OKUL FOB*S*
advertisement
OKUL FOBİSİ AİLE SUNUSU OKUL FOBİSİ NEDİR? Çocuklarda bir endişe nedeniyle okula gitmek istememe ve gitmeme durumu; okul fobisi olarak adlandırılmaktadır. Zihinsel, ruhsal ve sosyal yönden okula başlamaya hazır olan çoğu çocukta, okulun ilk günlerinde ağlama, okula gitmek istememe, anneden ayrılamama gibi davranışların görülmesi doğal bir durumdur. Okula giden çocukların yaklaşık % 2-4’ ünde okul fobisi görülmektedir. Ortaöğretim çağındaki ergenlerde görülme sıklığı azalmakta, ancak bu dönemde görülen okul fobisinin tedavisi güçleşmektedir. OKUL FOBİSİNİN KAYNAĞI-1 Okul korkusunun kaynağı genelde anneden veya babadan ayrılma kaygısıdır. Okula gittiği zaman anne-babasına bir şey olacağından, onların başına bir şey geleceğinden, hastalanacaklarından, öleceklerinden korkmakta ya da çocuk, ebeveynlerinin kendisini terk edeceklerini düşünmektedir. . OKUL FOBİSİNİN KAYNAĞI-2 Okul korkusu, okula yeni başlayan çocuklarda görüldüğü gibi okula devam eden çocuklarda da görülebilir. Bazı çocuklar, zorlamalara dayanamayıp okula gitmek üzere yola çıksa da, yarı yoldan geri döner ya da sınıftan çıkar eve gelir. Çocukta durgunluk, uykuya dalmakta güçlük, iştah kesilmesi, ödevlere karşı ilgide azalma, baş ve karın ağrıları, ateş görülebilir. O gün okula gitmeyeceğini, öğretmenden korktuğunu ya da bir arkadaşının kendisini rahatsız ettiğini söyleyebilir. OKUL FOBİSİ OLAN ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN ÖZELLİKLER-1 1-Bu çocukların çoğu başarı kaygısı olan, uyumlu, aşırı onay bekleyen, aileye bağımlı çocuklardır. Okulu sevmeye başladıklarında başarılı bir öğrenci olabilirler. 2-Bu çocuklar genelde aile bireyleri olmadan diğer kişilerle iletişim kurmakta zorlanırlar. OKUL FOBİSİ OLAN ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN ÖZELLİKLER-2 3-Okula giderken ağlama, hastalanma ya da okula gitmeyi istememe davranışları geliştirirler. Evde kalmasına izin verildiğinde bu davranışlar birdenbire kaybolur. 4-Okula gitmeme davranışı anne-babanın bilgisi dahilinde olur; okula gitmedikleri için suçluluk duymazlar. Okuldan kaçma ile karıştırılmamalıdır. Bu çocuklarda çalma, yalan söyleme ya da saldırgan davranışlar gibi davranış bozuklukları görülmez. OKUL FOBİSİ OLAN ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN ÖZELLİKLER-3 5-Enerji ve istek kaybı, alınganlık ve sinirli olma, iştahsızlık ve uykuda huzursuz olma, mide bulantısı, ağlama, okula gitmeye direnme gibi belirtiler gözlenebilir. 6-Okula gitmekten kaçınma davranışı; çocuk okul etkinliklerine karşı pasif, içe kapanık ve utangaç davranıyorsa, okulda ve evde daha çok nedensiz ağlamaya, kavga etmeye ve dikkat çekmeye başladıysa, sık sık hasta olan bir çocuk olmadığı halde; baş ya da karın ağrısından şikayet ediyorsa, okul fobisiyle açıklanabilir. OKUL FOBİSİNİN NEDENLERİ A) Aileden Kaynaklanan Nedenler: Bu fobinin, kaynağı genellikle anne ya da aileden ayrılma korkusudur. Çocuk duygusal bağ kurduğu kişiye bir şey olacağını düşünür ve ondan ayrı kalma korkusu yaşar. Boşanma, anne ya da babanın başka biri ile evlenmesi, maddi sorunlardan kaynaklanan stresli bir ev yaşamı, çocuğun yeni bir kardeşinin doğması, taşınma, hastalık, yakın birinin ölümü gibi bir stres faktörlerinin olması nedeniyle okul fobisi sonradan da