Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun(1) (VUK) 175 inci
advertisement
ULUSLARARASI DENETİM DANIŞMANLIK VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. www.dmf.com.tr [email protected] Farabi Sokak 12/11 06680 Çankaya, Ankara Tel: 0.312.428 67 50 Faks: 0.312.428 67 53 SİRKÜLER RAPOR 2006-15 GELİR VERGİSİ SİRKÜLERİ/51 (18/04/2006 Tarih ve GVK-51/2006-8/Üçer Aylık ve Aylık Muhtasar Beyanname Sayılı) T.C. MALİYE BAKANLIĞI Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Vergisi Sirküleri/51 Konusu Tarihi Sayısı İlgili olduğu maddeler İlgili olduğu kazanç türleri : Ocak-Şubat-Mart 2006 Üçer Aylık Dönemi İle Mart 2006 Dönemine Ait Aylık Muhtasar Beyannamenin Verilme Süresinin Uzatılması : 18/04/2006 : GVK-51/2006-8/Üçer Aylık ve Aylık Muhtasar Beyanname : Gelir Vergisi Kanunu Madde 94, 98 ve 119 : Tevkifata tabi kazanç ve iratlar 1. Giriş Ocak-Şubat-Mart 2006 vergilendirme dönemine ilişkin üçer aylık muhtasar beyanname ile Mart 2006 vergilendirme dönemine ilişkin aylık muhtasar beyannamenin verilme süresinin uzatılması bu Sirkülerin konusunu oluşturmaktadır. 2. Üçer Aylık ve Aylık Muhtasar Beyannamenin Verilme Süresinin Uzatılması Gelir Vergisi Kanununun 98 inci maddesinin 5035 sayılı Kanunla değişen birinci fıkrasına göre, vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların, bir ay içinde yaptıkları ödemeler veya tahakkuk ettirdikleri karlar ve iratlar ile bunlardan tevkif ettikleri vergileri ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine beyan etmeleri; üçüncü fıkrasında ise zirai ürün bedelleri üzerinden tevkifat yapanlar hariç olmak üzere, çalıştırdıkları hizmet erbabı sayısı 10 ve daha az olanların 94 üncü maddeye göre yapacakları tevkifat ile ilgili muhtasar beyannameyi, bağlı bulundukları vergi dairesine önceden bildirmek şartıyla her ay yerine Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarının 20 nci günü akşamına kadar vermeleri; 119 uncu maddesine göre de beyannamenin verildiği ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar ödemeleri gerekmektedir. Ancak, Başkanlığımıza yansıyan olaylardan 5479 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun vergi tarifesini düzenleyen 103 üncü maddesinde yapılan değişiklik nedeniyle mükelleflerce tereddüde düşüldüğü anlaşıldığından, Vergi Usul Kanununun 17 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden, yukarıda sözü edilen üçer aylık ve aylık dönemlere ilişkin muhtasar beyannamenin verilme süresi, 24/04/2006 günü mesai saati sonuna kadar uzatılmıştır. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) 3. Sonuç Yukarıda açıklanan hususlar çerçevesinde, Ocak-Şubat-Mart/2006 üçer aylık vergilendirme dönemi ile Mart/2006 aylık vergilendirme dönemine ait muhtasar beyannamenin 24 Nisan 2006 Pazartesi günü mesai saati bitimine kadar ilgili vergi dairesine verilmesi mümkün bulunmaktadır. Öte yandan, beyan edilen vergilerin kanuni süresi içerisinde ödeneceği tabiidir. Bilgi ve gereği ilgililere duyurulur. Kemal UNAKITAN MALİYE BAKANI 2 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) GELİR VERGİSİ SİRKÜLERİ/50 (18/04/2006 Tarih ve GVK-50/2006-7/ Gelir Vergisi Tarifesi Sayılı) T.C. MALİYE BAKANLIĞI Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Vergisi Sirküleri/50 Konusu Tarihi Sayısı İlgili olduğu maddeler İlgili olduğu kazanç türleri : Gelir Vergisi Tarifesi : 18/04/2006 : GVK-50/2006-7/ Gelir Vergisi Tarifesi : Gelir Vergisi Kanunu Madde 103, Geçici Madde 70 : Ücretler 1. Giriş 30/03/2006 tarihli ve 5479 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yer alan gelir vergisi tarifesi 01/01/2006 tarihinden geçerli olmak üzere değiştirilmiş olup; 01/01/2006 tarihi ile bu Kanunun Resmi Gazetede yayımlandığı tarih olan 08/04/2006 tarihleri arasında ücret ödemeleri için bu Kanunun yayımından önceki tarifeye göre yapılmış olan ancak, yeni tarifeye göre fazla kesildiği tespit edilen gelir vergisi tevkifat tutarlarının ödenecek vergilerden mahsubu veya eksik kesildiği tespit edilen vergilerin ilave olarak kesilmek suretiyle ödenmesi işlemlerinin nasıl yerine getirileceği hususları bu sirkülerin konusunu oluşturmaktadır. 2. Konu İle İlgili Mevzuat 08/04/2006 tarihli ve 26133 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Gelir Vergisi Kanunu, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Özel Tüketim Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesi yeniden düzenlenmiş ve yapılan değişiklikle gelir vergisine tabi gelirlerin; 7.000 YTL'ye kadar 18.000 YTL'nin 7.000 YTL'si için 1.050 YTL, fazlası 40.000 YTL'nin 18.000 YTL'si için 3.250 YTL, fazlası 40.000 YTL'den fazlasının 40.000 YTL'si için 9.190 YTL, fazlası % 15 % 20 % 27 % 35 oranında vergilendirileceği belirtilmiştir. Öte yandan 5479 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 70 inci maddede “2006 takvim yılına ilişkin olarak yapılmış ücret ödemeleri için bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar yapılmış olan gelir vergisi tevkifat tutarlarının 103 üncü maddede bu Kanunla yapılan değişiklik hükmü uyarınca hesaplanan vergiden fazla olması halinde, fark vergi tutarı terkin edilir, tahsil edilmişse mükelleflerin sonraki dönemlerde ödeyecekleri gelir vergisinden mahsup edilir. Eksik olması halinde ise bu fark, vergi sorumluları tarafından bu Kanunun yayımlanmasından sonra yapılacak ilk ücret ödemesinden kesilerek bu ödemenin ait olduğu döneme ilişkin muhtasar beyannamenin verilme ve ödeme süresi içinde topluca (muhtasar beyanname verme yükümlülüğü olmayanlar hariç) verilecek ayrı bir beyanname ile beyan edilir ve ödenir. Bu beyanname için ayrıca damga vergisi hesaplanmaz. Anılan sürede düzeltilen söz konusu 3 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) fark için gecikme faizi ve vergi cezası aranmaz; eksik tahakkuk etmiş olan verginin bu süre içinde tamamlanmaması halinde bu tarihte vergi ziyaı doğmuş olur. Bu hükmün uygulamasına ilişkin usûl ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir." hükmüne yer verilmiştir. 3. Yapılmış Olan Gelir Vergisi Tevkifat Tutarının Yeni Hükme Göre Hesaplanan Vergiden Fazla Olması Hali 3.1. 2006 Yılında Üç Aylık (Ocak, Şubat, Mart) ya da Aylık (Mart) Muhtasar Beyannameyi Henüz Vermemiş Olan Mükellefler Bu durumda olup da muhtasar beyannamesini henüz vermemiş olan mükellefler, yeni tarifeye göre 1/1/2006 tarihinden itibaren kendi hesapları üzerinde gerekli düzeltmeyi yaparak beyanname ekinde toplam çalışan bazındaki tevkifat ve fazla yapılan tevkifat tutarları ile aradaki farkı gösteren bir listeyi ekleyecek ve sadece ödenmiş vergileri, beyannamenin Tablo-1 “Matrah ve Vergi Bildirimi” bölümünün “Mahsup Edilen Vergiler” kısmının (20) no’lu satırının ( K.V.K 8/4 Mad. Uyarınca G.V.K. 94/6-a’ya Göre Hesaplanacak Gelir Vergisine Mahsup Edilecek Tevkifat Tutarları) altındaki boşlukta “G.V.K. Geçici 70 inci maddesine göre yapılan mahsuplar” ifadesi ile göstererek mahsup etmek suretiyle beyannameleri düzeltilmiş tutarlara göre vereceklerdir. Fazla yapılan tevkifat tutarlarının ödenmemiş olması halinde ise mahsup söz konusu olmayacak; muhtasar beyanname ekinde verilecek olan, her bir aya ilişkin toplam çalışan bazında yapılan tevkifat ile fazla yapılan tevkifat tutarı ve aradaki farkı gösteren listeye dayanılarak vergi dairelerince ilgili dönem tahakkuklarında gerekli düzeltme yapılacaktır. 