma
Kurtarmayı takiben 5 siklus (2 dk) KPR,
ardından acil tıp sisteminin aktivasyonu
Yutulan su çıkarılmaya çalışılmamalı
Hipotermi
Nabız kontrolü 30-45 sn
Hızla KPR başlanmalı, ısıtılmalı
21
İyileşme pozisyonu
Bilinçsiz, normal
solunumu ve etkin
dolaşımı olan
yetişkinlerde
Amaç havayolunu
korumak
Boğulma
Solunum güçlüğü
Sessiz öksürük
Siyanoz
Konuşamama
Nefes alamama
22
Heimlich manevrası
Bilinci açık erişkin ve
>1 yaş çocuk
Aşırı obez ve
gebelerde göğüse
bası
Bilincini kaybederse
KPR
Yaşam zinciri (çocuk)
23
Çocuklarda TYD farklılıkları
Kurtarıcı olarak yardımcınız yoksa 112
aranmadan önce iki dakika süreyle TYD
uygulanır.
Göğüs masajında iki el yerine bir elin ayası
kullanılır.
Sternumun 1/3 – ½ alt yarısına elle 2 – 3 cm
çöktürerek basınç uygulanır.
Kompresyon ventilasyon oranı tek kurtarıcıda
30:2, 2 kurtarıcıda 15:2
TYD’nin sonlandırılması
Spontan dolaşım geriye döndüğünde
Yardım geldiğinde
TYD uygulayacak güç kalmadığında
24
