GENETIK 2 BAHAR 2008 ARASINAVI 29.04.2008 ANAHTAR

Adı Soyadı:
No
GENETIK 2 BAHAR 2008 ARASINAVI 29.04.2008 ANAHTAR
Açıklamalar: Her sorunun puanı belirtilmiştir. Süre 75dk’dır. Başarılar.
1. Ba;arılı bir haritalama yapmak için çaprazlamada olması gereken
kriterleri yazınız.
1. Çaprazlanan organizmalardan en az birinin genotipi incelenen bütün genler
açısından heterozigot olmalı.
2. Çaprazlama deneyi bütün gametlerin genotipinin, ortaya çıkan yavru
bireylerin fenotipini gözlemlemek yoluyla doğru olarak saptanabileceği tarzda
planlanmalıdır.
3. Bütün krosover sınıflarının temsili bir örneğini bulmak için yeterli sayıda
yavru bireyin oluşturulması gerekir.
2. Drosophila’da Lyra (L) ve Stubble (S) kromozom 3 üzerinde bulunan
baskın mutasyonlardır. Çekinik bir mutasyon olan parlak kırmızı gözlülük
(b) geninin de kromozom 3 üzerinde olduğu keşfedilmişir. Bu 3 gen
açısından heterozigot olan bir dişi ile parlak kırmızı gözlü bir erkek
çaprazlanmış ve aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir. Buna göre
a) genler arası mesafeyi hesaplayarak genlerin dizilimini gösteriniz.
b) Interferansı hesaplayınız.
1
2
3
4
5
6
7
8
Fenotip
LSb
+++
L++
+Sb
L+b
+S+
LS+
++b
Toplam
Sayı
404
422
18
16
75
59
4
2
1000
P:
LSb ♀
+++
X ++b ♂
++b
a) L-S: (18+16+75+59 +4 +2+4+2)/1000 =
180/1000 = 0.180 = %18
L-b: (18 + 16 + 4 + 2) = 40 /1000 = %4
3. Transdüksiyon: Virüsler aracılığıyla bakteriler arası DNA transferi
olayına denir.
6. Plazmitler taşıdıkları genetik bilgilere göre hangi adları alırlar?
....F faktör......cinsiyeti gösterir ve seks pilusu oluşumu için gerekli genleri
taşır. R plazmitleri‘nin çoğu iki genden oluşur: ....RTF (direnç transfer faktörü)... ve
...bir veya daha fazla r-belirleyicileri. ....Col plazmiti.... R plazmitlerinden oldukça
farklı olup aynı plazmiti taşımayan bakteri suşlarına karşı oldukça toksik olan
proteinler sentezler. Bu proteinler ...kolisin.... olarak adlandırılırlar ve komşu
bakteriyi öldürebilirler. 8p
7. T4 fajının rII lokusunda yapılan tamamlama deneylerinde E.coli K12,
her bir farklı mutasyona sahip iki faj suşu ile enfekte edilmiştir. Bunlardan
hiç biri mutasyonları nedeniyle bakteriyi kendi başına lize edemezler.
a) Aşağıdaki verilere göre hangi mutasyonun hangi sistronda olduğunu
belirleyiniz. (1 nolu mutasyonun A sistronunda, 2 nolu mutasyonun da B
sistronunda olduğunu farzediniz).
4, 1: A sistronu, 5, 2: B sistronu, 3: heriki sitron
Deneydeki
eşler
sonuçlar
1,2
1,3
1,4
1,5
2,3
2,4
2,5
+
+
+
-
4, 1 ile tamamlama yapmayıp 2 ile yaptığı için 1 ile
aynı sistronunda (A) olmalıdır.
5 ise tam tersi 1 ile tamamlama yapıp 2 ile
yapmadığı için 2 ile aynı sistronda (B) olmalıdır.
3 hiç biri ile tamamlama yapmamış dolayısyla her
iki sistronda görülmektedir. Her sistronda bir adet
olmak üzere çift olabilir veya her iki sistronu içeren
bir delesyon olabilir.
S-b: (75+59+ 4+2) = 140 / 1000 = %14
L—4cM----b-------------14cM----------S
b) I = 1- C C= gözlenen DCO / beklenen DCO
beklenen ÇKO = SCO1 x SCO2 = 0.04 x 0.14
= 0.0056
gözlenen ÇKO = 0.006
C = 1.07
I = 1-C = 1-1.07 = -0.07 = – %7. Çift kros overler
engellenmediği gibi teşvik edilmiştir.
3. Neurospora’da a + X + b çaprazı yaklaşık eşit sayıda olmak üzere
sadece iki tip tetrat oluşturmuştur.
