Diyabet ve Kanser - Türk Diyabet Cemiyeti

advertisement
Diyabet ve Kanser
Ramazan Sarı
Akdeniz Üniversitesi
Antalya
Diyabet ve kanser
Sunum planı
• Kanser sıklığı ve prognozu ile Diyabet
arasında anlamlı ilişki var mı?
• Diyabet ve kanser için ortak risk faktörleri
nelerdir?
• Diyabet ve kanser riski arasındaki olası
biyolojik mekanizmalar nelerdir?
Diabetes and Cancer
1910
A Statistical Study in Cancer Death-Rates
Cancer and Diabetes,
Both diseases have very much the same age
distribution.They stand almost alone as being on the increase, while
other causes of death show declining rates. The aetiology of both
diseases is obscure. Both being diseases of old age…
… If there were a common factor in the
causation of the dual increase a correlation between these diseases
might be discovered.
Maynard GD. Biometrika 1910 ; 7: 276-304
American Diabetes Association /
American Cancer Society
Consensus Report
2010
Type 2 Diabetes and cancer share many risk
factors, but potential biologic links between the two
diseases are incompletely understood.
Cancer and Diabetes are diagnosed within
the same individual more frequently than would be
expected by chance, even after adjusting for age.
Giovannucci E et al. Diyabetes Care 2010;33(7):1674-85.
Diyabet ve Kanser riski
Kanser insidansı %7
Noto H et al. Endocr Pract 2011; 17(4): 616-628
Diyabet ve kanser riski
Vigneri P, et al. Endocr Relat Cancer, 2009
Suh S, et al. Diyabetes Metab J, 2011
Diyabetik kadın ve erkeklerde kanser riski analizi
Onitilo AA, 2012
Koreli erkek ve kadınlarda
Açlık serum glikozu ve kanser riski
Sun HJ, et al, 2005
Tip 2 Diyabette hiperglisemi ile kanser riski ilişkisi
Yang X, et al. 2010
Diyabet süresi ve kanser riski
•
Diyabetin ilk 10 yılı içinde kanser riski daha yüksek
•
Hepatosellüler kanser ilk 2-5 yıl ile karşılaştırıldığında; 6-10 yıl ve >10
yıl için risk sırasıyla 1.8 ve 2.2 (Hassan M, et al, 2010).
•
Kolorektal kanser İlk 4 yılda risk diyabetik olmayanlarla aynı. 4-8 yılda
risk artışı RR: 2.36. Uzun süreli diyabette riskte azalma (Flood A, 2010)
•
Meme kanseri İlk 15 yılda risk benzer ancak 15 yıldan sonra risk
azalmakta (Michels KB, et al. 2003)
•
Pankreas kanseri Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında diyabet süresi
<2 yıl olanlarda AOR:4.43 ve >2 yıl olanlarda AOR: 2.11 (Ben Q, et al, 2011).
Erken dönemdeki yüksek risk zamanla azalmakta (Wang F, et al. 2006,
Jhonson JA, et al. 2011)
Diyabet süresi 3 ay-1 yıl OR: 3.71
Diyabet süresi 1-2 yıl OR: 2.94
Diyabet süresi 1-4 yıl OR: 2.4
Diyabet süresi 5-9 yıl OR: 2.0
Diyabet süresi ≥10 yıl OR: 0.86
Diyabet ve kanser mortalitesi
Kanser mortalitesi insidansı %3.
