mayoz bölünme - files.eba.gov.tr

FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
MAYOZ
BÖLÜNME
1
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
Dişi Birey
Üreme Ana Hücresi
(2n)
Erkek Birey
Üreme Ana Hücresi
(2n)
Eşeyli üreyen canlıların
üreme organlarındaki
2n kromozomlu üreme ana
hücrelerinde görülen ve
n kromozomlu üreme
hücrelerini oluşturmak için
gerçekleşen bölünmeye
mayoz bölünme denir.
Mayoz
Sperm
(n)
Mayoz
Döllenme
Yumurta
(n)
Mitoz
Zigot
(2n)
Mitoz
Yavru
2
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
yumurta
sperm
n
n
2n
zigot
!
Mayoz bölünme, eşeyli üreyen canlı türlerinde
kromozom sayısının nesilden nesile sabit kalmasını sağlar.
3
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
Mayoz bölünme birbirini takip eden
mayoz I ve mayoz II olmak üzere
iki aşamada gerçekleşmektedir.
I. aşamada kromozomlarda parça
değişimi meydana gelebilir,
kromozom sayısı yarıya iner ve iki
yavru hücre oluşur.
2n
Mayoz I
n
n
Mayoz II
n
n
n
n
II. aşamasında ise oluşan yeni iki
hücre bölünür. Böylece mayoz
sonunda dört yeni hücre oluşur.
4
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
Homolog kromozom:
Biri anneden biri babadan gelen şekil ve yapı
bakımından birbirine benzeyen kromozomlardır.
Parça değişimi:
Homolog kromozomların kardeş olmayan
kromatitleri arasındaki gen alış verişidir.
Parça değişimi ile tür içinde çeşitlilik sağlanır.
5
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
Mayoz Bölünme Aşamaları
Mayoz I
Mayoz II
6
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
Mitoz Bölünme
Mayoz Bölünme
Vücut hücrelerinde görülür.
Üreme ana hücrelerinde görülür.
Büyüme, gelişme, yenilenme ve eşeysiz üremeyi sağlar.
Eşeyli üreyen canlılarda üreme hücrelerinin oluşmasını sağlar.
Bir hücreden mitoz bölünme ile 2 yavru hücre oluşur.
Bir hücreden mayoz bölünme ile 4 yavru hücre oluşur.
Parça değişimi görülmez.
Parça değişimi görülür.
Oluşan yavru hücrelerin genetik yapısı birbirleriyle ve ana hücreyle Oluşan yavru hücrelerin genetik yapısı birbirlerinden ve ana
aynıdır.
hücreden farklıdır.
Kalıtsal çeşitlilik yoktur.
Kalıtsal çeşitlilik meydana gelir.
Oluşan hücrelerin kromozomlarının sayısı değişmez.
Oluşan hücrelerin kromozomlarının sayısı yarıya iner.
Hayat boyu devam eden bir olaydır.
Ergenlik dönemiyle başlar ve üreme dönemi boyunca devam eder.
Mitoz bölünme sonucu oluşan hücreler belli bir büyüklüğe ulaştığında
tekrar mitoz bölünme geçirebilir.
Oluşan hücreler tekrar mayoz bölünme geçirmezler.
Mitoz bölünme bir aşamada gerçekleşir, çekirdek ve sitoplazma
bölünmesi bir kez olur.
Mayoz bölünme iki aşamada gerçekleşir, çekirdek ve sitoplazma
bölünmesi iki kez olur.
7
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
Bir hücredeki kromozom sayısının zamana bağlı değişimi grafikte verilmiştir .
Buna göre verilen bölgelerde gerçekleşen olaylar nelerdir?
I. Bölge
Mitoz
II. Bölge
Mitoz
III. Bölge
Mayoz
IV. Bölge
Döllenme
V. Bölge
Mitoz
8
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
Kromozom sayısı 60 olan bir hücre arka arkaya 2 mitoz, 1 mayoz bölünme
geçiriyor. Bu bölünme sonucunda kaçar kromozomlu kaç hücre oluşur?
9
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
Kromozom sayısı
Mitoz bölünme sonucu kromozom sayısı değişmez.
Kromozom sayısı = 60
Mayoz bölünme sonucu kromozom sayısı yarıya iner.
Kromozom sayısı = 60:2 = 30
Hücre sayısı
Mitoz bölünme sonucu 1 hücreden 2 hücre oluşur.
Mayoz bölünme sonucu 1 hücreden 4 hücre oluşur.
2x2x4=16 hücre
10
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
2n
mitoz
2n
2n
mitoz
2n
2n
2n
2n
mayoz
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
11
FEN ve TEKNOLOJİ / HÜCRE BÖLÜNMESİ
!
Mayoz bölünme sonucu 2n kromozomlu bir hücreden
n kromozomlu birbirinden ve ana hücreden farklı
4 yeni hücre oluşur.
!
Mayoz bölünmenin temel amacı, kromozom sayısını yarıya
indirerek her türün kromozom sayısının sabit kalmasını ve
kalıtsal özellikleri farklı olan hücrelerin oluşumunu sağlamaktır.
12