art brut nereden ve nasıl

Art Brut nedir?
Art Brut nasıl
ortaya çıkmıştır?
Andrê Breton
Kimdir?
Jean Dubuffet
Kimdir?
1. SAYI KASIM 2015
ART BRUT
NEREDEN VE NASIL
Fransızca bir
terim olan 'art
brut'nun tam
karşılığı, 'ham
sanat'tır. Art
brut'da
profesyonel
olmayan,
kendiliğinden
bir sanat söz
konusudur. Art
Brut sözlük
anlamı ile 'raw
art / rough art'
anlamına
geliyor.
Debuffet'e göre bu çeşit sanat, kabul edilen kültür
sınırlarının dışında yaratılıyor ve buna 'outsider art' adı
veriliyor. Deliligin sanatı, dışarıda kalmış sanat.
Bir anlamda 'öteki'nin sanatı da denilebilir.
1948 yılında Dubuffet, Breton ve Tapie, 'art brut'yu kurdular.
Bu sanatçıların amacı; kendi kendini yetiştirenlerin, meşhur
olmayanların, mahpusların ve ruh hastalarının ürünlerini
ortaya çıkarmaktı.
Jean Dubuffet'nin topladığı çalışmalardan bir 'art brut'
kolleksiyonu oluşturuldu.
Dubuffet, kazanılmış kültürün ürünleri olan sanatları
reddetti ve 'art brut'nun ateşli bir savunucusu oldu.
Kendi resimlerinde de bu yaklaşımı açıkça
görülmektedir.
“Art Brut”, toplumdan bir şekilde dışlanmış ya da
kendini bilinçli olarak toplum dışına atmış olan
insanların elinden çıkan yapıtları içeren bir sanat
akımı. Aslına bakılırsa tam anlamıyla bir akım bile
sayılmaz; Fransız ressam Jean Dubuffet 1947 yılından
itibaren akıl hastalarının, mahkûmların, sağır ve dilsiz
insanların, körlerin eserlerinin koleksiyonunu
yapmaya başlıyor ve bu eserlere dair bir tanım olarak
da “Art Brut”yu getiriyor.
Jean Dubuffet KİMDİR
Debuffet, Fransa'nın Le
Havre kentinde dünyaya
geldi. 1918 yılında Académie
Julian'da ressamlık okumak
için Paris'e taşınmadan önce Le
Havre'da bulunan Güzel Sanatlar
Okulu'na devam etti. Paris'e
taşındıktan sonra Suzanne Valadon
ve Max Jacob ile arkadaş oldu. Raul
Dufy'nin stüdyosunu ziyaret etti.
1924 yılında resim yapmayı bırakan
Dubuffet1924 yılında resim yapmayı
bırakan Dubuffet bu dönem boyunca
seyahat etti. Tekrar sanata 1933
yılında döndü. Alaylı ressamlara olan ilgisinin gün yüzüne çıkmasının
tarihi 1942 oldu ve Art Brut kelimesini onlar için türetti. 1948 yılında
Dr. Hans Prinzhorn'un Artistry of the Mentally II isimli kitabını
okuduktan sonra Andre Breton ile birlikte Art Brut topluluğunu kurdu.
Amaçları kendi kendini yetiştiren ressamların eserlerini
desteklemekti.
Dubuffet, kazanılmış kültürün ürünleri olan sanatları reddetti ve Art
Brut'nun ateşli bir savunucusu oldu. Kendi resimlerinde de bu
yaklaşımı açıkça görülmektedir.
O dönemden sonra sadece Art brut için çalışan Dubuffet 1985 yılında
sanat için geldiği Paris'te hayatını kaybetti.
André Breton KİMDİR
Normandiya`da doğdu, tıp ve psikiyatri
okudu. I. Dünya Savaşı sırasında bir nöroloji
koğuşunda çalıştı. Burada antisosyal
davranışlarıyla geleneksel sanat anlayışlarına
karşı çıkan Alfred Jarry ve Jacques Vaché ile
tanıştı. Onların düşüncelerinden etkilendi.
