hadron terapi

HUPP, 26.03.2013
HADRON TERAPİ: Kanser
Tedavisinde Proton ve Çekirdek
Demetlerinin Kullanımı
Ümit KAYA
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi
İÇERİK








Giriş
Tarihçe
Radyoterapide Kullanılan Yöntemler
Avantajlar
Vücuttaki Kullanım Yerleri
Dünyadaki Durum
Türkiyedeki Durum ve Maliyet
Sonuç ve Öneriler
Giriş
 Dünyada hergün binlerce insan doktorlardan
‘‘ KANSERSİNİZ!!!’’ kelimesini duyuyor.
 2008 yılında 12.7 milyon yeni kanser
vakası ortaya çıktı.
 ‘The International Agency for Research on Cancer’ in öngürüsüne
göre 2030 yılında 21.4 milyon yeni kanser vakasının ortaya
çıkacağını ve 13.2 milyon insanın bu sebepten ölebileceğini
öngörüyor.
Tedavi Yöntemleri ve Zararları
 Kemoterapi
 Vücudu kontollü olarak zehirliyor.
 Kötü yan etkilere sahip
 Saçların dökülmesi.
 Bulantı.
 Sindirim sistemine zarar.
 Ameliyat
 İnvaziv (Dokulara yayılma).
 Kritik bölgelere zarar verilme riski.
 Yara izi.
 Yan etki; prostat kanseri ameliyatı sonrası iktidarsızlık ve idrar
tutamama.
RadyoTerapi Yöntemleri
 X-Işını
 Gamma-Işını
 Ortak olarak dezavantajları sağlıklı dokulara büyük ölçüde zarar.
HADRON TERAPİ
HADRON TERAPİ NEDİR?
 Hadron Terapi, kanserli hücreleri yok etmek üzere geliştirilmiş
bir radyoterapi yöntemidir. Diğer radyoterapi yöntemlerinden
farklı olarak bu tedavi yönteminde güçlü etkileşime giren
parçacıklar ve iyonlar kullanılmaktadır.
 Proton, nötron ve iyon (C, Ar, Si, He..)
demetleri.
 Proton: 2 adet up 1 adet down kuark.
 Nötron: 2 adet down 1 adet up kuark.
u, d
Karbon iyonu
(6p+6n)
Radyoterapide Kullanılan Yöntemler
 Kullanılan en yaygın yöntem X-ışını tedavisi fakat sağlıklı doku
büyük ölçüde etkilenmekte.
 Hadron Terapi yönteminde en yaygın kullanılan proton ve karbon.
 Proton ve Karbon iyi bir balistiğe sahip.
Çalışma Prensibi
Çalışma Prensibi
 Hadron demeti kanserli bölge üzerine gönderilir.
 Enerjinin büyük kısmının kanserli bölgede bırakılması sağlanır.
 Amaç demetin gönderildiği doğrultuda sağlıklı bölgenin tahribatını
en düşük seviyede tutmak.
Hadron Demeti
Hedef bölge
Tarihçe
 İlk olarak 1946 yılında R.R. Wilson proton demetlerinin bu terapi
yöntemi için kullanılmasını önerdi. Öncü tedavi merkezi Lawrence
Berkeley Ulusal Labaratuarı’nda 1954 yılından 1974 yılına kadar
yaklaşık 1000 hasta tedavi edildi. Bu tedavi sırasında p, α, Ne, C,
Si, ve Ar demetleri kullanıldı.
Proton vs Karbon
Proton vs Karbon
 X-Işını : İyi ?
 Proton Terapi : Daha
 Karbon Terapi :
İyi
En İyi
 Tedavi süresi daha az.
 Daha az yıpranma ve stres.
 Önemli dokulara olabildiğince daha az zarar.
Proton vs Karbon
 Proton Terapi
 Karbon Terapi
 4 odalı bir tedavi merkezi
için yılda 900 hasta.
 Hızlandırıcı maliyeti
düşük. 20 M Avro.
 Tedavi süresi uzun.
 4 odalı bir tedavi merkezi
için yılda 3600 hasta.
 Hızlandırıcı maliyeti
yüksek. 40 M Avro.
 Tedavi süresi kısa.
BİR HASTA İÇİN TEDAVİ
MALİYETİ AYNI ; 50000$ .
Avantajlar
 Hadron Terapi yönteminde kullanılan yüklü parçacıklar ve iyonlar
belirli bir derinlikte enerjilerinin büyük bir kısmını bırakırlar.
 Hedeflenen kanserli bölgeyi en iyi şekilde yok etme ve sağlıklı
dokuyu olabildiğince koruma avantajı sağlar.
Vücuttaki Kullanım Yerleri
 TÜM VÜCUT.
 Proton Terapi’de beyin tümörleri, prostat kanseri, baş ve boyun
tümörleri, omurga yakını tümörler, çocuk tümörleri, akciğer
tümörleri, mide ve bağırsak kanserleri, göz tümörleri tedavi edilir.