3.2. 2006 Yılında Üç Aylık (Ocak, Şubat, Mart) ya da Aylık (Mart) Muhtasar Beyannameyi Vermiş Ancak Tahakkuk Eden Vergiyi Henüz Ödememiş Olan Mükellefler Muhtasar beyannamesini vermiş ancak tahakkuk eden vergiyi henüz ödememiş olan mükellefler tarafından beyanname verme süresinin (20 Nisan 2006) sonuna kadar düzeltme beyannamesi verilmesi halinde; bu beyannameye Ocak, Şubat ve Mart 2006 aylarına ilişkin beyannamelerdeki tutarları, üç aylık beyanlarda ise bu dönemde yapılan üç aylık tevkifat tutarlarını ayrıntılı gösteren bir liste eklenecek ve “3.1. bölümü”nde açıklandığı şekilde işlem yapılacaktır. 2006 yılının ilk üç aylık dönemine ilişkin muhtasar beyanname ile ilgili olarak verilen düzeltme beyannamesi ve ekinde yer alacak olan her bir aya ilişkin toplam çalışan bazında yapılan tevkifat ile fazla yapılan tevkifat tutarı ve aradaki farkı gösteren liste üzerine daha önce verilen beyannameye göre tahakkuk ettirilen vergi tutarları ise vergi dairesince terkin edilecektir. 3.3. 2006 Yılında Üç Aylık (Ocak, Şubat, Mart) ya da Aylık (Mart) Muhtasar Beyannameyi Vermiş ve Tahakkuk Eden Vergiyi Ödemiş Olan Mükellefler Bu durumda, fazladan ödenmiş olan vergi tutarları, mükelleflerin sonraki dönemlerde ödeyecekleri gelir vergisinden mahsup edilecektir. İlgili döneme ilişkin verilecek muhtasar beyannamelerde, çalışanlara ait ücret matrahları beyan edilerek bunlara ilişkin yeni tarife üzerinden hesaplanan vergilerin tahakkuk ettirilmesi sağlanacaktır. Fazla hesaplanması nedeniyle mahsup edilecek tutar, muhtasar beyannamenin Tablo-1 “Matrah ve Vergi Bildirimi” bölümünün “Mahsup Edilen Vergiler” kısmının (20) no’lu satırının ( K.V.K 8/4 Mad. Uyarınca G.V.K. 94/6-a’ya Göre Hesaplanacak Gelir Vergisine Mahsup Edilecek Tevkifat Tutarları) altındaki boşlukta “G.V.K. Geçici 70 inci maddesine göre yapılan mahsuplar” ifadesi ile gösterilecektir. Her bir aya ilişkin toplam çalışan bazında yapılan tevkifat ile fazla yapılan tevkifat tutarı ve aradaki farkı gösteren bir liste muhtasar beyanname ekinde verilecektir. 4 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) 3.4. Beyannamelerini Elektronik Ortamda Verecek Mükelleflerin Yapacakları İşlemler Beyannamelerini elektronik ortamda veren mükellefler fazla ödedikleri tutarları e-beyannamede bu işleme münhasır olmak üzere açılmış bulunan “Mahsup Edilen Vergiler” kısmının “G.V.K. Geçici 70. maddeye göre yapılan mahsuplar” satırında göstereceklerdir. Ayrıca, her bir aya ilişkin toplam çalışan bazında yapılan tevkifat ile fazla yapılan tevkifat tutarı ve aradaki farkı gösteren bir liste elektronik ortamda muhtasar beyanname ekinde verilecektir. Örnek 1: Ortalama 4.000 YTL ücretle 12 işçi çalıştıran (A) Ltd.Şti’nin aylar itibariyle 08/04/2006 tarihinden önce ve sonra geçerli olan tarifeler üzerinden yaptığı tevkifat tutarları aşağıdaki gibidir: (YTL) Şubat Ocak Mart Değişiklik öncesi hükme göre kesilen gelir vergisi 7.200 8.040 9.600 Yeni hükme göre hesaplanan gelir vergisi 7.200 7.800 9.600 0 240 0 FARK (A) Ltd.Şti. Şubat ayına ilişkin olarak ücretlilerden fazladan tevkif edip vergi dairesince tahsil edilen 240 YTL’yi Nisan ayında verilecek muhtasar beyannamede, Mart ayına ilişkin olarak ücretlilerden tevkif ettiği 9.600 YTL ödenecek vergiden mahsup edecek, (=9.600-240) 9.360 YTL’yi vergi dairesine ödeyecektir. Dolayısıyla Mart ayında ücretlilerden yapılacak tevkifat tutarı toplam 9.360 YTL olacaktır. 4. Yapılmış Olan Gelir Vergisi Tevkifat Tutarının Yeni Hükme Göre Hesaplanan Vergiden Az Olması Hali Bu durumda oluşan fark tutarlar, vergi sorumluları tarafından bu Kanunun yayımlanmasından sonra yapılacak ilk ücret ödemesinden kesilerek bu ödemenin ait olduğu döneme ilişkin muhtasar beyannamenin verilme ve ödeme süresi içinde topluca (muhtasar beyanname verme yükümlülüğü olmayanlar hariç) verilecek ayrı bir muhtasar beyanname ile beyan edilecek ve ödenecektir. Söz konusu beyanname elektronik ortamda da verilebilecektir. Bu düzeltme beyannamelerinde de mevcut muhtasar beyanname kullanılacak ve söz konusu beyanname için ayrıca damga vergisi hesaplanmayacaktır. Süresinde düzeltilen söz konusu fark için gecikme faizi ve vergi cezası aranmayıp, eksik tahakkuk etmiş olan verginin bu süre içinde tamamlanmaması halinde ise bu tarihte vergi ziyaı doğmuş olacaktır. Örnek 2: Bir önceki örnekte yer alan şirketin, 2005 yılı için geçerli olan tarifeyi %9,8’lik yeniden değerleme oranında artırdığı varsayımıyla, 12 İşçi için aylar itibariyle 08/04/2006 tarihinden önce ve sonra geçerli olan tarifeler üzerinden yaptığı tevkifat tutarları aşağıdaki gibidir: (YTL) Şubat Ocak Mart Yeni hükme göre hesaplanan gelir vergisi 7.200 7.800,00 9.600 Değişiklik öncesi hükme göre kesilen gelir vergisi 7.200 7.650,48 9.600 0 149,52 0 FARK 5 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) Vergi sorumlusu, çalışanlarına Nisan ayında yapacağı ödemelerden, daha önce eksik kesilmiş olan 149,52 YTL vergi kesintisini ilave olarak kesmek suretiyle, bu tutarı ayrı bir muhtasar beyanname ile Mayıs ayının yirminci günü akşamına kadar bağlı olduğu vergi dairesine beyan ederek süresinde ödeyecektir. Bu farkın birden fazla ayda oluşması halinde de, her bir ay için ayrı ayrı muhtasar beyanname verilmeyecek, tek bir beyanname ile kesilen vergiler beyan edilerek ödenecektir. 5. Emeklilik, İşten Ayrılma, İşyerinin Kapanması, Ölüm vb. Durumlarda Fazla Kesilen Vergi Tutarlarının İadesi Bu durumda olan mükelleflere ilişkin işlemler vergi dairelerince yerine getirilecektir. Söz konusu mükellefler, işverenden alacakları ve kendilerinden yapılan tevkifat tutarlarını ayrıntılı gösteren bir yazı ile en son çalıştıkları işverenin muhtasar beyanname yönünden bağlı olduğu vergi dairesine başvuracak olup, gerekli düzeltme işlemleri ilgili vergi dairesince yerine getirilecektir. Duyurulur. Osman ARIOĞLU Gelir İdaresi Başkanı 6 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) KATMA DEĞER VERGİSİ SİRKÜLER TASLAĞI/40 (19/04/2006 Tarih ve KDVK-40 /2006-6 Sayılı) T.C. MALİYE BAKANLIĞI Gelir İdaresi Başkanlığı KATMA DEĞER VERGİSİ SİRKÜLERİ / 40 :Nisan ayı içinde verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süresinin uzatımı : Tarihi : KDVK-40 /2006-6 Sayısı İlgili Olduğu Maddeler : Katma Değer Vergisi Kanunu 41/1, 41/4 ve 46/1 Konusu 1.Giriş: Nisan ayı içinde verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süresinin uzatılması bu sirkülerin konusunu oluşturmaktadır. 