Slayt 1

Proparanolol
. HCl
1-Naftol’ün (α-naftol) 2-klorometiloksiran (epiklorohidrin) ile bazik ortamda
etkileşimi 2-[(naftalen-1-iloksi)metil]oksiran’ı verir. Bu eterin isopropilamin ile
muamelesi oksiran halkasının açılmasına katkıda bulur ve bazik propranolol’ü
oluşturur. Bazik propranolol, hidroklorik asit ile kullanım şekli olan hidroklorür
tuzuna dönüştürülür (Propranolol hidroklorür).
Ariloksipropanolaminlerde yapı etki ilişkileri
4
4
5
3
2
1
1
Pindolol
Timolol
1-(1H-indol-4-iloksi)-3-isopropilamino-2-propanol
3-(3-ter-butilamino-2-hidroksipropoksi)-4-morfolino-1,2,5-tiyadiazol
İkinci kuşak β-blokerler
(β1-seçici blokerler)
(4-konumuna reseptör ile ilave hidrojen bağı yapabilen bir grup eklenmesi ile)
1
1
3
4
3
4
2
Metoprolol
2
Betaksolol
1-[4-(2-metoksietil)fenoksi]-3-isopropilamino-2-propanol
1-[4-[2-(siklopropilmetoksi)etil]fenoksi]-3-isopropilamino-2-propanol
CH3
2
O
O
NH
4
H3C
1
3
CH3
2
3
O
CH3
NH
OH
OH
3
4
HN
NH2
CH3
O
O
Asebutolol
Atenolol
N-[3-asetil-4-[2-hidroksi-3-(isopropilamino)propoksi]fenil]butanamid
1-[(4-karbamoilmetil)fenoksi]-3-isopropilamino-2-propanol
CH3
Üçüncü kuşak β-blokerler
(β1-seçici blokerler)
(Azot atomuna reseptör ile ilave bir hidrojen bağı yapabilecek bir grup eklenmesi ile)
Epanolol
NH
O
NC
NH
OH
O
O
NH
N
NH
O
OH
O
OH
Ksamoterol
Epanolol
H2N
O
2-fenilasetamid
3
2
2
O
NC 2
2
NH
NH
OH
O
N-[2-[[3-(2-siyanofenoksi)-2-hidroksipropil]amino]etil]-2-fenilasetamid
Ksamoterol
O
H2N
N
morfolin-4-karboksamid
O
O
3
2
2
NH
N
4
NH
O
OH
1
O
4
OH
N-[2-[[2-Hidroksi-3-(4-hidroksifenoksi)propil]amino]etil]morfolin-4-karboksamid
Psikoaktif ilaçlar
Psikiyatrik hastalıkların (mental fonksiyon bozukluklarının) tedavisinde
kullanılırlar.
Ajitasyon ve anksiyetiyi azaltarak hastayı huzurlu ve barışçıl hale getirirler.
Metal hastalıkları iyileştirmez, ancak çoğunu kontrol altında tutarlar.
Hastanın semptomatik görünümünü ve davranış sapmalarını azaltıcı yönde
hareket ederler.
Sosyal, mesleki ve ailevi yaşam düzeni içinde hastanın kapasitesini arttırırlar.
Psikoaktif ilaçlar aynı zamanda tranklizanlar olarak da isimlendirilen ilaçlardır.
Psikoaktif ilaçların sınıflandırılması
1) Antipsikotik ilaçlar
2) Antidepresan ilaçlar
3) Antianksiyetik ilaçlar
1) Antipsikotik ilaçlar
Antipsikotik ilaçlar şizofreni, mani, senil demans ve
çocuklardaki davranış bozuklukları gibi psikozların
tedavisinde kullanılır.
Bu nedenle antişizofrenik veya nöroleptik ilaçlar veya
majör traklizanlar (sakinleştiriciler) olarak bilinirler.
Bu ilaçlar, merkezi sinir sistemini baskılayarak (dopamin
seviyelerini azaltarak) ve uyku meydana getirmeden
sedasyon yaparak etkili olur. Uyarı, ajitasyonu, saldırganlık
ve dürtüselliği azaltmak için kullanılırlar.
Günümüzde genel olarak tipik ve atipik başlıkları altında
sınıflandırılırlar;
Tipik antipsikotikler: Daha eski ve iyi tanımlanmış ilaçlar
olup, başlıca dopamin D2 reseptörlerini bloke ederler.
Atipik antipsikotikler: Sınıfın daha yeni üyeleridir. Sıklıkla
benzer bir mekanizma üzerinden etki etmekle beraber bu
grup içinde bazen diğer etkilerin karıştığı atipik ilaçlar
vardır.