Sport Çifti
1-2
3-4
5-6
7-8
Tetrat Tipi 1 a +
a+
+b
+b
Tetrat Tipi 2 + +
++
ab
ab
Bundan ne sonuç çıkartılabilir? (5p)
Non parental tipler oluşmuş ancak tetratipler oluşmamıştır. Bu sonuca göre a
ve b genlerinin bağlı olduğu ve çok yakın olduğu sonucu çıkar. Çünkü çok yakın
oldukları için yeterince kros/over olmamış ve bu yüzden tetra tipler hiç oluşmamıştır.
4. Durdurulmuş çaprazlama tekniğini açıklayarak ne amaçla
kullanıldığını belirtiniz.
Hfr ve F¯ hücreleri aynı besiyerinde inkübe edilir. Sadece
rekombinantların seçimini kolaylaştırmak amacıyla Hfr suşları bir antibiyotiğe duyarlı
iken alıcı hücre dirençli olarak ayarlanır. Belirli zaman aralıklarında besiyerinden
örnkeler alınarak karıştırıcıdan geçirilir. Karıştırıcılarda oluşan kesici güçler ile
konjugatif bakteriler zarar görmeden birbirlerinden ayrılmış ve böylece kromozom
transferi verimli bir şekilde durdurulmuş olur. Genetik rekombinasyonu incelemek için
hücreler sadece alıcı hücrenin seçilebileceği antibiyotik içeren besiyerinde çoğaltılır
ve Hfr bakterisinden hangi genleri aldığı tespit edilir.
Gen haritalama amacıyla kullanılır: Bu işlem değişik zaman birimleri için (5dk,
10dk, 15dk vs) tekrarlanırsa hangi genin hangi genden kaç dk (kaç harita birimi) önce
veya sonra olduğu şeklinde Hfr hücresindeki genlerin haritası çıkarılır.
5. Prokaryotlarda rastlanan gen aktarım (rekombinasyon) yollarının
adlarını yazarak her birini kısaca açıklayınız.
1. Konjugasyon: 2 bakterinin stoplazma köprüsü ile DNA (plazmit)
aktarımı yapmasıdır.
2. Transformasyon: Hücre dışından küçük bir DNA parçası bakteri
tarafından alınır ve alıcı hücrede kalıcı genetik değişikliğe neden olur. Bu
doğal transformasyondur. Araştırmacılar tarafından, istedikleri bir plazmitin
(F faktörünün) bir bakteriye suni olarak aktarılması işlemi de transformasyon
adını alır.
b) Diğer bir mutasyon olan 6 denendiği zaman elde edilen sonuçlar aşağıdaki
gibidir. 6 nolu mutasyon hakkında ne söylenebilir?
Deneydeki
eşler
sonuçlar
1,6
2,6
3,6
4,6
5,6
+
+
-
A sistronunda olan 1 ve 4 ile tamamlama yapıp B
sistronundakilerle (2 ve 5) tamamlama
yapmadığına göre B sistronunda olmalıdır.
8. Fajlar tarafından parçalanmış bakteri kolonilerine plak, bakteri DNA’sına
entegre olmuş virüs DNA’sına ise profaj denir 4p
9. Bir bakteri kültüründen 5mL alınıp 45mL su ile karıştırılıyor. Oluşan
karışımdan tekrar 3mL alınıp 297mL su ile karıştırılıyor. Bu son karışımdan
1mL alınıp besiyerine ekildiğinde 36 koloni tespit edildiğine göre
başlangıçtaki kültürün konsantrasyonu .......36000..... hücre/mL
(1miliLitredeki hücre sayısı) olmalıdır (işlemlerinizi aşağıdaki boşlukta
yapınız) 3p.
Çözüm: seyreltme faktörü (SF) = 10 x 100 = 1000.
Başlangıçtaki miktar = koloni sayısı x SF = 50000
10. Genotipi 48, XXYY olan bir bireyde 1 tane Barr cisimciği bulunurken,
XYY genotipli bireyde 0 tane Barr cisimciği bulunur (4p).
11. Drosophila’da 3X/2A ....meta dişi..., XY/3A da .meta erkektir.... (3).
12. XO genotipi, C.elegans’ta erkek Drosophila melanogaster’de erkek
insanda da dişi cinsiyeti oluşturur (6p).
13. Canlılarda rastlanan eşey kromozomlarına göre cinsiyet modellerini
örneklerle açıklayarak dişilerin ve erkeklerin heterogametik olduğu örnekler
veriniz.
Protenör Modeli: Bu modelde bir cinsiyet XO şeklinde diğeri ise XX şeklinde
cinsiyet kromozomlarına sahiptir. Örnek C. elegans ve protenor böceğinde erkek
heterogametiktir (XO).
Lygaeus Modeli: Bu modelde bir cinsiyet XY (veya ZW), diğeri ise XX (veya
ZZ) şeklinde cinsiyet kromozomlarına sahiptir. Bunlardan erkeğin heterogametik
olduğu canlılara örnek insan (XY), dişinin heterogametik olduğu canlılara örnek ise
kümes hayvanları (dişi ZW) verilebilir.