Slayt 1 - Prof. DR. B. Gültekin ÇETİNER
advertisement
….. Ve TÜRKİYE BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Para nasıl üretiliyor? Parayı kim üretip kontrol ediyor? Bu soruyu etrafınızda sorun… BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner 1. Para kimin malıdır? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner * Cebinizdeki para, bir şirketin malıdır. * Siz o malı kullandığınızdan o yapıya kira ödemektesiniz. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Para bir ölçü birimi değil midir? EVET AMA!? Mal ne demektir? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner 1.Ölçü aracı olması BDPS sayesinde ölçü aracı olmaktan çıkmıştır. Mal haline getirilmiştir. 2. Değişim (mubadele) aracı: Ölçü aracı olarak otomatik şekilde değişim aracı BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner 3. Servet depolama/biriktirme aracı: Bu kabul parayı mal haline getirmektedir. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner 3. Depolama/biriktirme aracı: Kabul etmiyoruz. Para depolanamaz. Neden? Toptancı 100 TL Berber 100 TL 100 TL Otelci Kasap 100 TL BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi 100 TL Müşteri 100 TL Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner 3. Depolama/biriktirme aracı: Kabul etmiyoruz. Para depolanamaz. Neden? Toptancı Berber 100 TL nereye gitti? Bu işten kim karlı çıktı? Otelci Kasap BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner 1 Kilogram ne kadardır? 1 Metre ne kadardır? Paranın üzerine konan faiz/kar payı/her türlü fazlalık parayı ölçü aracı olmaktan çıkarır ve parayı mal haline getirir. Miktarı her sene 10 cm artan 1 metre düşünün! Para neden devletin malı değildir? Bu mal için kimlere kira ödüyoruz? Kirayı nasıl ödüyoruz? Vergi, harç, zam, özelleştirme, toprak satışları vs. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Para mal olursa sorun ne? Muz yenir biter… BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Peki ya borç (para)? Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Bankalar nasıl havadan para yaratıyor? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Bileşik Faizin etkilerini anlamak 70/Faiz Yüzdesi -> 70/5=14 Her 14 senede borç ikiye katlanacaktır. Yıllık %5 Bileşik Faiz BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner CEVAP: 59.5 dakika Suyun %97’si son 5 dakikada boşalır İlk dakikada 1 damla sonra her dakikada ikiye katlayarak (2, 4, 8, 16...) boşalırsa 48 milyar m3 Su ne kadar sürede boşalır? Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? Bankaların para yaratması o kadar basittir ki... Aklınız hayaliniz durur. (John Kenneth Galbraith) Kredi Bankalar nasıl para “yaratıyor”? • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? KRS (Kısmi Rezerv Sistemi) Nedir? Kısmi Rezerv Oranı 1:9 Bankanın eldeki 1 Birim paraya karşılık 9 Birim Parayı Havadan «yaratması»dır Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Aynı ürünü 9 kişiye sattığınız halde tutuklanmayacağınız tek iş. • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? Bankalar nasıl para “yaratıyor”? FAİZ: Faiz için gerekli parayı kimse üretmez. Önce para sonra servet çekilir. Kredi Kredi geri ödenince para yok edilir Ancak ekonomiden para çekilir • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Paranın %10’luk fiziksel kısmı nasıl üretilir? BORÇLANMA İHALESİ FAİZ FAİZ TAHVİL/SUKUK • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) • Zeytinyağı Bankacısı • Yastık altındaki altınların %20 munzam karşılıkla bankalara çekilmesi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Para = Borç Borç = Para Yani BDPS sisteminde Borç yoksa Para da yok BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) BDPS/KRS BDPS/KRS Borç oranı= Borç / Milli Gelir BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) BDPS/KRS Kara delik gibi parayı ve servetleri içine çeker. ÇÖZÜM NEDİR? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) BDPS’CİLERİN ÇÖZÜMÜ: BDPS/KRS BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi EKONOMİK BÜYÜME Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Borç bileşik faizle artar BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner ÇÖZÜM: SONSUZ BÜYÜME ????? “Sonlu bir dünyada üssel (sonsuza doğru) büyümenin sürdürülebilir olduğuna inanan ya deli ya da ekonomisttir. Kenneth Boulding Yıllık %5 Büyüme BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner 1913 Fed kuruluşu Bretton Woods Altın penceresinin kapatılması Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Altın penceresi nasıl kapatıldı? Petrodolarlar: Suud Krallığıyla yapılan anlaşma. Komşularına karşı koruma karşılığında 2 imtiyaz. 1. Petrol yalnızca dolarla satılacak 2. Suud fazla gelirleriyle Amerikan devlet tahvili alacak BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Kuzey-Güney savaşı 1792-1932 arası Ons başına altın $18.5$20 (140 yıl) İkinci Dünya Savaşı 1934-1971 arası Ons başına altın $35-$45 (37 yıl) Arap-İsrail Krizi Verilere göre 200 yıl enflasyonsuz Dünya 1971 sonrası sürekli enflasyon. NEDEN? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi 1971: Ne oldu? Prof. Dr. B. G. Çetiner • Merkez Bankaları (Türkiye’de 55 Milyar TL) • Bankalar (Türkiye’de 740 Milyar TL) Şu anda 13.5 katı para sanal olarak bankalarca üretilmiştir BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • Dünyanın toplam ekonomik büyüklüğü 70 t $ • Mevcut para ve para türevleri (sanal paralar) 760 trilyon dolar Dünyayı 10 kez satın alabilecek para • Sadece JP Morgan 78 Trilyon $’a sahip • 5 bankanın toplamı 250 Trilyon $ • Faiz borçları 460 Trilyon $ BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner • Türkiye'de 55 milyar TL fiziksel para var • Bankalardaki toplam mevduat > 740 milyar TL ~650 Milyar TL Sanal 53 Milyar TL Fiziksel BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Fiziksel Sanal Para Para BORÇ PİYASADAKİ PARA FİZİKSEL PARA (KRS) SANAL PARA BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi BORÇ Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Fiziksel Sanal Para Para BORÇ FİZİKSEL PARA BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner Toplam Arz Toplam Arz Toplam Arz Çıktı Türkiye Çıktı Almanya Fiyat Çıktı Afrika Ülkesi BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner Toplam Arz Fiyat Fiyat Fiyat Çıktı Örnek Türkiye BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Yıllara göre tüketici kredileri ve kredi kartı borçlarında artış şöyle: YIL KREDİ 2002 6.605.000.000 2003 12.842.000.000 2004 26.448.000.000 2005 46.721.000.000 2006 69.101.000.000 2007 94.993.000.000 2008 117.133.000.000 2009 129.915.000.000 2010 172.623.000.000 2011 219.070.000.000 BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Mevcut fiziksel para 53 Milyar Lira Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Üst Gelir Grubu Orta Gelir Grubu Alt Gelir Grubu BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Ölçüyü korumak BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Dengeyi sağlamak Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner Teşekkürler BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner
