Slayt 1 - Adana Halk Sağlığı Müdürlüğü

T.C. Sağlık Bakanlığı
Adana Halk Sağlığı Müdürlüğü
Polio eradikasyonu ve AFP ’nin önemi
Polionun Eradikasyonu Hedefi Nedir?
Polionun eradikasyonu hedefi; sadece klinik olarak
vakaların görülmemesi değil, aynı zamanda hastalığa
neden olan polio virüsünün de yok edilmesidir.
Polio Eradikasyon Programı
 1988’de Dünya Sağlık Assamblesi’nde
tüm ülkelerde polionun ortadan
kaldırılması kararı alınmıştır.
 1990’da “Dünya Çocuk Zirvesi”nde aynı
karar ülke liderleri tarafından
onaylanmıştır.
Dünyada Durum
Dünyada Durum
Batı Pasifik
Bölgesi
Mum Chanty
Kamboçya 1997
1991 DSÖ
Amerika
bölgesinin son
vahşi polio
vakası
1997 DSÖ Batı
Pasifik Bölgesinin
son vahşi polio
vakası
Avrupa Bölgesi
Melik Minas
Türkiye 1998
1998 DSÖ
Avrupa
bölgesinin son
vahşi polio
vakası
Dünyada Durum
21 HAZİRAN 2002
DSÖ Avrupa Bölgesi
Poliosuz Olarak Sertifikalandırıldı
Dünyada Durum
Polio endemik ülke sayısı: 4
Hindistan, Pakistan,
Nijerya, Afganistan
Dünya Sağlık Örgütü aşısız 1.3 milyon çocuk olması nedeniyle
Suriye’de endemi riski olduğunu duyurdu
Türkiye’de
Polio Eradikasyonu Programı
Uluslararası hedefler
doğrultusunda, 1989 yılında
ülkemizde polionun
eradikasyonuna yönelik “Polio
Eradikasyonu Programı”
başlatılmıştır.
Polio Eradikasyonunun
Amacı
Vahşi poliovirüs
transmisyonunu
durdurmak
Polio Eradikasyonu Stratejileri
 Rutin aşılama çalışmaları
 Destek aşılama çalışmaları
 Ulusal aşı günleri
 Mop-up aşılama çalışmaları
 AFP ve vahşi poliovirus
sürveyansı
Polio Eradikasyon Programı
Polio Vakaları ve Polio-3 Aşılama Hızları
Türkiye, 1985-2009
Vaka sayısı
100
%
80
100
80
PEP
UAG VE MOP-UP
60
60
* Klinik sınıflandırma **Virolojik sınıflandırma
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
98
**
97
96
95
94
93
92
91
90
0
*8
9
0
88
20
87
20
86
40
85
40
“Sıfır” polio vakası bildiren bir
bölgede, vahşi poliovirüs olmadığından
nasıl emin olabiliriz?
Polio Eradikasyonu Stratejileri
 Rutin aşılama çalışmaları
 Destek aşılama çalışmaları
 Ulusal aşı günleri
 Mop-up aşılama çalışmaları
 AFP ve vahşi poliovirus
sürveyansı
Polio Eradikasyonu Programı
Şüpheli Vaka
15 yaşından küçük bir kişide
şiddetli travma haricinde, herhangi
bir nedenle akut flask paralizi
olması,
15 yaşından büyük kişilerde
hekimin klinik olarak poliodan
şüphelendiği akut flask paralizili
hastalar.
Guillain-Barre
Sendromu
Poliovirüs
travmatik nevrit
Enteroviruslar
Akut flask paralizi
diğer virüsler
transvers myelit
diğer (toksin, vs.)
