HZ. PEYGAMBER`DE HOŞGÖRÜ VE İNSAN SEVGİSİ

Ç. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, Temmuz-Aralık 2003
HZ. PEYGAMBER'DE HOŞGÖRÜ VE İNSAN SEVGİSİ
Yard. Doç. Dr. Harnit DİKMEN•
Hoşgörü,
sevgi, şefkat, barış, merhamet denince ilk akla gelen şüphesiz Hz.
Muhammed (s.a.v.)'dir. Biz bu yazımızda Hz. Peygamber'de hoşgörü ve insan
sevgisi üzerinde
insanlara
sevgi
duracağız.
gösterdiği
anlayışı
O,
sevgiyle
merkezinde
katılaşmış
kalplerin hidayete ermesine sebep
onları doğru
hoşgörü
yola
yöneltmiştir.
ve insan sevgisi
vardı.
olmuş,
Hz. Peygamber'in
O'nun kalbi
şefkat,
merhamet ve insan sevgisi ile dolu idi. Nitekim Allah (c.c.) Kur'an-ı Kerim'de onun
hakkında şöyle
buyuruyor: "Ey Muhammed! Biz seni ancak aiemlere rahmet olarak
gönderdik. ,ı
Hz. Peygamber, "Birbirinize
sırt
çevirmeyin. Birbirinizle
çekişmeyin. Kardeş
2
olun ey Allah'ın kulları!" ve "Sizden biriniz kendi nefsi için istediğini din kardeşi
için istemedikçe gerçek mü'min olamaz."3 emirleriyle topluma güven, sevgi ve
kardeşlik tohumlarını atmıştır.
İnsanların sınıflandırılmasına karşı
cinslerine, renklerine, dillerine ve mali
çıkan
Rasulüllah, toplumda insanları
konurolarına
göre
ayırmamış,
• Çukurova Üniversitesi İliiliiyat Fakültesi Türk-İsHim Edebiyatı Anabilim Dalı.
1
Enbiya, 2l/107.
2
İmfun Malik, MıNatta ', Hüsnü'I-Hulk, 15.
3
Buhar!, Sahih, İmfuı, 7.
herkesi
eşit
Hz. Peygamber'de Hoşgörü ve İnsan Sevgisi
telakk.i etmiş, bunun sonucu olarak da, Ebu Bekir, Ömer, Osman ve Ali ile Bilal,
Ammar, Amir b. Füheyre ve diğerleri arasında hiçbir fark gözetmemiştir. 4
Hz. Peygamber'in
şefkat
ve merhameti,
görülür. Hz. Peygamber, insanlara hoşgörülü
hep. iyilik için
çarpardı.
hayatının
davranır,
Kimseye bir kötülük
her döneminde
açıkça
merhametle dolu olan kalbi,
dokunmasını,
hiçbir kimsenin
ineinmesini istemezdi. İnsanlar için hep iyiyi ve güzeli isterdi. Allah (c.c.) da O'na
"Sen Allah'tan bir esirgeme sayesindedir ki onlara yumuşak davrandın. Eğer kaba,
katı yürekli olsaydın onlar etrafından herhalde dağılıp gitmişlerdi bile." 5 diyerek
O'nun merhametine işaret et.miştir.
Peygamberimizin sevgisi; bütün insanlar için geçerliydi. En çok da mü'minleri
severdi. O,
Müslümanların
Dünyada eşi benzeri
Sevginin,
hüzünleriyle hüzünlenir, sevinçleriyle sevinirdi.
görülmemiş
bir sevgiydi bu.
barışın, hoşgörünün, anlayışın
simgesi olan Hz. Peygamber (s.a.v.),
yetimlerin, öksüzlerin koruyucusuydu. O, hak sahibine
hakkını
veren, "Kim bir
6
zimmiye eziyet ederse ben onun hasmıyım." diyen, her zaman insan kazanmaya
çalışan,
olduğu
insana insan
için
değer
veren rahmet peygamberiydi. O,
taşlaşmış
kalpleri sevgiyle, hoşgörüyle dolduran en güzel öğretmendi. İnsanlar için her türlü
fedakarlığı
yapabilen,
komşusu
aç iken kendisi tok olmayan,
kadına, çocuğa,
köleye
en güzel değeri veren bir peygamberdi.
Hz. Muhammed (s.a.v)'in peygamber olarak
dasıydı.