2.Yasal Düzenleme: Katma Değer Vergisi Kanununun 41. maddesinin 1. fıkrası ile mükelleflerin ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanların katma değer vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlü oldukları, 4. fıkrası ile de işi bırakan mükelleflerin katma değer vergisi beyannamelerini, işin bırakıldığı tarihi izleyen ayın yirminci günü akşamına kadar verecekleri hüküm altına alınmıştır. Ancak, katma değer vergisi beyannamelerinin 2005 yılı vergilendirme dönemi kurumlar vergisi beyannamesinin verilme dönemine rastlamış olması nedeniyle aylık vergilendirme dönemine tabi olan mükelleflerin Mart 2006 dönemine, üç aylık vergilendirme dönemine tabi mükelleflerin yılın (Ocak-ŞubatMart) aylarını kapsayan döneme ait katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süresi Vergi Usul Kanununun 17. maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak 24/04/2006 günü mesai saati sonuna kadar uzatılmıştır. 3.Sonuç: Buna göre, Nisan ayı içinde verilmesi gereken katma değer vergisi beyannameleri 24/04/2006 günü mesai bitimine kadar ilgili vergi dairesine verilebilecektir. Duyurulur. Kemal UNAKITAN Maliye Bakanı 7 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) 1 SIRA NO'LU BİLGİSAYARLI MUHASEBE PROGRAMLARI STANDARTLARI GENEL TEBLİĞ TASLAĞI Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun(1) (VUK) 175 inci maddesi ile Maliye Bakanlığı; muhasebe standartları, tek düzen hesap planı ve mali tabloların çıkarılmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye, bunları mükellef, şirket ve işletme türleri itibariyle uygulatmaya, muhasebe kayıtlarını bilgisayar programları aracılığıyla izleyen mükellefler ile bu bilgisayar programlarını üreten gerçek ve tüzel kişilerce uyulması gereken kuralları ve bilgisayar programlarının içermesi gereken asgari hususlar ile standartları ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır. Yine VUK’nun Mükerrer 257 nci maddesinin 1 ve 3 numaralı fıkraları hükmü ile Maliye Bakanlığı; mükellefler ve meslek grupları itibariyle muhasebe usul ve esaslarını tespit etmeye, bu Kanuna göre tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara ilaveten tutulmasını veya düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva etmesi zorunlu bilgileri belirlemeye, bunlarda değişiklik yapmaya ve tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defter, kayıt ve belgelerin mikro film, mikro fiş veya elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla yapılması veya bu kayıt ortamlarında saklanması hususunda izin vermeye veya zorunluluk getirmeye, bu şekilde tutulacak defter ve kayıtların kopyalarının Maliye Bakanlığında veya muhafaza etmekle görevlendireceği kurumlarda saklanması zorunluluğu getirmeye ve bu konuda uygulama usul ve esaslarını belirlemeye yetkili kılınmıştır. Yukarıda belirtilen yetkilere dayanılarak; 1-Muhasebe kayıtlarını onaylı muhasebe bilgisayar programları aracılığıyla izlemesi gereken mükelelfler ile kendi geliştirdikleri muhasebe bilgisayar programları aracılığıyla izleyen mükelleflerin uyması gereken kurallar ve sorumluluklara, 2-Muhasebe bilgisayar programlarını üreten gerçek ve tüzel kişilerce uyulması gereken kurallar ve sorumluluklara ve 3-Muhasebe bilgisayar programlarının içermesi gereken asgari hususlar ve standartların belirlenmesine yönelik usul ve esaslara ilişkin olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür. Bu Tebliğ, mükelleflerin VUK hükümleri uyarınca kağıt ortamında düzenledikleri, aldıkları, muhafaza ve ibraz ettikleri belge, kayıt ve defterler yerine aynı bilgileri içerecek şekilde elektronik belge, elektronik kayıt ve elektronik defterlerin oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafazası ve ibrazı uygulamasını konu alan elektronik muhasebe düzenlemelerini kapsamamaktadır. I- MUHASEBE KAYITLARINI ONAYLI BİLGİSAYAR PROGRAMLARI ARACILIĞIYLA İZLEMESİ GEREKEN MÜKELLEFLER Bilanço usulüne göre defter tutan mükelleflerin muhasebelerini Maliye Bakanlığınca onaylanmış bilgisayar parogramları aracılığıyla izlemeleri zorunludur. Muhasebelerini kendi geliştirdikleri muhasebe bilgisayar programları aracılığıyla izleyen mükelleflerin programlarını 01.01.2007 tarihine kadar bu Tebliğde belirtilen asgari husus ve standartlara uygun hale getirmeleri zorunludur. 8 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) Bilanço usulüne göre defter tutmakla yükümlü olan ve muhasebe kayıtlarını Serbest Muhasebeci veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler aracılığıyla izleyen mükellefler de bu Tebliğde belirlenen usul ve esaslara uymak zorundadırlar. II- MUHASEBE KAYITLARINI ONAYLI BİLGİSAYAR PROGRAMLARI ARACILIĞIYLA İZLEYEN MÜKELLEFLERİN UYMASI GEREKEN KURALLAR VE SORUMLULUKLARI Mükelleflerin uyması gereken kurallar aşağıdadır. 1- Muhasebe kayıtlarını piyasadan satın aldıkları bilgisayar programları aracılığıyla izleyen mükelleflerin kullandıkları muhasebe bilgisayar programlarının bu Tebliğle belirlenen asgari hususlar ve standartlara sahip hale getirecek güncelleme programlarına sahip olmaları zorunludur. 2- Satın aldıkları onaylı muhasebe programlarında daha sonra kendileri değişiklik yapan mükellefler bu değişikliklerden dolayı sorumludurlar. Yaptıkları değişiklikler nedeniyle kullandıkları onaylı muhasebe programlarını bu Tebliğ ile getirilen asgari husus ve standartları karşılayamayacak duruma getiren mükelleflere VUK’nun 359 uncu maddesinin yanı sıra asgari standartları ihlal eden muhasebe programı üreten kişilere uygulanacak cezalar da uygulanacaktır. 3- Muhasebe kayıtlarını kendi geliştirdikleri bilgisayar programları aracılığıyla izleyen mükellefler kullandıkları muhasebe bilgisayar programlarını bu Tebliğde belirtilen asgari husus ve standartlara uygun hale getirmek zorundadırlar. Programların asgari husus ve standartlara uygun olup olmadığının tespiti için bu Tebliğin III/2 maddesinde belirtilen gerekli testleri başarıyla geçmeleri zorunludur. Programlarını asgari husus ve standartlara uygun hale getirmeyen mükelleflere, VUK’nun 359 uncu maddesinin yanı sıra asgari standartları ihlal eden muhasebe programı üreten kişilere uygulanacak cezalar da uygulanacaktır. 4- Mükellefler, bilgisayar programı aracılığıyla izledikleri muhasebe kayıtlarını 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca yasal kağıt defter ve belgelerinde olduğu gibi saklamak ve vergi inceleme elemanlarınca istendiğinde ibraz etmek zorundadırlar. Bu nedenle mükelleflerin, muhasebe işlemlerinde kullandıkları bilgisayar ve/veya programlarda meydana gelebilecek bozulma, çalınma gibi risklere karşı önlem almaları gerekmektedir. Muhasebe kayıtlarının geçici vergi dönemleri itibariyle başka bir elektronik ortama aktarılarak saklanması zorunludur. 