Slayt 1 - Acıbadem Hemşirelik

SAĞLIKLI CİNSEL YAŞAM ve CİNSEL
İŞLEV BOZUKLUKLARINA BAKIŞ
Hazırlayan: Uzm. Hem. Berfu ŞENGÖZ
Acıbadem Sağlık Grubu
Eğitim ve Gelişim Hemşiresi
Hazırlanma Tarihi: 26 Haziran 2015
http://1.bp.blogspot.com/-dp01qoBJ70s/Usq0uj_M1NI/AAAAAAAAAJk/eNI2S0fuD_4/s1600/Cornelis_van_Haarlem_-_De_zondeval.jpg
Sunu Planı
• Cinsellikle ilgili tanımlar
• Cinsellik yönünden sağlıklı bir erişkinin
davranışları
• Mutlu ve doyumlu cinsel yaşamın unsurları
• Cinsel haklar
• Cinsel işlevler
• Cinsel işlev bozuklukları
• Cinselliğin değerlendirilmesi ve daha iyi olması
için yapılacaklar
Cinsellik hem en çok merak edilen, hem de en çok
yasaklanan, hem en çok konuşulan hem de aslında hiç
konuşulmayan, çok bilindiği iddia edilen ama aslında
çok az bilinen, bir yanda övünülen diğer yanda ise
aslında çok utanılan bir konu olması nedeniyle zorlu
bir konudur.
https://ceydaninterapinotlari.files.wordpress.com/2014/12/human_brain-withbodies1.png?w=379&h=218
Cinsellik doğum öncesi
başlayıp ömür boyu devam
eden, insanların değerleri,
inanışları, duyguları,
kişilikleri, sevdikleri ve
sevmedikleri şeyler,
tutumları, davranışları,
fiziksel görünümleri ve içinde
yaşadıkları toplumlara göre
şekillenen bir kavramdır.
http://www.edebiyatdefteri.com/resim/resimli_siir/buyuk/584028.jpg
Cinsel davranışlar: Bir kişinin
cinselliğiyle ilgili faaliyetleridir
(dokunmak, öpmek ve
vücudun diğer şekillerde
uyarılması gibi). Cinsel
davranışlar ve deneyimler
insanların cinsel olarak
kendileriyle ve başka
insanlarla ‘ne yaptıklarıdır’.
https://ceydaninterapinotlari.files.wordpress.com/2014/12/manandwoman.jpg
Cinsel ilişki: Oral, anal ve penilvajinal seks de dahil olmak üzere
yakın cinsel davranışlara denir.
http://www.formsante.com.tr/images/stories/cinsellik-iliski/072012/iliski-temmuz-2012-resim-2.jpg
Sağlıklı cinsel ilişki: Beş özelliği vardır. Bunlar;
 Uzlaşmacı
 Sömürücü olmayan
 Dürüst
 Karşılıklı zevk almayı isteyen
 İstenmeyen gebelik ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara
(AIDS dahil) karşı korunmadır.
Cinsel yakınlık: Yalnızca
cinsel ilişkide bulunmak
demek değildir. Öpüşmek,
dokunmak, sohbet etmek,
sarılmak, okşamak, masaj
yapmak, erotik öyküler
okumak ya da şakalar
yapmak, aşk, karşılıklı
beğenme, birlikte olmaktan
mutlu olma ve bu konuda
hayaller kurma, yalnızca
bakışma bile cinsel yakınlık
ya da cinsel bir yaşantı
anlamına gelir.
http://i.kinja-img.com/gawker-media/image/upload/s--gcXDYtwW-/c_fit,fl_progressive,q_80,w_636/18c7ekj3mlsyepng.png
Cinsel olarak sağlıklı yetişkin: Cinsel olarak sağlıklı
yetişkinler; kendi vücutlarının değerini bilen, kendi
davranışları için sorumluluk alabilen, saygı çerçevesinde
her iki cinsiyetle iletişim kurabilen, kendi değerleri ile
tutarlı sevgi ve samimiyet ifade edebilen kişilerdir.