O dönemde
burası şirkin
hakim
olduğu
gönderildiği
yer Arap
yarıma­
ve zulmün de had safhada
olduğu
bir yerdi. Hz. Peygamber insanlara rahmetle, merhametle yaklaştı ve onlara İslam' ı
sevdirdi. O, hayatında insanlara hiç kötülük yapmadı. Peygamber olarak gönderilmeden önce bile insanlar O'na, kendisine inamhp güvenilen kimse anlamında
4
İbn Hişfun, Abdülmelik, es-Sfretü 'n-Nebeviyye, Mısır 1936, I, 339-343; Müslim, Sahih, Hac,
448; İbn İdris, Abdullah Abdulaziz, Müctemeu 'I-Medine fi Ahdi 'r-RasUl, Riyad 1992, s. 90-91;
M. Ali Kapar, "Hz. Peygamber'in Güvenilirliği", istem İslam San 'at, Tarih, Edebiyat ve
5
AI-i imran, 3!159.
Musikfsi Dergisi,
6
Sayı:
1, Konya 2003, s. 46.
Suyılti, el-Ciimiu 's-Sağir, Riyad 1988, I, 579.
130
Yard. Doç. Dr. Harnit Dikmen
"Muhammed el-Emin"7 diyorlardı. İslam' a davet amacıyla gittiği Taifte insanlar
O'nu hakir gördüler, O'nu aşağıladılar, O'nunla alay ettiler, İslam'ı kabul
etmediler. Öte yandan O'nu evlathğı Zeyd'le birlikte taşladılar. Bu arada O, beddua
etmek varken, "Ey
öylesine
zayıf,
Allah'ım!..
imkan ve
uğruna uğraşıp
Ben ancak senin
vasıtalardan
didiniyorum; fakat
o kadar mahrum bulunuyorum ki... Hiç
şüphesiz
ilahi tebliğ vazifeme devam etmek istiyorum ve bana karşı öfke ve
gazabından gelmernek şartıyla bu güçlüklere de hiç aldırdığım yok. Her şeye
rağmen
senin himaye ve koruman
(emfuıın)
çok dalıa hoştur; Sen Kadir-i mutlak ve
8
Rahlm olan Allah'sın." diyerek dua ve niyazda bulunuyordu. Uhud Savaşı'nda dişi
kırıldığırıda
yine insanlara beddua
etmemiş
ve
şöyle demişti:
için gönderilmedim, rahmet olarak gönderildim."
Allah Rasulü (s.a.v.), insanlara
çekmişti.
maruz
En
kaldı.
Onların
hep
yakınları
olan
Allah'ı
"Ben beddua etmek
9
ve O'nun sevgisini
akrabaları tarafından horlandı
anlatırken
ve büyük
çok çile
işkencelere
Ama O, bir kere olsun kendisine eziyet edenlere beddua etmedi.
iyiliğini
istedi. Hatta Allah Teala'ya "Ya Rab! Kavmime hidayet nasip
et, çünkü onlar bilmiyorlar." 10 diyerek dua ve niyazda bulundu.
Hz. Peygamber çok sabırlı, çok merhametli ve çok hoşgörülü idi. Kendi
karşı yapılan
yapılan
her türlü zulüm,
kötülüklerden
işkence
dolayı kızdığı
ve hakaretlere bile tahammul ederdi.
pek görülmezdi. Ancak O,
şahsına
Şahsına
Cenab-ı Allah'ın
rızasına aykırı, İslamiyet ile bağdaşmayan bir şeyi gördüğü zaman şiddetle karşı
koyar ve bunu Allah' ın rızasına uygun hale getirinceye kadar uğraşırdı. ı 1
Allah Rasulü'nün
genişliğini
şefkat
ve merhameti, kendisinin kabiliyet ve idrak ufkunun
ifade eder. Yüce Allah, O'nu
kız çocuklarının
diri diri
gömüldüğü
bir
Hüseyin Algül, "Eınln", TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1995, XI, I ll.
Muhammed Hamidullah, İslam Peygamberi (Hayatı ve Faaliyeti), İrfan Yayımcılık ve Ticaret,
İstanbul 1993, I, 487.
9
Müslim, Sahih, Birr, 87 (Hadis no: 2599).
10
Buhılri, Sahih, Enbiya, 37.
