VİRÜSLER Latince zehir manasına gelir. İlk defa tütün bitkisinde

VİRÜSLER
Latince zehir manasına
gelir.
İlk defa tütün bitkisinde
gözlenmiştir.
Sitoplazmaları ve
kendilerine ait
metabolizmaları
yoktur.
Ancak elektron
mikroskobu ile
görülebilirler.Genellikle
yapıları yönetici
molekül ve protein
kılıftan oluşmuştur.
Hayatsal faaliyetlerin
gerçekleştiği organeller
olmadığı için, ancak bir
canlı hücreye girip
üreyebilirler, yani
zorunlu parazittirler.
Haploid olup tek gen
bulundururlar.
Prokaryot ve Ökaryot hücrelerden Farkları:
1.Organellerinin olmaması, zorunlu parazit olmalarıdır.
2.Yönetici moleküllerinin DNA veya RNA olması
3.Konak hücre içinde canlı, hücre dışında cansız olmalarıdır.
4.Ancak elektron mikroskobunda görülmeleridir.
Yapıları üç kısımda
incelenir :
1. Protein kılıf: Kapsid
: Virüsün yönetici
molekülünü saran
proteindir. Görevi
virüsün etki edeceği
hücreyi tanımaktır.
Lipit içeren protein
kılıflar zayıf virüslerdir.
2. Yönetici Molekül:
Genom: DNA veya
RNA ‘dır.
3. Delici Enzim:
Virüslerde bulunan
enzimler metabolik
faaliyetlerde ve enerji
üretiminde
kullanılmaz. Sadece
genetik materyalin
başka bir hücreye
aktarılması sırasında
hücre zarını delmede
kullanılır.
Virüslerin seçiciliği:
Her virüs çeşidi vücudun belli hücrelerine girer ve çoğalır. Çoğalmalarında protein kılıf ve
delici enzim etkilidir. Örneğin: Kuduz beyin ve omurilikte, çiçek, kızamık, siğil, deride, Aids
akyuvarların T tipi hücrelerine yerleşir.
VİRÜSLERİN SINIFLANDIRILMASI:
Virüsler bulundukları canlılara göre sınıflandırılırlar.
1.Bitki Virüsleri: Yönetici molekül olarak RNA taşırlar. İğne şeklindedirler. Patates, tütün
mozaik virüsü, marul virüsü gibi.
2. Hayvan virüsleri: Yönetici molekülleri DNA veya RNA olabilir.
DNA bulunduranlar : Çiçek ( Pox virüs), uçuk, orak anemisi ( Parvo virüs)
RNA bulunduranlar : Grip
( Ortamyxovirüs), çocuk felci, kızamık
( Paramyxovirüs), kabakulak kuduz, Aids gibi
3. Bakteri virüsleri: DNA bulunduran virüslerdir.
BAKTERİYOFAJIN
HAYAT DEVRİ:
Virüsler kuyruk
ucunda bulunan
uzantılarla canlı
hücreye tutunur.
Yapısındaki delici
enzimlerle bakteri
duvarını eritir.DNA
bakteriye girer. Kılıf
dışarıda kalır. Virüs
DNA’ sı yönetimi ele
alır. Bakteri
nükleotidlerini, ATP’
sini ve enzimlerini
kullanarak kendi DNA’
sını eşler. ( Bu nedenle
canlı sayılır.) protein
kılıf için bakteri
aminoasit’i,
ribozomunu, ATP ve
enzimleri kullanır.
Sentezlenen DNA
protein kılıf ve delici
enzim yeni virüsleri
oluşturur. Bu olay 30
dakika sürer. Bakteriyi
parçalar. Ve dışarı
çıkar. Bu olaya lizis
denir.
NOT: Virüsler canlı
hücre dışında
kristalleşirler. Bu
durumda besin
istemezler, enerji
üretemezler,
metabolizmaları
yoktur, ve üreyemezler.
Bu nedenle cansız
kabul edilirler. Virüsler
ancak hücre içinde
çoğaldıklarından
antibiyotiklerden
etkilenmezler
Virüslerden korunma: Virüslere bulaşmış bazı hücreler virüslere karşı interferon salgılayarak
bağışıklık sağlarlar. Kızıl, kızamık, kabakulak gibi. Yada grip, çiçek, kuduz, sarı humma gibi
hastalıklara neden olan virüslere karşı aşı ile bağışıklık sağlanır. Ancak bazı nezle virüsü ve grip
virüslerine karşı hiçbir zaman tam bir bağışıklık sağlanamaz. Çünkü bu virüsler kalıtsal
bilgilerini sürekli değiştirirler.
AİDS VİRÜSÜ:
Aids etrafı çift tabakalı
protein olan RNA
bulunduran ve kan
yoluyla bulaşan
virüstür. Vücuda
girdiğini akyuvar
makrofajları anlar.
Buradaki B ve T
hücreleri Bağışıklık
hücrelerini uyararak
antikor sentezlenmesini
sağlar. Ancak Aids
virüsü T hücrelerine
yerleşir. T hücreleri
üzerindeki reseptör ile
aids virüsü protein
kılıfı arasında anahtar
kilit uyumu vardır. T
hücreleri içine giren
Aids virüsü kılıfını
kaybeder. T ve B kemik
iliğinde sentezlenir. T
tepki, B bekçi
hücreleridir. T
sitoplazmasına geçen
Aids virüsünün tek
zincirli RNA’ sı
hücrelerin enzimleri
kullanılarak çift zincirli
DNA üretir. Oluşan bu
DNA’ lar T hücresinin
kromozom DNA’sıyla
birleşir. Ve virüs
üretime başlar. T
hücreleri şişer ve
batlar. Sonuçta vücut
kendisini savunamaz
hale gelir.
RİKETSİYALAR:
Virüsler gibi zorunlu parazittirler. Hücre dışında faaliyet gösterirler. DNA veya RNA
bulundururlar. Enzim sistemleri vardır. Amitoz bölünme ile çoğalırlar. Bit, pire, gibi canlıların
sindirim sisteminde yaşarlar. İnsana kanla geçerler. Tifüs aşı ile korunur.