http://bianet.org/resim/olcekle/20385/490/368
Cinsellik Yönünden Sağlıklı Bir Erişkinin
Davranışları;
 Kendi vücudunun değerini
bilen,
 Üreme hakkında gerekli
olan daha fazla bilgiyi
arayan,
 Aşk ve özel davranışları
uygun yollarla yapan,
 Cinsellikte diğerlerinin
haklarına saygı gösteren,
 Cinsel istismardan korunan
 Erken dönemde gebelik
bakımını yaptıran
 İstenmeyen gebelikten
kaçınmak için etkin korunma
yöntemlerini kullanan
 Cinsel yolla bulaşan
hastalıktan kaçınan,
 Cinsel konularla ilgili yasaları
etkilemek için demokratik
sorumluluğunu bilen,
 Önyargılı ve bağnazlık
gösteren davranışlardan
kaçınan.
Mutlu ve Doyumlu Cinsel Yaşamın Unsurları;
Cinsellik, ilk önce kendini
tanımakla başlar ve ancak
kendisini seven, sayan ve
güvenen bir insan
karşısındakine de bu olumlu
duygularla yönelebilir.
http://cdn.psikolojiportali.com/wp-content/themes/safirwebportal/timthumb.php?src=http://www.psikolojiportali.com/wpcontent/uploads/2014/08/kendini-tanima-testi.jpg&w=392&h=250
Mutlu ve doyurucu cinselliğin ilk koşulu, karşılıklı
saygı ve eşler arası etkin iletişim ve paylaşımdır.
Mutlu bir cinsel yaşam, karşılıklı güven, dürüstlük,
açıklık, paylaşım ve saygı üzerine temellendirilmelidir.
Cinsellik, öncelikle bireyin kendi bedenini tanıması ile
başlar. Bireyin, cinsel haz noktalarını fark etmesi ve
bunu cinsel eşiyle paylaşmaktan kaçınmaması daha
doyumlu bir cinsel ilişki yaşamasını sağlayacaktır.
Kişiler birbirlerine karşı
sorumlu davranmalı,
herkesin bir mahremiyeti
ve değeri olduğunu
akıllarından
çıkarmamalıdırlar.
http://pbs.twimg.com/media/BJumnb1CIAAr0MP.jpg:large
Kadının doyumlu bir cinsel ilişki (orgazma ulaşması)
yaşayabilmesi için ön sevişmeye yeterince zaman
ayrılması gerekmektedir.
https://encrypted-tbn1.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcRBQX4syo_pUbUNK_CswsoxgmS_FYlU5CjRZrEK_OmG0lxhQNGX_Q
Cinsel birleşme için uygun zaman ve ortam
seçilmelidir. Güvensiz ortamlarda kadının doyum
sağlaması güçtür.
Paylaşım ve kendini ifade etme, çift
için ortak ve en uygun cinsel davranışı
keşfetmelerine yardımcı olacaktır.
https://agahtayfa.files.wordpress.com/2011/04/bolc3a9ro.jpg
Çift, cinselliğe ilişkin mitleri (tabuları) ve toplumsal
değerleri, birlikte konuşarak ve paylaşarak aşmalıdır.
Hiç kimse hoşlanmadığı bir
cinsel davranışı yaşamak ya da
sürdürmek zorunda değildir.
Karşılıklı sevgi ve saygıya
dayanan bir ilişkide, cinsellik
daha doyumlu olur.
https://tokscoker.files.wordpress.com/2011/11/lust.jpg
İstenmeyen gebelik ve cinsel yolla bulaşan hastalık
kaygısı, özellikle kadının mutlu ve doyumlu cinsellik
yaşamasını engeller. Çift, bu konuda önlemlerini
önceden almış olmalıdır.