11
Sadık Eraslan - Ekrem Keleş, En Güzel Örnek Hz. Peygamber, Türkiye Diyanet Vakfı
Yayınları, Ankara 2003, s. 30.
7
8
131
Hz. Peygamber'de Hoşgörü ve İnsan Sevgisi
topluma peygamber olarak göndermişti. Ve O, kendisine verilen
şefkat
ve sevgiyle
cahiliye dönemini asr-ı saadet dönemine çevirmişti.
O, ümmeti için
yaşı dökmüştü,
yaşamıştı.
af ve
doğmamış
Daha
mağfıret dilemiştİ
için yaşamıştı. Sevginin adı
olmuştu.
ümmeti için sabahlara kadar göz
Yaradan' dan; kendisi için
değil, yaşatmak
Kendisine kin kusanlara bile merhamet etmiş,
yıilarca karşısında kılıç tutan insanlara, Mekke'ye girince onları öldürmek varken
eman vermişti,
affetmişti.
Bu ne büyüklüktü.
insanlığa
Peygamberimiz Hz. Muhammed'in
merhamet
edişi
görülmektedir.
çocuklarıyla
oynarlıkları
ve sevgisi, çocuklara olan
Peygamberi.!llİz,
da ilgilenir;
kendi
aHikasında
da çok
çocuklarına gösterdiği
doğumlarından
şefkati,
örnek olan
isimlerinin
mü'minlere
yoğun
olarak
ashabının
ilgi kadar
konmasına, giyiınlerinden
oyunlara kadar onlar için en iyi tavsiyelerde bulunurdu. Hz. Peygamber,
ashabına çocukları
sevrnelerini tavsiye
etmiş
ve
çocuğunu
hiç
öpmediğini
söyleyen
bir bedeviye "Allah kalpterinizden merhameti çıkardı ise ben ne yapabilirim ki!" 12
buyurarak çocuk sevgisinin önemine dikkat çekmiştir.
Bir gün Allah'ın elçisi Hz. Ali'nin
oğlu Hasan'ı
öpüyordu.
Yanında
da Temim
kabilesinin ileri gelenlerinden Akra İbn Habis vardı. Akrıl, Hz. Peygamber'in
çocuğu öptüğünü
görünce: "Benim on
dedi. Bunun üzerine
Allah'ın
elçisi
çocuğum
şöyle
var, onlardan hiçbirini öpmedim!"
buyurdu:
"Şu
muhakkak ki, merhamet
etmeyene merhamet olunmaz. İnsanlara merhamet etmeyene Allah merhamet
etmez." 13
Hz.
Peygariıber,
merhamet ve sevgi
Peygamberimizin mübarek yüzünü
gösterınede eşsizdi.
neşe
ve sevinç
Bir çocuk
kaplardı.
Yolda
gördüğünde
gördüğü
her
çocuğa selam verir 14 , onun hal ve hatının sorar 15 , onunla konuşur ve şakalaşırdı. 16
İbn Mace, Sünen, Edeb, 3 (Hadis no: 3665).
Buhari, Sahih, Edeb, 18.
14
Buhari, Sahih, İsti'zan, 14.
15
Buhiiri, Sahih, Edeb, 81; Müslim, Sahih, Selam, 15 (Hadis no: 21).
16
Buhari, Sahih, Fediiilu's-Sahiibe 22; Ahlak Hadisleri (Terc. ve Şerh: A. Fikri Yavuz), Sönmez
Neşriyat, İstanbul 1979, I, 284 (Hadis no: 269).
12
13
132
Yard Doç. Dr. Harnit Dikmen
Çocuklarla oynar 17, onlara hediyeler verirdi. 18 Onlarla çocuklaşır, onların seviyesine
göre hareket ederdi. Binekli olduğu zaman çocukları terkine alır 19 , gidecekleri yere
kadar götürürdü. 20
Peygaınberimiz, çocukların dediğini
erkek
ayrımı yapmazdı.
yapar,
onların
kazanırdı. Kız
kalbini
Böyle bir durum sergileyenleri
ve
uyarır, davranışlarının
2
dÜzeltilmesini sağlardı. ı Peyg~berimiz, Müslüman olmayan çocuklara da aynı
şefkat
ve sevgisini
göstermiştir.
davranışını savaş zamanında
mesini
Peygamberimiz,
da gösterirdi.
barış zamanında gösterdiği
Savaş esnasında çocukların
bu
öldürülme-
öğütlerdi.