Dopamin biyosentezi
(İnhibitör bir nörotransmitter, şizofrenik ve manik hastalarda beyinde aşırı üretilir)
Dopamin
Klorpromazin
Dopamin ve klorpromazin’in çakışık yapıları
Antipsikotik ilaçlar
Tipik ilaçlar
Atipik ilaçlar
Klorpromazin
Promazin
Perfenazin
Proklorperazin
Trifluperazin
Benperidol
Haloperidol
Pimozid
Flupentiksol
Zuklopentiksol
Amisulprid
Aripiprazol
Klozapin
Olanzapin
Paliperidon
Ketiapin
Risperidon
Sertindol
Zotepin
1) Fenotiyazin türevleri
Promazine, klorpromazin, asepromazin, trifluopromazin, tiyoridazin,
mesoridazin, trifluoperazine, perfenazin, flufenazin, asetofenazin,
proklorperazin,
2) Tiyoksantenler
Zuklopentiksol, flupentiksol
3) Butirofenonlar
Haloperidol, benperidol
4) Muhtelif ilaçlar
Pimozid, risperidon
1) Fenotiyazin türevleri
Fenotiyazin türevleri postsinaptik dopamin reseptörlerini bloke ederler.
Halüsinasyonlar, delüsyonlar (hezeyanlar), bozulmuş konuşma, çevreye ilgisizlik
ve tuhaf davranma gibi, psikozun pozitif belirtileri üzerinde etkilidirler.
Fenotiyazin
Kimyasal olarak fenotiyazin türevleri bir hidrofilik bazik amino alkil zincir
ve lipofilik ve doğrusal kaynaşmış trisiklik bir sistem tarafından oluşturulur.
1.
Fenotiyazin halkasının 2- konumunun elektron çeken bir sübstitüentle sübstitüsyonu antipsikotik aktiviteyi arttırır
(klorpromazin-klor).
2.
Fenotiyazin halkasının 3- konumunda sübstitüsyon, unsübstitüe türeve göre antipsikotik aktiviteyi arttırır. Ancak bu
artış 2- sübstitüe bileşiğe göre daha azdır.
3.
Fenotiyazin halkasının 1 ve 4- konumunda sübstitüsyon antipsikotik aktiviteyi azaltır.
4.
Fenotiyazinler antipsikotik ativite için halka azotunda azot taşıyan bir yan zincir taşımak zorundadır.
Halka ve yan zincir azotu üç karbonluk bir zincir ile ayrılmalıdır.
5.
Yan zincirler, alifatik, piperazin veya piperidin türevleri olmalıdır. Piperazin yan zincirleri en yüksek güç ve farmakolojik
seçiciliği kazandırır.
6.
Bazı uygun yapılılar (flufenazin) uzun zincirli asitler ile uzun süren aktiviteye sahip olan stabil ve çok lipofilik esterler
oluşturur.
7.
Yan zincir üzerinde fenil, dimetilamino veya hidroksil gibi büyük veya polar gruplar ile sübstitüsyon, sakinleştirici
aktivitenin kaybı ile sonuçlanır.
Antidepresan
Nöroleptik
Fenotiyazin halkasının ve bazı sübstitüe fenotiyazin
halkalarının sentezleri
. Cl
-
S
NH 4Cl
S (elementel)
+
NH
NH2 H3N
I2 veya AlCl3 (ergitim)
N
H
10H-fenotiyazin
S
N
H
CH 3COCl
AlCl 3
S
HO
-
S
N
COCH 3
N
H
COCH 3
COCH 3
2-asetil-10H-fenotiyazin
Asepromazin
Asetofenazin
SH
S
Cl
Na 2S
NaNH 2
(redüksiyon)
Br
O 2N
Cl (H)
Br O2N
2-bromotiyofenol
Cl (H)
2-bromofenil 4-kloro-2-nitrofenil tiyoeter
S
S
NaNH 2
Br H2N
Cl (H)
N
H
Promazin
Klorpromazin
Perfenazin
Cl (H)
Klorpromazin HCl
2-Kloro-10-[3-(dimetilamino)propil]-10H-fenotiyazin hidroklorür
10
2
. HCl
3
Triflupromazin
10-[3-(Dimetilamino)propil]-2-(triflorometil)-10H-fenotiyazin
3
3
10
2
Promazin
10-[3-(Dimetilamino)propil]-10H-fenotiyazin
1
3
3
10
Asepromazin
1-[10-[3-(Dimetilamino)propil]-10H-fenotiyazin-2-il]etan-1-on
S
S
N
H
+
NaNH 2
Br
10
N
N(CH 3)2
CH3
O
2
1
O
H3C
3
N
CH3
Asepromazin
CH3
Tiyoridazin
10-[2-[1-Metilpiperidin-2-il]etil]-2-metiltiyo-10H-fenotiyazin
2
10
2
2
1
Mesoridazin
10-[2-[-1-Metilpiperidin-2-il]etil]-2-metilsülfinil-10H-fenotiyazin
1
2
2
10
2
S
NaNH 2
S
N
H
+
S
Cl
CH3
O
(veya CH3S)
N
N
S
CH3
O
CH3
H3C
(veya CH3S)
N
Mesoridazin
Tiyoridazin
2-Metiltiyofenotiyazin, 2-(2-kloroetil)-1-metilpiperidin ile sodamid karşısında
istenen tiyoridazini verir.
2-Metilsülfinilfenotiyazin, 2-(2-kloroetil)-1-metilpiperidin ile sodamid karşısında
istenen mesoridazini verir.