5- Müşterilerinin muhasebe kayıtlarını bilgisayar programları aracılığıyla izleyen Serbest Muhasebeciler ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler de onaylı muhasebe programları kullanmak ve bu bölümde belirlenen usul ve esaslara uymak zorundadırlar. 6- Satın aldıkları ve kullandıkları onaylı bilgisayar programlarını daha sonra bedelli veya bedelsiz olarak başka bir mükellefe satan, devreden veya kullanımına izin veren mükellefler bu durumu vergi idaresi ve programı satan ve üreten kişilere bildirmekle yükümlüdür. III-MUHASEBE BİLGİSAYAR PROGRAMLARINI ÜRETEN GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLERİN UYMASI GEREKEN KURALLAR Muhasebe bilgisayar programlarını üreten gerçek ve tüzel kişilerce uyulması gereken kurallar aşağıdadır. 1- Muhasebe bilgisayar programlarının bu Tebliğle belirlenen asgari husus ve standartlara sahip olduğuna ilişkin Bakanlık onayı almak isteyen gerçek ve tüzel kişiler bir dilekçe ve ekinde muhasebe programlarının bir örneği ile Maliye Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığına başvuracaklardır. 9 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) 2- Muhasebe bilgisayar programlarının bu Tebliğle belirlenen asgari husus ve standartlara sahip olup olmadığı Muhasebe Programları Test Komisyonunun görüşü alınarak Gelir İdaresi Başkanlığınca onaylanır ve muhasebe programı üreticisine bildirilir. Muhasebe programlarının aynı zamanda, bu Tebliğle belirlenen beyanname ve bildirimlerin Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik ortamda gönderilmesine ilişkin testleri de geçmesi zorunludur. Test senaryoları ve muhasebe programları onaylanmış üreticilerin listesi Gelir İdaresi Başkanlığının www.gelirler.gov.tr internet sitesinde yayımlanır. 3- Muhasebe Programları Test Komisyonu, Gelir İdaresi Daire Başkanı Başkanlığında, Yüksek Öğretim Kurumunca Üniversitelerden bir, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumundan bir, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğinden bir Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve bir Yeminli Mali Müşavir olmak üzere iki, Yazılım Eser Sahipleri Meslek Birliğinden bir ve Yazılım Sanayicileri Derneğinden görevlendirilen bir üyeden kuruludur. Komisyon, muhasebe programlarının asgari husus ve standartlara sahip olup olmadığını tespit etmek ve Gelir İdaresi Başkanlığına bildirmekle görevlidir. 4- Onaylı muhasebe programı üreticileri yasal değişiklikler nedeniyle muhasebe programlarında yaptıkları değişiklikler için de onay almak ve uygulama başlamadan en az 10 gün önce müşterilerine sunmak zorundadırlar. Bu zorunluluğu yerine getirmeyen üreticilerin onayı iptal edilir. Program değişikliklerinin komisyon tarafından test edilmeden uygulamaya geçilmesinin zorunlu olduğu durumlarda sorumluluk program üreticisine aittir. Bu gibi zorunlu durumlarda üreticiler tarafından Gelir İdaresi Başkanlığına önceden bilgi verilmesi ve daha sonra komisyona başvuruda bulunularak onay alınması mümkündür. 5- Bu Tebliğle asgari husus ve standartlar belirlendiğinden muhasebe bilgisayar programı üreticileri programlarında bunlara aykırı olmayan ve güvenilirliğini tehdit etmeyen ilave husus ve standartlar geliştirebilirler. 6- Bakanlık onayını almış programların onaydan sonra program üreticisi tarafından yapılan değişiklikler sebebiyle bu Tebliğe aykırı husus ve standartlar içerdiğinin tespit edilmesi halinde üretici onay listesinden çıkartılır ve ayrıca aykırılık tespit edilen her bir muhasebe programı için özel usulsüzlük cezası ile cezalandırılır. 7- Program üreticileri programlarını satın alan ve kullanan müşterinin listelerini, birden fazla yer veya bilgisayarda kurulması ve kullanılması halinde ayrı ayrı, Gelir İdaresi Başkanlığına aylık listeler halinde elektronik ortamda bildirmek zorundadırlar. 8- Onay alacak muhasebe programı üreticileri; faaliyetlerin yürütüleceği ofis, gerekli donanım, programlarda ortaya çıkabilecek her türlü sorunu çözecek seviyede bilgi düzeyine sahip yeter sayıda personel, muhasebe programlarının kullanımına ilişkin basılı kullanım kılavuzu, program içinde yardım dosyaları ve bu dosyaları ayrıntılı açıklayan on-line yardım sitesine sahip olmalıdır. Program üreticisinin bu şartları taşıyıp taşımadığı Maliye Bakanlığı merkez denetim elemanları ve programcı veya sistem çözümleyicileri ile birlikte hazırlanacak bir raporla tespit edilir. IV- MUHASEBE BİLGİSAYAR PROGRAMLARININ İÇERMESİ GEREKEN ASGARİ HUSUSLAR VE STANDARTLAR Yazılımlar yürürlükteki mevzuata, belirlenen hesap planı ve standartlara aykırı olmamak şartıyla istenilen şekilde hazırlanabilir. Yazılımlar temel muhasebe modülü ve/veya diğer modüllerden oluşabilir. Ancak, temel muhasebe modülü asgari olarak yevmiye defteri, defteri kebir, bilanço ve gelir tablosu ile satışların maliyeti tablosunu içermelidir. Muhasebe programları bir bütündür. Programların farklı modüllerden oluşması ve modüllere kayıt 10 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) yapılması halinde tek düzen hesap planı çerçevesinde ilgili hesaplarla bağlantı kurulacak şekilde hazırlanmalıdır. 4.1- Yevmiye Kayıtlarında Bulunması Gereken Asgari Bilgiler Muhasebe programlarının içermesi gereken ve her bir yevmiye kaydında bulunması gereken asgari bilgiler aşağıdadır. 1- Yevmiye fişinin tarihi ve yevmiye madde numarası 2- Yevmiye fişinin cinsi (mahsup, tahsil, tediye) ve numarası 3- Tüm hesapların en alt seviyesindeki kodları ve isimleri 4- Dayanak belgelerin tarih, seri ve sıra numarası 5- Belge türü ( Fatura, İrsaliyeli Fatura, Gider pusulası v.b.) 6- Müşterinin adı-soyadı, unvanı 7- Mal ve/veya hizmet satın alan veya satın alınan kişinin Vergi Kimlik Numarası ve T.C. Kimlik Numarası (gerekmesi halinde) 8- Mal veya hizmetin cinsi, fiyatı, miktarı, tutarı 9- Katma Değer Vergisi (birden fazla malın bulunduğu faturalarda her bir malın KDV tutarı ve oranı ) 10- Özel Tüketim Vergisi (birden fazla malın bulunduğu faturalarda her bir malın ÖTV tutarı ve oranı ) 11- Özel İletişim Vergisi 12- Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 13- Çalışan kişilerin sayısı, adı-soyadı, ücreti, tevkif edilen gelir vergisi ve prim ödemeleri tutarı 14- Bağımlı kişilerle yapılan işlemler 15- Açıklama ve diğer bilgiler. Mükelleflerin, tutarına bakılmaksızın alış faturalarını asgari bilgileri içerecek şekilde kaydetmeleri zorunlu olup 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Maliye Bakanlığınca tespit belirlenen fatura düzenleme sınırı altındaki satış kayıtlarını asgari bilgilerin hepsini içerecek şekilde kaydetmeleri ihtiyaridir. Yevmiye kayıtları yukarıda belirtilen asgari bilgilere sahip olmalı ve gerektiğinde inceleme elemanlarına ibraz edilmelidir. Ancak, programlar yevmiye kayıtlarının yevmiye defterine asgari bilgileri içerecek şekilde ayrıntılı veya toplam tutarlar olarak kaydedilmesine izin verecek şekilde hazırlanabilir. Muhasebe kayıtları en alt seviye kodlarına göre kaynak belge ilişkisini sağlamalıdır. Yevmiye fişinde defteri kebir hesabı, ara hesaplar ve en alt seviye kodları ve isimlere göre listelenmelidir. 