oluşabilmektedir. OKUL FOBİSİNİN NEDENLERİ B) Okula Bağlı Nedenler: Uygun olmayan bir sınıf içi yerleştirme, özellikle de çocuğun kendini güvende hissetmediği bir yere oturtulması, sesli okuma, sınıf önünde ders anlatma, beden eğitimi vb. gibi etkinliklerden kokup gerçekleştirmede güçlük çekmesine rağmen bunları yapması için zorlanması Okulda ya da okul yolunda fiziksel olarak tehdit edici bir yerin ya da birilerinin olması, çocuğun okulda hırpalanmasına, alay edilmesine ve kavga etmesine yol açacak olumsuz yaşantılar ve iletişim becerilerinde eksikliğinin olması gibi nedenler fobi kaynağı olabilir. AİLELERE ÖNERİLER 1-Çocuğa okul açılmadan önce, okul ve öğretmen tanıtılmalı, sırasında oturtulmalı, okul kuralları ve sınıf içi yaşamla, arkadaş ilişkileri ile ilgili bilgiler verilmeli, okul sevdirilmeli, fakat okul ve öğretmen ile ilgili doğru olmayan abartılı şeyler anlatılmamalıdır. AİLELERE ÖNERİLER 2-Çocuğun, hatalı davranışlarında okul ve öğretmen; caydırıcı bir unsur, bir korkutma aracı olarak kullanılmamalı; “böyle yaparsan öğretmenin seni sevmez”, “seni okula almazlar”, “senin yaramazlıklarını öğretmene söyleyeceğim” gibi tümcelerden kaçınılmalı, bu tür yaklaşımların çocuğun okulla ilgili olumsuz düşünceler geliştirmesine neden olabileceği unutulmamalıdır. AİLELERE ÖNERİLER 3-İlk günlerde çocuğun, sevdiği bir oyuncağını okula götürmesine izin verilebilir. Götüreceği oyuncak evinin sembolüdür ve kendisini rahat hissetmesini sağlayabilir. AİLELERE ÖNERİLER 4-Okulun ilk günü bir süre okulda kalınması, çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlayabilir AİLELERE ÖNERİLER 5-Okulla ve öğretmeniyle yapıcı bir diyalog içinde olunmalı, çocuğun okulda kaygılanmasına neden olan faktörlerin (akran baskısı, alay, derslerde ve sosyal becerilerde başarısızlık, aile tutumları vb. gibi) tespit edilmeli ve düzeltilmesinde öğretmenden ve psikolojik danışmandan yardım istenmelidir AİLELERE ÖNERİLER 6-Öğretmeniyle ilgili bir yaratmamak için çocuğun eleştirilmemelidir otorite yanında karmaşası öğretmen AİLELERE ÖNERİLER 7-Çocuğun kaygısı anlayışla karşılanmalı, okula gitmediğinde suçlamaktan kaçınılmalıdır. “Bir şeyin yok, naz yapıyorsun, numara yapıyorsun!...” gibi sözler söylenmemelidir. Çünkü çocuk gerçekten kaygı duymaktadır. AİLELERE ÖNERİLER 8-Çocuğa kızmak, öfkelenmek, dayak atmak sorunu daha da ağırlaştıracağından, ona bu korkunun her çok çocukta görülebileceği ve bu sıkıntılı durumun geçici olduğu, kendisi ile aynı durumda olan başka çocukların bulunduğu anlatılıp güven verilmeli, çocuk cesaretlendirilmelidir. AİLELERE ÖNERİLER 9-Bazı durumlar hariç, çocuk okuldan kaçarsa tekrar çocuk okula götürülmeli ve özellikle okulda hangi durumlarda kimden nasıl yardım alacağı öğretilmelidir. AİLELERE ÖNERİLER 10-Hastayım diye okula gitmediği gün evde yatağına yatırılıp hasta muamelesi yapılmalı, gezmesine, oyun oynamasına izin verilmemeli, sen hastasın yatman gerekiyor denilmelidir. AİLELERE ÖNERİLER 11-Çocuğun kaygıları, endişeleri ve duyguları üzerinde konuşmak çocuğa okulun amacını açıklamak ona günün nasıl geçeceğini anlatıp, okul bitiminde saat kaçta ve nerede buluşacakları konusunda bilgi vererek sözde durmak çocuğun; hem sıkıntısını paylaşmasını hem de anlaşıldığını hissedip rahatlamasını sağlayabilir.