Allah Rasulü, kendi
çocuklarını
ederdi. Fakat bu sevgisinin kötüye
şefkatli
torunlarını
kullanılmasına
gittiğinde
Peygamberimiz
ayağa
oturturdu. Onun çocuklara has özel bir sevgisi
çıkacağı
uğrardı.
kalkar,
vardı.
zaman en son
Hz.
alnından
Namaz
Fatıma
öper,
kızı
da
yanına
kılarken torunlarının
kendisiyle oynarnalarına kızmaz, secdede sırtına çıkan torununun
önlemek için namazını uzatırdı.
de belli
da izin vermezdi. Onlar için
giderdi. Seferden dönünce de ilk önce ona
ziyarete
sevdiğini
çok sever,
bir baba, merhametli bir dedeydi. Bir sefere
Fatıma'ya
babasını
ve
düşüp
ineinmesini
22
Efendimiz, torunu Ümame'yi çok sever, onu omzuna alır, Medine sokaklarında
dolaşırdı. Kız
torununa
gösterdiği
bu sevgi çok orijinal bir
davranıştır.
Süt
arınesinde olan oğlu İbrahim'i görmek için ayrıca zaman ayırır, onun yanına gider,
kucağına alır, onu öper, sonra da geri dönerdi. 23
Hz. Peygamber sadece kendi
okşar, hatalarını gördüğünde
çocuklarını değil,
tebessüm ederek
17
bütün
çocukları
uyarırdı. Azatlı
sever,
başını
kölesi, Zeyd b.
Buhan, Ahlak Hadisleri, I, 285 (Hadis no: 270).
Viikıdi, Kitabü 'l- Meğazf, tah. Marsden Jones, Beyrut 1966, Ili, 979-980.
19
Buhiiri, Sahih, Urnre, 13; Ebü Davüd, Sünen, Cihad, 53 (Hadis no: 2559).
20
Mehmet Emin Ay, "Hz. Peygamber (s.as.) ve Çocuklar" Diyanet İ/mf Dergi: Paygamberimiz
Hz. Muhammed (s.a.s.) Özel Sayı, Ankara 2000, s. 161-180.
21
Hayati, Hökelekli, "Çocuk'', TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1993, VIII, 356.
22
N esai, Sünen, İftitah, 82.
23
Müslirn, Sahih, Fedilil, 62.
18
133
Hz. Peygamber'de Hoşgörü ve İnsan Sevgisi
Harise'yi sevgisinden o kadar memnun bırakınıştı ki, kendini atmaya gelen amca ve
bab<1!5ına
"Ben Hz. Muhammed'in
yanında
katmak istiyorum. O bana gerçekten
24
sevgi ile yaklaşıyor, O'nun yanında huzurluyum." diyerek babasıyla gitmemiş,
Hz. Rasul 'ün yanında kalmayı tercih etmişti.
O, hicret gününde Medine
kenarında
yol
sokaklarına
ayak
bastığında insanları
selfunlarken,
sormuş,
oynayan çocuklara "Beni seviyor musunuz?" diye
"Seviyoruz ya Rasulallah." diyen minicik yavrulara "Ben de sizi seviyorum."
diyerek karşılık vermişti.
Başkasının
taşladığım
hurma
sormuş;
25
ağacından
taşiayıp
yiyen bir
çocuğa,
niçin
hurmaları
ona, "Yavrucuğum,
26
hurmaları taşlama, ağacin altına düşenleri al ve ye!" diyerek, ona nasihatte
bulunmuştur. Onun için "Allah'ım, onun açlığını gider!" 27 diyerek dua etmiştir.
aç
·.olduğu
hurma
taşladığını öğrenince
için
O'nda çocuk sevgisi oldukça
fazlaydı.
Peygamberimiz onun ziyaretine gitti.
Bir Yahudinin
Çocuğa
Müslüman
çocuğu hastaydı
olması
ve
için telkinde
bulundu. Çocuk babasından müsaade istı;ıyerek Müslüman oldu? Barış zamanında­
8
ki bu
tavrı savaş zamanında
çocukların
arasında
da sürdü. Bir
cesedini görünce dolu dolu
çocuklar
kalmış
ve
savaş
olmuştu
öldürülmüşlerdi.
gözleri.