11 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) 4.2- Hesapların En Alt Seviyede Kodlanması, Hesap İsimlerinin Kullanılması Ve Listelenmesi: Muhasebe programlarında 3’lü ana hesaplar ile birlikte aynı zamanda detay hesaplarının da çalıştırılması ve istenmesi halinde ana hesap bazında veya detay hesap bazında bilgiye ekranda ulaşılmasının ve başka bir ortama aktarımının ve analizinin sağlanması zorunludur. Bu itibarla, aşağıdaki örnekteki gibi veya benzeri detaylı kodlama sisteminin mükellefler tarafından yapılması ve istenildiğinde hem ana hesap hem de detaylarına ilişkin bilgilere ulaşılması gerekmektedir. Örnekte yer alan bilgiler farklı hesaplara ilişkin ayrıntıları göstermektedir. Örnek: Borç 120 Alıcılar H.S. 120 01 Adana Müşterileri Alacak 32.529,83 21.315,45 23.852,46 15.741,95 120 01 001 X A.Ş. 12.826,52 9.000,00 120 01 002 Y Ltd. Şti. 3.524,86 3.524,86 120 01 003 Z Şahsı 4.964,07 3.217,09 120 06 Ankara Müşterileri 11.214,38 8.110,51 120 06 001 A Ltd. Şti. 3.834,76 1.162,15 120 06 002 B A.Ş. 5.948,36 5.948,36 120 06 003 C A.Ş. 1.431,26 1.000,00 600 Yurt İçi Satışlar 600 01 Ticari Mal satışı 56.849,85 42.367,42 600 01 001 Buzdolabı Satışı 18.684,36 600 01 002 Televizyon Satışı 9.564,25 600 01 003 Yemek Odası Tk. Satışı 14.168,81 600 02 Mamul Satışları 600 02 001 Pantolon Satışı 14.482,43 5.694,48 12 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) 600 02 002 Etek satışı 3.536,96 600 02 003 Takım Elbise Satışı 5.250.99 191 İndirilecek kdv H.S. 4.584,64 191 01 Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin KDV 4.145,55 191 01 001 %1’lik Mal Alımlarına İlişkin KDV 530,58 191 01 002 %8’lik Mal Alımlarına İlişkin KDV 1.260,47 191 01 003 %18’lik Mal Alımlarına İlişkin KDV 2.354,50 191 02 Satışlardan İadelere İlişkin KDV 439,09 191 02 001 %1’lik Satışların İadesine İlişkin KDV 83,25 191 02 002 %8’lik Satışların İadesine İlişkin KDV 152,48 191 02 003 %18’lik Satışların İadesine İlişkin KDV 203,36 4.149,94 391 Hesaplanan KDV 391 01 Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin KDV 3.750,37 39101001 %1’lik Mal Satışlarına İlişkin KDV 487,43 39101002 %8’lik Mal Satışlarına İlişkin KDV 1.110,50 39101003 %18’lik Mal Satışlarına İlişkin KDV 2.152,44 39102 Alışlardan İadelere İlişkin KDV 399,57 39102001 %1’lik Mal Alışlarının İadesine İlişkin KDV 98,83 39102002 %8’lik Mal Alışlarının İadesine İlişkin KDV 160,50 39102003 %18’lik Mal Alışlarının İadesine İlişkin KDV 140,24 Yukarıdaki kayıt bilgilerine göre eğer 600 Yurt İçi Satışlar hesabının tamamının istenmesi halinde ana ve 13 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) detay hesapları ile birlikte ekranda gözükmelidir. İstenilen bilgi sadece pantolon satışları ise; 600 02 001 Pantolon satışları hesabı veya istenilen bilgi 120 01 003 hesap kodlu Adana müşterilerinden Z şahsına ait cari hesaplar ise sadece bu hesaba ilişkin ayrıntılı bilginin elde edilebilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, muhasebe yazılımları yukarıdaki örnekteki gibi ana hesap ve detaylarına ilişkin bilgilere ulaşımı sağlamalıdır. 4.3- Muhasebe Kayıt Kontrol Numarası Muhasebe programları, yevmiye kayıtlarından aylık olarak ve aşağıda belirtilen algoritma ile hesaplanacak olan “Muhasebe Kayıt Kontrol Numarası” oluşturulacak şekilde hazırlanacaktır. Söz konusu algoritma, muhasebe sisteminin temeli olan yevmiye kayıtlarından bir kontrol kodu oluşturma temeline dayanmaktadır. Yevmiye kayıtlarındaki tutarlar ana hesap kodları ile çarpılacak ve her satır için bir rakam bulunduktan sonra bu rakamlar toplanarak ilgili dönem için muhasebe kontrol numarasını oluşturacaktır. Kayıt kontrol numaraları vergi incelemesinde ve denetim aşamasında kayıtlarda değişiklik olup olmadığının tespitinde kullanılacağı için programlar kontrol numaralarını hesaplayan ve raporlayan bir bölüme sahip olmalı, günlük ve aylık kontrol numaralarını raporlayabilecek ve beyan edilenlerle kontrol edebilecek şekilde olmalıdır. Denetim aşamasında hesaplanan kontrol numaraları ile beyan edilen kontrol numaralarının farklı olması, mükellefin geçmişe yönelik kayıtlarda değişiklik yaptığını veya programın bu asgari standarda uygun olmadığını gösterecektir. Ocak 2006 ayında iki muhasebe kaydı bulunan mükellefin muhasebe kayıt kontrol numarasının hesaplanmasına ilişkin örnek aşağıdadır. Tarih 05/01/2006 Hesap Kodu Açıklama Borç Madde No 1 Alacak Kontrol Numarası Formülü Kontrol No = 120 * (105.12 * 100) 1261440 6307200 120.01 Mal Satışı 600.01 Mal Satışı 105.12 = 600 * (105.12 * 100) Tarih 06/01/2006 Madde No 2 Alacak Kontrol Numarası Formülü Kontrol No = 100 * (53.25 * 100) 532500 = 120 * (53.25 * 100) 639000 Hesap Kodu Açıklama 105.12 Borç 100.01 Nakden Tahsilat 53.25 120.01 Nakden Tahsilat 53.25 1. Ocak 2006 - 31. Ocak 2006 Muhasebe Kayıt Kontrol Numarası 8740140 14 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) İki yevmiye maddesi ile oluşturulan Ocak ayı Muhasebe Kayıt Kontrol Numarası 8740140 dır. Dolayısıyla, mükellefin, beyan tarihinden sonra yevmiye kayıtlarında değişiklik yapması, yeni kayıt eklemesi veya mevcut kayıtlardan bir veya birkaçını iptal etmesi durumunda Muhasebe kayıt kontrol numarası değişecektir. Bu itibarla, muhasebe hatası yapan mükelleflerin bu hatalarını Vergi Usul Kanunu hükümleri ve muhasebe ilkeleri doğrultusunda düzeltmeleri gerekmektedir. Muhasebe kayıt kontrol numarasının beyan edileceği dönemler ve ait olduğu kayıt dönemleri ve tablo aşağıdaki şekilde hazırlanacaktır. Muhasebe Muhasebe Kontrol Numarasının Kontrol Numarası Oluşturulacağı Yevmiye Kayıtları Dönemi (aylar) Dönemi Ocak 1.Aralık – 31.Aralık Şubat 1.Ocak - 31.Ocak Mart 1.Şubat - 28(29)Şubat Nisan 1.Mart - 31.Mart Mayıs 1.Nisan - 30.Nisan Haziran 1.Mayıs – 31.Mayıs Temmuz 1.Haziran - 30.Haziran Ağustos 1.Temmuz - 31.Temmuz Eylül 1.Ağustos - 31.Ağustos Ekim 1.Eylül - 30.Eylül Kasım 1.Ekim – 31.Ekim Aralık 1.Kasım – 30.Kasım Muhasebe Kayıt Kontrol Numarası 4.4- Günlük İşlemlerin Toplam Olarak Kaydedilememesi Muhasebe programları kasa, banka, çek ve senetler hesaplarını her bir işlem bazında cari hesaplarla (alıcı/satıcı) ve stoklarla kontrolünü sağlayacak ve hesapların günlük toplamlar olarak kayıt edilmesini engelleyecek şekilde hazırlanmalıdır. Ancak, aynı gün içindeki toplamları fatura düzenleme tutarı altında kalan işlemlerin günlük toplam olarak kaydedilmesi ihtiyaridir. 