GENETIK 2 BAHAR 2009 ARASINAVI 24.04.2009 ANAHTAR

Adı Soyadı:
No
GENETIK 2 BAHAR 2009 ARASINAVI 24.04.2009 ANAHTAR
Açıklamalar: Her sorunun puanı belirtilmiştir. Süre 75dk’dır. Başarılar.
1. Krosseverin birinci mayotik profazda olduğunu öne süren sitolojik
gözlemleri anlatınız. (10p)
İlk olarak kromozomların krosever yapabilmeleri için birbirine yakın olmaları
gerekir. Sinaps oluşurken görülen yan yana eşleşmenin hücre döngüsünün en erken
döneminde koromozomlar birbirlerine yeteri kadar yaklaştıkları zaman meydana
geldiği düşünülmektedir. İkinci olarak kiazmata mayozun profaz I evresinde görünür
ve bu kiazmata yapıları, geneitk krosover olayı ile yakından ilişkilidir.
2. Çift krosover hakkında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?(6p)
a) Bağlı genlerde oluşacak gamet çeşitliliğini artırır.
b) 3 veya daha fazla gen arasındaki uzaklığı hesaplamada yardımcı olur
c) Genellikle interferans yüzünden olduğundan daha az oranlarda görünür
d) Sadece 3 veya daha fazla gen aynı anda inceleniyorsa hesaplanabilir
e) 2 tek krosover anlamına da gelir
3. İnterferans hakkında aşağıdakilerden hangisi doğrudur? (6p)
a) Rastlantı katsayısı ile aynı anlama gelir
b) Bitkilerde görülür ama hayvanlarda görülmez
c) Bir kromozom bölgesindeki krosover sayısının tespitidir
d) Kiyazma oluşumuna bağlıdır
e) Diad oluşumuna bağlıdır.
4. Drosophila’da Lyra (L) ve Stubble (S) kromozom 3 üzerinde bulunan
baskın mutasyonlardır. Çekinik bir mutasyon olan parlak kırmızı gözlülük
(b) geninin de kromozom 3 üzerinde olduğu keşfedilmişir. Bu 3 gen
açısından heterozigot olan bir dişi ile parlak kırmızı gözlü bir erkek
çaprazlanmış ve aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir. Buna göre
a) genler arası mesafeyi hesaplayarak genlerin dizilimini gösteriniz. (7p)
b) Interferansı hesaplayınız. (7p)
1
2
3
4
5
6
7
8
Fenotip
LSb
+++
L++
+Sb
L+b
+S+
LS+
++b
Toplam
Sayı
18
16
404
422
75
59
4
2
1000
P:
L++ ♀
+SB
X ++b ♂
++b
a) L-b: (18+16+75+59 +4 +2+4+2)/1000 =
180/1000 = 0.180 = %18
8. his, leu, mal ve xyl genlerinin kesintili çaprazlaması ile zaman
haritalaması gerçekleştirilmiştir. Alıcı hücre, bahsedilen dört gen için de
okzotroftur. Çaprazlama 25 dakika sonra durdurulmuş ve alıcı hücreler için
aşağıdaki sonuçlar alınmıştır.
a) %20’si xyl+ b)%80 mal+ c)%90’ı his+ d) leu+ hiç rastlanmamıştır.
Bu genlerin F faktörü yerleşim noktasına göre ve birbirlerine göre yerlerini
çizgi veya halka üzerinde gösteriniz (8p)
his geni yüksek sıklıkla transfer olduğu için O’ya (orijine) en
yakındır. Bir sonraki ise mal genidir ve his’e çok yakındır. Bundan
sonra xyl geni gelir. Leu genini taşıyan hiç bir rekombinant elde
edilmediği için leu geni bu üçünden çok geridedir. Bu genlerin
göreceli yerleri aşağıdaki gibi gösterilebilir.
***O*****his***mal******************xyl*****//********leu***
S-b: (4+2+75+59) = 140 / 1000 = %14
b) I = 1- C C= gözlenen DCO / beklenen DCO
beklenen ÇKO = SCO1 x SCO2 = 0.04 x 0.14
= 0.0056
gözlenen ÇKO = 0.006
C = 1.07
I = 1-C = 1-1.07 = -0.07 = – %7. Çift kros overler
engellenmediği gibi teşvik edilmiştir.
5.
Aşağıda cd ve ++ suşlarından elde edilen düzenli tetrat ciftlerinin sonuçları
verilmiştir. (13p)
2
c+
cd
++
+d
7. Prokaryotlarda rastlanan gen aktarım (rekombinasyon) yollarının
adlarını yazarak her birini kısaca açıklayınız. (9p)
1. Konjugasyon: 2 bakterinin stoplazma köprüsü ile DNA (plazmit)
aktarımı yapmasıdır.
2. Transformasyon: Hücre dışından küçük bir DNA parçası bakteri
tarafından alınır ve alıcı hücrede kalıcı genetik değişikliğe neden olur. Bu
doğal transformasyondur. Araştırmacılar tarafından, istedikleri bir plazmitin
(F faktörünün) bir bakteriye suni olarak aktarılması işlemi de transformasyon
adını alır.