Cinsel Haklar;
Cinsel özgürlük
Kapsamlı cinsellik eğitimi
Cinsel otonomi, bütünlük ve vücudunun güvenliği
Duygusal cinsel ifade
Cinsel sağlık bakımı
Özgür ve sağduyulu üreme seçimi yapma
Cinsel mahremiyet
Cinsel eşitlik
Cinsel zevk
Bilimsel araştırmaya dayalı cinsel bilgi edinme
Özgürce cinsellik içeren ilişki kurma
Cinsel Sağlığın Gerçekleşmesi İçin Gereken
Kritik Haklar;
 Kişinin yaşam, özgürlük, özerklik ve güvenlik,
 Eşitlik ve ayırım gözetmeme,
 Eziyet, insanlık dışı davranış, aşağılayıcı davranış, kötü
davranma gibi işkencelerden arınmış bir yaşam,
 Sağlık (cinsel sağlık dahil) ve sosyal güvenlik
konusunda ulaşılabilecek en yüksek standart,
 Gizlilik,
https://encrypted-tbn2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTaoKz0mAAWUpTEzGWIhO_R2aTJQUMMCxYiruS9x2vtF8zhkcCp
 Evlenmek ve aile kurmak konusunda, evliliğin sona
ermesinde eşlerin özgür ve tam rızaları ile eşit olarak karar
verme,
 Çocuk sayısı ve çocuklar arası aralık konusunda karar
verme,
 Eğitimin yanı sıra bilgilenme,
 Düşünce ve ifade etme özgürlüğü,
 Temel hak ihlali durumunda etkin bir yargı yoluna
başvurma.
http://iblog.milliyet.com.tr/imgroot/blogv7/Blog333/2011/09/11/14/149072-3-4-d06a0.jpg
Cinsel İşlevler
İnsanda cinsel uyarana gösterilen fizyolojik tepki
4 evreden oluşmaktadır. Erkekteki cinsel yanıt döngüsü
genellikle birbirine benzer ancak kadınlarda durum
farklıdır. Kadındaki cinsel yanıt döngüsü, tepkinin hem
yoğunluğu hem de süresiyle ilişkili olup, sayısız
çeşitlilikte olabilir.
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSCK2itb9DQ9T-ZFrfC9wrChvSq8NlmMYXlrFrzhvOcxEH1fCPg
https://encryptedtbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQMK9d7iV9XqBu
n3TWkWfX1oJUk62bYlgQmEavGvSkEcxw1nmV1SQ
www.nettedavi.com
http://www.elele.com.tr/elele_f
iles/haber/15-10-2014-16-1021ask.jpg
http://www.forumlordum.net/attachments/10182d1418671135/ask-resimleri.jpg
http://blackandwhiteflowerspictures.weebly.com/uploads/1/3/3/4/13340905/9839949_orig.jpg
http://www.forumlordum.net/attachm
ents/10186d1418671141/askresimleri4.jpg
194.27.141.99/dosya-depo/ders-notlari/omer.../CYBH%20(5.sınıf).ppt
Sanıldığının aksine en önemli cinsel organ penis
ya da vajina değil, beyindir. Bu nedenle uyarılma
ve orgazm evrelerine ek olarak, cinsel isteğin de
önemli olduğu unutulmamalıdır. Cinsel isteklilik,
dürtü, fantezi ve motivasyonun oluşmasında
hormonal sistem önemlidir (dopamin, adrenalin
ve testesteron).
http://www.aktifhaber.com/hayal-gucunuzle-beyninizi-sasirtin-935116h.htm
Cinsel İşlev Bozuklukları
Kadınlarda;
Erkeklerde
 Cinsel istek azlığı,
 Cinsel tiksinti
bozukluğu,
 Uyarılma ve orgazm
bozukluğu,
 Vajinismus (kasılma),
 Ağrılı cinsel birleşme,
 Cinsel istek azlığı,
 Cinsel tiksinti
bozukluğu,
 Erektil disfonksiyon
(sertleşme güçlüğü),
 Erken boşalma ve diğer
 Boşalma bozuklukları,
 Ağrılı cinsel birleşme,
Cinsel işlev bozuklukları çok sık rastlanan sorunlardır.