4.5- Tekdüzen Hesap Planında Yer Alan Alacak Ve Borç Karakterli Hesapların Muhasebe Kurallarına Uygun Olarak Kullanılması Muhasebe yazılımları tekdüzen hesap planında belirtilen alacak ve borç bakiyesi vermesi gereken hesapların ters bakiye vermesini engelleyecek şekilde hazırlanmalıdır. Bilindiği üzere, tekdüzen hesap planında yer alan hesaplar alacak veya borç karakterli hesaplardır. Örneğin, 100 Kasa Hesabı aktif karakterli olup kasadaki mevcut parayı gösteren ve her zaman borç bakiyesi vermesi gereken bir hesaptır. Aynı zamanda 320 Satıcılar Hesabı da pasif karakterli olup işletmenin satıcılara olan borcunu gösteren ve her zaman alacak bakiyesi vermesi gereken bir hesaptır. Bu kuralın tek istisnası, tekdüzen hesap planında 15 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) yer alan “393 Merkez ve Şubeler Cari Hesabı”dır. Bu hesap hem alacak hem de borç karakterli ve dönem içinde kullanılan bir hesaptır. 4.6- Muhasebe Programlarının Vergi Kanunları ve Muhasebe Düzenlemelerine Uygunluğu Muhasebe programları vergi kanunlarında yer alan oran ve hesaplamalara uygun olmalıdır. Programların vergi kanunlarına uygunluğuna ilişkin gerekli husus ve programlar Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinden temin edilecektir. Programlar, muhasebe sistemi uygulama genel tebliği ve diğer düzenlemelere uygun olarak hazırlanmalıdır. 4.7- Uyarı Verilmesi Programlar, vergi kanunlarında tespit edilen süre ve usule göre yapılması gereken işlem ve kayıtlarda kullanıcıya uyarıda bulunacak ve buna rağmen yapılmayan kayıt ve işlemleri liste halinde verecek şekilde hazırlanmalıdır. Uyarı vermesi gereken kayıt ve işlemler aşağıdadır. 1- 332 Sıra numaralı Vergi Usul Kanunu (VUK) Genel Tebliği uyarınca 8.000-YTL ve üzerindeki ödeme ve tahsilatların banka, özel finans kurumları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü vasıtasıyla yapılması zorunludur. Belirtilen tutarı aşan ödeme ve tahsilatların banka, özel finans kurumları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü vasıtasıyla yapılmaması halinde program uyarı vermelidir. 2- Muhasebe kayıtlarının VUK’nun 219 uncu maddesi hükümleri uyarınca yasal defterlere kaydedilmesi gerekmektedir. Kanunda belirtilen zamanlarda kayıt yapılmaması halinde program uyarı vermelidir. 4.8- Şube Muhasebesi Uygulayan Mükellefler Muhasebe işlemlerini şube veya şubeler bazında takip eden ve bu işlemleri merkezde birleştiren şirketlerin şubelerinde bu Tebliğle belirlenen standartlara uygun muhasebe programları kullanılması şartıyla şube kayıtlarının merkez hesaplarında gösterilmesi ile ilgili olarak bu Tebliğdeki standartlar ayrıca aranmaz. Genel merkeze ait hesap ve işlemler ile müstakil muhasebeye sahip olmayan şubelerin hesap ve işlemleri açısından bu Tebliğle belirlenen standartların genel merkezde bulunan muhasebe programlarında bulunması gerektiği tabiidir. 4.9- Denetim Dosyası Muhasebe yazılımları mükelleflerin denetimi sırasında, bu bilgilerin kağıt baskısına ve diğer belgelere bakılmaksızın elektronik ortamda kayıtlı bilgilere kolay ulaşımını, bu bilgilerin gözden geçirilmesini ve analiz edilmesini sağlayacak fonksiyonlara sahip bir denetim dosyasına, modülüne sahip olmalıdır. Denetim dosyası muhasebe programı çalıştığı zaman çalışacak ve kullanıcı iptal edemeyecek şekilde hazırlanmalıdır. Muhasebe yazılımları, denetim dosyasını istendiği zaman hazırlayabilmelidir. Denetim dosyası üç bölümden oluşur. A-Muhasebe programı ve denetim dosyasını tanıtan bilgileri içeren bölüm: Bu bölüm mükellefin kullandığı muhasebe programını ve mükellefe ilişkin adres, faaliyet konusu gibi bilgileri içermelidir. B-Belli bir dönemdeki işlemleri ve işlem bilgilerini içeren bölüm: 16 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) 1- Muhasebe yazılımları yapılan her bir muhasebe kaydına bir sıra numarası verecek ve her bir hesabın belli bir tarih aralığındaki yevmiye maddelerini gösterecek şekilde hazırlanmalıdır. 2- Programlar işletmede bulunmayan malların satışına imkan vermeyecek şekilde hazırlanmalıdır. Ancak, Vergi Usul Kanununda yer alan fatura düzenleme süreleri dikkate alınarak malların irsaliye bilgilerinden kayıt yapılması ve daha sonra fatura bilgilerinin girilmesi şeklkinde kayıt yapılması mümkündür. 3- Bu tebliğe göre verilen uyarılar konu ve tarihler itibariyle listesini hazırlamalıdır. 4- Muhasebe yazılımları, program şifreleri ile yevmiye kayıtlarının yapılmasına imkan verecek, yevmiye kayıtlarının text, excell access ve/veya XML formatında kaydedilebilecek, kayıtlardan alınabilecek, analiz edilebilecek ve kağıt baskıları yapılabilecek şekilde hazırlanmalıdır. Programlar kayıt yapılan hesapların indeksini verecek şekilde olmalıdır. 5- İşlemlerin kimin tarafından kaydedildiğini ve değişiklikleri gösteren log ayrıntılarını içeren bir bölüme sahip olmalıdır. 6- Muhasebe bilgisayar programları bir bütün olduğundan hesaplar ilgili modüllerle bağlantı kurulacak şekilde hazırlanmalıdır. Yevmiye kayıtlarından defteri kebir kayıtlarına ve modüllere veya modüllerden yevmiye ve kebir kayıtlarına ulaşılabilmelidir. 7- Hesapların ve işlemlerin elektronik ortamda analize tabi tutulması, başka bir ortama aktarılması, kağıt baskılarının yapılabilmesi sağlanmalıdır. 8- Programlar kullanılan hesapların her birindeki işlemleri; tutar, miktar, kişi, mal veya hizmet konusu, ithalat ve ihracat yapılan ülke ve belli tarihler arasındaki işlemler gibi listeler halinde hazırlayabilecek şekilde hazırlanmalıdır. Ayrıca, kayıtlar aylık ve yıllık listeler olarak sunulabilmelidir. 9-Denetim modülü, bilanço ve gelir tablosu hesaplarından işletme ile ilgili çeşitli oranları hesaplayabilmelidir. Denetim modülünde aylık ve yıllık olarak hesaplanabilmesi gereken oranlar aşağıdadır. 1-Cari Oran : Toplam Dönen Varlıklar/ Toplam Kısa Vadeli Borçlar 2-Likidite Oranı : (Toplam Dönen Varlıklar – Stoklar – Diğer Dönen Varlıklar) / Toplam Kısa Vadeli Borçlar 3-Nakit Oranı : Hazır Değerler / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 4-Alacakların Tahsil Süresi : Ticari Alacaklar X 365 /Yıllık Kredili Satışlar 5-Stok Devir Hızı: Satışların Maliyeti / (Dönem Başı Stok + Dönem Sonu Stok)/ 2 6-Toplam Borçlar / Özsermaye: Toplam borçlar/ Ortalama özsermaye 7-Brüt Kar Marjı : Brüt Satış Karı / Net Satışlar 8-Net Dönem Karı/ Özsermaye: Net dönem karı (vergi ve mali yükümlülükler sonrası kar) / Ortalama Özsermaye 17 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) C- Katma Değer ve Özel Tüketim Vergisi bilgilerini içeren bölüm Muhasebe program yazılımları Katma Değer Vergisinin ve Özel Tüketim Vergisini doğru hesaplanmasını ve kontrolünü sağlamak amacıyla aşağıda yer alan unsurlara sahip olması gerekmektedir. C.1- Katma Değer Vergisini bilgilerini içeren bölüm 1- KDV verilerinin bütünlüğünü ve doğruluğunu gösteren rapor düzenlenmesi sağlanmalıdır. 2- Alım, satım ve diğer ticari işlemlerinin KDV Beyannamesinin doldurulmasını sağlayacak bir şekilde raporlanması sağlanmalıdır. 3- Yazılımın KDV’nin geç vergi çıktısı ile erken vergi girdisi gibi, KDV dönemlerindeki uyumsuzluklarda uyarı vermesi sağlanmalıdır. 4- KDV matrahı ile KDV arasındaki uyumsuzluklarda programın uyarı vermesi sağlanmalıdır. 