RR, 1.16; erkekte RR: 1.10; kadında RR: 1.24
Noto H et al. Endocr Pract 2011; 17(4): 616-628
Önceden Diyabeti olan kanser hastalarında
tüm nedenlere bağlı uzun dönem mortalite
Barone BB, et al. JAMA, 2008
Tüm nedenlere bağlı ve kansere özgü
mortalite riski
Onitilo AA, 2012
Glikoz tolerans durumu ve
kanser mortalitesi arasındaki ilişki
Zhou XH, et al. 2010
Shikata K, et al. 2013
Tip 1 Diyabet ve kanser riski
HR= 1.17- 1.2 arasında
Kadınlardaki risk erkekten fazla
Risk artışı (HR)
Mide Ca için=2.3
Servix Ca için= 1.6
Endometrium Ca için= 2.7
Deri, lösemi (ALL) için de risk yüksek
Zendehdel K, et al. J Natl Cancer Inst. 2003
Shu X, et al. Diyabet Med 2010
Diyabet ve Kanser için ortak risk faktörleri
• Diyabetik hastalarda kanser riski artmakta; kanserli hastaların %8-18’i
aynı zamanda diyabetik (Ko C, et al. 2002)
• YaşKanserlerin %60’ından fazlası ≥65 yaş, aynı yaşta diyabet sık
• Cinsiyet hem kanser hem de diyabet erkeklerde hafif derecede
yüksek
• Obezite hem kanser hem de diyabet riskini artırmakta
• Diyet düşük işlenmiş ve kırmızı et içeren ve yüksek sebze-meyve ve
tam tahıllı gıda içeren beslenme hem kanser hem de diyabet riskini
azaltmakta
• Fiziksel inaktivite yüksek fiziksel aktivite ile düşük kanser (kolon,
meme, endometrium) ve diyabet riski (Friedenreich CM, 2002; Lee IM, 2003)
• Sigara sigara içimi ile kanser riski (solunum yolu kanserleri, mesane,
pankreas, KC, mide, servix, lösemi) ve diyabet riski artmakta (Mackay J, et.
Al, 2006; Willi C, et al. 2007)
• Alkol Aşırı alkol alımı ile kanser (oral kavite, larinx, farenx,KC,
kolorektal, meme) ve diyabet riski artmakta
Giovannucci E et al. 2010
Diyabet ve kanser arasındaki ilişkide olası
biyolojik mekanizmalar nelerdir?
1. Genel mekanizmalar:
–
–
–
–
–
–
–
İnsülin direnci-hiperinsülinemi
Hiperglisemi
Obezite
İR expresyonunun artması
Fetal insülin reseptörlerinin varlığı
IGFBP azalması, IGF-1 yüksekliği
SHBG azalması, sex hormonlarının artışı
2. Organ spesifik mekanizmalar:
KC ve pankreas için yüksek düzeyde insülin maruziyeti
KC steatoz ve sirozu, viral hepatitinflamasyon, hepatosit hasarı
Böbrek için hipertansiyon ve sık böbrek hastalığı
Mesane için idrar yolu enfeksiyonu
Kadın üreme sistemi için SHBG ve seks hormon anormallikleri, gecikmiş menarş,
doğurma azlığı, fertilite sorunları, menstrual siklüs bozuklukları
Kolorektal kanser için barsak hareketlerinin azalması, fekal safra asiti konsantrasyonun
yüksekliği
Lenfoma için nötrofil fonksiyon bozukluğu, selüler ve humoral imminüte bozukluğu
H. Pilori enfeksiyonu sık mide kanseri
Gastrik asit reflüsüne bağlı  özafagus kanseri
Safra kesesi taşısafra kesesi kanseri
AICR expert report, 2009
Obezite ve kanser mortalitesi
Calle EE et al. 1999
Kilo kaybı ve kanser riski
Kilo kaybı ve kanser mortalitesi
IGF-1 ve Seks hormon üretiminin artışı
IGFBP azalması ve SHBG azalması
İnsülin direnci-hiperinsülinemi
metabolik etki azalması-mitogenik etki artışı
Vigneri P et al. 2009
IGF-1 Reseptör ve Insulin Reseptörleri
IGF-I
Insulin
 
ß
ß
IGF-I
Reseptör
Hücre yaşamı,
büyüme
Çoğalma


ß
ß
ß
ß
Insülin
Insülin
Reseptor-A Reseptor-B
Metabolik etkiler
Normal ve kanserli dokularda
IR and IR-A izoform ekspresyonu
Kanserli dokularda normal dokulardan daha fazla IR-A izoformu
Meme, 73 vs 43; AC, 53 vs 39; Kolon, 68 vs 35;
Tiroid: normal dokuda %44; papiller Ca %53; foliküler Ca %56; Undif. Ca %70.5
Vigneri P et al. 2009
Frasca et al. 1999
Vella et al. 2002
Yüksek insülin mitojenite ve
transformasyona yol açan
IGF-1 reseptörüne bağlanır
Yüksek insülin ile IGFBP-1 ve
IGFBP-2 yapımını azalır,
serbest IGF-1 düzeyi artar.