Ierin
çocuklarıydı.
"Farkında değil
Aman ha
çocukları
savaş meydanında
Savaş esnasında
müşrik
misiniz? Sizin en
iki taraf
üzüldüğünü
Peygamberimizin çok
gören sahabilerden biri, "Ya Rasulallah! Onlar
Peygamber (s.a.v.) de
bitiminde,
çocuklarıydı."
hayırlılarınız
öldürmeyin! Çünkü onlar
fıtrat
da
dedi.
müşrik­
üzere
doğar­
lar."29 buyurmuştur.
Afzalurrahman, "Hz. Muhammed Çocuklarıyla", Siret Ansiklopedisi, İnkıliip Yayınları,
İstanbul 1996, II, s. 225.
25
Diyarbekri, Tarfhu 'l-Hamfs, Mısır 1302, I, 385; Afzalurrahman, "Sevgi ve Merhamet", Siret
Ansiklopedisi, İnkıliip Yayınları, İstanbul 1996, I, 44-45.
26
Mustafa Öcal, "Çocuk Terbiyesi ve Peygamberimizin Eğitim Metodu", Diyanet Dergisi:
Peygamberimiz (s.a. v.) Özel Sayısı, C. 25, Sayı 4, Ankara (Ekim, Kasım, Aralık) 1989, s. l 79.
27
İbn Mace, Sünen, Ticarat 67; Ebu Davüd, Sünen, Cihad, 94 (Hadis No: 2622).
28
Buhar!, Sahih, Cenruz, 79.
29
ei-Hindi, Kenzü '1-Ummal, Beyrut 1985, IV, 591.
24
134
Yard. Doç. Dr. Harnit Dikmen
Onun gençlere
gösterdiği
Peygamber gençlerle
başka
özel ilgi de sevginin bir
yakından ilgilenmiş;
göstergesidir. Hz.
onlara ilmi, dilli, ictima:i vs. her alanda
yol göstermiştir. Öyle ki, sahabelerden oluşan askeri biriikiere gençleri de komutan
olarak tayin etmede hiçbir tereddüt göstermemiştir. 30
Hz. Muhammed (s.a.v.), insanlara
eşit davranır, onların
kalplerini
kırmamak
iÇin son derece özen gösterirdi. ~engin, fakir, köle, efendi, siyah, beyaz vs. kimi
görse selam verir, musafaha ederdi. Hz. Peygamber'in sevgisi sıradan insanların
değildi.
sevgisi gibi
Dini, dili,
ırkı
ne olursa olsun
insanların iyiliğini
istiyordu.
Bunun için de sürekli Allah (c.c.)'a dualar ediyor, insanlar için mağfıret diliyordu.
Hz. Peygamber, köleleri
giydiğinden
Köleleri serbest
diğer
insanlardan
Almış olduğu
giydirirdi.
bırakırdı,
Peygamberimiz, kölelere
dil,
ırk,
mesajın
farkı
sonra da kitleleri
herkese karşı
hoşgörülü,
yedirir,
da çok merhametliydi. Onlara çok
iş yaptırmaz,
31
Hz. Muhammed (s.a.v.),
temsilcisi olarak gönderildi. Bu yüzden O'nun
renk, cinsiyet
başlayıp,
yediğinden
istemezlerdi.
yoruldukları vakit kendisi de onlara yardım ederdi.
evrensel bir
etmez,
yanından ayrılmak
fakat köleler O'nun
karşı
ayırt
köleleri azat eder, onlara eziyet etmezdi.
gözetmeksizin evrensel bir
şefkati
boyuttaydı.
peşinden sürüklediği davasında
O'nun
Tek
de din,
başına
izlediği
yol,
merhametli ve alçakgönüllü almaktı.
Nitekim bir gün bir Yahudinin cenazesini
cenazeyi gören Hz. Peygamber,
ayağa kalktı.
götürüyariardı
mescidin önünden,
Sahabiden biri, "O Yahudidir."
dediğinde, Hz. Peygamber, "Ama insan değil mi?" 32 demiş ve insanlara duyduğu
saygıyı
bir kez daha göstermişti ürnmetine.