 Karbon Terapi’de Proton Terapi’dekilere ek olarak kalın bağırsak,
akciğer, karaciğer, pankreas, rahim, yutak kanserlerinin tedavisi
etkin olarak yapılabiliyor.
Dünyadaki Durum
 Dünya üzerinde bugün çalışır durumda 39 adet ve yapım
aşamasında olan 25 adet (18 Ocak 2013) Hadron Terapi merkezi
bulunmaktadır.
 Amerika’da 10 adet çalışmakta olan, 7 adet yapım aşamasında, 2
adet geliştirilen Proton Terapi Merkezi var.
 Büyük İşbirlikleri.
Dünyadaki Durum
 1961 yılından 2001 yılına kadar toplam 9.166 hasta proton
demetleriyle tedavi edildi.
 Gelişmiş ülkelerde 2000 yılına kadar toplam 16 Hadron Terapi
merkezi inşa edilmiştir.
 2010 yılında 26 Hadron Terapi merkezi. 19.790 hasta tedavi edildi.
 2011 yılının sonuna gelindiğinde 77.191 hasta tedavi edildi.
 Mart 2012 sonunda sayı 96.537.
Tedavi Merkezleri ve Tedavi Edilen
Hasta
120
100
80
Tedavi Merkezi Sayısı
60
Tedavi Edilen Hasta
Sayısı x 1000
40
20
0
2001
2010
2013
Amerika Dışındaki Mevcut Hadron Terapi
Merkezlerinden Bazıları
Enstitü/Hastane
Tesis Adı
Yer
Başlangıç Yılı
Toplam Hasta
Tedavi Edilen
Max. Enerji
Hastalık
(MeV/u)
230(He)
430(C,N,O)
NIRS
HIMAC
Chiba Japonya
1994-
7331
Tüm vücut
Ocak 2013
500(Fe)
600(Ne)
650(Ar)
800(Si)
Petersburg Proton
St Petersburg
Therapy Center
Rusia
1386
1975-
1000(p)
Aralık 2012
Deri, kemik,
IMP
HIRFL
Lanzhou
2006-
Çin
University Hospital
Heidelberg
159
yumuşak doku, baş
Aralık 2011
ve boyun,
400(H)
Heidelberg
HIT
Almanya
2009-
1232
430(C)
Aralık 2012
CNAO
CNAO
Pavia
Italya
2011
53
Kasım 2012
Tüm vücut
250(p)
400(C)
Amerika Dışındaki Yapım Aşamasında Olan
Hadron Terapi Merkezlerinden Bazıları
Enstitü/Hastane
Planlanan
Öngörülen Yıllık
Tedavi Edilecek
Max. Enerji
Toplam Hasta
Hastalık
(MeV/u)
Tüm vücut
430(p,C)
Tesis Adı
Yer
Başlangıç Yılı
PTC Marburg
Marburg
2013
UKGM
Almanya
AtreP
Trento
2013
230(p)
İtalya
430(C)
Shangai
Fudan University
Skandion Clinic
2014
1000
Tüm vücut
250(p)
Çin
Uppsala
Uppsala
2013
230(p)
İsveç
Wiener Neustadt
EBG MedAustron Ltd.
Kanawaga Cancer Center
MedAustron
Austria
2015
1200
Tüm vücut
430(p,C)
Kanawaga
2015
880
Tüm vücut
400 (C)
Japonya
Centre Antoine
Nice
Lacassagne
Fransa
2014
230(p)
Türkiyedeki Durum ve Maliyet
 Henüz bir Hadron Terapi merkezi yok.
 200 MeV enerjili bir proton hızlandırıcısının maliyeti 20 M Avro ve
oluşturulacak her bir tedavi odasının maliyeti yaklaşık 10-12 M
Avro civarındadır.
 Ortalama 3-4 odalı bir merkez oluyor.
 Toplam maliyet 50-70 M Avro arasında.
Kurulabilecek tesisin
temsili yapısı.
Sonuç ve Öneriler
 Hayatın her alanında önem taşıyan hızlandırıcı teknolojisinin
ülkemizde kullanılmaya başlaması büyük önem taşımaktadır.
 Hadron Terapi’nin gün geçtikçe yaygınlaştığı açıkça görülmektedir.
 Hükümetimizin 2023 vizyonu çerçevesine, kanser tedavisi açısından
önem taşıyan Hadron Terapi merkezi konusunu dahil etmesi
gelişmiş ülkeler standardında olabilmek açısından önem
taşımaktadır.
 Tesis bölgede tek ve diğer ülkelere öncülük etmesi açısından
önemlidir.
 Bu tip bir tesisin ülkemizde olması sağlık turizmi açısından da
önem taşımaktadır.
TEŞEKKÜRLER