Jacques Vaché 24 yaşında
kendini Seine nehrine atarak intihar etti.
Vaché`nin savaş sırasında Breton ve
başkalarına yazdığı mektuplar Savaş
Mektupları adı altında 1919`da yayınlandı. Bu
kitap üzerine Breton`un yazdığı dört adet
deneme bulunmaktadır.
1919 yılında Louis Aragon ve Philippe Soupault ile
birlikte Edebiyat(Littérature) adlı dergiyi kurdu . Bu yıllarda Dadaist Tristan
Tzara ile bağlantıya geçti. 1924 yılında Gerçeküstücü Araştırma
Bürosunu`nun kurucu öncülerinden oldu.
Manyetik Çayırlar (Les Champs Magnétiques) kitabı ile otomatik yazı
tekniği`ni pratiğe döktü. 1924 yılında Gerçeküstücü Manifesto`yu yazdı
ve Gerçeküstü Devrim dergisinin editörü oldu. Etrafında — Philippe
Soupault,Louis Aragon, Paul Éluard, René Crevel, Michel Leiris, Benjamin
Peret, Antonin Artaud ve Robert Desnos gibi genç yazarlardan bir topluluk
oluşması zaman almadı.
Arthur Rimbaud`nun özgür sanat anlayışını ve Karl Marx`ın politik
düşüncelerini birleştirmek için sabırsızlanan Breton 1927`de Fransız
Komünist Partisi`ne katıldı. 1933`te partiden atıldı. Bu süre içerisinde
geçimini kendi sanat galerisinde sattığı tablolarla sağladı.
1. SAYI KASIM 2015
Breton`un öncülüğünde gerçeküstücülük tüm Avrupa`da ses getiren bir
sanat anlayışı oldu ve döneminin tüm sanat dallarını etkiledi. Bu dönemin
ürünü olan eserlerde insanın algısının kökenleri ve insanın etrafındaki
olaylara bakış açısı sorgulandı.
1938 yılında Fransız hükümetinden aldığı kültürel komisyon ile Meksika`ya
gitti. Bu Breton`a Troçki ile tanışma fırsatı sağladı ve beraber Devrimci,
Özgür Bir Sanat İçin (Pour un art révolutionnaire indépendent) adlı
manifestoyu yazdılar. Manifesto Breton ve Diego Rivera`nın isimleriyle
yayınlandı ve o dönemlerde imkânsız gibi gözüken sanatta tam
özgürlük çağrısı yapıldı.
Fransız hükümetinin çalışmalarından memnun olmayan
Breton 1941`de Amerika Birleşik Devletleri`ne ve Karayip`e sığındı. Burada
yazar Aimé Césaire ile tanıştı. Césaire'in Memleket`e Dönüş Defteri(Cahier
d'un retour au pays natal) adlı kitabının 1947 baskısının özsözünü yazdı.
Breton Paris`e 1946`de geri döndü ve Fransız sömürgeciliğine karşı 121`in
Manifestosu`nu yazdı. Bu manifestoda Cezayir Kurtuluş Savaşı`nı ele aldı
ve ölene kadar bu konuda çalışmalarını sürdürdü. 1961-1965 yılları
arasında ikinci bir gerçeküstücü grubun öncüsü olarak çeşitli sergi ve
incelemelerde bulundu. 1959 yılında İspanya`da Gerçeküstücülüğe
Saygı adlı bir sergi düzenledi. Bu sergide Salvador Dalí, Joan Miró, Enrique
Tábara ve Eugenio Granell gibi ünlü sanatçıların eserlerine yer verildi.
Kitapları arasında durum öyküleri olan Nadja (1928) ve Çılgın Aşk(L`Amour
Fou) (1937) bulunmaktadır. André Breton 1966`da, 70 yaşındayken öldü.
Mezarı Paris`tedir.