Peygamberirniz,
etmişti
kırdığı
30
31
32
ki O'nun
hanımfarına karşı
adaletsizliğinden?
görülmemişti
çok merhametliydi. Hangi
O, hep rahmetini ön plana
hanımı şikayet
koymuş,
dünyada. Anne sevgisi de O'nun sevgisinin
kimseyi
başka
bir
Hüseyin Algül, "İnsan! İlişkiler Açısından Hz. Muhammed (s.a.s.)", Hz. Muhammed ve
Gençlik, TDV Yayınları, Ankara 1995, s. 54.
Buhari, Sahih, İman, 22; Müslim, Sahih, Eyman, 4 (Hadis no: 1661); Ebfi Davfid, Sünen, Edeb,
133 (Hadis no: 5157); Tirmizi, Sünen, Birr, 29 (Hadis no: 1946).
Ahmed b. Hanbel, Müsned, Mısır 1895, VI, 6.
135
Hz. Peygamber'de Hoşgörü ve İnsan Sevgisi
hanımı
yönüydü. Kendisini bir kez emziren
ömür boyu
unutmamış,
ona
çeşitli
bediyeler almış ve memnun etmiştir.
Hz. Peygamber (s.a.v.),
kadınlara
toplumda
gereken
değeri
fazla
kadınlara
değer
iyi
davranır, onları
üzmezdi. O dönemde
verilmezdi. Ancak, Peygamber (s.av.) onlara
verdi. Veda Hutbesi'nde
"Kadınların
sizin üzerinizde
hakları vardır,
onlar size Allah'ın emanetidir." buyurarak bunu göstermiştir.
33
Peygamberimiz (s.a.v.), sabah
namazını tamamlayınca
yüzünü
ashabına
döner
ve şöyle derdi: "İçinizde hastası olan var mı? Ziyaret edelim. Hayır, derlerse, peki
cenazesi olan var mı? Defuedelim."
34
derdi. Peygamberimiz, ashabını çok severdi.
Ashap da Peygamberimii'i çok severdi. Ölümüne yakın onların gözüne bakarak
ağlamıştır,
var, ona
bir müddet de olsa onlardan
yardım
aynlacağı
için. Peygamberimiz, nerede fakir
eder; nerede hasta var, onu ziyaret eder; yoksul ve kimsesiz
çocuklara sahip çıkar, onlara yalnız olmadıklarını hissettirirdi.
35
Hz. Peygamber'in insanlara olan sevgisini Enes (r.a),
şöyle
"Rasulullah'a on sene boyunca hizmet ettim. Valiahi ne bana kötü bir
ne öf dedi, ne yaptığım bir şey için niye yaptın, ne de
yapmadın? dediğini duymadım."
yapmadığım
bir
anlatıyor:
şey
şey
söyledi,
için niçin
36
Hz. Peygamber (s.a.v.), kin dolu gönülieri hidayete ve kardeşliğe döndürrnüş,
düşmantıkla
kabalıkları
kararan kalpleri sevgi ve
nezakete,
olumsuzlukları
(s.a.v), bütün insanlara Allah
Hüreyre (r.a.),
benim
şanım
şöyle
rivayet
rızası
şefkatle doldurmuş, asık suratları güldürmüş,
müspet ve güzele
çevirmiştir.
için birbirlerini sevrnelerini
etmiştir: "Kıyamet
istemiştir.
başka
hiçbir gölgenin
olmadığı şu günde onları gölgem altında barındıracağım. "
37
el-Heyseml, Mecmau 'z-Zeviiid, Beyrut I 982, III, 266.
el-Hindl, Kenzü 'l-Ummiil, Beyrut 1985, VII, 50.
35
Hüseyin Algül, Peygamberimizin Şemaili, Ahlak ve Adiibı, İzmir 2000, s. 63-65.
36
el-Hindl, a.g.e., VII, 208.
37
el-Hindl, a.g.e. IX, 6; Tirmizi, Sünen, Zühd, 53 (Hadis no: 2391).
34
136
Ebu
gününde Allah Tea.J.a diyecek ki,
için birbirlerini sevenler nerede? Gölgemden
33
Rasulullah
Yard. Doç. Dr. Harnit Dikmen
Kur'an-ı Kerim'de: "Biz seni ancak müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik." 38
"Ey Muhammed! Allah'ın yoluna hikmetle ve güZel öğütle davet et. Onlarla en
şekilde mücadele
güzel
et."
buyrulınaktadır.