Kadın ya da erkek ayrımı olmaksızın, en az her üç kişiden
birinin yaşamlarının herhangi bir dönemlerinde en az
bir cinsel işlev bozukluğu yaşamaktadır.
http://cdn.pudra.com/4064/620x400/seks-mutsuz-cift-cinsellik-yatak-ayrilik-mnk-mkl-mns.jpg
Cinsel işlev bozukluğunda hazırlayıcı etkenler;
 Cinsel eğitimin yetersizliği
 Cinsel mitler (tabular)
 Tutucu ortamda büyüme
 Yetersiz cinsel deneyim
 Yaşam biçimi
 Bozuk aile ilişkileri
http://images.habervitrini.com/haber/300x180/yvl7s7kadin_erkek.jpg
 Kişilik özellikleri
 Travmatik cinsel
deneyimler
 Psikoseksüel roldeki
güvensizlik
 Çocukluk dönemlerinden
gelen çözümlenmemiş
problemler
Cinsel işlev bozukluklarında başlatıcı etkenler;
 Bedensel hastalıklar
 Depresyon ve diğer
psikiyatrik bozukluklar
 İlaçların yan etkileri
 Alkol ve madde
kullanımı
 Abartılı performans
beklentiler
 Gebelik, doğum ve
laktasyon
 İlişkide yaşanan sorunlar
 Yaşlanma
 Sadakatsizlik
 Eş kaybı
 Partnerdeki cinsel işlev
bozukluğu
http://i.mahmure.com/g/2014/9/30/i%C5%9Fki-problemleri_d927b996-f46e-4696-9167613a44eaa39d_3_986FD2D6-DBE6-442E-81DA-81F3220C396F.jpg
Cinsel işlev bozukluklarında sürdürücü etkenler;
 Performans anksiyetesi
(kendini yeterli
bulmama, partnerini
yeterli bulmama gibi)
 İlişkide yaşanan
sorunlar
 Cinsel mitler (tabular)
 Psikiyatrik bozukluklar
 Bedensel hastalıklar
 İlaçların yan etkisi
(özellikle hormonal
ilaçlar)
 Alkol ve madde
kullanımı
 Suçluluk ve günahkarlık
duyguları
 Partnerler arasındaki
çekicilik kaybı
Vajinismus (Kasılma)
Kadınlarda en sık rastlanan sorundur. Kasılma
istemsizdir, kadının kontrolü dışında gerçekleşen bir
kasılmadır. Bu kasılmaya tüm bedendeki kasılmalar,
bacakların kapanması, adeta bir kitlenme, korku, cinsel
birleşmeden kaçınma, girişin olmayacağı inancı eşlik
eder.
http://www.vajinismusizmir.net/wp-content/uploads/2013/08/11.jpg
Vajinismus, kadının hem kendi kadınlığında eksiklik
olduğunu düşünmesine hem de eşine karşı suçluluk
hissetmesine neden olur.
Erkek de, eşine karşı öfke duyabilir
ya da istenmeme, reddedilme olarak
yaşadığı için kırgınlık, ereksiyon
güçlüğü yaşayabilir.
http://www.vajinismus-tedavi.com/wp-content/uploads/2013/11/vajinismus-psikoterapi.png
Bazen eşlerin bekaret konusunda şüphe duymalarına
neden olabilir. Sıklıkla adli olaylara, boşanmaya, tecavüz
girişimi ya da fiziksel şiddet davranışlarına neden olur.
http://www.ayseduman.com/wp-content/uploads/2013/06/vajinismus-ve-eft.jpg
Kızlık zarının operasyonla alınması ya da genel anestezi
altında cinsel birleşme sağlanması gibi uygulamalar sorunu
çözmekten uzaktır, kasılmaları ortadan kaldırmaz.
Vajinismusun herhangi bir ilaç ya da operasyonla
tedavisi mümkün değildir.