AFP ICD-10 KODLARI
-G61.0- GUİLLİAN-BARRE SENDROMU, LANDRY SENDROMU
-G37.3 - AKUT TRANSVERS MYELİTS,
-G60.3- POLİNÖROPATİLER,GENEL İDİOPATİK,
-B97.1- ENTEROVİRÜSLERE BAĞLI PARALİZİLER,
-G62.9- MULTIPL POLİNÖROPATİLER,
-A80.9- POLİOMYELİTİS GENEL,
-A80.3- POLİOMYELİTİS,ABORTİF
-A80.4-
POLİOMYELİTİS,PARALİTİK
-A80.0- AŞI İLE İLİŞKİLİ,POLİO AŞISI YADA DİĞER AŞILAR
-G04.9- AKUT ASENDAN MYELİTİS
-G04.8- POST EVFEKSİYÖZ PARALİZİ
-G62.0- İLAÇ VEYA İLAÇ HAMMADDELERİ VB.BAĞLI PARALİZİLER,
POLİNÖROPATİLER
Polio Sürveyansı
ŞÜPHELİ VAKA
HEMEN
1. Telefon ile İl Halk Sağlığı Müdürlüğüne bildirilir.
2. Vaka Bildirim Formu doldurulur.
Vaka Araştırması
Salgın Araştırması
Vaka Araştırması
 Bildirimden sonraki ilk 48 saat içinde vaka
incelemesine başlanmalı,
 Uygun gaita numunesi: Paralizi başlangıcından
sonraki ilk 14 gün içinde en az 24 saat aralıkla
iki gaita numunesi alınarak, soğuk zincir
kurallarına uyarak 72 saat içinde laboratuvara
gönderilmeli,
 60 gün boyunca hasta izlenmelidir.
AFP Vakalarının Virolojik Sınıflaması
Kesin
Polio
Vahşi poliovirus
AFP
Uygun olmayan
numune
Vahşi
poliovirus
yok
Rezidüel
paralizi, ölüm
veya
izleyememe
Uzman
kurulu
polio
değil
Rezidüel
paralizi yok
İki uygun
numune
Olası polio
polio
değil
polio
değil
AFP Sürveyansı Performansı Göstergeleri
Gösterge:
 15 yaş altındaki her 100 000
Hedef
1 vaka/100 000
kişide polio dışı AFP vakası
 “Uygun” gaita numunesi
toplanan AFP vakalarının yüzdesi
Adana’da 2013 yılı 15 yaş altı nufus
% 80
602.130
Hedef yılda en az 6 yerli AFP vakası tespit etmek
Akut Flask Paralizi
Vaka Bildirimi İçin
Aktif Sürveyans
Neden “Aktif” AFP Sürveyansı ?
 Eksik vaka bildirimi - polio sürveyansında temel sorun
 Hastanelerden pasif vaka bildirimi güvenilir değil
 AFP vakaları hastanelere yatmakta, ancak hiç
bildirilmemektedir
 Sürveyansın daha aktif olması gerekmektedir
“Aktif Sürveyans” Nedir?
 Hastanelerin düzenli ziyareti ile aktif olarak bilgi
toplama sistemidir.
 Aktif sürveyans zamanında, tam, doğru ve
ileriye dönük bilgi sağlar.
 Vakalardan gaita numuneleri zamanında
alınabilir!
“Aktif Sürveyans”
 Belirlenen hastanelere haftalık ziyaretlerle (haftanın
aynı günü) bir önceki haftanın vakaları hakkkında bilgi
alınmalıdır.
 Sorumlu kişi ile görüşülmeli - 15 yaş altındaki AFP
vakaları sorulmalıdır
 Kayıtlar mutlaka incelenmelidir (yatan hasta, acil,
poliklinik)
 Eğer AFP vakası saptanırsa, vaka incelemesine
başlanmalı, ilk numune alınmalı ve vaka bildirimi
yapılmalıdır
Hastanelerdeki AFP Vakalarının Önemi
 Paralizili çocukların çoğu 2. ve 3. basamak
hastanelere sevk edilir ve hastaneye yatırılarak
tedavi edilir.