5- KDV’ nden istisna edilen işlemlerin, indirim hakkı tanınan ve tanınmayanlara göre mahiyet ve ayrımı ile hesaplanan indirilebilir KDV miktarının gösterilmesi sağlanmalıdır. 6- KDV indirimine konu olmayan işlemlerin niteliği ve bu işlemlere ilgili vergi miktarlarının gösterilmesi sağlanmalıdır. 7- Matrah ve indirim miktarlarındaki değişmelerle, ödenen, terkin edilen ve iade olunan vergilerin muhasebe hesaplarında izlenmesi sağlanmalıdır. 8- Emtia üzerine iş yapanlar, geçici vergi dönemleri itibariyle düzenledikleri dönem sonu stoklarını Katma Değer Vergisine tabi olanlar ve olmayanlar itibariyle ayırt etmesi sağlanmalıdır. C.2- Özel Tüketim Vergisi bilgilerini içeren bölüm 1. ÖTV verilerinin bütünlüğünü ve doğruluğunu gösteren rapor düzenlenmesi sağlanmalıdır. 2. Alım, satım ve diğer ticari işlemlerinin ÖTV beyannamesinin doldurulmasını sağlayacak bir şekilde raporlanması sağlanmalıdır. 3. Yazılımın ÖTV’nin geç vergi çıktısı ile erken vergi girdisi gibi, ÖTV dönemlerindeki uyumsuzluklarda uyarı vermesi sağlanmalıdır. 4. ÖTV matrahı ile ÖTV oranları veya tutarlarına göre hesaplanan ÖTV arasındaki uyumsuzluklarda programın uyarı vermesi sağlanmalıdır. 5. ÖTV matrahı ile ÖTV toplamından oluşan tutar ile KDV matrahı arasındaki uyumsuzluklarda programın uyarı vermesi sağlanmalıdır. 6. ÖTV’den istisna edilen işlemlerin tutarı ve miktarının gösterilmesi sağlanmalıdır. 7. ÖTV indirimine konu olan işlemlerin niteliği ve bu işlemlerle ilgili vergi tutarlarının gösterilmesi sağlanmalıdır. 18 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) 8. Matrah, oran, tutar, indirim tutarları ile ödenen, tecil, terkin, iade edilen ÖTV tutarlarının muhasebe hesaplarında izlenmesi sağlanmalıdır. 9. ÖTV mükelleflerinin dönem sonu stoklarındaki ÖTV’ye tabi mallarının ayırt edilmesi sağlanmalıdır. 4.10- Fatura Düzenleme Modülü Muhasebe yazılımlarının fatura ve fatura yerine geçen vesikaları düzenleme modülüne sahip olmaları ve bu müdül kullanılarak belirtilen belgelerin düzenlenmeleri halinde belgelerde, VUK’da yer alan asgari bilgiler bulunmalı ve düzenleme kaidelerine uyulmalıdır. Programlar, bu belgeler düzenlendiği zaman otomatik olarak yevmiye kayıtlarına alacak şekilde hazırlanmalıdır. 4.11- Bağımlı/İlişkili Kişilerle Yapılan İşlemler Muhasebe yazılımları, bağımlı/ilişkili tüm kişilerle yapılan mal, hizmet, kredi ve kiralama alım satım işlemlerine ilişkin toplam bilgileri aylık ve yıllık olarak hesaplayacak şekilde hazırlanmalıdır. Bağımlı/ilişkili kişi; kurumların kendi ortakları, ortakların eşleri, ortakların veya eşlerinin altsoy ve üstsoyu ile üçüncü derece dahil kan bağı olanlar ve sıhri hısımları ile %10 ve daha fazla sermayesine, denetimi veya yönetimine katılan tüzel kişilerdir. 4.12- Elektronik Beyannamelerin ve Bilgi Formlarının Kayıtlı Hesaplardan Otomatik Olarak Hazırlanması Muhasebe programları elektronik beyannameleri, mal ve hizmet alım ve satımlarına ilişkin bilgi formları ile aylık bildirim formlarını kayıtlı hesaplardan otomatik olarak hazırlayabilecek ve Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik ortamda gönderebilecek şekilde olmalıdır. Elektronik beyanname ve bilgi formlarının gönderilmesine ilişkin usul ve esaslar ile programlar Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinden temin edilecektir. 1- Elektronik Beyannamelerin Hazırlanması Muhasebe yazılımları, Gelir İdaresi Başkanlığınca belirlenen elektronik beyannameleri kayıtlı hesaplardan otomatik olarak hazırlayacak ve elektronik ortamda gönderecek şekilde hazırlanmalıdır. 2-Bilgi Formlarının Hazırlanması Muhasebe programları, mal ve hizmet satın alınan kişiler ile mal ve hizmet satılan kişilere ait fatura bilgilerini (Form Ba ve Bs) kayıtlı hesaplardan otomatik olarak hazırlamalıdır. Programlar, mal ve hizmet alış ve satış faturalarını tarih, isim, miktar, tutar, mal ve hizmet grupları ile tek bir kişiye ilişkin faturaları ayrı ayrı ve/veya toplam belge ve toplam bedellerine göre listeler halinde hazırlayabilecek ve Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik ortamda gönderecek şekilde olmalıdır. 3- Aylık Bildirim Formu Muhasebe programları aşağıdaki aylık bildirim formununda yer alan bilgileri kayıtlı hesaplardan otomatik olarak hazırlayacak ve Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik ortamda gönderecek şekilde hazırlanmalıdır. Aylık bildirim formları Katma Değer Vergisi beyannamesi verme süresi içinde elektronik ortamda verilir. 4.13- Geçiş Hükümleri 19 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) Bilanço usulüne göre defter tutan mükelleflerden; - 4 sıra numaralı Vergi Beyannamelerinin Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerce İmzalanması Hakkında Genel Tebliğ(2) ile belirlenen ve diledikleri takdirde Yeminli Mali Müşavirlere tasdik işlemi yaptıracak mükellefler için 2006 yılına ilişkin olarak belirlenecek hadleri aşanların 01.01.2007 tarihinden, - Diğerlerinin ise 01.01.2008 tarihinden itibaren muhasebelerini Maliye Bakanlığınca onaylanmış bilgisayar programları aracılığıyla izlemeleri gerekmektedir. 2006 yılı için belirlenecek hadlerin altında kalmakla birlikte dileyen mükellefler de 01.01.2007 tarihinden itibaren onaylı programlar kullanabilir. Tebliğ olunur. ..... Ayı Bildirim Formu Mal Dengesi Dönem Mal Başı Mal Alımları Stokları Alıştan İadeler (-) Satılan Satışta Dönem Mal n Sonu Maliyeti İadeler Stoku (-) Aylık Toplam Hizmet Hizmet Hizmet Alım ve Alımları Satımları Satımları Aylık Toplam İthalat ve İthalat İhracat İhracat Tutarları Tutarları Tutarları Aylık Toplam Nakit Dengesi Çek Portföy üne Giriş Nakit Nakit Banka Tahsilat Ödemeler Hesapla rı Yoluyla Tahsilat Banka Hesapl arı Yoluyla Ödeme Faaliyet Faaliyet Giderleri Dışı Giderler Finans Faaliye man t Dışı Giderle Gelirler ri (yurtdış ı Çek Portföyü nden Çıkış Senet Senet Alına Veril Portföyün Portföyün n en e Giriş den Çıkış Nakit Nakit Kredi Kredi ler ler Aylık Toplam Giderler Ve Faaliyet Dışı Gelirler Finansm an Giderleri (yurtiçi ödemele r) 20 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) ödemel er) Aylık Toplam Çalışanla Asgari rın Ücretli Kayıtları Sayısı Asgari Ücretin %25 Üzerinde Ücret Ödenenler in Sayısı Asgari Toplam Ödene Diğer Ücretin Çalışan n Brüt Ödemele %50 Sayısı Ücretle r Üzerind r e Ücret Toplam Ödenenl ı erin Sayısı Ücret ve Diğer Ödemele rden tevkif Edilen Gelir Vergisi ve kesenekl eri Ücret ve Diğer Ödemele rden kesilen Sosyal Sigortalar Prim ve kesintileri Ödenen Ödene Kredi n Kira Faizleri ve Royaltil er Tahsil Edilen Kredi Faizleri Tahsil Edilen Kira ve Royaltiler Aylık Toplam Kredi kartı ile Yapılan Satışlar Toplamı Kamu Kurumları ile Yapılan İşlemler Kamu Kurumla rına Yapılan Mal ve Hizmet Satışları Kamu Kurumları ndan Yapılan Mal ve Hizmet Alışları Aylık Toplam Bağımlı/İl Mal ve Alınan işkili Hizmet Krediler Kişilerle