Cinsel terapi ile bu sorun,
ortalama 2-4 ay sürede ve
6-10 seansta %90'ı aşan bir
tedavi başarı oranı ile tedavi
edilebilmektedir.
http://icube.milliyet.com.tr/YeniAnaResim/2011/06/24/spermler-tehlikede-mi--1434471.Jpeg
Cinsel İstek Azlığı
Genel olarak, kadınlarda erkeklere oranla
daha sık görülmektedir. Ülkemizde, kadınlar
arasında sık görülür. Bunun en temel nedeni,
cinsellik ile ilgili mitlerin yaygınlığıdır.
http://3.bp.blogspot.com/-EIOiSJfsiV0/Ueqs5w_yRCI/AAAAAAAAKFc/kDQFCORel28/s1600/Sexual+dysfunction_1.jpg
Toplumumuzda, cinselliğin, yalnızca erkeklere özgü
olduğu, erkeklerin cinselliği istemeye, ondan zevk
almaya ve doyuma ulaşmaya hakkı olduğu şeklinde
yaygın bir inanç vardır. Bu inanca göre, cinsellik
kadınlar için bir "haz" ve "doyum" aracı değil bir
"görev" alanıdır.
http://1.bp.blogspot.com/-bP3Ek4rKJGA/U6g_hfpM_mI/AAAAAAAAd2o/rim7a70c-s8/s1600/Antonio+Sicurezza+%2528via+Maria+Laterza%2529+-+piktobet.jpg
Cinsel Tiksinti Bozukluğu
Cinsel ilişki kurmaktan sürekli ve aşırı biçimde
tiksinti duyma ve bu nedenle cinsellikten
tümüyle kaçınmaktır. Cinsel istek azlığına ve diğer
cinsel işlev bozukluklarına göre daha nadir olarak
görülür.
http://www.ankaraailedanismanligi.com/sayfa/cinsel_tiksinti_nedir
Kadında Orgazm Bozukluğu
Yeterli cinsel uyarıya karşın
çoğunlukla ya da her zaman
orgazmın yaşanmaması, gecikmesi ya
da güçlükle ulaşılabilmesidir.
http://empatizmir.com/modules/articles/dataimages/IMG_CC0084-A0C61C-ABEC88-729F16-D591C0-2CC53E.jpg
En önemli psikolojik nedenler;
 Tutucu değer yargıları,
 Suçluluk duyguları,
 Cinsel travmalar,
 Yetersiz cinsel bilgi ve deneyim,
 Duygusal hazırlığın ya da eşle olan duygusal iletişimin
yetersizliği,
 Yetersiz ön sevişme ve cinsel uyarı,
 Eşteki erken boşalma,
 Ereksiyon güçlüğü nedeniyle yetersiz cinsel birleşme
www.vajinusmus.com
Erektil Disfonksiyon (Sertleşme Güçlüğü)
Herhangi bir cinsel etkinlik için yeterli
ereksiyonu tekrarlayıcı ya da kalıcı biçimde
sağlayamama ya da sürdürememe
durumudur. Tanı konabilmesi için bu sorunun
tekrarlayıcı olması gerekir.
http://cdn2.doktorsitesi.com/uploads/makale/6231.jpg
 En sık başvuru nedeni olan erkek cinsel işlev
bozukluğudur.
 Toplumda yaygın olarak rastlanır.
 Yaşla, sigara ve alkol kullanımı ile şeker hastalığı ve
hipertansiyon gibi sistematik hastalıklarla birlikte
rastlanma sıklığı artar.
 Erektil disfonksiyon, psikojenik (psikiyatrik), organik
(hormonal) ya da miks (karışık) nedenlerden
kaynaklanabilir.
http://www.psicologiaysexologia.org/wp-content/uploads/2013/11/disfucion-erectil.jpg
Erken Boşalma
Erken boşalma, çok az bir cinsel
uyarıyla bile kişinin istemesinden
daha önce boşalması, boşalmasını
denetleyememesidir.
Birleşmeden önce ya da 1-3
dakika içinde boşalma erken
boşalmadır. 4 ile 7 dakika arası ise
kişinin kendisinin ya da cinsel
partnerinin sorun olarak görmesi,
durumunda erken boşalma olarak
kabul edilmektedir.
http://www.cised.org.tr/userfiles/belirti.jpg
Erken boşalmanın tek kalıcı tedavisi cinsel terapi ile kişiye
boşalma kontrolünün öğretilmesidir. Bu, ortalama 3 aylık
bir tedavi süresinde sağlanabilmektedir. Kişi bir kez
boşalma kontrolünü öğrendiğinde, yaşam boyu unutmaz.
http://www.geyigiz.biz/wp-content/uploads/2012/03/erken-bosalma-karikaturu.jpg
Cinselliğin Değerlendirilmesi ve Daha İyi olması
için yapılacaklar;
1.