 Bildirilen AFP vaka sayısını arttırmanın en etkili
yolu: hastanelerden (2. ve 3. basamak) AFP
bildirimini arttırmaktır.
AFP Vakaları Neden Bildirilmiyor?
 Guillain-Barre Sendromu ile polionun ayırıcı tanısının
sadece klinik olarak yapılabilmesinin mümkün olduğu
düşünülmektedir. Oysa mutlaka gaita incelemesi ile
polioyu ekarte etmek gereklidir.
 İlgili tüm sağlık personeli AFP vaka bildirimi
konusunda bilgilendirilmeli ve duyarlılıkları
arttırılmalıdır.
AFP Vakalarının Araştırılması;
Vakalar paralizinin başlangıcından itibaren ilk
7 günde bildirilmeli,
Vakalar bildirimden sonra 48 saat içinde
incelenmeli,
AFP vakalarının en az % 80’inden uygun
gaita numunesi alınmalı,
AFP vakalarının takibi 60. günde yapılmalıdır.
Aktif Sürveyans Sorumlusu Tarafından AFP Vakası
Tespit Edildiğinde Yapılacaklar:
 Aktif sürveyans görevlisi vaka bildirim ve inceleme
formlarını ve numune kaplarını yanında bulundurmalıdır.
 Bulunan her vaka için vaka bildirim ve inceleme formu
doldurulmalıdır.
 Vaka ilgili hekim ile birlikte değerlendirilmelidir.
 60. gündeki inceleme için detaylı adresi alınmalı ve aile bu
konuda bilgilendirilmelidir.
 İlk numune alınmalı ve laboratuvara gönderme işlemleri
başlatılmalıdır.
Aktif Surveyans Ziyaretlerimiz
Ziyaret edilen
hastane sayısı
Toplam ziyaret
sayısı
Ziyaret edilen
hekim sayısı
EYLÜL 2013
20
23
89
EKİM 2013
27
54
94
Amacımız AFP vakalarının başvurabileceği tüm hastanelere ay içerisinde
en az 2 ‘şer ziyaret gerçekleştirmek.
Polio İmportasyon Planı Genelgesi
05.07.2002 tarih
2002/67-6191 sayı
Sıcak AFP Vakası
(Sıcak vaka)-1
 15 yaş altındaki AFP vakalarında risk
faktörlerinden en az birisinin bulunması;
• Poliomyelit benzeri klinik tablosu olan veya,
• 3 dozdan az OPV aşısı almış veya,
• Vakanın kendisinin veya temaslılarının
poliomyelitin endemik olduğu bir ülkeye
seyahat öyküsü bulunan veya,
• Vahşi poliovirüsün son dönemde görüldüğü
bölgelere komşuluğu olan yüksek riskli
bölgelerden bildirilen vakalar.
Sıcak AFP Vakası
(Sıcak vaka)-2
 Herhangi bir yaştaki kişide poliomyelit benzeri
klinik tablonun bulunması ve klinisyenin
poliomyelitten şüphelenmesi durumu da sıcak AFP
vakası olarak değerlendirilir.
 Yukarıda sayılan risk faktörlerinden herhangi birini
taşıyan bir kişiden paralizisi olmasa bile poliovirüs
izole edilmesi durumuna sıcak vaka denir.