Alımları Yapılan İşlemler Mal ve Verilen Hizmet Krediler Satımla rı Aylık Toplam Denetim oranları Cari Oran Likidite Oranı Nakit Oranı Alacakl Stok arın Devir Tahsil Hızı Süresi Toplam Brüt Kar Borçlar Marjı Özserma ye Oranı Net Dönem Karı Özserma ye Oranı Aylık Oran Muhaseb e Kayıt Kontrol 21 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) Numarası İlgili dönem ilk ve son kayıt numarası Yazılım Programı ve Versiyon Nuımaras ı (1) 10/01/1961 tarih ve 10703 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. (2) 29/06/1997 tarih ve 23034 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu(1) uygulamalarına ilişkin aşağıdaki düzenlemelerin yapılması uygun görülmüştür. A) ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNUNA EKLİ LİSTELERDE YER ALAN MALLARA İLİŞKİN DAHİLDE İŞLEME REJİMİ UYGULAMASI ÖTV Kanununun 7/7 nci maddesi ile 4458 sayılı Gümrük Kanununa(2) göre dahilde işleme rejimine tâbi tutulan malların ithali ÖTV’den istisna edilmiştir. Dahilde işleme rejimi, ihracatı taahhüt edilen ürünlerin elde edilmesinde kullanılan malların, ithalat vergileri ödenmeksizin ithal edilmesine imkan sağlayan bir rejimdir. ÖTV Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (I) sayılı listedeki malların ithalatçıları veya rafineriler dahil imal edenler tarafından teslimi ile ÖTV uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışı, bir defaya mahsus olmak üzere ÖTV’ye tabi tutulmuştur. Kanunun 3 üncü maddesi hükmü uyarınca (I) sayılı listede yer alan mallar için vergiyi doğuran olay, yurt içi teslimlerde veya teslim sayılan hallerde meydana gelmektedir. Dolayısıyla, (I) sayılı listedeki malların ithali verginin konusuna girmemekte ve bu malların ithali aşamasında vergiyi doğuran olay meydana gelmemektedir. Buna göre, (I) sayılı listede yer alan malların dahilde işleme rejimi kapsamında ithalinde ÖTV istisnası uygulanması mümkün bulunmamaktadır. ÖTV Kanununun (II), (III) ve (IV) sayılı listelerinde yer alan malların ithalinde ise Kanunun 3 üncü maddesi hükmü uyarınca vergiyi doğuran olay meydana geldiği için, bu listelerde yer alan mallar dahilde işleme rejimi kapsamında ÖTV’den istisna olarak ithal edilebilecektir. Ayrıca dahilde işleme rejimi kapsamında olsa dahi; imalatta kullanılacak malların yurt içinden temin edilmesi, fiilen ihraç edilmeyecek olan ürünlerin imalinde kullanılacak olan malların ithal edilmesi hallerinde de ÖTV istisnası uygulanmayacaktır. B) ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNUNA EKLİ (II) SAYILI LİSTEDE YER ALAN 87.02 TARİFE POZİSYONUNDAKİ ARAÇLARIN VERGİLENDİRİLMESİ ÖTV Kanununa ekli (II) sayılı listede yer alan 87.02 tarife pozisyonundaki malların tanımı ve 22 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) vergilendirilmesinde tereddüte düşüldüğü anlaşılmıştır. ÖTV Kanununa ekli listelerde yer alan mallar, Türk Gümrük Tarife Cetvelinde tanımlanan eşyalardır. ÖTV Kanununa ekli (II) sayılı listede 87.02 tarife pozisyonundaki araçlar: -Otobüs -Midibüs -Minibüs olarak yer almaktadır. Söz konusu araçlardan; - Sürücü dahil 26 kişi ve üzerinde taşıma kapasitesi olan araçlar otobüs, - Sürücü dahil 16 ila 25 kişi taşıma kapasitesi olan araçlar midibüs, - Sürücü dahil 10 ila 15 kişi taşıma kapasitesi olan araçlar minibüs, olarak değerlendirilmektedir. Buna göre, ÖTV Kanununa ekli (II) sayılı listede 87.02 G.T.İ.P numarası ile yer alan otobüs, midibüs ve minibüslerin vergilendirilmesinde yukarıdaki tanımlara göre hareket edilmesi gerekmektedir. C) 6 SERİ NO.LU ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ GENEL TEBLİĞİNDE AŞAĞIDAKİ DEĞİŞİKLİKLER YAPILMIŞTIR 6 Seri No.lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliğinin(3) “Usul ve Esaslara İlişkin Sorumluluk” başlıklı 5 inci bölümünde yer alan “b) YMM Raporlarının Süresinde Verilmemesi” alt bölümünden sonra gelmek üzere aşağıdaki “c) Özel Tüketim Vergisi İndirilmiş Yakıt Alım Defterinin Zayi Olması” alt bölümü eklenmiş ve “c) Diğer Hususlar” alt bölümünün başlığı “d) Diğer Hususlar” olarak değiştirilmiştir. “c) Özel Tüketim Vergisi İndirilmiş Yakıt Alım Defterinin Zayi Olması Özel Tüketim Vergisi İndirilmiş Yakıt Alım Defterinin zayi olması halinde kullanıcı, Türkiye genelinde yayımlanan ulusal bir gazeteye verdiği ilanla birlikte defterin zayi olduğu günü takip eden 15 gün içerisinde yakıt alım defterini onaylayan liman başkanlığına başvuracaktır. Bu başvuru üzerine liman başkanlığı, deniz aracının kullanıcısına ve zayi olan yakıt alım defterine ait bilgileri doğrudan veya Müsteşarlık aracılığıyla diğer liman başkanlıklarına, defterin onaylatıldığı vergi dairesine ve dağıtıcı firmalara aynı işgünü içerisinde bildirecektir. Bu bildirim üzerine, yakıt alım defteri zayi olan deniz aracı ile ilgili olarak deniz yakıtı kullanıcısı vergi dairesi tarafından vergi incelemesine sevk edilecektir. Söz konusu deniz aracı için yeni yakıt alım defteri talep edilmesi halinde, kullanıcı adına düzenlenecek olan vergi inceleme raporunda tarhiyat öngörülmediği veya tarhiyat öngörülmüş ise bu tarhiyatla ilgili ödemelerin yapıldığına dair vergi dairesinden alınacak bir yazının ilgili liman başkanlığına ibrazı kaydıyla yeni yakıt alım defteri düzenlenebilecektir. Ancak kullanıcının, zayi olan yakıt alım defterinde belirlenmiş olan bir yılda satın alabileceği azami yakıt miktarına (mt) ilişkin olarak, söz konusu defterin zayi olduğunun ilgili vergi dairesine bildirildiği tarihte 23 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO. SİRKÜLER RAPOR (2006-15) yürürlükte olan ÖTV ve bunun üzerinden hesaplanan KDV tutarları toplamı kadar, 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun(4) 10 uncu maddesinde (5 numaralı fıkrası hariç) sayılan teminatlardan herhangi birini vergi dairesine verdiğini bir yazı ile belgelemesi halinde, kullanıcı hakkında yapılacak vergi incelemesinin sonuçlanması beklenilmeksizin yeni yakıt alım defteri düzenlenebilmesi de mümkündür. Kullanıcı adına düzenlenen vergi inceleme raporunun vergi dairesine intikali ve bu rapor uyarınca tarhiyat yapılmış ise tarhiyatla ilgili ödemelerin yapılmış olması halinde, verilen teminat çözülecektir. Öte yandan yakıt alım defterinin zayi olduğunun yukarıda belirtilen 15 günlük süre içerisinde liman başkanlığına bildirilmemesi halinde, kullanıcılar, teminat vermiş olsalar dahi haklarında yapılacak olan vergi incelemesi sonuçlanmaksızın yeni yakıt alım defteri talebinde bulunamayacaklardır.” Tebliğ olunur. (1) 12/06/2002 tarihli ve 24783 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. (2) 04/11/1999 tarihli ve 23866 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. (3) 31/12/2003 tarihli ve 25333 mükerrer (3) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. (4) 28/7/1953 gün ve 8469 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 24 DMF SYSTEM INTERNATIONAL AUDITING, CONSULTING & CPA CO.