Glikoz ve insülin ile tümör büyümesi ilişkisi
Heuson et al. 1972
Artmış insülin düzeyi
meme CA riski artışı
Meme kanserli kadınlarda yüksek insülin düzeyi
düşük tekrarlama olmaksızın yaşam ile ilişkilidir
Goodwin et al. 2002
Insülin, IGF-1 ve Kanser
Marker
Risk of Associated
Cancer
C-Peptide
Increased
•Colorectal
Insulin
Population
Reference
•Endometrial
•Advanced Prostate
Physicians’ Health Study
EPIC
NYUWHS
EPIC
Physicians Health Study
Ma et al. 2004
Jenab et al 2007
Kaaks et al 2000
Cust et al 2007
Ma et al. 2008
Increased
• Endometrial
• Colorectal
Women’s Health Initiative
Women’s Health Initiative
Gunter et al 2008
Gunter et al 2009
Women’s Health Initiative
Nurses’ Health Study
Gunter et al 2008
Eliassen et al 2007
Conflicting Results
•Pre-menopausal Breast
IGF-I
Increased
•Colorectal
•Pre-menopausal Breast
•Prostate
Meta-Analyses
Chen et al 2009,
Rinaldi et al 2010
Chen et al 2009
Chen et al 2009
Roddam et al 2008
Renehan et al 2004
Serum IGF-1 düzeyi
prostat ve kolorektal kanser riski ile ilişkilidir
Renehan et al. Lancet 2004;363:1346
Tarama
• Diyabetikler diyabetik olmayanlardan daha az mammografi
yaptırmakta (%78.1 vs 84.9; OR:0.63) (Beckman TJ, 2001)
• Servikal kanser taraması diyabetik
kadınlarda daha az yapılmakta (%74
vs 79), AOR 0.73 (Zhao G, et al. 2009)
• Kolorektal kanser taraması diyabetik
olanlarda daha fazla yapılmakta (%63
vs 60), AOR 1.14 (Zhao G, et al. 2009)
Tarama
• Diyabetik hastalar kendi yaş ve cinsiyetlerine
uygun insanlar için önerilen şekilde kanser
taraması yaptırmalıdır (ADA- A consessus report, 2010)
• Diyabetin 2 yılı içindeki hastalar arasında yaşlı
olanlarda, hastalık öncesinden daha düşük VKİ’ne
sahip, kilo kaybı olan, ailede diyabet öyküsü
olmayanları pankreas kanseri açısından taramak
gerekli (Lee JH, et al. 2012)
Özet
• Özellikle tip 2 Diyabet artmış kanser riski (KC, Pankreas,
endometrium, böbrek, kolorektal, meme, mesane) ve kötü
kanser prognozu ile ilişkilidir.
• Obezite, hiperglisemi, hiperinsülinemi, IGF-1 kanser risk
artışına katkıda bulunmaktadır.
• Diyabetik hastalara kanser için kendi yaş ve cinsiyetleri
ile ilişkili olarak önerilen kanser taramaları yapılmalıdır.
• Sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve kilo kontrolü hem
diyabet hem de kanser riskini azaltır.
Download