1) Nükleik Asitlerin Keşfi

12. SINIF KONU
ANLATIMI
1
NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞFİ
NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞİF SÜRECİ
FRİEDRİCH MİESCHER:
1869 yılında akyuvar hücreleri
ve balık spermi ile ilgili yaptığı
çalışmalarla çekirdeklerinde asit
özelliği taşıyan bazı maddeler
olduğunu tespit etmiştir.
Bulduğu bu maddelere NÜKLEİK
ASİT adını vermiştir. Nükleik
asitlerin C, H, O, N, P
elementlerinden oluştuğunu
söylemiştir.
OSCAR HERTWİG:
1884’te nükleik asitlerin,
kalıtımdan sorumlu olduğunu
belirtmiştir.
OSWALD THEODORE AVERY,
COLİN MUNRO MACLEOD VE
MACLYN McCARTY:
Avery 1944 yılında genler
taşıyan DNA nın kalıtımı
sağlayan madde olduğunu öne
sürmüştür. Daha sonra Avery ve
arkadaşları Streptococcus
pneumoniae (zatüre hastalığının
etkeni) bakterisi ile yaptıkları
çalışmalarla bunu
kanıtlamışlardır.
DNA’NIN YÖNETİCİ MOLEKÜL OLDUĞUNU KANITLAYAN DENEY
1. Durumda fareye kapsüllü bakteri enjekte ediliyor. Fare zatürre hastalığına
yakalanıp ölüyor.
2. Durumda fareye kapsülsüz bakteri enjekte ediliyor. Fare yaşıyor.
3. Durumda kapsüllü bakteriler önce ısıtılıyor daha sonra fareye enjekte ediliyor.
Fare yaşıyor.
Isıtılan bakteriler öldüğü için fare hastalığa yakalanmıyor ve yaşıyor.
4. Durumda ısıtılarak ölmüş kapsüllü bakteriler ile canlı kapsülsüz bakteriler
karıştırılarak fareye enjekte ediliyor. Fare ölüyor.
Ölen farenin kanına bakıldığında kanında kapsüllü bakterilere rastlanmıştır.
Bunun sebebi; ölmüş kapsüllü bakterilerden elde edilmiş özüt ile canlı kapsülsüz
bakteriler karışitırılınca ; özüt içindeki ölmüş kapsüllü bakterilerdeki gen canlı
kapsülsüz bakterilere transfer edilmiş ve kapsülsüz bakteriler kapsül oluşturma
yeteneği kazanarak farenin ölmesine neden olmuştur.
Avery ve arkadaşları zatürreye neden
olan Streptococcus pneumoniae
bakterisini kullanarak deney
yapmışlardır. Bu deney ile DNA’nın
yönetici molekül olduğu kanıtlanmıştır.
NÜKLEİK ASİTLER
Canlılarda gerçekleşen tüm hayatsal olayları denetleyen ve genetik özelliklerin
nesilden nesile aktarılmasını sağlayan moleküllerdir.
Keşfedildiklerinde çekirdek içerisinde bulundukları için nükleik asit denmiştir.
Daha sonra çekirdek dışında da görülmüştür ancak adı değiştirilmemiştir.
Virüsler dahil tüm canlılarda bulunurlar.
DNA ve RNA olmak üzere iki çeşit nükleik asit vardır.
DNA, canlıların kendilerine özgü özelliklerini belirler. RNA ise protein sentezinde
görev alır ve hayatsal faaliyetlerin düzenlenmesinde DNA ya yardım eder.
Nükleik asitler NÜKLEOTİT adı verilen birimlerden oluşur.
NÜKLEİK ASİTLERİN KEŞİF SÜRECİ
ERWİN CHARGAFF:
1947 yılında birçok
organizmayı incelemiştir.
DNAnın nükleotit dizilimlerinin
türden türe farklılık
gösterdiğini ancak aynı türdeki
canlıların değişik dokularından
elde ettiği DNA ların aynı baz
bileşimine sahip olduğunu
söylemiştir. Chargaff kuralları
adı verdiği bir kitap
yayınlamıştır. Bu kitapta
DNAnın nükleotitleri ile alakalı
birçok bağlantıortaya
koymuştur..
ROSALİND FRANKLİN VE MAURİCE WİLKİNS:
X ışınları ile DNAnın kristal fotoğrafını elde
ettiler ve bu fotoğraf DNAnın çift iplikli
olduğunu gösterdi. Bu fikre sıcak bakmadılar.
JAMES WATSON VE FRANCİS CRİCK:
Wilkins’in araştırmalarından yola çıkarak
DNAnın iki iplikli yapıda olduğunu
söylemişlerdir. DNA yapısında bulunan
molekülleri göz önüne alarak DNA modeli
oluşturdular. DNAnın iki ipliğinin birbirinden
ayrıldığını ve her nükleotidin karşısında uyumlu
yeni nükleotitlerin yerleşmesi ile yeni DNAnın
üretildiği söylediler. Bu sayede ikili sarmal
yapının DNAnın sürekliliğini sağlamış olduğunu
belirttiler.
DNA için yapmış oldukları bu model hala
geçerlidir.
NÜKLEOTİT
Bir nükleotit üç
kısımdan oluşmuştur.
1) Organik baz
2) Pentoz
3) Fosfat (Fosforik
asit)
ORGANİK BAZ: Yapısında C, H, O ve N atomları
bulunur. Nükleotitler içerdikleri organik baza göre
isimlendirilir. Pürin ve pirimidin organik bazları
olmak üzere iki çeşittir.
Pürin Bazı: Çift halkalı
iskelete sahip organik
bazlardır. Adenin (A)
ve guanin (G) olmak
üzere iki çeşittir.
Pirimidin Bazı: Tek
halkalı iskelete sahip
organik bazlardır.
Timin (T), sitozin (S,C)
ve urasil (U) olmak
üzere üç çeşittir.
PENTOZ:5 karbonlu
monosakkaritlerdir.
Nükleik asitler
içerdikleri pentoza
göre isimlendirilir.
Deoksiriboz ve riboz
olmak üzere iki
çeşittir.
FOSFAT
(FOSFORİK
ASİT): Kapalı
formülü H3PO4
tür.
Pentoz
çeşidine göre
iki farklı
nükleik asit
bulunur.
Bunlar DNA ve
RNA dır.
Organik baz ile pentozun beraberce oluşturduğu
yapıya ise NÜKLEOZİT denir. Organik baz ile
pentoz arasında glikozit bağı vardır.
Pentoz ile fosfat arasında ise fosfoester bağı
(ester bağı) bulunur.