3. Transdüksiyon: Virüsler aracılığıyla bakteriler arası DNA transferi
olayına denir.
L-S: (18 + 16 + 4 + 2) = 40 /1000 = %4
L—4cM----S-------------14cM----------b
1
c+
c+
+d
+d
6. Durdurulmuş çaprazlama tekniğini açıklayarak ne amaçla
kullanıldığını belirtiniz. (8p)
Hfr ve F¯ hücreleri aynı besiyerinde inkübe edilir. Sadece
rekombinantların seçimini kolaylaştırmak amacıyla Hfr suşları bir antibiyotiğe duyarlı
iken alıcı hücre dirençli olarak ayarlanır. Belirli zaman aralıklarında besiyerinden
örnkeler alınarak karıştırıcıdan geçirilir. Karıştırıcılarda oluşan kesici güçler ile
konjugatif bakteriler zarar görmeden birbirlerinden ayrılmış ve böylece kromozom
transferi verimli bir şekilde durdurulmuş olur. Genetik rekombinasyonu incelemek için
hücreler sadece alıcı hücrenin seçilebileceği antibiyotik içeren besiyerinde çoğaltılır
ve Hfr bakterisinden hangi genleri aldığı tespit edilir.
Gen haritalama amacıyla kullanılır: Bu işlem değişik zaman birimleri için (5dk,
10dk, 15dk vs) tekrarlanırsa hangi genin hangi genden kaç dk (kaç harita birimi) önce
veya sonra olduğu şeklinde Hfr hücresindeki genlerin haritası çıkarılır.
TETRAT
3
4
cd
+d
cd
c+
++
c+
++
+d
41
17
5
P
T
NP
a- Her bir sınıfın askus tipi (3.5p),
1- P
2- T
3- NP
4- P
SINIFI
5
c+
++
cd
+d
3
P
1
T
5- T
6- NP
6
cd
++
cd
++
7
c+
+d
cd
++
1
NP
1
T
7- T
b-Bu iki gen arasındaki mesafe 22.46 cM olduğundan bu iki gen bağlıdır (bağlı veya
bağımsız olduğuna karar veriniz) (6p)
c- Bu genlerden c’nin sentromere uzaklığı 4.3 cM iken, d’nin centromere uzaklığı 15.9
cM’dır (6p).
c-d arası mesafe = (NP + 1/2T)/ Toplam
= (6+ 19/2)/ 69 = 15.5/69 = 22.46cM
Sentromer – c arası = (1/2x c’nin ikinci bölünme ürünleri)/toplam = (1/2x 6) / 69=
4.3cM
Sentromer – d arası= (1/2x d’nin ikinci bölünme ürünleri)/toplam = (1/2x 22) / 69=
11/69 = 15.9cM
9. Bir bakteri kültüründen 3mL alınıp 57mL su ile karıştırılıyor. Oluşan
karışımdan tekrar 3mL alınıp 297mL su ile karıştırılıyor. Bu son karışımdan
1mL alınıp besiyerine ekildiğinde 47 koloni tespit edildiğine göre
başlangıçtaki kültürün konsantrasyonu .......94000..... hücre/mL
(1miliLitredeki hücre sayısı) olmalıdır (işlemlerinizi aşağıdaki boşlukta
yapınız) (8p)
Çözüm: seyreltme faktörü (SF) = 20 x 100 = 2000.
Başlangıçtaki miktar = koloni sayısı x SF = 94000
10. Bitkilerdeki sporofit safha hakkında hangisi doğrudur? (6p).
a) Mitoz yoluyla haploid faza bağlıdır
b) Diploid bir safhadır ve diploid sporlar üretir
c) Diploid bir safhadır ve erkek ve/veya dişi gamet üretir
d) Sadece megaspor ana hücreleri taşır.
e) Sadece mikrospor ana hücreleri taşır
11. C. elegans hakkında hangisi yalıştır? (6p).
a) Tam olarak dişi bireylere rastlanmaz
b) Her olgun hücre embriyonik kökenine kadar izelenebilir
c) Hermafroditlerde X ve Y kromozomları bulunur
d) Olgun bireyler yaklaşık 1000 hücreden oluşur
e) Kendi kendini dölleyebilir.
12. Xg hücre yüzey antijeni X üzerinde bulunan bir gen tarafından
kodlanır. Y üzerinde buna karşılık gelen bir gen yoktur. Bu genin 2 tane
kodominant aleli tanımlanmıştır: Xg1ve Xg2. Xg2/Xg2 genotipli bir kadın
ve Xg1/Y genotipli bir erkekten Xg1/Xg2Y genotipli bir çocuk olması için
hangi ebeveynde hangi bölünme aşamasında nasıl bir hata olması gerektiğini
açıklayınız. (6p)
Klinifelter sendromlu çocuk Xg1/Xg2Y olduğundan dolayı hem Xg1 alelini
hem de Y kromozomunu babadan almış olmalıdır. Bu nedenle babada 1.
mayoz sırasında X-Y arasında ayrılmama olmuş olmalıdır.