Poliomyelit Açısından Yüksek Riskli Bölge:
 Aşı oranı %80’in altında kalan bölgeler
 AFP sürveyans göstergeleri hedefin altında kalan bölgeler
 Poliomyelit epidemiyolojisi ve vahşi virüs yayılımı dikkate
alındığında risk altında olduğu düşünülen bölgeler:
• Kötü alt yapı koşullarına sahip bölgeler (gecekondu
bölgeleri gibi),
• Vahşi poliovirüsün son dönemde görüldüğü bölgeler ve
onlara komşu bölgeler,
• Göç alan ve nüfus hareketlerinin yoğun olduğu bölgeler
(tarım işçisi, göçerler, mülteci, kaçak giriş, sınır ticareti
olan alanlar, liman vs giriş kapısı olan alanlar)
İl Pep Sorumlusunun Görevleri
Poliomyelit benzeri klinik tablo
(ateş + akut paralizi + asimetrik
ekstremite tutulumu)
Akut Flask Paralizİ Vakası
3 dozdan az polio aşısı almış
Kendisi veya temaslısının
poliomyelitin endemik olduğu
ülkeye seyahat öyküsü
Vahşi poliovirüsün son dönemde görüldüğü bölgelere
komşuluğu olan yüksek riskli
bölgelerden bildirim
Herhangi yaştaki bir kişide
poliomyelit benzeri klinik tablo
ve klinisyenin poliomyelitten
şüphelenmesi
Eksik aşılı, endemik bölgeye
seyahat öyküsü olan veya
yüksek riskli bir bölgeden
bildirilen kişide paralizi olmasa
bile poliovirüs izole edilmesi
SICAK
VAKA
•Belirlenen AFP vakasının SICAK
VAKA olup olmadığına karar verecek
ve sıcak vakalar hızla incelenecek ve
sonuçlandırılacaktır.
•Sıcak vaka saptanması halinde Vaka
Bildirim Formu derhal faks ile gönderilecek ve telefon ile de bildirim teyid
edilecektir.
•Sıcak vakalarda, vakanın yanı sıra
en az 5 temaslısından da numune alınacak, numuneler derhal laboratuvara gönderilecek, bildirim ve laboratuvar formunda vakanın SICAK VAKA
olduğu belirtilecektir.
•Sıcak vakadan ve temaslılarından
numune alındıktan sonra vakanın yakın temaslılarının aşılanma durumları
hızla gözden geçirilecek, vaka ve aşısız/eksik aşılı temaslılarına OPV aşısı
yapılacaktır.
•Eğer vakanın bulunduğu bölgede rutin aşı oranı %80’in altında ise 0-59
ay grubundaki çocukların eksik aşılarını tamamlamaya yönelik, bölge
çevresini de içeren, rutin aşılama
çalışmaları başlatılacaktır.
Vahşi Virüs İzolasyonu Durumunda
Yapılacak Aktiviteler
 Tanım: Olası poliomyelit vakasından (paralitik veya
non paralitik) intra tipik inceleme ile vahşi virüs
olduğunun gösterilmesi durumudur.
 Bir vahşi poliovirüsün izole edilmesi ulusal bir acil
durum olarak değerlendirilecektir.
 Yapılacak aktiviteler Polio Eradikasyon Programı
Saha Rehberi’ nde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Polio Eradikasyon Programının Başarısı İçin
Klinisyenler Tarafından Yapılması Gerekenler
Akut Flask Paralizili vakalarını hemen Aktif
Sürveyans Sorumlusuna bildirmek,
Ani başlayan flask paralizi vakalarında poliomiyelit
tanısını düşünmek,
Bakımları altındaki hastalardan uygun
numunelerin alınmasını sağlamak,
Takip ettikleri çocukların aşılanma durumunu
sorgulamak ve eksik aşısı var ise yaşına uygun
önerilen aşı takvimine göre aşılamak,
Poliomyelitin eradikasyonu hedefi konusundaki
bilgilerini diğer sağlık personeli ve klinisyenlerle
paylaşmak
ADANA İl Halk Sağlığı Müdürlüğü İletişim
Bilgileri
Adana İl Halk Sağlığı Müdürlüğü santrali:
0 322 400 03 03
Bulaşıcı Hastalıklar Kontrol Programları Şubesi
0 322 400 03 03 / 3432-3465
Şube Müdürü Dr. Eser Şimşir
0322 400 03 03 / 3474
Şube Müdürü Cep Tel: 0 532 655 18 87
Şube Resmi İnternet adresi:
[email protected]
[email protected]