2.
3.
4.
Evlilik/ilişki durumu değerlendirilmelidir.
Cinsel yaşam kalitesi değerlendirilmelidir.
Cinselliğin doğal bir süreç olduğu bilinmeli ve
sorunlar eşler arasında rahatlıkla
konuşulabilmelidir.
Eşler cinsel eğitimlerini gözden geçirerek
ihtiyaçlarına yönelik eğitim için destek almalıdır.
http://i.cnnturk.com/ps/cnnturk/100/1280x720/5466609161361f20a4ef86a5.jpg
5. Eşler, duyulara odaklanma egzersizleri yaparak
kendi his ve duygularından emin olmalıdır.
6. Eşler inandığı cinsel mitler ve önyargıların geçerlilik
ve etkilerini tartışabilmeli, ortak karar alabilmedilir.
7. Eşler arasında cinsel doyum için alternatif cinsel
ifadelerin kullanımı (okşama, kucaklama gibi)
tartışılır.
8. Partnerlere cinsel birleşme için
uygun yer ve zaman seçimi önemlidir.
https://lesechko.files.wordpress.com/2012/05/images.jpeg
9. Eşler arasında stresin, özellikle de cinsel
konularda yaşanan stresin cinsel yaşam üzerine
etkisi tartışılır.
10. Eşler yaşamlarında değişiklik yapabilirler (fiziksel
görünümde değişiklikler, sosyal aktiviteler,
hobilerin desteklenmesi ya da yeni hobiler
edinmesi gibi).
11. Eşler kendilerine özel zaman ayırmalıdır.
12. Eşler arasında anlayışın olması önemlidir.
http://img.blogcu.com/uploads/resimblogu_homesweethomeaut17zz12fmvo1.gif
Kaynaklar;
1. Bozdemir N, Özcan S. Cinselliğe ve cinsel sağlığa genel bakış. TJFMPC 2011; 5: 37-46.
2. İncesu C. Cinsel İşlevler ve Cinsel işlev bozuklukları. Klinik Psikiyatri 2004; Ek 3: 3-13.
3. Tuğut N, Gölbaşı Z. Cinsel Yaşam Kalitesi Ölçeği Kadın Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirlik
çalışması. Cumhuriyet Tıp Dergisi 2010; 32: 172-180.
4. Kütmeç C. Kadınlarda cinsel fonksiyon bozukluğu ve hemşirelik bakımı. Fırat Sağlık Hizmetleri
Dergisi 2009; 4(12): 111-136.
5. Dağ H, Dönmez S, Kavlak O. Kadın cinselliğinin gizlenen yönü: Vajinismus ve hemşirenin rolü
2012.
See
discussions,
stats,
and
author
profiles
for
this
publication
at:http://www.researchgate.net/publication/258446279 Erişim tarihi: 26.06.2015.
6. Akbaş NB. Cinsel işlev bozukluklarında çok disiplinli yaklaşım. İçinde Cinsellik ve Cinsel Eğitim.
CETAD ve TAPV, İstanbul, Gria Reklam Ltd. Şti: 2011, s. 64-67.
7. Karaköse A, Alp T, Güner N D, Çıtlak MB, Aydın S. Genel üroloji pratiğimizde androlojik olguların
yeri. Turkish Journal of Urology 2010; 36(1): 49-54.
8. Tuncel A, Güzel Ö, Atan A. Erektil disfonksiyonda rol oynayan risk faktörlerini belirleme. Erkek
Cinsel
Sağlığı.
s.
158-163.
(Elektronik
Dergi)
http://www.journalagent.com/androloji/pdfs/AND_2013_54_158_163.pdf,
Erişim
tarihi:26.06.2015.