39
Peygamberimiz bütün insanlara şefkatle muamele
işkencelere karşılık
O,
onların
ermeleri için dua etmiştir.
olması
yok
Bu
etmiştir.
için lanetler
doğrultusunda
emirler
Kendisine
yapılan
okumamış, onların
bütün
hidayete
40
Allah (c.c.), Tevbe suresinde O'nun hakkında şöyle buyurmaktadır: "Size
içinizden öyle bir peygamber geldi ki, zahmet çekmeniz O'nu incitir ve üzer. Size
çok düşkündür, Müslümanlara çok merhametlidir. Onlara hayır diler." 41 İşte O'nun
insanlığa duyduğu
sevgiyi gösteren en büyük kanıt.
O, her zaman bütün
davranışlarda
insanlığa kucağını açnuş,
bulunanlara bile alemierin efendisine
ya da hafif bir gülümsemeyle onlara yaklaşmıştır.
yüzüne
kendine hakaret eden, kaba
yakışır
bir lisanla cevap
Hatası olanları
vermiş
bile hiçbir zaman
karşı eleştirmemiştir.
Peygamberimiz (s.a.v),
düşmanıarına
dahi sevgiyle muamele ederdi. Bu sayede
birçok insan İslam'a girmiştir. Rasulullah alerabaya karşı da her zaman şefkatli
olmuştur.
Onlara eziyet edilmemesini, korunup
Çocuklara
karşı şefkatli olmuş,
gözetilmesini
onlara büyük insanlar gibi
emretmiştir.
davranmış,
selam
vermiştir. Özellikle yetimlere iyi davranınayı emretmiştir.
Özetle O, alemiere rahmet olarak gelmiş bir peygamberdi. Onun kadar
günahsız,
tertemiz bir çehre kainatta bir daha zuhur etmeyecekti. Koskoca illemin
yaratıcısı O'na "Habibim"42 demiş ve bu şeref O'na yetmişti.
O
şerefli varlığın
ayak
tarafı sarmış, Balıira'nın
bastığı
topraklarda
insanların
çirkin
göz yaşları bir nida olmuştu. Böylece o
davranışları
muştu
her
yere öyle bir
38
İsra, 17/105; Furkan 25/56.
39
Nahl, 16/125.
Müslim, Sahih, Birr, 87.
Tevbe, 9/128.
Suyütl, el-Hasaisü 'l-Kiibra, Beyrut 1985, II, 330; Süleyman Çelebi, Mevlid (Haz. Faruk Kadri
Timurtaş), İstanbul 1990, s. 13; Ahmet Aymutlu, Süleyman Çelebi ve Mevlid-i Şerif, İstanbul
1995, s. 83; EmineYeniterzi, Divan Şiirinde Na't, Ankara 1993, s. 177.
40
41
42
137
Hz. Peygamber 'de Hoşgörü ve İnsan Sevgisi
indi ki Sevgililer Sevgilisinin nurdan mührü
ortalığı aydınlattı.
Koskoca bir alem,
O'nun rahmet pınarında susuzluğunu giderdi.
Dinimiz,
emretmiştir.
pınarıydı.
insanların
birbirlerini sevmelerini, birbirlerine karşı iyi davranmalarını
Bu dinin peygamberi olan Hz. Muhammed (s.a.v.) de
Bütün
yaptığı işlerde
yaratılan ademoğlunu.
ile sevdi. O, bir çocuğa bakınca gözlerinin içi güler,
edenler ne bilirierdi O'nun derinliklerindeki
ayağına
onlarca kez gitti. Yeter ki o
taşladılar
O'nu.
bir sevgi
sevginin tezahürü görülürdü. Hiçbir insan O'nun
gibi sevmedi, sevemezdi ve sevmeyecekti
yüceliği
eşsiz
Kanlarını yukarı
insanlık
O,
yüreği
insanları
bütün
alev alırdı. Alay
sevgisini. O, en kötünün bile
yanmasın, ateş
onu
sildi, yeter ki helak
almasın
olmasın
diye! Taifte
topraklar. Belki
içlerinden biri doğru yola gelirdi. Hangi akıl sahibi bakınca göremezdi O'nun
gözlerindeki ışıltılı sevgiyi.
O, bizleri sevdi, bizden öncekileri de, bizden sonrakileri de... O, bütün bir
ümmetini toptan sevdi sorgusuz sualsiz. Ümmeti O'nu terk etse bile O sevmeye
devam ediyor.
138